چالش‌های کارآفرینی در فضای مجازی از نگاه فعالان گردشگری

به گزارش روز جمعه مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سی و سومین نشست از سلسله نشست‌های نقد و اندیشه با موضوع «کارآفرینی در فضای مجازی جهش‌ها و چالش‌ها» با حضور «اشکان بروج، تدوینگر استانداردهای اقامتگاه‌های بوم‌گردی ایران»، «حسین اسحاقی، مدیرعامل پلت‌فرم ایران‌ بوم‌گری» و «محمد نصری، مدیرعامل پلت‌فرم آریامدتور» برگزار شد.

تاسیس اقامتگاه های بوم گردی در کشور سلیقه ای است
اشکان بروج، تدوینگر استانداردهای اقامتگاه‌های بوم‌گردی ایران با اشاره به اینکه اولین اقامتگاه بوم گردی ایران به نام «آتشونی» در منطقه خور و بیابانک در سال ۸۲ شروع به کار کرد، گفت: این اقامتگاه فضایی را ایجاد کرد که گردشگرانی از کشورهای مختلف به این خانه بیایند و اسم ایران به عنوان مقصد گردشگری در جهان مطرح شود. 
وی افزود: در سال ۸۸ دورهمی با حضور ۱۵ نفر از  مشتاقان بوم گردی شکل گرفت که در سال ۸۹ تعداد نفرات آن به ۳۰۰ نفر رسید. در همین سال بود که مرام نامه راه اندازی این اقامتگاه ها تدوین شد. فردی که می خواهد خانه های بوم گردی داشته باشد اول باید خودش در آن خانه زندگی کند، غذا و نوشیدنی بومی به مشتریان بدهد و خانه مطابق استانداردهای بومی منطقه باشد.
بروج با اشاره به اینکه در خارج از کشور واژه اکولوژ برای اقامتگاههای بوم گردی استفاده می‌شود، گفت: این واژه به این معنی است که در ساخت اقامتگاه از مصالح بوم آور، سرمایه‌گذار بومی و نیروی کار بومی استفاده می‌کنند و در این صورت است که اقامتگاها بوم گردی محسوب می‌شوند.
وی با بیان اینکه در سال ۹۲ ادبیات گردشگری الکترونیک با آغاز به کار اولین استارت آپ ویکند گردشگری در کشور شروع شد، اظهار کرد: با این برنامه ها در سال ۹۵ تمام اقامتگاه های گردشگری کشور الکترونیک شدند و از ظرفیت فضای مجازی و اینترنت استفاده می کردند.
وی با اشاره به اینکه چالش بزرگ اقامتگاه های بوم گردی در حال حاضر نداشتن یک ناظر برای بررسی رعایت اصول تاسیس اقامتگاه های بوم گردی است، افزود: این اقامتگاه ها با هتل، خانه روستایی و محلی متفاوت هستند.
بروج با تاکید بر اینکه در حال حاضر اقامتگاه بوم گردی به معنای واقعی و مسوولانه در کشور نداریم و هر کس یک خانه را با سلیقه خود به عنوان اقامتگاه بوم گردی معرفی می کند، ادامه داد: در اقامتگاه بوم گردی گردشگر باید یک مکان بومی را با حضور در خانه مطابق با معماری بومی منطقه، غذا و نوشیدنی محلی، لباس بومی افراد و لهجه بومی تجربه کند تا یک تجربه خاص از محل داشته باشد. 

