برنامه ششم توسعه در توجه به جایگاه زنان شاخص است

«الهه مرندی» عصر سه شنبه در همایش چهل سال قانون اساسی و جایگاه زن و خانواده در این قانون در دانشگاه الزهرا (س)، افزود: مشارکت کامل به معنای داشتن حق و فرصت مشارکت و نفوذ زنان در تصمیم گیری های تعیین کننده زندگی و حیات آنان است و نگاهی به برنامه ششم توسعه نشان می دهد که گرچه تلاش های خوبی در ارتقای جایگاه زنان صورت پذیرفته است اما هنوز مشارکت کامل زنان به ویژه توانمندسازی و ایجاد فرصت در ارکان و جایگاه مدیریتی در برنامه توسعه فاصله زیاد دارد.

استاد دانشگاه الزهرا (س) اظهار داشت: نگاه به جایگاه زن و خانواده در قانون اساسی عموماً در وهله اول از بعد حقوق بشری است بدین صورت که در قانون اساسی حقوق زن به عنوان حقوق شخصی و فردی چه جایگاهی دارد و اینکه آیا اساساً حقوق بشری زنان مورد توجه قانون اساسی قرار گرفته است یا خیر؟
وی افزود: در کنار این نگاه، همان طور که در قانون اساسی به ویژه در مقدمه آن تاکید شده است هدف از حکومت رشد دادن انسان در حرکت به سوی نظام الهی است تا زمینه بروز و شکوفایی استعدادها به منظور تجلی ابعاد خداگونه انسان فراهم آید و این جز در گرو مشارکت فعال و گسترده تمامی عناصر اجتماع در روند تحول جامعه نمی تواند باشد.
مرندی ادامه داد: با توجه به این جهت قانون اساسی زمینه چنین مشارکتی را در تمام مراحل تصمیم گیری های سیاسی و سرنوشت ساز برای همه افراد اجتماع فراهم می سازد.
استاد دانشگاه الزهرا (س) نگاه به زن به عنوان عضوی از جامعه را از دیگر رویکردهای این موضوع عنوان کرد و گفت: نگاه به زن به عنوان عضوی از جامعه در تحقق سعادت کل جامعه نقش اساسی دارد. یعنی توجه به شخصیت زن و رعایت حقوق مادی و معنوی زنان نه فقط به عنوان حقوق شخصی فردی و بشری آنها مورد توجه است (که جز نخستین وظیفه دولت ها است) بلکه به عنوان عاملی در سعادت، پیشرفت و رفاه کل جامعه باید نگریسته شود. یعنی سعادت و رفاه کل جامعه در گرو رعایت این حقوق تلقی می شود.
وی تصریح کرد: میل جوامع به سوی پیشرفت و کمال در عصر حاضر تحت عنوان توسعه بیان می شود. امروزه توسعه در تمام ابعاد از جمله مهم ترین موضوعات مطرح در هر جامعه ای است. سرمایه همیشه محور اصلی بخش های توسعه بوده است. سال ها است که سرمایه مادی عامل توسعه به شمار می رفت اما با مشخص شدن نقش ارزنده نیروی انسانی در توسعه گونه دیگری از سرمایه یعنی سرمایه انسانی نیز به تدریج جایگاه شایسته خود را در تحلیل ها و برنامه های توسعه بازیافته است.
وی گفت: در تمامی نظریات توسعه تاکید بر انسان، استفاده از توانمندی‌های انسان و توسعه مبانی انسانی است. هر جامعه انسانی نیز متشکل از مردان و زنانی است که تحت روابط متقابل اجتماعی، در عین وابستگی متقابل هر یک از دو جنس به یکدیگر، نقش و کارکرد ویژه ای را ایفا می کنند و توجه به نقش موثر زنان در فرآیند توسعه در چند دهه اخیر به این دلیل مورد توجه قرار گرفته که نیمی از جمعیت را زنان تشکیل می دهند. وقتی در جامعه ای در فرآیند توسعه و بالفعل سازی ظرفیت ها، زنان مورد توجه قرار می گیرند نتایج مهمی به بار خواهد آمد.
