در علم اقتصاد کالاهای مختلف ارتباط گوناگونی با یکدیگر دارند و با تغییر قیمت هر کدام، سایر کالاها نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
مهمترین ارتباط بین دو کالا زمانی است که این دو در عرضه و تقاضای یکدیگر موثر باشند و تغییر قیمت یکی از آنها، دیگری را با اقبال یا عدم اقبال از سوی خریداران مواجه کند. به طور مثال در شرایط عادی، سوخت‌های مختلف با توجه به نیاز و قیمت، می‌تواند جایگزین هم شوند.
در این حالت، افزایش قیمت یک سوخت، مشتریان را به سمت استفاده از سایر سوخت‌ها هدایت می‌کند و تقاضا را افزایش می‌دهد.
در اصلاح قیمت بنزین و سهمیه‌بندی نیز همین اتفاق در کشور رخ داده است. آمارها حکایت از آن دارد که با افزایش قیمت بنزین، مصرف این کالا در جامعه ۲۴ درصد کم شده اما این به معنای کاهش مصرف سوخت در سبد جامعه نیست.
در واقع بخشی از افرادی که تا پیش از این بنزین را به عنوان سوخت انتخاب می‌کردند اکنون سوخت دیگری را جایگزین آن کرده‌اند و در این میان سی ان جی نقش اول را بازی می‌کند.
بر اساس آمارهای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، مصرف سی ان جی در روزهای بعد از سهمیه‌بندی رشدی ۱۰ درصدی داشته و اقبال عمومی به این سوخت بیشتر شده است.
اما این تمام ماجرا نیست. علاوه بر خودروهایی که تا پیش از این امکان استفاده از سی ان جی را داشتند، حالا افراد دیگر نیز می‌خواهند گاز را جایگزین بنزین کنند بنابراین لازم است تا تغییراتی در خودرو خود ایجاد کنند که شامل نصب مخزن، رگولاتور، کیت مخزن و ... بر روی خودرو می‌شود.
البته نصب این تجهیزات برای جلوگیری از وقوع حوادث احتمالی باید در مراکز فنی مجاز انجام شود. مراکزی که تا پیش از سهمیه‌بندی بنزین روزهای کم کاری را می‌گذراندند و حتی تعدادی از آن ها با تعطیلی روبرو شده بودند و حالا از وجود مشتریان بی‌شماری صحبت می‌کنند که توان پاسخگویی به درخواست آنها را ندارند.
این مراکز شلوغ‌ترین روزهای خود را پشت سر می‌گذارند و مراجعه به آنها برای تبدیل خودروها به گازسوز افزایش چشمگیری داشته است.
به طور مثال مسوول یکی از مراکز مجاز فنی در تهران به خبرنگار ایرنا گفته که مراجعات حضوری و تلفنی برای آگاهی از نحوه دوگانه سوزکردن خودرو در هفته گذشته افزایش داشته اما به دلیل بی‌ثباتی قیمت تجهیزات در این روزها، امکان تبدیل خودروها وجود ندارد.
وی گفته که به دلیل نوسان قیمت‌ها، در شرایط فعلی تنها خدمات خود را به خودروهایی که پیش از این دوگانه‌سوز بوده‌اند ارائه می‌دهیم و نصب تجهیزات بر روی خودروها انجام نمی‌شود.
این مسوول معتقد است که با افزایش قیمت بنزین، قیمت تجهیزات سی ان جی نیز افزایش ۱۰۰درصدی را تجربه کرده و اجازه فعالیت را نمی‌دهد.
به گفته وی اگر تجهیزات تامین شود، هر خودرو ظرف دو روز می‌تواند گازسوز شود.
اما کمبود و گرانی تجهیزات سی ان جی تنها مربوط به تهران نیست و مخازن سی ان جی تقریبا در کشور نایاب شده است و این در حالی است که نهادهای مختلف برافزایش مصرف سی ان جی به عنوان سوخت پاک و البته ارزان در کشور تاکید می‌کنند.
در این میان متقاضیان اصفهان نیز به دلیل کمبود تجهیزات با مشکل مواجهند و مراکز مجاز فنی نیز تنها کاری که انجام می‌دهند نام‌نویسی از متقاضیان است.
یکی از مسوولان این مراکز در اصفهان به ایرنا گفته که مراجعات برای نصب سیستم گازسوز افزایش داشته اما تجهیزات حتی با قیمت بالا نیز در دسترس نیست.
وی تاکید کرده که برخی از خودروها که این تجهیزات را در گذشته نصب کرده‌اند زمانی که برای معاینه فنی خودرو اقدام می‌کنند تنها برای سوخت بنزین معاینه می‌گیرند زیرا سیستم‌ها تغییر کرده است.
به گفته وی گرانی مشکل دیگر در این زمینه است و کپسول ۶۰ لیتری که تا پیش از سهمیه‌بندی، یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد اکنون با قیمت ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان نیز در بازار پیدا نمی‌شود.
وی افزایش قیمت تجهیزات مربوط به سی ان جی سوز کردن خودروها را حدود ۶۰ درصد عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد که در این مدت مراجعه برای گازسوزکردن خودروها دوبرابر شده است، با این حال تجهیزات از سوی اتحادیه کشوری سوخت‌های جایگزین به دست ما نمی‌رسد و این در حالی است که پیش از این به طورز مستقیم با تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان در ارتباط بودیم.
