محمد حسین مطهری افزود: یک درصد دانشجویان ایران در خارج تحصیل می‌کنند و وضعیت بد نیست که مرهون رشد آموزشی است که در کشور ما رخ داده است. اما براساس اعلام مرکز افکار سنجی ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) ۳۱ درصد دانشجویان در صورت داشتن امکانات به مهاجرت دائم از ایران تمایل دارند.
مطهری گفت: میل به مهاجرت در دانشجویان زیاد است؛ به طوری که براساس آمار گالوپ (معتبرترین موسسه نظرسنجی در جهان) در سال ۲۰۱۵ نشان می دهد یک میلیون و ۸۰۰ هزار ایرانی قصد مهاجرت دارند و ۴۰۰ هزار نفر آنها شرایط عملی را دارند.
وی ادامه داد: در برخی آمارها بین ۱۰ کشور که بالاترین نرخ ماندگاری در کشورهای دیگر را دارند قرار داریم. در واقع بالای ۹۲ درصد در خارج می مانند و به ایران برنمی گردند. این روزها رشد مهاجرت از نخبگان به سمت دانشجویان دانشگاه‌های درجه دوم می رود. اینها دیگر بورس نمی‌شوند و باید هزینه کنند و ارز از کشور خارج می کنند و با کارهای سطح پایین در کنار تحصیل مخارج خود را تامین می کنند.
۹۰ درصد دانشجویان عضو هیچ تشکلی نیستند
رئیس کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی شورای عالی انقلاب فرهنگی که در برنامه تلویزیونی پرسشگر با موضوع چالش های فعالیت های فرهنگی اجتماعی دانشجویان حضور داشت، با بیان اینکه ماهیت ضد استبدادی و ضد استعماری روز دانشجو را نباید فراموش کرد، گفت: مطالبه دانشجویی تهدید نیست، اما به رسمیت نشناختن و نشنیدن آن می تواند تهدید باشد.
مطهری افزود: ۹۰ درصد دانشجویان ما عضو هیچ کدام از تشکل های دانشجویی، انجمن های علمی و کانون های فرهنگی نیستند. در تشکل های سیاسی اوضاع بدتر است. این در حالی است که ۹ هزار انجمن علمی در دانشگاه‌های کشور داریم. در این زمینه چندین عامل دخیل است، فردگرایی، فضای تشکل ها، مدیریت فرهنگی دانشگاهها، کمبود تنوع و تکثر، گرفتاری های خود دانشجو و دغدغه های اجتماعی آنها از این جمله است.
وی درباره دغدغه های دانشجویان گفت: در گزارش ملی اردیبهشت ۹۷، بیکاری و مسائل اقتصادی ۶۰ درصد دغدغه دانشجویان بوده است. هرچقدر جلوتر آمدیم دانشگاه‌های دنیا از صرفا آموزشی بودن فاصله گرفته اند و اکنون با نسل چهارم دانشگاهها روبرو هستیم. ما متناسب با رشد کمی رشد کیفی نداشتیم و دانشگاه ها نتوانسته اند متناسب با نیازهای موجود پیش بروند.
رئیس کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره ماندگاری دانشجویان در کشور گفت: در مدت هشت سال از ۴۴ به ۳۴۰ موسسه غیرانتفاعی رسیده ایم. (از سال ۸۴ تا ۹۲) و مجموعه موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم در این مدت از ۱۳۰۰ به ۲۵۰۴ رسیده است. وقتی دانشگاه به سمت بیزینس شدن می‌رود، نباید از دانشجو توقع فعالیت و کار تشکیلاتی داشته باشیم.
وی درباره آسیب های اجتماعی گفت: در دو سه سال اخیر میزان تمایل دانشجویان به مواد دودی چون سیگار و قلیان در برخی موارد رشد دوب رابری داشته است و بین زنان دانشجو در برخی مناطق و دانشگاهها گرایش بیش از دو برابر بوده است. طبق پژوهشی در سال ۹۶، ۵۵ درصد دانشجویان احساس خستگی، فرسودگی و بی انگیزگی می کنند.
مطهری درباره علت مراجعه به دفاتر مشاوره دانشگاهها گفت: قبلا علت اصلی هدایت تحصیلی بود و اکنون و در تحقیقی در سال‌های ۹۳ تا ۹۶، اقدام به خودکشی و شکست های عاطفی نیز رشد قابل ملاحظه ای داشته است.
وی درباره راهکار حل مشکلات گفت: در شورای عالی انقلاب فرهنگی با تدبیر دکتر عاملی، دبیرکل شورای عالی انقلاب فرهنگی جلساتی برای تعیین تکلیف کنکور در حال برگزاری است. روسای دانشگاهها، صاحبنظران و حتی موسسات کمک آموزشی آمده اند و صحبت هایی انجام شده است. هفت هزار میلیارد گردش مالی کنکور داریم و باید آن را حل کنیم.
وی ادامه داد: در دو سه حوزه خاص مانند مشارکت دانشجویان در محرومیت زدایی و محیط زیست وضع ما خیلی خوب است.
