ارزش‌ها و روش‌ها در انتخابات ایران به روایت کدخدایی

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نگهبان، عباسعلی کدخدایی ظهر روز سه‌شنبه در هشتمین نشست سراسری مدیران و کارکنان صداوسیما با عنوان گام دوم انقلاب و رسانه ملی که در مرکز همایش‌های بین‌المللی این سازمان برگزار شد، ضمن یادآوری این نکته که امروز مصادف با روز تصویب قانون اساسی است، گفت: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دارای ارزش‌هایی است که گاهی این ارزش‌ها مانند اعتقاد به خداوند، معاد، ولایت فقیه و... جزو ارزش‌های بنیادین هستند که همه ما مسلمانان آن‌ها را قبول داریم.

وی افزود: برخی موارد هم مثل بحث انتخابات در قانون اساسی وجود دارد که این موارد روش‌هایی هستند که در جامعه شکل گرفته و ارزش شده‌اند.

سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه قانون اساسی میثاق مشترک همه شهروندان است و باید به آن عمل شود، خاطرنشان کرد: امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب همواره بر انتخابات پرشور و سالم تأکید داشته‌اند، لذا انتخابات در نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک روش و ارزش همواره مطرح بوده و هست.

کدخدایی افزود: همه نظام‌های سیاسی در قوانین اساسی خود سازوکاری برای پاسداری از ارزش‌های مصرح در آن همچون انتخابات تشکیل داده‌اند، بنابراین انتخابات به مثابه یک روش ارزشمند برای تحقق آرمان‌های مردم است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به آن تأکید شده و از این‌رو نظارت بر اجرای این ارزش الزامی است.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان با طرح این پرسش که انتخابات در جامعه چه آثاری دارد، ادامه داد: اولین آثار انتخابات در واقع تعیین سرنوشت یک جامعه است که بوسیله این انتخابات اختیار اداره جامعه به دست مردم سپرده می‌شود تا از این طریق نمایندگان خود را جهت اداره امور کشور انتخاب کنند.

کدخدایی یادآور شد: قبل از انقلاب غالباً مردم از انتخابات با خبر نمی‌شدند و حتی نمایندگان خود را نمی‌شناختند چراکه در رژیم طاغوت انتخابات معنایی نداشت، اما پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی، انتخابات معنا پیدا کرد و اختیار مردم برای اداره امور کشور به خود مردم سپرده شد.

وی دومین اثر انتخابات در جامعه را تضمین آزادی‌های سیاسی و اجتماعی دانست و ادامه داد: سومین اثر انتخابات در جامعه، رفع اختلافات است؛ یعنی مردم نظرات و سلیقه‌های مختلفی دارند که این سلایق با محک انتخابات و با کسب بیشترین آراء به منصه ظهور می‌رسد.

سخنگوی شورای نگهبان یکی دیگر از اثرات انتخابات در جامعه را ابزاری برای صحت‌سنجی عملکرد افراد عنوان کرد و گفت: زمانی که مردم به نماینده یا رئیس‌جمهور رأی می‌دهند یعنی او را قبول دارند و وقتی که در دور بعد به او رأی نمی‌دهند یعنی از عملکرد او راضی نبودند و این نشان می‌دهد انتخابات ابرازی برای ارزیابی افراد است.

کدخدایی در ادامه با طرح این پرسش که آیا هر انتخاباتی می‌تواند چنین اثراتی داشته و کارآمد باشد، به ویژگی‌های انتخابات کارآمد اشاره کرد و گفت: انتخابات باید "عدالت‌محور و اطمینان‌بخش" باشد تا اکثریت جامعه آن را قبول کنند و این امر محقق نمی‌شود مگر با سازوکاری که در آن نظارت وجود داشته باشد که در تمام سیستم‌های انتخاباتی دنیا این سازوکار با شکل‌های مختلف وجود دارد که در نظام جمهوری اسلامی، پاسداری از قانون و نظارت بر انتخابات بر عهده شورای نگهبان گذاشته شده است.