قطع اینترنت رزرو اقامتگاه های بوم گردی را به صفر رساند

حسین اسحاقی، مدیرعامل پلت‌فرم ایران‌ بوم‌گری در پاسخ به سوالی در مورد ایده تشکیل پلت فرم ایران بوم گردی گفت: ایده تاسیس سامانه از سال ۹۵ استارت زده شد و در ۹۶ اقامتگاه های بوم گردی استان مازندران را دیدیم و اطلاعات آنها را در شهریور در سیستم وارد کردیم و آذرماه اولین رزورهای اقامتگاه های بوم گردی را شروع کردیم.
وی با اشاره به اینکه حوزه تخصصی کار از همان ابتدا بر بستر خانه های بوم‌گردی بنا شده بود، افزود: رقابت با شرکت هایی که از سال ۸۴ در حوزه گردشگردی فعال بودند، برای استارت آپ ما بسیار سخت بود و به همین دلیل فعالیت در حوزه اقامتگاه بوم گردی را انتخاب کردیم.
اسحاقی با اشاره به اینکه قطع اینترنت در کشور باعث شد ضرر زیادی به شرکت ایران بوم گردی وارد شود، گفت: سایت ما در جستجوی گوگل جزو پنج سایت اول است، ولی با قطع اینترنت تنها کسانی که آدرس مستقیم سایت ایران بوم گردی را می دانستند می توانستند وارد سایت شوند که ۱۰ درصد را مشتریان را شامل می شود.  سایر کاربرانی که از گوگل استفاده می کردند به سایت دسترسی نداشتند و این موضوع عملا رزرو خانه های بوم گردی را در سایت ما به صفر رساند.
مدیرعامل پلت‌فرم ایران‌ بوم‌گردی با اشاره به اینکه این سایت اپلیکیشن محور نیست تا کاربران از طریق آن بتوانند برای رزرواسیون اقدام کنند، ادامه داد: در دوران قطع هشت روزه اینترنت فقط توانستیم با پیامک به مشتریان قبلی جهشی ایجاد کنیم، ولی از طریق ورودی جستجوی گوگل ضربه بزرگی خوردیم.
وی با تاکید بر اینکه قطعی اینترنت فقط به شرکت ما ضربه نزده است، تصریح کرد: ۸۰۰ اقامتگاه بومگردی با سایت ما همکاری دارند که از نظر اقتصادی در این مدت گردش مالی نداشتند و این به معنی خواب سرمایه گذاری و ضرر آنها است.

درآمد یک میلیون دلاری توریسم درمانی در یک سال 

محمد نصری، مدیرعامل پلت‌فرم آریامدتور در پاسخ به این سوال که اگر بگویید از درمان ارز آوری می کنید، ممکن است باعث تعجب شود، گفت: فردی که برای یک پروسه درمان به ایران می آید علاوه بر ارز آوری در این حوزه می تواند از خدمات گردشگری برای خود و همراهان هم استفاده کند که باز هم تولید درآمد برای کشور است.
نصری با اشاره به اینکه این شرکت از سال ۹۵ شروع به کار کرده است، ولی پیشینه حضور در این حوزه به سال ۹۰ و برنامه نویسی برای سایت های پزشکان بر می گردد، اظهار کرد: در سال ۹۴ برای یکی از پزشکان، سایتی سه زبانه طراحی کردیم که متوجه شدیم از طریق این سایت بیماران خارج از کشور هم مراجعه می‌کنند و این سایت ایده تاسیس استارت آپ آریامدتور که در حوزه گردشگری سلامت فعالیت می کند، را به وجود آورد.
وی با بیان اینکه برای عملی کردن این ایده به تحقیق در مورد توریسم سلامت و درآمد و مباحث مرتبط با آن در کشورهای دیگر پرداختیم، گفت: با این تحقیقات متوجه شدیم که بیشترین میزان گردشگر منطقه در این حوزه به کشورهای هند و ترکیه می روند و هند درآمد هشت تریلیون دلاری را برای سال ۲۰۲۰ پیش بینی کرده است. برخی کشورها مانند مالزی برای توریسم درمانی برنامه ریزی می کنند.
نصری با اشاره به اینکه در الکامپ استار ۹۶ با توجه به درآمدی که شرکت داشت، تواستند سرمایه گذار جذب کنند، گفت: شرکت از سال ۹۶ تا ۹۷ توانست رشد ۱۵ درصدی درآمد به دلار را بدست آورد و ۴۰ درصد هم رشد ریالی داشتیم و شرکت در سال ۹۷، یک میلیون دلار درآمد داشت.
مدیرعامل پلت‌فرم آریامدتور ادامه داد: در حال حاضر بیش از ۳۰۰ نفر با ما همکاری دارند و  در حال حاضر با هر بیمار بیش از ۱۰ هزار دلار وارد کشور می شود.
وی با بیان اینکه تاکنون از ۸۰ کشور دنیا از جمله نپال، جزایر موریس و آرژانتین بیمار داشته ایم، افزود: ما برای جلب اعتماد مشتریان اروپایی با توجه به هجمه ای که علیه ایران در جهان وجود دارد، از مشتریانی که از همان کشور به ایران سفر کرده اند و به قولی به زبان خودشان برای جلب اعتماد بیماران استفاده می کنیم و وقتی فرد از هم زبان خود رضایت از اسفر به ایران را می بیند و می شنود، اقناع شده و اعتماد می کند. 