دانشجویان در فضای مجازی حرف های خود را می زنند
حجت الاسلام مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه ها نیز راهکارهای برون رفت از مشکلات موجود را ارائه کرد و گفت: ابتدا باید دید سطح مشارکت مطلوب دانشجویان چقدر است. درست است که طبق آمارها میزان مشارکت در تشکل ها، کانون ها و انجمن های علمی حدود ۱۰ درصد است، اما جامعه دانشجویی را جامعه ای دارای انگیزش های متفاوت و پویا می بینیم. درست است که تعداد واحدهای دانشگاهی بالاست. اما بخش زیادی از جمعیت دانشجویی دغدغه های بیرونی بسیاری دارند.
وی افزود: آمار مشارکت ۱۰ درصدی را از این حیث نباید نگران کننده دانست. ارزیابی ما درباره مشارکت دانشجویان نشانگر کاهش آن است، اما لزوما به معنای کم شدن علاقه به فعالیت های تشکلی سیاسی نیست. بلکه این مشارکت و فعالیت به صورت حادتر و رادیکال تر در فضای شبکه های اجتماعی دنبال می شود.
رستمی گفت: قبلا ممکن بود دانشجو در یک سخنرانی و پشت یک تریبون مطالباتش را بیان کند، اما امروز در فضای مجازی حرف های خود را می زند. این تغییر سبک زندگی ممکن است هیجان فعالیت های تشکلی را کم کرده باشد. ضمن آنکه معتقدم نوع، عمق و تنوع برنامه ها هم در دانشگاهها و میزان فعالیت دانشجویان کم نشده است.
وی افزود: جریان دانشجویی، خط مقدم مواجهه با جریان های جهانی است. در دسترس ترین قشر نسبت به فضای مجازی و وقایع دنیا و تلاطم های آن دانشجویان هستند. انتظار درستی از جامعه دانشجویی در زمینه فعالیت پویا و مشارکت دانشجویان داریم، اما از آن سو تغییر سبک زندگی را نمی‌توان لحاظ نکرد.
رستمی ادامه داد: عمق فهم و تحرک جریان دانشجویی بیشتر از گذشته است. اگر مطالبات دانشجویی قبل انقلاب عمدتا متوجه نقد بر روند حاکم و استعمار ستیزی و استبداد ستیزی بود، اما امروز دانشجویان به مجموعه حوزه های مختلف چون مسائل سیاسی، بین المللی، اقتصادی و اجتماعی ورود کارشناسانه دارند که معمولا می تواند اثرگذاری در سیاست نیز داشته باشد.
سیر نزولی فعالیت های دانشجویی محسوس است
مهدی فیض، معاون سابق جهاد دانشگاهی نیز با بیان اینکه سیر نزولی فعالیت های دانشجویی محسوس است گفت: فعالیت های دانشجویی در دهه ۷۰ اوج گرفت و دوباره نزولی شد. یک علت این است که دانشجویان به سمت فردگرایی رفته اند. فردگرایی در حوزه اجتماعی و فعالیت های اجتماعی نیز محسوس است. فردگرایی جریان کلی حاکم بر جهان است و با ارتقای شبکه های اجتماعی افزایش یافته و این روند نگران کننده است.
وی درباره نقش دانشجویان در گام دوم انقلاب گفت: دانشگاه بخشی از جامعه است و نمی توان از اتفاقات بیرونی غافل بود و از دانشگاه انتظار داشت. با خلا وجود جدی احزاب روبرو هستیم و بار نبود احزاب روی دوش دانشگاه می افتد و هزینه اش را باید دانشجو بدهد. وقتی این امور هزینه بردار باشد بنابراین دانشجو کناره می گیرد و مشارکت نمی کند.
معاون سابق جهاددانشگاهی در پاسخ به اینکه ورودی دانشگاهها، آموزش و پرورش است. آموزش و پرورش تا چه حد افراد سرحال، پویا و اجتماعی تحویل می‌دهد و در تربیت آنها نقش دارد اظهار داشت: رابطه دوسویه بین دانشگاه و مدرسه را داریم و عنصر سومی به نام کنکور نیز وجود دارد. از مدرسه توفع داریم دانش آموز را فردی همه جانبه بار بیاورد. اما در گذرگاه کنکور چه توقعی داریم؟ در کنکور دانش آموز باید خودش به صورت فردی پیش برود. کنکور برای کل نظام آموزشی تعیین تکلیف می کند. باید دید چه زمانی نظام درباره ساماندهی کنکور تصمیم گیری می کند. کنکور عملا همه آنچه در برنامه ریزی ها مطرح می‌شود تحت الشعاع قرار می دهد.
فیض افزود: طبق آمار ایسپا، ۸۸ درصد دانشجویان گفته اند قرآن را به عنوان مبنای تفکر و فلسفه زندگی قبول داریم و ۶۴ درصد نماز را مرتب می‌خوانند. یک معنای این تفاوت آمار این است که در نظام تعلیم و تربیت آنچه قرآن عرضه کرده را نتوانسته ایم به آموزه هایی تبدیل کنیم. باید فضای آموزشی را به سمت تدبر و بهره گیری در قرآن پیش ببریم.
نظر شما