اقراء از نظر اصطلاحی یعنی این که قاری قرآن نحوه تلفظ و ادای دقیق کلمات قرآن را از استاد و شیخ قرائت آموزش می‌بیند و قاریان قرآن در کشورهای صاحب سبک قرائت؛ مانند مصر و سوریه و عراق دارای اجازه مکتوب هستند.
در روش اقراء، قاری قرآن نحوه تلفظ و ادای دقیق کلمات قرآن را از استاد و شیخ قرائت فرا می‌گیرد و الفاظ قرآن با دقت و امانت نسل به نسل و سینه به سینه حفظ شده و منتقل می‌شود و شورای عالی قرآن به منظور برقراری اتصال قرائت قرآن در جمهوری اسلامی ایران به اسناد معتبر شیوخ صاحب اجازه، از سال ۹۳ با دعوت از شیخ عصفور از مصر در این زمینه فعالیت‌هایی را آغاز کرد.
در حال حاضر تعدادی از قاریان، حافظان و اساتید قرآن کریم در قالب دوره‌های تخصصی اقراء در محضر شیوخ قرائات حضور یافته و یک دوره کامل قرآن کریم را قرائت و اجازه نامه قرائت را کسب کرده‌اند. تاکنون بیش از ۹۰ نفر از قاریان، حافظان و اساتید قرآن کریم در قالب برگزاری ۲۰ دوره تخصصی اقراء موفق به کسب اجازه‌نامه شده‌اند.
شیخ محمد فهمی عبدالسید عصفور از مصر، مقیم ایران شده تا اساتید بزرگ ایرانی، قرآن را کامل نزد ایشان قرائت کنند. البته مدتی استاد مرحوم کرخی از عراق و رفعت علی‌دیب از سوریه در زمینه اقراء قاریان ایرانی را هدایت می کردند؛ ولی اکنون قاریان و اساتید ایرانی به صورت مستمر از استاد عصفور بهره‌مند می شوند. به گفته شیخ عصفور تا حدود صد سال پیش شیعیان زیادی مروج این سنت مبارک بوده‌اند که بنا به هر دلیلی در سال‌های معاصر با غفلت مواجه شده است.
هفته گذشته در موسسه مهد قرآن از اجازه قرائت و اقراء حافظان کل قرآن کریم رونمایی شد و در این رونمایی از دو بانوی حافظ قرآن که مادر و دختر بودند، نیز تجلیل شد. مادر و دختری که سال ها در محضر قرآن زانوی ادب زده و از سرچشمه الهی کسب فیض کرده و دیگران را نیز با کلام الهی آشنا کرده‌اند.
فاطمه شیرازی در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اعلام کرد: بنده به عنوان اولین بانوی ایرانی حافظ کل قرآن نزد شیخ الأزهر مصر که تلاوتشان با واسطه ۳۱ نفر به پیامبر اکرم (ص) بازمی‌گردد به قرائت پرداختم و من واسطه سی‌وسوم هستم.
وی درباره نحوه آشنایی خود با قرآن گفت: سال ۷۴ در یکی از جلسات قرائت قرآن در ماه مبارک رمضان، به همراه مادرم شرکت می‌کردیم و قرار شد مسابقه حفظ قرآن برگزار شود. مادر در منزل شروع به تلاوت آیات کردند و من هم ناخواسته با شنیدن آیات، به مرور حفظ شدم.
شیرازی که متولد ۷۱ است و پس از اخذ مدرک کارشناسی در رشته پرستاری اکنون دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته مترجمی انگلیسی در دانشگاه علامه طباطبایی است، افزود: همان زمان مادرم متوجه علاقه و قدرت حفظ من شد و مرا به کلاس‌های مهد قرآن برد و پس از مدتی نیز خودش به حفظ قرآن علاقه‌مند شد.
وی که طی سه سال و نیم موفق به حفظ کل قرآن شده، درباره روش حفظ خود نیز توضیحاتی داد و گفت که نوارهای ترتیل قرآن را در منزل گوش می کرده و سپس محفوظات خود را در کلاس حفظ ارائه می داده است.