تغییر قیمت بنزین باعث تغییر اجباری سلیقه سفر می شود

بروج در ادامه در پاسخ به این سوال که گسترش فضای مجازی در گسترش و توسعه سفر چه نقشی داشته است، گفت: فضای مجازی در دو دوره در گسترش سفر نقش داشته است. بار اول با چهار سایت و شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک شروع شد و بار دوم سال ۹۰ آرام آرام به همت کسب و کارها و استارت آپ ها فرهنگ تجارت الکترونیک در کشور نهادینه شد و مردم اعتماد به کسب و کارهای اینترنتی را تجربه کردند.
وی با اشاره به پنج مرحله رویاپردازی، برنامه ریزی، اقدام، حرکت و رسیدن به مقصد به عنوان چرخه سفر، اظهار کرد: الکترونیکی شدن و فضای مجازی به مردم کمک کرد تا ترس از سفرشان کمتر و امنیت سفرشان بیشتر شود. از سوی دیگر با الکترونیکی شدن مافیای سفر از بین رفت و واسطه های سنتی جای خود را به واسطه های الکترونیکی دادند.
بروج با تاکید بر اینکه تا پیش از قطع اینترنت سایت «لست سکند» در روز بیش از ۱۵۰ هزار نفر بازدید کننده داشت و پس از قطع اینترنت بازدید به زیر ۱۰ هزار نفر رسید، گفت: تغییر قیمت بنزین باعث تغییر اجباری سلیقه مردم برای سفر می شود. به طوری که فردی که هزینه سفر برای کشورهایی مانند آرژانتین یا استرالیا را داشت، حالا شاید به سفر کم هزینه تر اروپایی برود و این چرخه ادامه دارد تا فردی که در سال یک بار سفر داخلی می رفت دیگر توان این سفر را نخواهد داشت چون فاصله اقتصادی بیشتر و سفره سفر کوچکتر می شود. 
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در کشور به ابتذال سفر دچار شده ایم، چون فرهنگ سفر را به مردم آموزش نداده ایم، افزود: ما باید ابتدا به مردم فرهنگ سفر رفتن را آموزش دهیم؛ زیرا توسعه پایدار و مسایل زیست محیطی در کشور به مخاطره افتاده است و نسل بعدی ما بسیاری از آداب و رسوم، فرهنگ ها، غذاها و اکوسیستم بومی را در کشور نخواهد دید. 

با تغییر نرخ بنزین طبقه پایین سفر نمی رود

اسحاقی در پاسخ به این سوال که بی ثباتی در اقتصاد چه اثراتی در صنعت گردشگری الکترونیکی کشور دارد، گفت: از یک نظر بالا رفتن قیمت دلار به نفع صنعت توریسم ایران شد و میزان سفرهای داخل کشور را زیاد کرد، ولی باید به این نکته هم اشاره کرد که شوک ناشی از این اتفاق حدود یک تا دو ماه بر روی کار ما تاثیر منفی گذاشت و میزان سفرها را کم کرد. 
وی با اشاره به اینکه شوک های اقتصادی و روانی که به جامعه وارد می شود، توان برنامه ریزی بلند مدت را از شرکت ها سلب می کند، افزود: با سه برابر شدن قیمت بنزین پس از فروکش کردن شوک ناشی از آن به طور حتم سفر از سبد خانوار طبقه پایین حذف می شود و تنها طبقه متوسط به سفر داخلی خواهد رفت. 
مدیر عامل ایران بوم گردی با بیان اینکه استارت آپ ها در سال های اول زیان‌ده هستند و به همین دلیل بیشتر تمرکز خود را بر روی یک فعالیت در فضای مجازی اختصاص می دهند،  گفت: به همین دلیل در سایر شبکه های اجتماعی حضور کمرنگ داشتیم؛ ولی در حال حاضر فعالیت خود را در اینستاگرام بیشتر کرده ایم و برای آن برنامه تولید محتوا داریم. 
اسحاقی با اشاره به اینکه طبق آمار سازمان گردشگری حدود ۱۷۰۰ خانه بوم گردی در کشور ثبت شده است، ولی با تماس با آنها متوجه می شویم که فعال نیستند و فقط برای دریافت وام به عنوان خانه بوم گردی ثبت  نام کرده اند، گفت: با تحقیق از بسیاری از این افراد متوجه می شویم که یک ضابطه کلی برای تعریف خانه بوم گردی وجود ندارد و اداره میراث و گردشگری هر استان به صورت سلیقه ای اعمال نظر می کند.

