تولید کود خاک برگ، ظرفیتی مغفول مانده در مازندران 

اگرچه تولید چوب و مصارف استفاده از آن در مازندران به دلیل وجود کارخانه های مختلف از جمله شرکت صنایع چوب و کاغذ  و کارگاه‌ های نجاری دارای تقاضای بیش از حد است و حتی  قاچاق چوب از مهمترین معضل این استان است،اما شاخ و برگ های درختان باغها و حاشیه رودخانه ها ، آببندان ها و جاده های استان بدون استفاده سوزانده می شود.

کارشناسان باغبانی معتقدند تهیه کود از شاخ و برگ درختان  یکی از راه های توسعه و ترویج استفاده از کودهای بی ضرر در تولید انواع گل و گیاه در مازندران است در حالی که بیشتر باغداران شاخه برگ های درختان باغات را پس از هرس می سوزانند که علاوه بر آلودگی زیست محیطی ،فرصت تولید این نوع کود را نیز از بین می برند.

بی توجهی به تولید کود خاک برگ درمازندران در حالی است که تولید کنندگان به شدت برای تهیه و تامین آن با مشکل مواجه بوده و حتی با خطر بیماری و آفات خاک های وارداتی نیز مواجه هستند بطوریکه دبیر کمیسیون قاچاق کالا و ارز مازندران نسبت به خطر آلودگی خاک و گل و گیاه استان در اثر قاچاق انواع گیاهان به ویژه درختچه ها هشدار نیز داده است.

توجه به تولید کود خاک برگ در مازندران از آن جهت مهم و ضروری است که یکهزار و ۳۳ هکتار از اراضی باغی استان زیر کشت گل و گیاه دارد و سالانه حدود ۴۳۰ میلیون گیاه آپارتمانی،۲۱ میلیون گلدانی،۲۲۶ میلیون گل شاخه بریده، ۸۵ میلیون درخت ودرختچه و ۵۳ میلیون بدنه گل تولید می شود.

یکی از کارشناسان باغبانی مازندران ایجاد کارخانه خاک برگ در استان را یک امری ضروری دانست و گفت که سرشاخه های انواع درختان در استان مواد اولیه برای تولید کود کمپوست است که علاوه بر ایجاد اشتغال و درآمد زایی ،جلوی آلودگی محیط زیست ناشی از سوزاندن برگ را نیز می گیرد.

مهندس شهرام طاهر نژاد در گفت و گو با ایرنا افزود: برای سرمایه گذاری و ایجاد کارخانه تولید خاک برگ فقط به دستگاه چیپس بر نیاز است که این نوع دستگاه در کشور تولید می شود و به راحتی قابل تهیه است.

وی با بیان اینکه مصرف خاک برگ در مازندران که قطب تولیدات انواع گل و گیاه به ویژه گل های آپارتمانی و زینتی است وجود دارد، ادامه داد: بررسی ها نشان می دهد که به طور متوسط سالانه از هر هکتار حدود ۱۰ تا ۱۲ تن شاخ و برگ ناشی از هرس درختان تولید می شود که اگر فقط  ۴۰ درصد آن تبدیل به کود کمپوست خاک برگ شود ، برابر با چهار تن است.

این کارشناس باغبانی متوسط نیاز هر گلدان گل های زینتی و آپارتمانی را یک کیلو گرم اعلام کرد و گفت: با توجه به اهمیت تولیدگل و گیاه در استان ، تولید کنندگان همواره به خاک برگ به عنوان یک کود کمپوست بی ضرر ولی مقوی نیاز دارند.

طاهرنژاد در عین حال گفت که با ایجاد کارخانه کمپوست خاک برگ ، برداشت خاک هایی که از بستر منابع طبیعی و جنگلی استان مازندران انجام که گفته می شود بیشتر آن قاچاق بوده و حتی  ناسالم و به بیماری مبتلا است، جلو گیری می شود.

وی به وجود بیماری در خاک تولیدات گل و گیاه مازندران اشاره کرد و گفت طبق اظهارات تولید کنندگان خاک های استان  به آلودگی و بیماری نماتود آغشته شده است و به همین دلیل بیشتر گل های تولیدی استان قابلیت صادرات پیدا نمی کنند و قابل رقابت نیستند.

این کارشناس باغبانی گفت : اکنون بیشتر خاک های گل و گیاه در گلخانه های مازندران از خاک جنگلی و آلوده به بیماری است و هر نیسان از این نوع خاک ها با قیمت بالایی  توسط برخی از افراد سودجو که از جنگل ها و منابع طبیعی مخفیانه برداشت می کنند، در بازار عرضه می شود.

