به گزارش گروه نشریات خبری ایرنا، روز گذشته(جمعه ۱۵ آذرماه) چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان به ریاست سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران، هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نمایندگان روسیه، چین، انگلیس، آلمان و فرانسه در وین برگزار شد.
این نشست در شرایطی حساس برگزار شد. اعضا به پایبندی ایران به تعهداتش طی ۱۴ ماه پس از خروج تاسف بار آمریکا از برجام و وضع مجدد تحریم‌ها که مانع بهره‌مندی کامل تهران از منافع ناشی از رفع تحریم‌ها شد، اذعان داشتند. اعضا یادآور شدند که برجام یک دستاورد چندجانبه بوده و به عنوان عنصر کلیدی ساختار عدم اشاعه جهانی محسوب می‌شود.
بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های اصلاح طلب در این خصوص تاکید کردند: بحث پیوستن شش کشور اروپایی به مکانیسم مالی اینستکس از جمله مواردی است که در دستور کار چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک برجام تاثیر گذاشته است.
رسانه های اصولگرا نیز از برجام انتقاد کرده و نامه سه عضو اروپایی برجام به دبیرکل سازمان ملل را برجسته کردند.
رسانه‌های اصلاح طلب
روزنامه اعتماد: اروپایی‌ها یک هفته منتهی به نشست کمیسیون مشترک برجام را با سر و صدا درباره پیوستن ۶ عضو جدید اروپایی به سازوکار مالی برای کار با ایران موسوم به اینستکس گذراندند و به نظر می‌رسد که در جلسه روز گذشته نیز این مساله را به عنوان مصداقی از تلاش خود برای نجات برجام مطرح کرده‌اند.امیدواری به حفظ برجام
روزنامه ابتکار نوشت: از جمله مواردی که در دستور کار چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک برجام تاثیر گذاشته است می‌توان ابتدا به بحث پیوستن شش کشور اروپایی به مکانیسم مالی اینستکس اشاره کرد؛ امری که هر چند به گفته تحلیل‌گران نمی‌تواند به یکباره این سازوکار مالی را از حالت رکود خود خارج کند، اما نشان دهنده عزم اروپایی‌ها برای حفظ برجام و خریدن فرصت دوباره از سوی آنها تعبیر می‌شود.مورد دومی که از طول هفته گذشته تاکنون پیرامون آن حرف و حدیث‌های زیادی مطرح شده، بحث فعال کردن مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی است. تروئیکای اروپایی به خصوص پس از ورود ایران به گام چهارم هسته‌ای، مدعی هستند که راهبرد کاهش تعهدات هسته‌ای از سوی ایران نقض برجام بوده و آنها آماده هستند که این راهکارهای موجود به خصوص مکانیسم ماشه در برابر ایران استفاده کنند. اگر این اقدام صورت بگیرد، پرونده ایران بار دیگر به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شده و با توجه به شرایط کنونی در این شورا که ایالات متحده آمریکا ریاست دورهای آن را بر عهده دارد، مقدمات برای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران فراهم می‌شود؛ امری که می‌تواند به طور کامل به فروپاشی نهایی توافق هسته‌ای منجر شود.
روزنامه اعتماد نیز در مطلبی نوشت: همزمان با خبرسازی‌های رسانه‌ای مبنی بر تصمیم اروپا برای ارجاع به سازوکار حل‌اختلاف در برجام با توسل به مکانیسم ماشه، نامه تروییکای اروپایی به سازمان ملل در نقد برنامه موشکی ایران هم منتشر شد. از سوی دیگر اروپایی‌ها یک هفته منتهی به نشست کمیسیون مشترک برجام را با سر و صدا درباره پیوستن ۶ عضو جدید اروپایی به سازوکار مالی برای کار با ایران موسوم به اینستکس گذراندند و به نظر می‌رسد که در جلسه روز گذشته نیز این مساله را به عنوان مصداقی از تلاش خود برای نجات برجام مطرح کرده‌اند. اقدامی که ایران آن را مثبت اما ناکافی می‌داند و اصرار دارد که اروپا باید روند فروش نفت ایران به‌رغم تحریم‌های امریکا یا تخصیص بودجه به اینستکس را کلید بزند.