هر  گردشگر سلامت ۳۰ تا ۴۰ بشکه نفت برای کشور ارزآوری دارد

نصری مدیر عامل آریا مدتور در مورد چالش های صنعت توریسم درمانی در کشور، با اشاره به اینکه بازار بزرگ توریسم درمانی را به دلیل عدم صدور ویزا از دست می دهیم، افزود: گاهی بیمار برای یک عمل خاص قصد سفر به ایران دارد، ولی صادر نشدن ویزا در موعد مقرر تمام برنامه ریزی های بیمار را عوض می کند.  

مدیر عامل استارت آپ آریا مدتور با تاکید بر اینکه قطع شدن اینترنت، هماهنگی و ارتباط با مسافران را غیر ممکن کرده بود و ضربه بزرگی بود، گفت: وقتی یک مسافر درمانی قصد سفر به ایران را دارد تمام مکاتبات از طریق واتس آپ یا پیام رسان های خارجی با او برقرار می شود، در دوره قطع اینترنت نمی توانستیم هیچ ارتباطی با آنها داشته باشیم و حتی بلیط هواپیما برای آنها بگیریم. 
نصری با بیان اینکه چالش بزرگ دیگری که با آن دست به گریبان هستیم مبادلات بانکی است به همین دلیل بیشتر مشتریان با پول نقد به کشور سفر می کنند. 
وی با اشاره به اینکه به دلیل عدم صدور ویزا برای اتباع کشور آمریکا، بازار بزرگی را در زمینه توریسم درمانی از دست می دهیم، اظهار کرد: سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار آمریکایی برای درمان به کشورهای دیگر سفر می کنند که مقصد بیشتر آنها هند است، ولی کشور ما از این بازار سهمی ندارد و این در شرایط فعلی که فروش نفت هم نداریم می تواند درآمد ارزی برای کشور داشته باشد. 
مدیر عامل آریا مدتور با اشاره به آمار وزارت بهداشت گفت: هر گردشگر سلامت معادل ۳۰ تا ۴۰ بشکه نفت برای کشور ارز آوری دارد و به عبارت دیگر با این صنعت برای کشور ارزش خلق می کنیم. 
نصری تصریح کرد: شرکت ما با بیشتر مشتریان و مسافران پس از بازگشت به کشور خود هم ارتباط دارد، در زمان قطع اینترنت تصویری که از ایران به جهان مخابره شد بسیار شرایط داخلی ایران را آشفته نشان داد و فوبیا و ترس سفر به ایران را دوباره ایجاد کرد. حالا باید زمان و انرژی بیشتری بگذاریم تا این شرایط را تغییر دهیم و اعتماد مسافران را جلب کنیم. 
وی تعدد مجوزها و سازمان های صادر کننده آنها را یکی دیگر از چالش های این حوزه دانست و افزود: زیر ساخت های کشور هم مشکلات زیادی دارد، مثلا پرواز مستقیم از بیشتر کشورها به ایران نداریم و این باعث می شود مسافران زمان زیادی را در پرواز باشند و در مواردی حتی از آسمان ایران رد می شوند، ولی باید از هند مجددا به ایران پرواز کنند. 
مدیر عامل آریا مدتور یکی دیگر از چالش های این حوزه را عدم آموزش مردم برای برخورد با گردشگران دانست و گفت: بازار گردشگر سلامت به طور بالقوه ۴۰۰ میلیون نفر را در بر می گیرد که کشورهای همسایه از آن استفاده می کنند و ما به دلیل چالش های متعدد سهمی در آن نداریم.

