رخدادهای نجومی دومین ماه زیبای فصل پاییز

همانگونه که پیش از این هم گفته شده است، این بخش از رویدادهای آسمان از اهمیت خاصی برای آماتورهای تازه کار تا محققان و پژوهشگران نجومی دارد و بهتر است متناسب با این تقویم نجومی برنامه رصدی خود را تنظیم و علاقمندان تجربه کاربردی خود را بالا ببرند.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: این انجمن در فصل‌های مختلف برنامه‌های رصدی را به دور از آلودگی هوا و نور شهری انجام می‌دهد تا با آموزش‌های جهت دار مدرسان با تجربه، دانش کاربردی آماتورهای کشورمان را ارتقاء دهد. برنامه رصدی نهم آبان ۹۸ به مقصد کویر استان سمنان برای نیل به این هدف برنامه‌ریزی شده است.

مهندس «مسعود عتیقی» در مورد رخدادهای نجومی دومین ماه فصل زیبای پاییز گفت: چهارشنبه اول آبان ساعت ۲۰:۴۱ دقیقه ستاره مشهور دل شیر ۳.۵ درجه جنوب کوژ ماه کاهنده قرار خواهد داشت. شنبه چهارم آبان ساعت ۱۴:۱۱ دقیقه ماه به حضیض زمینی (کمترین فاصله ماه با زمین) رسیده و ۳۶۱ هزار و ۳۱۶ کیلومتر با زمین فاصله خواهد داشت. دوشنبه ششم آبان ساعت ۷:۰۸ دقیقه صبح، ماه نو خواهد شد؛ متاسفانه ضوابط علمی برای رویت هلال شامگاهی ربیع الاول در غروب این روز مناسب نیست. ساعت ۱۱:۳۰ دقیقه همین روز سیاره سبز آبی اورانوس به وضعیت مقابله می‌رسد و همزمان با غروب خورشید این سیاره از افق شرق در زمینه صورت فلکی «ماهی » (حوت) طلوع خواهد کرد. مقابله شرایطی است که زمین میان یک سیاره و خورشید قرار داشته باشد که بهترین شرایط در طول شب برای رصد این سیاره فراهم خواهد بود.

وی ادامه داد: سه شنبه هفتم آبان ساعت ۱۷:۰۴ دقیقه الهه آب، سیاره «ناهید» ۳.۹ درجه جنوب هلال زیبای شامگاهی ربیع الاول قرار داشته و با توجه به سن و طول کمان هلال به راحتی در سراسر کشور هلال ماه با چشم غیر مسلح در این شامگاه قابل مشاهده خواهد بود. پنجشنبه نهم آبان ساعت ۷:۳۰ دقیقه صبح وضعیت نور روز سیاره‌های تیر و ناهید با یکدیگر ۲.۵ درجه جدایی زاویه‌ای دارند که با توجه به اینکه در آسمان شامگاهی هستند غروب این روز و پس از غروب خورشید شرایط مناسبی برای رصد این دو سیاره در کنار یکدیگر فراهم است. همچنین قران مه و مشتری در شامگاه این روز و در ساعت ۱۷:۵۲ دقیقه رخ خواهد داد و سیاره غول پیکر برجیس ۱.۳ درجه جنوب هلال افزاینده ماه قرار می‌گیرد. 

به گفته عتیقی، شنبه ۱۱ آبان ساعت ۱:۱۰ دقیقه بامداد ماه به گره نزولی می‌رسد و پایین مدار زمین قرار می‌گیرد. همچنین ساعت ۱۱:۰۱ دقیقه این روز سیاره حلقه بر گردن کیوان تنها ۰.۶ درجه شمال ماه خواهد بود. دوشنبه ۱۳ آبان ساعت ۱۳:۵۳ دقیقه ماه به تربیع اول می‌رسد. چهارشنبه ۱۵ آبان بارش شهابی «ثوری جنوبی» در ساعت ۳:۳۰ دقیقه بامداد به اوج می‌رسد. این بارش بر اثر برخورد ذرات به جا مانده از دنباله دار ENKE با جو زمین ایجاد می‌شود و میان ۵ تا ۱۰ شهاب در ساعت ZHR این بارش است که متاسفانه نور ماه مزاحم رصد این تعداد کم نور شهاب است.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: پنجشنبه ۱۶ آبان ساعت ۱۲:۰۷ دقیقه ظهر ماه به اوج زمینی رسیده و ۴۰۵ هزار و ۶۰ کیلومتر با زمین فاصله خواهد داشت. شنبه ۱۸ آبان ساعت ۲۲:۴۸ دقیقه ملکه آسمان شامگاهی سیاره ناهید ۳.۸ درجه شمال ستاره دل کژدم (قلب العقرب) قرار دارد که با توجه به غروب این اجرام در این ساعت، بهتر است تا قبل از ساعت ۱۷:۴۵ دقیقه که لحظه غروب این اجرام در افق غربی است برای مشاهده این هم نشینی اقدام کنیم.