سیاست‌های اروپا در قبال برنامه موشکی ایران
روزنامه اعتماد در مطلبی نوشت: همصدایی سه کشور اروپایی با امریکا در مسائل غیرهسته‌ای از جمله آزمایش موشک‌های بالستیک ایران در حالی صورت می‌گیرد که دولت ترامپ از یک سال و نیم پیش تاکنون لحظه‌ای از تلاش برای اجماع‌سازی علیه ایران دست برنداشته است. همزمان با این نامه‌نگاری تروییکا به سازمان ملل، رابرت او براین، مشاور امنیت ملی امریکا در مصاحبه با شبکه خبری فاکس‌نیوز ادعاهای بی‌پایه و اساس پیشین درباره ایران را تکرار کرده و گفت ایران باید برنامه موشکی و هسته‌ای خودش را متوقف کند. مشاور امنیت ملی امریکا در این برنامه گفت: ایران باید برنامه موشک بالستیک خودش را متوقف کند، باید برنامه هسته‌ای خودش را متوقف کند، گروگان گرفتن شهروندان غربی را کنار بگذارد. آنها اگر می‌خواهند وارد اجتماع کشورهای بین‌المللی شوند باید چندین کار انجام دهند. هیچ‌کدام از ادعاهای این مقامات از اروپایی‌ها تا مشاور امنیت ملی امریکا با متن قطعنامه ۲۲۳۱ همخوانی ندارد. در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت با لحنی غیر الزام‌آور از ایران خواسته شده موشک‌هایی را که برای داشتن قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شده‌اند، آزمایش نکند. ایران نیز می‌گوید هیچ‌کدام از موشک‌هایش برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی نشده‌اند.البته متن قطعنامه ۱۹۲۹ که با حصول برجام اجرای آن به حالت تعلیق درآمد، در باره برنامه موشکی ایران متفاوت بود و در آن عنوان شده بود که «شورای امنیت سازمان ملل تصمیم می‌گیرد که ایران نباید» فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک داشته باشد.
روزنامه ایران در مطلبی آورد: کشورهای اروپایی طرف برجام بازهم به بهانه برنامه موشکی ایران دست به قلم شدند و برای شورای امنیت سازمان ملل نامه اعتراضی نوشتند. سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس درست در بحبوحه اختلافات بر سر روند اجرای برجام که به دلیل اقدامات ناکافی اروپایی‌ها برای اجرای تعهدات‌شان بالا گرفته است، در نامه مشترکی خطاب به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، مدعی شده‌اند اقدامات ایران برای ساخت موشک‌های بالستیک قادر به حمل کلاهک اتمی مغایر قطعنامه شماره ٢٢٣١ شورای امنیت است. کشورهای اروپایی در نامه خود به یک فیلم ویدئویی اشاره کردند که در آن نشان داده می‌شود ایران در روز ٢٢ آوریل (بیست و دوم اردیبهشت ماه سال جاری) نوع جدیدی از موشک میان‌برد شهاب-٣ مجهز به تجهیزات MARV را آزمایش کرده است. بنا به ادعای سه کشور اروپایی، بوستر شهاب-٣ که آزمایش آن در این فیلم نشان داده شد، از نوعی است که از لحاظ فنی می‌تواند برای حمل و پرتاب کلاهک هسته‌ای به کار رود. در این نامه مشترک علاوه بر آزمایش شهاب-٣ موارد دیگری از برنامه‌های موشکی ایران از جمله پرتاب موشک میان برد موسوم به موشک برکان-٣ که نوع پیشرفته‌تر موشک قیام-١ است، ذکر و مغایر قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت اعلام شده است. نماینده ایران در سازمان ملل، این نامه را تلاش دیگری برای تفسیر خودسرانه بند ۳ پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ خوانده است.
