چالش‌های پیش روی صادرات در خراسان شمالی

خراسان شمالی یک درصد از جمعیت کشور را دارد، اما به علت پایین بودن شاخص های اقتصادی و توسعه، سهم این استان از تولید ناخالص ملی تنها نیم درصد است.

کارشناسان می گویند نبود شرکت های مدیریت صادرات یکی از ضعف ها در خراسان شمالی است، این شرکت ها در سایر استان ها تشکیل و فعال شده است اما تجار این استان هنوز از مزایای آن بهره ای نداشته اند.  

ابلاغ بخش نامه های شبانه 

مدیرعامل شرکت بازرگانی بین المللی آرتان، که در صادرات محصولات صنعتی و کشاورزی به ترکیه،  ازبکستان و کشورهای اروپایی فعال است در این باره گفت: مشکلات حوزه صادرات و بازرگانی، بارها اعلام شده اما تجار همچنان درگیر برخی مسائل هستند.

امین رجب پورمقدم اظهار داشت: تحریم ها، کار تجار را سخت کرده است، برخی مسائل ملی و برخی مشکلات در استان، دست و پای تجار را بسته و مانع توسعه فعالیت شده است.

وی، ارسال و ابلاغ بخش نامه های شبانه را از مشکلات تاجران عنوان کرد و افزود: این امر، فعالان اقتصادی  را با مشکل روبه رو کرده است، البته این یک مشکل کشوری است که تمام بازرگانان درگیر آن هستند.  

رجب پور مقدم،  نبود پایبندی به توافق های بین المللی را از دیگر از مشکلات برای صادرات عنوان کرد و افزود: هزار و ۴۰۰ قلم، به عنوان کالای ممنوعه صادرات اعلام شد که از این تعداد ۶۸ کالا مشمول تعرفه ترجیحی با کشور ترکیه لیست شد،  امضای تعهدات برای تعرفه های ترجیحی این اقلام،  ۱۰ سال زمان برد اما به راحتی در لیست کالای ممنوعه  قرار گرفت و سبب از دست رفتن بازار شد.

وی تصریح کر: پیش از این، تعرفه تجاری، ۱۰ درصد بود و اکنون به ۳۰ درصد افزایش یافته است،  در این زمینه،  سازمان توسعه تجارت، پیش از ممنوع اعلام کردن صادرات کالاها، نظر تجار را بخواهد.

نبود برنامه مدون برای صادرات

رجب پور مقدم گفت: در استان، برنامه مدون و مطالعه شده برای توسعه صادرات وجود ندارد و به همین لحاظ تجار نمی توانند برنامه ریزی درستی داشته باشند به طور مثال، در یک سال پیاز در سطح زیادی کشت می شود و ۱۰ روز مانده به فاسد شدن این محصول، به تاجر اعلام می شود که برای صادرات اقدام شود،  

وی افزود: در این شرایط برنامه ریزی برای صادرات به سادگی امکان پذیر نیست،  اگر از پارسال و یا ابتدای فصل کشت، اطلاع رسانی درستی به تجار انجام شود،  برنامه ریزی برای صادرات بهتر می شود.  

وی با اشاره به اینکه برای توسعه تجارت، کشورهای همسایه باید مورد توجه باشد اظهار داشت: توجه به اشتراکات فرهنگی، تاریخی و مذهبی می تواند در توسعه مراودات تجاری کمک کار باشد در این زمینه بازار کشورهای همسایه می تواند در قبضه صادرات قرار گیرد اما به این امر توجه نشده است.

مدیرعامل شرکت بازرگانی بین المللی آرتان گفت: توجه ما،  به جای کشور همسایه، به کشورهای دیگر بوده است.

نبود شرکت های مدیریت صادرات در خراسان شمالی 

یکی دیگر از صادرکنندگان استان هم توسعه صادرات را از راه های برون رفت کشور از مشکلات اقتصادی عنوان کرد و گفت: در سطح کشور، مشکلات بیمه ای،  مالیاتی و محدودیت منابع مالی، کار را سخت کرده است اما راه میان بر و شاه کلید برون رفت از مشکلات، توسعه صادرات است که باید به آن توجه شود.  

حبیب الله مظفری اظهار داشت: برای توسعه صادرات نیاز است که یک یا چند پایگاه صادارتی برای عرضه محصول در بازارهای هدف ایجاد شود، این پایگاه ها دارای غرفه، انبار و اقامت گاه برای فعالان اقتصادی کشور است و می توانند بدون واسطه گری، نسبت به عرضه محصولات اقدام کنند.

مدیر عامل شرکت مدیریت صادرات پژواک صادرات، نبود شرکت های مدیریت صادرات را از خلاهای توسعه تجارت استان عنوان کرد و گفت: در کشور ۶۰ شرکت مدیریت صادرات وجود دارد اما خراسان شمالی از آن بی بهره است.

مظفری گفت: صادرات محور کردن واحدهای تولیدی، از مهم ترین رویکردها و فعالیت شرکت ها است.