عتیقی ادامه داد: یکشنبه ۱۹ آبان ساعت ۲:۳۷ دقیقه بامداد سیاره سرخ بهرام ۲.۶ درجه شمال ستاره بی ژوبین (سماک اعزال) در صورت فلکی خوشه قرار دارد. لازم به ذکر است این اجرام ساعت ۵ صبح این تاریخ از افق شرق طلوع می‌کنند.

گذر تیر از مقابل خورشید ۲۰ آبان گذر بعدی ۱۳ سال آینده

وی تاکید کرد که دوشنبه ۲۰ آبان یک روز خاص برای رصد گران آماتور است زیرا سیاره تیز پای تیر در مقارنه داخلی قرار گرفته و هر چند به علت انحراف مداری این سیاره با مدار زمین در هر مقارنه داخلی سیاره تیر قابل مشاهده نیست اما گاهی اوقات مثل این روز دوشنبه ۲۰ آبان پدیده گذر روی می‌دهد و رصد گران حدود ۵۰ دقیقه فرصت دارند تا لحظه غروب خورشید عبور این سیاره را از مقابل خورشید با دوربین ها و تلسکوپ های مجهز به فیلتر رصد خورشید مشاهده کنند. گذر بعدی این سیاره از مقابل خورشید ۱۳ سال بعد روی می‌دهد. مقارنه داخلی زمانی است که سیاره های تیر و ناهید که از زمین به خورشید نزدیکترند میان زمین و خورشید قرار می‌گیرند.

همانگونه که در خبرهای قبلی در زمینه این گذر به اطلاع رسید، گروه آموزش کاربردی انجمن نجوم آماتوری ایران برنامه رصدی را برای مشاهده عموم از پدیده گذر تیر از مقابل خورشید در حاشیه نمایشگاه ترویج علم موزه علوم و فناوری در این تاریخ به اجرا در می‌آورد.

عتیقی ادامه داد: سه شنبه ۲۱ آبان ساعت ۱۷:۰۴ دقیقه ماه به وضعیت بدر و یا ماه کامل می‌رسد. پنجشنبه ۲۳ آبان ستاره مشهور دبران یا چشم گاو ساعت ۷:۲۲ دقیقه (وضعیت نور روز) سه درجه جنوب ماه خواهد بود. شنبه ۲۵ آبان ساعت ۹:۳۰ دقیقه صبح سیاره تیز پای تیر به کمترین فاصله با خورشید می‌رسد، همچنین در این تاریخ ماه ساعت ۱۲:۱۸ دقیقه ظهر به گره صعودی رسیده و بالاتر از مدار زمین قرار می گیرد. یکشنبه ۲۶ آبان ساعت ۱۵:۱۱ دقیقه ستاره فلوکس ۵.۴ درجه شمال ماه خواهد بود که به علت نور روز این هم نشینی در شبانگاه همین تاریخ قابل مشاهده است. 

به گفته مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، دوشنبه ۲۷ آبان ساعت ۸:۳۰ دقیقه صبح زمان اوج یکی از بارش‌های مشهور سالیانه شهابی به نام بارش اسدی است که با توجه به نور روز از یک سو و نور ماه در تربیع آخر، شرایط مناسبی برای مشاهده شهاب‌های این بارش که ذرات به جا مانده از تمپل- تاتل است حتی در افق بامدادی وجود ندارد. همچنین ساعت ۱۳:۴۱ دقیقه خوشه کندوی عسل تنها ۰.۹ درجه جنوب ماه است که به علت نور روز قابل مشاهده نخواهد بود. 

پایان بخش اخبار نجومی این ماه چهارشنبه ۲۹ آبان ساعت ۴۱ دقیقه بامداد خواهد بود که ماه به وضعیت تربیع آخر می‌رسد و ستاره دل شیر ساعت ۲:۵۴ دقیقه بامداد این تاریخ با جدایی ۳.۷ درجه جنوب ماه دیده خواهد شد.