بیم و امیدهای تشکیل دولت در لبنان

در یک هفته گذشته مجموعه پیشنهاداتی در خصوص تشکیل دولت آینده لبنان مطرح شده که شامل تشکیل دولت تکنوکرات، دولت تکنو سیاسی، حذف برخی وزیران و پیش از همه "جبران باسیل" وزیر خارجه و یا معرفی شخصی به غیر از الحریری برای تشکیل کابینه جدید این کشور بوده است.

این در حالی است که الحریری یک روز پس از استعفا از آمادگی خود برای تشکیل کابینه خبر داد، به این شرط که در آن وزیران تکنوکرات حضور داشته باشند و بنابر اعلام منابع سیاسی لبنانی منظور او کنار گذاشتن باسیل است؛ گزینه ای که تیم رئیس جمهوری آن را نمی پذیرد و با قدرت آن را رد کرده، زیرا این یعنی معرفی باسیل به عنوان تنها مسئول بحران کنونی و مسبب آن است.

در بحبوحه این تحولات دیدار دیشب الحریری و باسیل را شاید صرف نظر از نتایج آن و اینکه آیا تفاهمی حاصل شده یا خیر، فقط با در نظر گرفتن صرف این دیدار بتوان نکته مثبتی دانست.

نبود نقشه راه مشخص در لبنان برای برون رفت از بحران

اکنون در صحنه سیاسی لبنان نقشه راه مشخصی برای برون رفت از بحران دیده نمی شود و این وضعیت به این معنی است که تشکیل دولت جدید در برابر بحران کنونی و مجموعه مسائلی قرار دارد که تولد آن را با مشکلاتی روبه رو کرده و چه بسا زمان آن به درازا بکشد.

از جمله مشکلات موجود بر سر راه تشکیل دولت آینده در لبنان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- پذیرش پیشنهاداتی که در خصوص شکل دولت آینده مطرح می شود، از جمله حذف برخی چهره ها و نیروهای سیاسی مشکل است .

- دولت تکنوکرات که یکی از مطالبات مردم لبنان است، با مخالفت برخی احزاب و جریان های مهم و تاثیرگذار این کشور  از جمله "جریان آزاد ملی" روبه رو است، بر این اساس که آن را در سطح بحران کنونی و پاسخگوی آن نمی دانند.

- دولت بی طرف که تشکیل آن خواسته "کاردینال بشار الراعی" رهبر مسیحیان "مارونی" لبنان است، به معنی بیرون رفتن تمام گروههای سیاسی کنونی موجود در دولت از "جریان "المستقبل" به رهبری الحریری گرفته تا سایر جریان های دیگر که این نیز امکان پذیر نیست.

- تشکیل دولت یکدست یا دولت بدون الحریری و متحدانش در "14 مارس" و بدون "ولید جنبلاط" رهبر حزب "سوسیالیست ترقیخواه"؛ گزینه ای که احتمال سوق دادن کشور به سمت رویارویی های هرچه بیشتر سیاسی و دسته بندی های گسترده را به دنبال دارد و نه مورد پذیرش جریان آزاد ملی و نه "حزب الله" و نه "جنبش امل" است، زیرا لبنان اکنون با مشکلات اقتصادی، مالی و سیاسی روبه رو است و بر این اساس هر گزینه ای که احتمال وخامت هر چه بیشتر اوضاع را بدهد، مردود است.

- تشکیل دولت متشکل از افراد کارشناس و متخصص بدون حضور باسیل وزیر خارجه کنونی لبنان؛ گزینه ای که حزب "نیروهای لبنانی" به رهبری "سمیر جعجع" و حزب سوسیالیست ترقیخواه به رهبری جنبلاط و نیز جریان المستقبل خواستار آن هستند.

این گزینه از سوی تیم رئیس جمهوری کاملا مردود است و تظاهرات یکشنبه گذشته حامیان رئیس جمهوری لبنان نیز به نوعی بیانگر مخالفت مستقیم و غیر مستقیم با این گزینه بود. موضع حزب الله نیز در این خصوص با موضع تیم رئیس جمهوری یکی است به ویژه اینکه با قربانی شدن باسیل مخالفت شده، زیرا در این صورت گویی او تنها مسئول بحران و عامل آن در لبنان بوده است.

- کسی به جز الحریری مامور تشکیل کابینه شود. تحقق این گزینه نیز دشوار است، زیرا اکنون در  بین سنی های لبنان هیچ شخصیتی که خود را جایگزین الحریری معرفی کند، دیده نمی شود و علاوه بر این بیشتر نیروهای سیاسی از جمله مخالفان الحریری نیز تمایلی به این گزینه ندارند.

در این شرایط و در حالی که تظاهرات از دیروز (دوشنبه) بار دیگر در مناطق مختلف لبنان از سر گرفته شد و با مسدود کردن راهها همراه است، دیدار حریری و باسیل همانطور که پیش تر اشاره شد، نکته مثبتی به نظر می رسد.

روزنامه "الجمهوریه" لبنان در این خصوص نوشت: این دیدار سه ساعته که اولین تماس بین این دو از زمان استعفای الحریری است، دیدار بین دو طرفی است که بر خلاف سه سال گذشته و حتی تا همین اواخر، اکنون در صحنه سیاسی رو در روی هم قرار گرفته اند.

این دیدار که در آن الحریری برای ناهار نیز میزبان باسیل بود، نگاههای تمام گروههای سیاسی لبنان را به خود جلب کرد. بر این اساس که این دیدار به کجا ختم خواهد شد، به ویژه اینکه در روزهای اخیر شاهد کنش و واکنش هایی بین دو طرف بودیم.

به هر حال هنوز در اینکه آیا این دیدار می تواند موجب ترمیم ویرانی روابط دو طرف شود یا خیر شک و تردید وجود دارد، زیرا هر دو در رویارویی با یکدیگر تا نقطه بدون بازگشت پیش رفته اند.

به نوشته الجمهوریه همزمان با این دیدار برخی اخبار از تشکیل دولت متشکل از 24 وزیر خبر دادند که در اصل با دولت های سابق هیچ تفاوتی ندارد و در کنار افراد تکنوکرات چهره های قبلی نیز در آن دیده می شود، اما محافل نزدیک به الحریری بلافاصله صحت این اخبار را تکذیب کردند.

این روزنامه در تحلیل اینکه آیا در این شرایط دیدار دیروز الحریری و باسیل می تواند موجب ایجاد مجدد پل ارتباطی بین دو طرف شود یا خیر، نوشت: با توجه به اختلافات شدید دو طرف، این دیدار را می توان نکته مثبتی دانست که چه بسا موجب ذوب شدن یخ ارتباطات آنان و فراهم کردن زمینه گفت و گو برای یافتن راه برون رفت از بحران باشد و شاید روزنه ای برای گذر از مرحله کنونی و حرکت به سمت رایزنی های پارلمانی لازم به منظور معرفی فردی که مامور تشکیل کابینه جدید خواهد شد، باشد.

به نوشته این روزنامه، برخی محافل سیاسی لبنان نیز این دیدار را در چارچوب دیدار بین نامزد قوی برای نخست وزیری دولت جدید با رئیس بزرگترین فراکسیون پارلمانی و قوی ترین طرف نزد رئیس جمهوری و اقدامی عادی دانسته اند.