وی بر تدوین سند توسعه تجارت خارجی برای استان تاکید کرد وگفت: نیاز است برای توسعه مراودات تجاری، اعزام و پذیرش هیات های تجاری، تقویت شود البته این اعزام وپذیش ها بر اساس سند مزبور باشد.

این صادرکننده گفت: تشکیل و حمایت از شرکت مدیریت صادرات باید مورد توجه باشد، این شرکت ها همچون غریق نجات عمل می کنند.

مدیرعامل شرکت مدیریت صادرات پژواک صادرات خواستار ورود استاندار به نظارت بر کارت های بازرگانی شد و گفت: این کارت ها گاهی برای انتخابات و برخی مواقع برای اجاره دادن به کار می رود که این یک آسیب است.

انگشت شماتت گرانی ها به سمت صادرکننده 

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی، صنعت، معدن، تجارت و کشاورزی خراسان شمالی هم با بیان اینکه صادرکننده مظلوم ترین قشر است از جو منفی مردم در جامعه به صادر کننده انتقاد کرد.  

حسن علی مرادیان اظهار داشت: به طور مثال در سطح کشور، میزان تولید پسته کم شد و قیمت آن تا چهار میلیون ریال به ازای هر کیلوگرم افزایش یافت و در این میان، شماتت ها نصیب صادر کنند شد، در سایر محصولات هم داستان همین است،  سیب زمینی و یا مرغ گران می شود، انگشت اتهام به سمت تاجر است که چون کالا صادر شده، قیمت ها بالا رفته است.

معاون اتاق بازرگانی، صنعت، معدن، تجارت و کشاورزی خراسان شمالی با اشاره به مشکلات مقرراتی برای صادرات گفت: مسئولان هر جا کم می آورند، یقه صادر کننده را می گیرند.

وی در باره مشکلات مالیاتی صادر کنندگان اظهار  داشت: برخی صادرکنندگان به خاطر عدم تسلیم اظهار نامه، متحمل پرداخت مالیات نجومی شده اند، و مالیات های بسیار زیاد برایشان بریده شده است.

رئیس کمیسیون واردات و صادرات اتاق بازرگانی، صنعت، معدن، تجارت و کشاورزی خراسان شمالی افزود: بر اساس قانون، صادرات از پرداخت مالیات معاف است، در این شرایط، بریدن جریمه های نجومی به علت عدم تسلیم اظهار نامه، منطقی نیست.

مرادیان با بیان اینکه بعضا قانون و وجدان هم سویی ندارد افزود: مسئولان دارایی و کمیته های مربوط  اذعان دارند که از نظر منطق حق با صادرکننده است اما قانون دست و بال را بسته است و به ناچار جریمه بریده می شود.

وی با اشاره به مشکلات پیمان سپاری ارزی گفت: دستور بانک مرکزی برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات با شرایط فعلی، مغایر با فرمان رهبری است، رویکرد رهبری در زمینه حمایت از تولید داخل، شفاف است اما با رویکرد بانک مرکزی در عمل داریم از کارخانه ها و واحدهای تولیدی خارج کشور حمایت می کنیم.

رئیس کمیسیون واردات و صادرات اتاق بازرگانی، صنعت، معدن، تجارت و کشاورزی خراسان شمالی افزود: دلار با نرخ ارزان به واردکنند داده می شود و در عمل، از کارخانه خارج حمایت می شود.  

صنایع کوچک آسیب پذیرتر

رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی خراسان شمالی هم در این باره گفت: صنایع کوچک، به واسطه کوچک بودن توان مالی، در بحران ها، بیشتر دچار مشکل می شود و افزایش قیمت ارز، بیشتر بر آنان تاثیر می گذارد.

سیاوش وحدت اظهار داشت: درست است که افزایش قیمت ارز، بستری برای رونق صادرات است و انتظار می رفت ارزآوری بیشتر شو اما سبب افزایش قیمت تولید و سبب افت میزان تولید هم شده است.

وی، نبود شرکت های مدیریت صادرات را از مشکلات صادرات عنوان کرد و افزود: در برخی از استان ها این شرکت ها ایجاد شده و فعال است اما خراسان شمالی از آن بهره نداشته است.  

مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: در میان واحدهای مستقر در شهرک های صنعتی استان تنها صاحبان ۱۰ واحد تولیدی، محصول خود را صادر می کنند،  باقی واحدها یا یاد ندارند یا میزان تولید به حدی نیست که صادرات شود.

در نیمه نخست امسال ۱.۲ میلیون یورو محصولات تولیدی در شهرک های صنعتی استان صادر شده است.

سند توسعه صادرات خراسان شمالی باید تدوین شود

استاندار خراسان شمالی گفت: یکی از نداشته‌های استان، سند توسعه صادرات است و این سند باید تا یک هفته دیگر تدوین شود.

