فضا عرصه جدید تقابل احتمالی ناتو و اتحادیه اروپا

در آستانه نشست سران ناتو که از فردا (سه شنبه) در لندن آغاز می شود وزرای امور خارجه این پیمان اعلام کردند که قصد دارند در کنار هوا، زمین، دریا و فضای سایبری، فضا را نیز به «قلمرو عملیاتی» خود تبدیل کنند.

این اقدام این پنج قلمرو را در حیطه تعهدات جمعی دفاعی ناتو قرار خواهد داد.

روزنامه اینترنتی اروپایی «ای یو آبزرور» در گزارش امروز دوشنبه خود در این زمینه نوشت: تصمیم جدید ناتو برای تبدیل کردن قلمرو جدید عملیاتی خود به دنبال تعهدات دو قدرت فضایی بزرگ عضو ناتو، آمریکا و فرانسه، برای افزایش تعهدات خود به دفاع هوایی اتخاذ شده است.

در حالی که نیروی فضایی آمریکا ظاهرا تلاش های این کشور را برای تقویت قدرت ملی به ضرر همکاری های بین المللی گسترش داده است، راهبرد دفاع فضایی فرانسه که به تازگی اعلام شده می تواند بخشی از تلاش های این کشور برای فشار بیشتر برای همکاری در درون اتحادیه اروپا باشد.

راهبرد جدید «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه توسعه سلاح های فضایی جدید ساخت این کشور و اجازه به ارتش فرانسه برای کنترل مستقیم بر ماهواره ها را هدف قرار می دهد.

این راهبرد در عین  حال متحدان اروپایی مکرون را نگران کرده است و هماهنگ کننده دولت آلمان در امور هوا فضا تاکید کرده که نقشی که مکرون برای برنامه های فضایی خود ترسیم کرده است باید اتحادیه اروپا یا آژانس فضایی اروپا برعهده بگیرد.

مکرون درباره «مرگ مغزی» ناتو هشدار داده و بر ایجاد ابتکارعمل خلاقانه ای تاکید دارد که می تواند رقیب فعالیت های ناتو باشد. بنابراین به نظر می رسد برنامه ملی فضایی رئیس جمهور فرانسه به منظور تحریک اروپا برای پرداختن به مساله فضا طراحی شده باشد.

در سال های اخیر، فضا -با توجه تلاش فعالان دولتی و خصوصی برای تاکید بر نفوذ خود- به عرصه ای پرازدحام، پر از مشاجره و رقابت تبدیل شده است که مثال آن آزمایش های ضد ماهواره ای آمریکا، چین و به تازگی هند است.

سیستم موقعیت یابی جهانی(جی پی اس) به یکی از ضروری ترین سامانه های جهانی ساخت بشر تبدیل شده است که زیربنایی را برای دیگر زیرساختارهای جهانی ایجاد می کند. سیستم جی‌پی‌اس می‌تواند توانایی‌های مهمی را در زمینه موقعیت‌یابی برای کاربران نظامی، مدنی یا کاربران عادی در سراسر جهان فراهم کند.

زیرساختارهایی که استفاده از جی پی اس ها امکان استفاده از آنها را فراهم کرده است شامل قلمروهای کمتر آشکارتری برای دیپلماسی بین المللی است که در  آنها از فناوری حس گرها از راه دور برای نظارت بر کنترل سلاح و تعهد در قبال پیمان های محیط زیستی استفاده می شود.

الگوهای امنیتی جدید

به تازگی به دنبال نگرانی فرماندهان نظامی آمریکا درباره پیشرفت رقبا در توانایی تخریب ماهواره ها در مدار زمین فاش شد که جامعه اطلاعاتی آمریکا به دنبال بازنگری در ارزیابی قابلیت های جنگ فضایی چین و روسیه است.

به دنبال این افشاگری مفسران موضوع جنگ سرد را یادآوری کردند. اما عصری که ما در حال ورود به آن هستیم بدون سابقه بوده و به طرح سوالات جدید و یافتن راه های نو در اندیشیدن به مسائل کنونی نیاز دارد.

در قرین ۲۱ واقعیت های جنگ سرد در کنار استقلال بی  سابقه کشورها و نیاز به ارتباط فوری قرار می گیرد و در این عصر به  درک جامع تر و ظریف تری از روابط بین کشورها نیاز هست. این به معنای حرکت از ذهنیت «بازی مجموع صفر» به اصل امنیتی است که در آن بیان می شود در جهان جهانی شده نمی توان به مسائل امنیتی با ذهنیت بازی صفر نگاه کرد و کشورها دیگر نمی توانند به اهداف خود به شیوه ای کاملا منزوی بنگرند و باید به اصل همزیستی مسلامت آمیز بین تمدن ها و گروه های فرهنگی متوسل شد.

در مجموع بازی صفر سود (یا زیان) یک شرکت کننده، دقیقا معادل با سود و زیان شرکت کنندگان دیگر است. اگر مجموع سودهای شرکت کننده‌ها با هم جمع شود و مجموع زیان‌ها از آن کم شود، حاصل برابر صفر خواهد بود.

ناتو بدون اولویت قائل شدن برای هماهنگی بین اعضای خود نمی تواند امنیت پایدار فضا را تضمین کند و حفظ امنیت فضا نیاز دارد که ائتلافی از سازمان های بین المللی از ناتو گرفته تا اتحادیه اروپا و خارج از آن خود را متعهد به مخالفت با ذهنیت مجموعه صفر کنند.