مرندی تصریح کرد: اهمیت نقش زنان در توسعه باعث شد تا مسائل مربوط به شرکت همه جانبه زنان در فرآیند برنامه های توسعه ملی غالباً در دهه هفتاد میلادی به تدریج وارد دستور کار سازمان های توسعه و عمران ملی و بین المللی شود. هدف واقعی توسعه باید خلق محیطی برای افراد بوده تا بتوان از زندگی طولانی، سالم و خلاق لذت برد.
وی مهم‌ترین ابعاد توسعه انسانی را زندگی طولانی و سالم عنوان کرد و گفت: دانش و استانداردهای زندگی آبرومندانه و آزادی های سیاسی و اجتماعی نیز از ابعاد توسعه انسانی است.
استاد دانشگاه الزهرا (س) ادامه داد: توانمند سازی زنان از طریق فرصت های بهتر اشتغال و آموزش بیشترین تاثیر را بر زندگی همه افراد و زنان دارد لذا توانمندسازی زنان در برنامه های توسعه در اولویت قرار می گیرد. بر همین مبنا لازمه دستیابی به زندگی بهتر علاوه بر داشتن درآمد بالاتر، بهداشت و سلامت، تامین اجتماعی و اشتغال، پرورش و بسط استعدادها و ظرفیت انسانی (آموزش) است.
وی افزود: مشارکت زنان در عرصه های گوناگون از شاخص های مهم توسعه همه جانبه و مورد توجه سازمان ملل برای تعیین درجه توسعه یافتگی کشورها محسوب می شود.
مرندی گفت: در دوران جمهوری اسلامی، پنج برنامه توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی تدوین و اجرا شده و یک برنامه در حال اجرا است. با توجه به اهمیت غیر قابل انکار نقش زنان در فرآیند توسعه این موضوع در این برنامه ها با فراز و فرودهایی مورد توجه قرار گرفته است.
استاد دانشگاه الزهرا (س) تصریح کرد: برنامه ششم توسعه به طور جدی به مقوله خانواده پرداخته است. در این برنامه با ملاحظه این مساله که صرفاً نباید در بحث مشارکت زنان به مشارکت اقتصادی و بحث اشتغال بیرون از خانه توجه شود و کار زنان صرفاً شامل انجام وظیفه شغلی نمی باشد بلکه کار منزل (خانه داری) اگر چه به دلیل لحاظ نشدن ارزش اقتصادی برای آن در توسعه اقتصادی مورد ملاحظه قرار نمی گیرد، دارای ارزش است.
وی ادامه داد؛ توجه به اینکه توسعه اجتماعی و شاخص های آن فراتر از شاخص هایی چون تولید ناخالص ملی است و کار خانه و بچه داری را نیز چون حجم عظیمی از امر تولید را که از لحاظ اجتماعی ضرورت دارد در بر می گیرد، به موضوع تحکیم بنیان خانواده به طور جدی پرداخته است.
استاد دانشگاه الزهرا (س) افزود: برنامه ششم توسعه در میان برنامه های توسعه ای پس از انقلاب در توجه به جایگاه زنان در امر توسعه شاخص است و اختصاص یک بخش از برنامه به موضوع زنان و خانواده و توجه به شاخص های مختلفی همچون آموزش، بهداشت، تامین اجتماعی، حمایت از گروه های خاص و آسیب پذیر و بیان صریح توجه به نقش زنان در فرآیند توسعه پایدار بیانگر این ادعا است.
مرندی گفت: مشارکت کامل به معنای داشتن حق و فرصت مشارکت و نفوذ زنان در تصمیم گیری های تعیین کننده زندگی و حیات آنان است و نگاهی به برنامه ششم توسعه نشان می دهد که گرچه تلاش های خوبی در ارتقای جایگاه زنان صورت پذیرفته است اما هنوز مشارکت کامل زنان به ویژه توانمندسازی و ایجاد فرصت در ارکان و جایگاه مدیریتی در برنامه توسعه فاصله زیاد دارد.