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، دکتر طهمورث غلامی پژوهشگر ارشد مسائل آمریکا معتقد است که کشورهای اروپایی پیش‌تر نیز مدعی شده بودند که برنامه‌های موشکی ایران نقض قطعنامه۲۲۳۱ هست و حتی یک بار به دنبال یک آزمایش موشکی توسط ایران،آن را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کردند. اما هم اکنون برای نخستین بار است که در قالب یک نامه رسمی هر سه دولت چنین ادعایی مطرح می‌شود. غلامی افزود: از آنجایی که در نشست کمیسیون برجام ایران می‌توانست در جایگاه طلبکار و با رویکردی تهاجمی مواضع کشورهای اروپایی را مورد نقد قرار دهد هم اکنون ناچار است بخشی از تلاش خود را برای پاسخ به ادعای سه کشور صرف کند و در جایگاه پاسخگو قرار گیرد. به عبارت کوتاه تر، نامه سه کشور در آستانه نشست کمیسیون برجام به مثابه کارت بازی‌ای بود که باید برای مقابله با خواسته‌های ایران ساخته می‌شد. او همچنین گفت: از حیث میان مدت و بلندمدت نیز سه کشور اروپایی به ایران این پیام را دادند که از یکسو می‌توانند مکانیزم موسوم به ماشه را فعال کنند و از سوی دیگر با ایالات متحده در مسیر همگرایی فزاینده قرار گیرند. مجموع این تحولات بیانگر وضعیت شکننده تداوم برجام هست.
روزنامه شرق گزارش داد: دور جدید تنش‌ها که روز پنجشنبه رخ داد، هم در فرم و هم در محتوا با همه آنچه پیش‌تر رخ داده بود، تفاوت داشت. ادبیات نامه اروپایی مشخصا ایران را متهم می‌کند، اما اینکه یک روز پیش از جلسه مشترک با دیپلمات‌های ایرانی، امضاکنندگان اروپایی برجام از دبیرکل سازمان ملل می‌خواهند موضوع ایران را در جلسه شورای امنیت به بحث بگذارد، کم‌وبیش حاکی از این است که اروپایی‌ها، به هر دلیل، دیگر امید یا قصدی در استفاده از گفت‌وگوی مستقیم با ایران ندارند. دلیل این تصمیم ممکن است ناتوانی در مقابله با فشار آمریکا، ناکامی در گفت‌وگو با ایالات متحده یا شکست تلاش‌ها برای اقناع ایران باشد. در شرایطی که آمریکا فشار حداکثری را پیش گرفته است، اروپا در تلاش بود تا همزمان برای کاهش فشار بر ایران، این اقدام را با جلب رضایت آمریکا انجام دهد و حتی فرایند طولانی‌مدت گفت‌وگوهای امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، با مقامات ایران در این زمینه که با سروصدای بسیار همراه بود، در نهایت نتیجه خود را منوط به تأیید دونالد ترامپی کرد که خود از ابتدا همه این تنش‌ها را ایجاد کرده بود تا حاصل کار مشخص باشد. آنچه در جلسه پیش‌روی شورای امنیت خواهد گذشت، قطعا نقطه‌عطفی در روند ادامه برجام خواهد بود و ممکن است با قطعنامه ای جدید و لغو قطعنامه ۲۲۳۱ همه‌چیز را به قبل برگرداند.
رسانه‌های اصولگرا
روزنامه جوان: روز گذشته چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک برجام میان ایران و ۴+۱ برگزار شد و همانند ۱۴ دوره قبلی این نشست، کشورهای اروپایی به جای تضمین عینی برای اجرای تعهدات بر زمین مانده خود و معرفی کردن امریکا به عنوان ناقض برجام، به عبارت‌های کلی و مبهم در قالب تنظیم و انتشار یک بیانیه تکراری اکتفا کردند و بار دیگر از تمام متعهدان برجام خواستند به تعهدات خود پایبند باشند.نامه سه عضو اروپایی برجام به دبیرکل سازمان ملل
مکانیسم ماشه نقض غرض فلسفه کمیسیون برجام، عنوان گزارشی است که در روزنامه جوان منتشر شده است. در این مطلب می خوانیم: روز گذشته چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک برجام میان ایران و ۴+۱ برگزار شد و همانند ۱۴ دوره قبلی این نشست، کشورهای اروپایی به جای تضمین عینی برای اجرای تعهدات بر زمین مانده خود و معرفی کردن امریکا به عنوان ناقض برجام، به عبارت‌های کلی و مبهم در قالب تنظیم و انتشار یک بیانیه تکراری اکتفا کردند و بار دیگر از تمام متعهدان برجام خواستند به تعهدات خود پایبند باشند.