الکترونیکی شدن سفر ضعف تولید محتوا را روشن کرد

بروج در پاسخ به سوالی در مورد تولید محتوای علمی در حوزه گردشگری در ایران گفت: آخرین آمارهای سازمان جهانی گردشگری می گوید از هر ۱۰ شغل در جهان یک شغل با گردشگری و هتلداری مرتبط است، ولی این آمار در ایران ۱ به ۱۴ است. 
وی افزود: یکی از دلایل تفاوت آمار ما با جهان در این است که در تولید محتوای تاریخی فقیر هستیم و آنچه در دسترس مخاطبان است تحریف شده و غیر واقعی است و این نبود دانش و تحریف در تولید محتوا با الکترونیکی شدن گردشگری بیشتر دیده شد.
این فعال گردشگری با اشاره به اینکه آموزش افرادی که بتوانند در این حوزه تولید محتوا کنند، هم باعث هویت یابی این کسب و کارها و اشتغال زایی می شود، تصریح کرد: در حال حاضر ما دوره ۴۰ ساعته ای را برای علاقمندان برگزار کرده ایم که شامل آموزش محتواهای متفاوت است تا یک نیروی تازه کار بتواند برای صفحات اینستاگرام،  سایت و... را تولید محتوا کند. 
بروج در پاسخ به سوالی در مورد رعایت و احترام فرهنگ بومی توسط گردشگران گفت: توسعه پایدار می گوید گردشگران باید به جامعه و فرهنگ مکانی که به آنجا سفر می کنند، احترام بگذارند. 
وی افزود: چرخه درست در سفر این است که چند تیم در یک منطقه از متخصصان تا عرضه کنندگان بومی و شورای محلی تشکیل شود و با تهیه یک بروشور نکاتی را که گردشگر باید رعایت کند، ذکر کنند. ولی در عمل می بینیم که این چرخه در ایران وجود ندارد و به همین علت هر روز با تعطیل شدن مکان های مختلف گردشگری روبرو می شویم.

قوانین برای گردشگری الکترونیکی قدیمی است

اسحاقی با تاکید بر مشکل فرهنگی در زمینه گردشگری در روستاها گفت: سرمایه گذاری که وارد یک روستا می شود، باید از مردم محلی برای خدمات دهی استفاده کند؛ در غیر این صورت شکست می خورد، زیرا مردم محلی سدی برای کار او می شوند.
وی به استارتاپ هایی که وارد این حوزه می شوند گوشزد کرد که اول راه سخت است و بدانند که از این مرحله گذر می کنند. اگر در مسیری به بن‌بست رسیدند سریع برنامه را عوض کنند و مسیر جدیدی برای خود در نظر بگیرند؛ در غیر این صورت شکست می خورند. 
اسحاقی با انتقاد از قوانین قدیمی دولت برای فعالیت به  استارتاپ ها پیشنهاد کرد تا جایی که می توانند سعی کنند به دولت نزدیک نشوند.

آماده ایم تا تجارب خود را با جوانان به اشتراک  بگذاریم

مدیر عامل آریا مدتور با اشاره به اینکه در حوزه گردشگری سلامت از فقر محتوا رنج می بریم، گفت: کشورهای عرب زبان منطقه با فاصله زیادی از ما جلوتر هستند.  بسیاری از بیمارانی که توسط شرکت ما جذب شده اند هیچ تصویری از ایران نداشتند و این بی تصویری باعث می شد در بسیاری از موارد ایران را با عراق یکی بدانند و فکر کنند ما به زبان عربی صحبت می کنیم. 
نصری با تاکید بر اینکه حوزه گردشگری سلامت یک حوزه بکر است، گفت: جوانان می توانند در این زنجیره خلق ارزش کنند. 
وی افزود: الان فرصت صادرات است و چون قیمت ها برای گردشگران پایین است؛ می توان با شیوه های جدید مانند آب درمانی، لجن درمانی و... سهم بازار کشور را در این حوزه افزایش داد. 
وی افزود: شرکت ما آماده است تا تجارب خود را با جوانانی که وارد گردشگری سلامت می شوند به اشتراک بگذارد؛ زیرا باعث می شود ایران سهم بیشتری از بازار گردشگری سلامت جهان را بدست آورد و برای کشور درآمدزایی و ارزآوری داشته باشد.