چرا روس‌ها عرصه را بر رسانه‌های مخالف تنگ‌تر کرده‌اند؟

به گزارش روز سه شنبه خبرنگار ایرنا از مسکو، با این وجود فعالیت رسانه‌های غربی همواره در کنار شبکه های اجتماعی همچون فیس بوک، اینستاگرام و توئیتر در روسیه قانونی بوده است و به رسانه‌هایی همچون بی‌بی‌سی، رویترز، رادیو آزادی اروپا و صدای آمریکا اجازه فعالیت آزادانه در این کشور داده شده است.

در سالیان اخیر کشورهای غربی از جمله انگلیس، فرانسه و بیش از همه آمریکا بر رسانه‌های تاثیر گذار روسیه در غرب همچون راشاتودی و اسپوتنیک به بهانه دخالت در انتخابات آمریکا یا اموری دیگر محدودیت هایی وضع کرده اند و تلاش می‌کنند برای افرادی که برای این رسانه ها کار می کنند، مشکلاتی را ایجاد کنند.

بنظر می‌رسد روس ها هم با اصلاح قوانین داخلی خود به دنبال آن هستند تا بتوانند با استناد به مواد قانونی، در این جنگ رسانه‌ای هرگاه لازم بود دست به مقابله به مثل بزنند.

آغاز این روند دوسال پیش و چند ماه پیش از انتخابات ریاست جمهوری روسیه آغاز شد زمانی که وزارت دادگستری روسیه بر اساس قانون جدید رسانه‌ای در این کشور، رادیو آزادی، صدای آمریکا و هفت رسانه وابسته به این دو رسانه آمریکایی را در فهرستی با عنوان عوامل خارجی قرار داد.

در واقع دولت روسیه با اصلاحاتی دربند ششم قانون فعالیت رسانه‌ها در روسیه که بیست و هفتم دسامبر سال ۱۹۹۱ تصویب شد، به اقدامات آینه وار خود وجهه قانونی بخشید.

قانون رسانه‌های عوامل خارجی چه می‌گوید؟

مطابق قانون جدید، رسانه‌هایی در روسیه عامل خارجی شناخته می‌شوند که خارج از روسیه مورد حمایت مالی قرار می‌گیرند. 

قانون عامل خارجی شناخته شدن رسانه‌های خارجی روسیه روز پنجم آذر ماه ۱۳۹۶ با امضای ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه اعتبار اجرایی یافت و تا امروز نیز با جدیت توسط روسها اجرا میشود.

رسانه‌هایی که در روسیه آنها را عامل خارجی شناخته است، موظفند در سایت خود این موضوع را قید کرده و در مورد فعالیت خود و وضع مالی به دولت روسیه گزارش بدهند.

«ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه پیش از تصویب این قانون و در واکنش به سختگیری‌ها علیه راشاتودی و اسپوتنیک در اروپا و آمریکا، گفته بود مسکو بزودی  به فشارهایی که بر رسانه‌های روسی فعال در خارج از این کشور وارد می شود واکنش مناسب خواهد داد.

روسها معتقدند همه شرایط و خواسته‌های کشورهای غربی به رهبری واشنگتن از خبرگزاری اسپوتنیک و شبکه تلویزیونی راشاتودی با اصول آزادی بیان در این کشورها مغایرت دارد و در بسیاری از مواقع با خبرنگاران این رسانه‌ها برخوردهای گزینشی می‌شود و هدف تنها محدود کردن آزادی بیان است در حالی که غربی ها مدعی هستند این حقوق در قانون اساسی شان تضمین شده است.

تشدید برخورد با رسانه‌های خارجی در روسیه

هفته گذشته، راهکارهای روسیه برای مقابله به مثل با دولت‌های عمدتا غربی برای فعالیت خبرنگاران اسپوتنیک و راشاتودی وارد فاز تازه‌ای شد که به نظر می‌رسد در حوزه برند سازی رسانه ای متمرکز شده است.