مهم‌ترین و محوری‌ترین درخواست رسمی و غیررسمی کشورهای غربی از طرف ایرانی، ۱- اجرای یکطرفه تعهدات برجامی و عدم کاهش آن و ۲- آغاز مذاکرات موشکی و منطقه‌ای است، که برای دستیابی به این اهداف دوگانه، اروپایی‌ها قبل از آغاز چهاردهمین جلسه کمیسیون مشترک برجام، خواستار فعال شدن مکانیسم ماشه شده‌اند. روز پنجشنبه بالاخره تهدیدات ماه‌های اخیر خود را رسما وارد فاز عملی کردند و سه عضو اروپایی برجام در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل توصیه کردند در گزارش بعدی خود در مورد برنامه موشکی ایران، این موشک‌ها را با تناقض با متن قطعنامه ۲۲۳۱ توصیف کند. فعال شدن مکانیسم ماشه به معنای آن است که دامنه و گستره هزینه‌های برجام برای جمهوری اسلامی ایران هر روز در حال افزایش است و طرف ایرانی تنها تمرکز خود را برگزاری جلسات خالی از هرگونه اثر کمیسیون مشترک متمرکز کرده است.
تارنمای مشرق نیوز نیز آورده است: کمیسیون مشترک برجام بدون کمترین عایدی برای ایران در وین برگزار شد و این در حالی بود که سه کشور اروپایی، در آستانه برگزاری نشست، اقدام به فضا سازی مسموم کرده بودند.آنها با ارسال نامه‌ای از دبیر کل سازمان ملل خواستند به شورای امنیت اطلاع دهد فعالیت‌های موشکی ایران، نقض قطعنامه ۲۲۳۱ است. کار دوم اروپایی ها، تهدید به استفاده از مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم ها به خاطر اقدام متقابل ایران در کاهش تعهدات برجامی بود.
به گزارش روزنامه وطن امروز، در واکنش به نامه اخیر ۳ کشور اروپایی به دبیرکل سازمان ملل متحد، محمدجواد ظریف اروپایی‌ها را به لاپوشانی متهم کرد؛ موضوعی که با ادعاهای سابق او درباره اروپا متفاوت است. ظریف روز پنجشنبه در صفحه شخصی توئیتر خود نوشت: جدیدترین نامه تروئیکای اروپایی به دبیرکل سازمان ملل، دروغ مذبوحانه‌ای است تا بی‌کفایتی بدبختانه خودشان در اجرای حداقلی‌ترین تعهدات ذیل برجام را لاپوشانی کنند....موضع تند ظریف در قبال ۳ کشور اروپایی و توصیف وقت‌کشی‌های آنها در حالی است که پاییز سال گذشته و در شرایطی که یک ماه از موعد ارائه سامانه موسوم به SPV از سوی اروپا گذشته بود، محمدجواد ظریف در پاسخ به سوالی در این باره، در مقام توجیه وقت‌کشی اروپایی‌ها برآمده و مدعی شده بود اروپا برای ثبتSPV محرمانه کار می‌کند!
اقدامات تنش‌زای آمریکا در برجام
به گزارش خبرگزاری تسنیم، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پس از پایان چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک برجام که روز جمعه در وین برگزار شد، اعلام کرد همه اعضای برجام، اقدامات آمریکا را ریشه تنش‌های کنونی در برجام می‌دانند.
در بخشی از گزارش منتشر شده در روزنامه وطن امروز می خوانیم: مذاکره قهرمانانه و با رویکرد فعال البته با این رویکردها تفاوت اساسی خواهد داشت اما در حال حاضر امکان آن نیست. حمله دشمن باید خنثی شود تا به این نتیجه برسد که نهایت فشاری که وارد کرده هم موثر نبوده است. اینجاست که به این جمع‌بندی می‌رسد یکی از قدرتمندترین ابزارهایش دیگر کارآیی نخواهد داشت و تازه اینجاست که ما می‌توانیم به مذاکره فکر کنیم. اما در میانه فشار بی‌امان دشمن، ناله کردن جز افزایش فشار نتیجه‌ای نخواهد داشت.
انتقاد از برجام
روزنامه کیهان در بخشی از گزارش منتشر شده در ستون نگاهی به دیروزنامه های زنجیره ای آورده است: برجام در روز نخست اجرایش در دولت اوباما با تحریم‌های ضدایرانی، نقض و کاغذ پاره شد. این روند عهدشکنانه با همراهی اروپا ادامه هم یافت و این در شرایطی بود که ایران تعهداتش را پیش‌دستانه اجرا کرده بود. کدام عاقلی به این وضعیت می‌گوید برد ـ برد؟
نظر شما