برداشت خاک از بستر جنگل ممنوع است 

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور و رییس جامعه جنگلبانی ایران برداشت خاک از بستر مراتع و جنگل را طبق قانون ممنوع دانست و گفت: خاک‌هایی که از لاشبرگ درختان در جنگل ها وجود دارد، علاوه بر منابع مغذی برای جانواران خاکزی ، بستری برای رشد و نمو درختان و درختچه های جدید است.

دکتر محمد امینی با بیان این که برداشت خاک از جنگل قاچاق محسوب می شود، اما به دلیل تقاضای بالای تولیدکنندگان به خاک های جنگلی که برای رشد و نمو گیاهان گلدانی بسیار مقوی و مفید است، شاهد برداشت بی رویه آن هستیم.

وی با اعلام اینکه وجود خاک نرم و مرطوب در بستر جنگل و مرتع نفوذ آب سطحی را با تاخیر اما مداوم و طبق تنظیمات طبیعی انجام می  دهد، هشدار داد: اگر امروز شاهد بروز سیلاب ناشی از بارندگی اندک از بالادست استان هستیم ، به دلیل برداشت بی رویه خاک و چوبهای جنگلی است.

جنگل های واقع در نیمرخ شمالی رشته کوه البرز که در پهنه ای به طول ۸۰۰ کیلومتر و به عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر، از آستارا در شمال استان گیلان تا گُلی داغ در شرق استان گلستان امتداد دارد، اغلب به نام جنگل های شمال شناخته می شود ولی نام اصلی و علمی آن، جنگل های هیرکانی است.

یک میلیون و ۶۹۱ هزار هکتار برابر با ۷۰ درصد مساحت استان مازندران را عرصه های طبیعی تشکیل می دهد که از مجموع مساحت عرصه های طبیعی استان یک میلیون و۱۸۷هزار هکتار زیر پوشش منطقه ساری است که ۷۹۴هزار هکتار آن جنگل ، ۳۸۷هزار هکتار مرتع و پنج هزارو ۵۰۰هکتار هم پارک های جنگلی است.

این ارشناس ارشد جنگلداری به اهمیت استفاده از شاخ و برگ های درختان در استان های شمالی اشاره کرد و گفت که هم اکنون بسیاری از سرشاخه ها و برگ درختان به دلیل بی اطلاعی و یا کارخانه کود کمپوست خاک برگ بدون استفاده دور ریخته شده و یا سوزانده می شود.

امینی تصریح کرد: اگرچه برداشت خاک از جنگل و مرتع ممنوع است، اما ظرفیت تولید کود کمپوست خاک برگ در هر یک از شهرستان های مازندران  وجود دارد ،به طوریکه با راه اندازی یک کارخانه می توان از شاخ و برگ ها انواع درختان استفاده کرد.

وی توضیح داد: امروزه با رشد علم و تکنولوژی تولید کود خاک برگ به راحتی قابل اجرا است چراکه برخی از باغداران همانند دامداران که کودهای حیوانی را در یکجا دپو می کنند و پس از یک یا دو سال از آن به عنوان کود حیوانی استفاده می کنند، باغداران نیز با دپو و دفن شاخه برگ های هرس شده درختان را تبدیل به کود خاک برگ می کنند.

حمایت تسهیلاتی سازمان جهاد کشاورزی مازندران درتولید خاک برگ  

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی مازندران اعلام کرد که تولید خاک برگ از شاخ و برگ های درختان انواع باغ‌های میوه فرصتی برای سرمایه گذاری است که سازمان حمایت جدی در این خصوص انجام می دهد.

هادی ایزدی با بیان این که سالانه فقط با هرس ۱۶۰ هزار هکتار باغ‌های استان هزاران تن شاخ و برگ تولید می شود که می تواند در یک فرایند مناسب خاک برگ به عنوان کود کمپوست مورد نیاز تولیدات گل و گیاه استفاده شود، ادامه داد: بررسی ها نشان می دهد که عمده  شاخ و برگ های درختان سوزانده می شود.

وی با بیان این که از یکهزارو ۱۰۰هکتار فضای گلخانه ای استان مازندران ۷۰۰هکتار آن فضای باز است و نیاز به کودهای کشاورزی است، ادامه داد: تولید کنندگان گل و گیاه به ویژه گیاهان آپارتمانی به شدت نیازمند خاک برگ هستند.

ایزدی از فارغ التحصیلان بخش باغبانی استان خواست تا با گرفتن مجوز ایجاد کارخانه کود کمپوست خاک برگ علاوه بر ایجاد اشتغال ، درآمدزایی خوبی نیز ایجاد می کنند.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه حدود ۵۰ هزار هکتار از درختان سیاه ریشه استان هر ساله نیازمند هرس هستند ، ادامه داد: ۱۱۰ هزار هکتار از باغات مرکبات استان نیز هر ساله هرس می شود که عمده آن توسط باغداران به ویژه باغداران خرد سوزانده می شود.