وی با گلایه از مجلس شورای اسلامی به جهت کنار گذاشتن اصلاحیه قانون انتخابات، به نواقص و ایرادات قانون فعلی انتخابات اشاره کرد و متذکر شد: بارها و با صدای بلند اعلام کرده‌ایم که قانون انتخابات ما متناسب با زمان حال نیست و مربوط به دهه ۶۰ است؛ با این حال ۲ سال بر روی اصلاح قانون انتخابات با مجلس همکاری کردیم، اما متأسفانه این طرح کنار گذاشته شد.

قائم مقام دبیر شورای نگهبان با بیان اینکه آنچه در سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب آمده، معیار شایستگی در قانون انتخابات است، افزود: روش‌های انتخاباتی ما باید به سمت انتخاب افراد صالح و شایسته برود که در قانون فعلی چنین چیزی وجود ندارد؛ لذا با توجه به قانون فعلی انتخابات شورای نگهبان ابزاری برای شایسته‌گزینی ندارد و فقط شرایط حداقلی برای نامزدی وجود دارد.

کدخدایی با یادآوری این نکته که رقابت‌های انتخاباتی دهه ۸۰ و ۹۰ قابل مقایسه با ده ۶۰ و ۷۰ نیست خاطرنشان کرد: در دهه ۶۰ با اصرار زیاد از افراد دعوت می‌شد که برای نامزدی مجلس ثبت‌نام کنند تا شاید قبول کند، اما الان شاهدیم مثلاً در همین دوره قبلی انتخابات مجلس بیش از ۱۲ هزار ثبت‌نام کردند که همین موضوع نشان می‌دهد قانون انتخابات دهه ۶۰ جوابگوی نظام انتخاباتی فعلی ما نیست.

وی در ادامه با بیان اینکه باید تکلیف خود را با فعالیت‌های مؤثر حزبی مشخص کنیم، افزود: اینکه افراد از جناح‌ها و طیف‌های مختلف در انتخابات حضور دارند خیلی خوب است؛ اما نکته اینجاست که به علت فقدان نظام حزبی صحیح و درست در کشور، افراد بعد از انتخابات درباره عملکرد خود اصلاً پاسخگو نیستند و نمی‌توان از آن‌ها حساب‌کشی کرد؛ چون اساساً سازوکاری برای این موضوع تعریف نشده است؛ بنابراین باید نظام انتخاباتی ما در بحث شایسته‌گزینی اصلاح شود.

کدخدایی در بخش پایانی سخنان خود در جمع مدیران و کارکنان رسانه ملی از آنان بابت توجه به برگزاری انتخابات پرشور و سالم در ادوار مختلف قدردانی کرد و خطاب به آن‌ها چند توصیه کرد.

وی با بیان اینکه اولین انتظار ما از رسانه ملی این است که پس از اتمام ثبت‌نام‌ها همچون گذشته بر مشارکت مردم و آمدن آن‌ها پای صندوق‌های رأی توجه نمایند، گفت: رسانه ملی باید مردم را برای انتخاب شایستگان راهنمایی کند؛ چراکه در قانون برای شایسته‌گزینی مکانیزمی دیده نشده و شرایط داوطلبان صرفاً حداقلی است.

عضو حقوقدان شورای نگهبان تصریح کرد: یکی دیگر از توصیه ما به رسانه ملی این است که توجه همگان را به نگاه ملی در انتخابات معطوف کند و هیچ‌کس نباید به مسائل قومیتی و منطقه‌ای دامن بزند و باید از شعارهای قومیتی و قبیله‌ای پرهیز شود؛ از این‌رو همه باید در شعار و عمل به انتخابات نگاه ملی داشته باشند.

کدخدایی در پایان با بیان اینکه همچنین انتظار داریم آسیب‌شناسی نظام انتخابات پیش و پس از انتخابات در دستور کار رسانه ملی باشد، افزود: همه باید حساسیت نسبت به تبلیغات و هزینه‌کرد پول‌های کثیف و حتی پاک در انتخابات را داشته باشیم؛ چراکه پول پاک نیز نباید بیش از حد در حوزه انتخابیه خرج شود. مردم و همه باید دقت داشته باشند که افرادی که کوچکترین آلودگی به فساد دارند نباید وارد مجلس بشوند.