در همین راستا، دومای روسیه قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن خبرنگارانی (حتی روسها) که برای رسانه‌های خارجی مخالف دولت در این کشور خبر تهیه می‌کنند، عوامل خارجی(نفوذی) محسوب می‌شوند.

مطابق این لایحه قانونی، اشخاص حقیقی یا حقوقی اگر برای رسانه‌های خارجی که در روسیه عوامل خارجی شناخته شده‌اند گزارش تهیه کنند یا اینکه از خارج پول و اموال دریافت کنند، عوامل خارجی محسوب می‌شوند.  
در این لایحه قانونی گفته شده است که وزارت دادگستری روسیه با هماهنگی با وزارت خارجه این کشور می‌توانند این افراد را عوامل خارجی محسوب کند.
علاوه بر آن رسانه‌هایی که به عنوان عامل خارجی شناخته شده‌اند باید قید کنند که گزارشی را که تهیه کرده‌اند توسط خبرنگار شناخته شده به عنوان عامل خارجی است و در هنگام استناد به این گزارش نیز باید در این مورد یادآوری شود.

بنظر می رسد این اقدام واکنشی به روش تاثیر گذار رسانه های غربی باشد که برای افزایش نفوذ خود در روسیه یا هر کشور دیگری، از افراد بومی و یا افرادی که در جامعه هدف زندگی کرده اند یا افرادی که در مورد جامعه هدف مطالعات و تحقیقات انجام داده اند برای انجام امور رسانه ای خود علیه آن کشور استفاده می کنند.

نباید از یاد برد که هلدینگ خبری ریانووستی روسیه که صاحب راشاتودی و اسپوتنیک است نیز از تاکتیک برند سازی در یک دهه اخیر در کشورهای غربی استفاده کرده است و توانسته به یک رسانه تاثیر گذار در میان انگلیسی زبانها تبدیل شود.

همین چند روز پیش بود که «مارگاریتا سیمونیان» سردبیر خبرگزاری راشاتودی یا آرتی به «اوو مورالس» رئیس جمهور مستعفی بولیوی پیشنهاد داد در شبکه تلویزیونی راشاتودی به عنوان مجری فعالیت کند چرا که استفاده از چهره افراد سرشناس و مجریان مطرح جهان از جمله شگردهای راشاتودی برای جذب مخاطب و افزایش قدرت رقابت با رسانه‌های دیگر بوده است و یکی از تازه‌ترین این موارد به شکار «لارنس هاروی زیگر». معروف به «لری کینگ» مجری مشهور سی‌ان‌ان برمی‌گردد. 

تاثیرگذاری بین المللی رسانه های روسیه به اندازه ای افزایش یافته است که سیاستمداران غربی و رسانه‌های این کشورها به طور مرتب RT را به گزارش دهی مغرضانه و تعصب در گزارش وقایع مربوط به سیاست‌های روسیه و غرب متهم می‌کنند و هر از چندگاهی برای این رسانه و افرادی که برای آن کار می‌کنند دردسر ایجاد میکنند.

روس ها هم دست بسته نیستند و در داخل اقدامات آینه وار خود را آغاز کرده‌اند، در حال حاضر تحقیق در خصوص کارکرد رسانه‌های غربی در روسیه بر عهده سازمان نظارت بر ارتباطات جمعی روسیه قرار دارد و هر از چندگاهی در واکنش به فشارهایی که در انگلیس به راشاتودی وارد می‌شود، خبر می‌آید که در روسیه نیز تحقیقاتی در خصوص عملکرد خبرگزاری بی‌بی‌سی انگلیس به راه خواهد افتاد.

به طور مثال، خرداد ماه امسال چند نماینده پارلمان انگلیس از دولت این کشور خواستند تا محدودیتی علیه راشاتودی اعمال و مجوز پخش این شبکه در انگلیس را لغو کند در روسیه نیز بلافاصله شنیده شد که اقداماتی در خصوص رسانه‌های انگلیسی در دستور کار قرار خواهد گرفت.