اما موضوع «اقراء» باعث شد این دو بانوی قرآنی محفوظات خود را در نزد استادی از مصر ارائه دهند و با دریافت اجازه نامه قرائت و اقراء به عنوان قاریانی مطرح شوند که قرائت کل قرآن را به استاد عرضه کرده و قرائت خود را با چندین واسطه به پیامبر اعظم (ص) متصل کنند.
شیرازی درباره تاریخچه اقراء توضیح داد: اقراء به معنی آن است که شیخ مقرئ (استادی که پیشتر قرائت خود را به شیخ مقرئ ارائه کرده و توسط وی تایید شده باشد) از قاری بخواهد کل قرآن را از حفظ، از ابتدا تا انتها بر او قرائت و حتی جزئی‌ترین اشکالات را برطرف کند.
وی افزود: ریشه این سنت حسنه به صدر اسلام بازمی‌گردد، زمانی که قرآن کریم نازل شد، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آن را از جبرئیل تلقی (دریافت) کردند و سپس آن را بر اصحاب خود اقراء کردند و اصحاب نیز بر شاگردان خود و این سلسله همچنان ادامه پیدا کرد.
این قاری قرآن اضافه کرد: زمان نزول قرآن، کتابت آن به شیوه امروزی متداول نبود. بنابراین اگر شخصی قرآن را قرائت می‌کرد باید اطمینان حاصل می‌شد که تلاوتش صحیح است. بنابراین سنت اقراء کمک کرد این صحت تا به امروز وجود داشته باشد.
وی با استناد به آیه ۹ سوره حجر اظهار: اگرچه طبق آیه "إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ" خدا محافظ اصلی قرآن است؛ اسباب آن قاریان قرآن بودند.
این مدرس قرآن با اشاره به مرسوم نبودن این سنت در کشورمان گفت: این سنت به مرور در کشورمان رایج شده و تاکنون افرادی توانسته اند این اجازه را دریافت کنند.
وی از ابتکار شورای عالی قرآن در این زمینه سخن گفت و اضافه کرد: اساتیدی از کشورهای دیگر در ایران حضور پیدا کردند، شیخ عصفور یکی از اساتید مصری است که از سال ۹۳ با حضور در جمهوری اسلامی ایران با شنیدن تلاوت قاریان ایرانی اجازه قرائت را صادر می کند.
کلمه اقراء در باب افعال به معنای وادار کردن شاگرد به تلاوت تمام آیات قرآن است و من جزء به جزء قرآن را به روایت حفص از عاصم (یکی از روایت های هفت گانه قرآن که رایج ترین روایت در جهان اسلام است) در محضر شیخ محمد فهمی عبدالسید عصفور تلاوت کردم.
این حافظ قرآن تاکید کرد: اصل این اجازه نامه به حافظان قرآن اعطاء می شود و به این بهانه از همه قاریان دعوت می‌کنم که حافظ قرآن کریم هم باشند.
همانگونه که بانوان در ۴۰ سال اخیر توانسته اند در حوزه های مختلف توانایی های خود را به نمایش بگذارند در عرصه های قرآنی نیز طی چند دهه گذشته شاهد شکوفایی استعدادهای دختران و زنان ایرانی بوده ایم که دریافت اجازه اقراء یکی از آنهاست که تاکنون امکان آن برای بانوان فراهم نبوده است.
زهرا صریحی‌نژاد مادر فاطمه شیرازی از سال ۷۴ در موسسه مهد قرآن نزد اساتید مختلفی به حفظ و قرائت قرآن پرداختند و دوشادوش یکدیگر به آموزش قرآن مشغول شدند و حتی با هم در سال ۸۱ در مسابقات کشوری اوقاف شرکت کردند و اگرچه به زعم برخی این مادر و دختر رقیب یکدیگر شمرده می شدند؛ دانش آموختگان محضر قرآنی هیچگاه خود را در مسابقات قرآنی رقیب یکدیگر نمی دانند، چه رسد به این مادر و دختر که دانشجوی دانشگاه فاطمی هستند.
نظر شما