وی علت کاهش تجهیزات سی ان جی را توقف تولید در گذشته به دلیل عدم اقبال مشتریان عنوان کرد و گفت که قبلا خطوط تولید این تجهیزات تعطیل نیمه تعطیل بوده و اکنون با افزایش تقاضا تازه می‌خواهند شروع به کار کنند. مراکزی نیز که قطعه داشتند پیش از سهمیه‌بندی یک جا فروخته‌اند.
به گفته این مسوول اکنون بازار سیاهی بوجود آمده اما اگر تجهیزات تامین شود می‌توان امیدوار بود که قیمت کاهش پیدا کند.
وی به فعالیت ۸۵۰ کارگاه مجاز در کشور اشاره کرد و افزود: هر کدام از این مراکز روزانه می‌توانند بین ۵ تا ۱۰ خودرو را دوگانه‌سوز کنند به شرط آنکه مشکل تامین قطعات حل شود.
به عقیده وی دولت برای حل مشکل تجهیزات باید اجازه واردات را برای مدت محدود بدهد زیرا تقاضا بسیار زیاد است.
برخی از مراکز فنی مجاز نیز معتقدند که تولیدکنندگان با هدف افزایش قیمت، فروش را متوقف کرده‌اند این امر باعث شده تا قیمت تجهیزات در بازار بالا برود و بازار سیاه ایجاد شود.
مسوول یکی از مراکز فنی مجاز در خراسان رضوی نیز تایید می‌کند که مراجعه برای گازسوزکردن به این مرکز افزایش داشته و این در حالی است که پیش از سهمیه‌بندی هیچ کس مراجعه نمی‌کرد.
وی البته بر این نکته نیز تاکید دارد که تجهیزات کم شده و افزایش قیمت داشته و علت آن را نیز سو استفاده از شرایط بازار و ایجاد بازار سیاه می‌داند.
به گفته وی تا پیش از سهمیه‌بندی هزینه دوگانه‌سوز کردن خودرو پراید ۲.۵ میلیون تومان بود اما این رقم اکنون به ۳.۵ میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.
در خوزستان نیز اوضاع به همین صورت است و مراکز فنی مجاز اگرچه با تعداد بالای مراجعان برای گازسوزکردن خودرو روبه‌رو هستند اما تجهیزاتی برای انجام کار حتی با قیمت بالا ندارند.
یکی از صاحبان مراکز فنی مجاز به ایرنا گفته که حدود یک سال و نیم به طور کامل کار خوابیده بود اما اکنون با افزایش مراجعه مواجهیم.
به گفته وی مخازن موجود نیست و حتی از سایر استان‌ها نیز نمی‌توانیم تجهیزات مورد نیاز را تهیه کنیم.
وی افزایش قیمت در برخی اقلام را تا ۱۵۰ درصد می‌داند و می‌گوید که به طور مثال قیمت رگولاتور از ۱۹۰ هزار تومان به ۴۵۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است.
وی تاکید کرده با وجود آنکه قیمت مخازن سی ان جی افزایش داشته در عین حال در بازار نایاب نیز شده است.
حال و روز سیستان بلوچستان نیز فرق چندانی با سایر مناطق ایران نمی‌کند. در این استان نیز تجهیزات سی ان جی افزایش قیمت داشته و با این حال نایاب نیز شده است.
یکی از مسوولان مراکز فنی مجاز در سیستان و بلوچستان به ایرنا گفته که مراجعات بعد از اصلاح قیمت بنزین برای گازسوزکردن خودروها افزایش داشته و تقریبا روزانه حدود ۱۵ تا ۲۵ خودرو به این مرکز برای گازسوزشدن مراجعه می‌کنند.
وی تاکید کرده که در حال حاضر مخزن و کیت مخزن در بازار موجود نیست و تولیدکننده یا به دلیل حجم زیاد و یا به دلایل دیگر از عرضه مخزن بازمانده است.
وی گفته که موجودی مخزن این مرکز نیز صفر شده و جوابگوی مراجعه کنندگان نیستیم.
به گفته وی قیمت تجهیزات در بازار غیررسمی تا ۲ برابر افزایش قیمت داشته اما از آنجا که در بازار رسمی خرید و فروش انجام نمی‌شود، نمی‌توان قیمتی اعلام کرد.
وی گفته که اتحادیه سوخت‌های جایگزین از آنها خواسته تا از خرید هیجانی و قیمت‌های کاذب اجتناب کنند زیرا با گذشت زمان اوضاع آرام‌تر شده و قیمت‌ها کاهش خواهد داشت.
در شمال غرب کشور نیز مشکل تبدیل خودروها کمبود تجهیزات است تا آنجا که یکی از مراکز فنی مجاز اعلام کرده که در صورت تامین تجهیزات روزانه ۱۵ خودرو را دوگانه‌سوز می‌کند.
مسوول این مرکز فنی معتقد است که علت نبود تجهیزات در بازار تمام‌شدن موجودی کارخانه‌ها و یا ایجاد بازار سیاه است.
به گفته وی تجهیزات در بازار وسایل پیدا نمی‌شود و افزایش قیمت نیز تا ۱۰۰ درصد بوده است.
اگرچه وزارت نفت در تلاش است تا با جایگزینی سی ان جی به جای بنزین علاوه بر اثرات مثبت زیست محیطی، صرفه اقتصادی نیز ایجاد کند با این حال لازم است تا برای این افزایش مصرف، سایر نهادها نیز همکاری لازم را داشته باشند و اکنون که الگوی مصرف سوخت خودروسواران به دلیل افزایش قیمت بنزین به سمت سوخت پاک سی ان جی تمایل دارد، باید تجهیزات لازم در این زمینه فراهم شود.
نظر شما