محمدعلی شجاعی اظهار داشت: سند توسعه صادارت باید با رویکرد استفاده از پتانسیل استان برای صادرات تدوین و در آن،  بازارهای هدف برای عرضه محصولات تولیدکنندگان، مشخص شود.

وی با بیان اینکه در تدوین سند به دنبال طولانی شدن زمان تدوین آن نیستیم افزود: در تدوین این سند تلاش داریم تا برنامه عملیاتی برای توسعه صادرات در بازار کشورهای هدف،  داده شود با توجه به ظرفیت های استان بتوانیم برای رونق اقتصادی گام برداریم.

شجاعی خاطرنشان کرد: برای رفع نداشته ها و رونق تولید، راهی جز توسعه صادرات نداریم، و فرمایش رهبر معظم انقلاب مبنی بر رونق تولید هم زمانی محقق می شود که در بازارهای فروش حضور یابیم.

وی تصریح کرد: صادرات، دریچه بزرگ به بازارها است و اگر تولیدکننده از وجود بازار مطمئن باشد، حتی دریافت تسهیلات با نرخ ۱۸ درصد هم برایش صرفه دارد،  تولیدکننده در بخش کشاوری باید مطمئن باشد بازار،  خریدار و تضمین برای فروش تولیدش دارد، آن زمان کشت و کار توسعه خواهد داشت.  

وی با اشاره به مشکلات مطرح شده درباره اتاق بازرگانی استان گفت: تاکید دارم آن فرد که به استان علاقه و عرق دارند به توسعه صادرات کمک کنند، این اتاق باید بتواند تلفیقی از افراد با تجربه و نیز جوانان توانمند و کاربلند را جذب کند و اگر غیر از این باشد، اتاق تعاون دوباره قفل خواهد شد، اتاق بازرگانی متعلق به همه است، بویژه متعلق به افراد کار بلد است.   

استاندار خراسان شمالی با تاکید بر لزوم کار دسته جمعی گفت: برای حضور در بازار جهانی، نیاز به جمع شدن و هم افزایی است، کار به تنهایی و بدون کمک هم، به جایی نمی رسد.  

وی درباره گلایه تجار و بازرگانان از تاخیر در تمدید کارت بازرگانی تجار استان گفت: تمدید این کارت ها حداکثر باید ۴۸ ساعته صادر شود و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان باید گلایه ها و گزارش ها در این زمینه را رسیدگی کند.

استاندار خراسان شمالی با بیان اینکه صدور کارت برای بازرگانان پس از گذراندن دوره های آموزشی انجام می شود و مدت زمان صدور این کارت ها هم حداکثر ۴۸ ساعت پس از پایان دوره های مزبور است.  

شجاعی درباره گلایه ها از تغییر متعدد بخش نامه ها برای صادرات گفت: تصمیم گیری ها در سطح کشور با در نظر داشتن شرایط و جنبه های سیاسی، امنیتی و اقتصادی است و البته فعالان اقتصادی حق دارند که تنها بخش اقتصادی را مد نظر داشته و گلایه مند شوند.  

استاندار خراسان شمالی اظهار داشت: شرایط کشور سخت و ویژه است، هیچ زمان به این اندازه تحت فشار تحریم ها نبوده ایم.  

کاهش ارزش صادرات 

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی هم گفت: در هفت ماهه امسال، بیش از ۲۱۳ هزار تن کالا به ارزش ۵۸.۹ میلیون دلار از استان صادر شده است که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل از لحاظ ارزشی ۶.۴ درصد و از لحاظ وزنی ۱۳.۶ درصد کاهش داشته است.

رضا فیروزه اظهار داشت: عمده کالاهای صادراتی استان شامل محصولات پتروشیمی،  محصولات پلاستیکی، محصولات فولادی، مواد غذایی و محصولات کشاورزی است.

وی افزود: این میزان کالا به کشورهای افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، ترکیه، هند، مالزی، پاکستان، سریلانکا، عراق، گرجستان، انگلستان، بلژیک، عمان، چین، سوریه، ایتالیا، تایلند، روسیه، کنیا، امارات، اسلواکی و بلغارستان صادر شده است.

وی گفت: افغانستان ۲۷ درصد، هند ۲۳ درصد، چین و مالزی هر کدام ۷ درصد و سایر کشورها ۳۶ درصد سهم از صادرات استان را به خود اختصاص داده اند.  

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در باره سهم گمرک از صادرات استان گفت: در هفت ماهه امسال بیش از ۱۰۹ هزار تن کالا به ارزش بیش از ۳۰ میلیون دلار  از گمرک استان صادر شده است که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته از نظر ارزشی و وزنی بیش از ۴۲ رشد دارد.

عبدالله یوسفی، رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی هم در باره گلایه های تجار برای نبود برنامه ریزی برای صادرات محصولات کشاورزی گفت: دسترسی به اطلاعات در زمینه میزان کشت و یا تولید یک محصول برای تجار میسر است و در این باره مشکلی وجود ندارد.  

استان ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی در شمال شرق کشور واقع است.