آلودگی هوا یکی از چالشهای اساسی کلانشهرهای کشور است و کارشناسان تاکید دارند که برای برون‌رفت از وضع موجود باید تدابیر اصولی اندیشید تا این شهرها به معنای واقعی به زیست شهر تبدیل شوند.
کارشناسان نبود برنامه‌ریزی مناسب، نداشتن طرح جامع مبتنی بر مطالعات علمی، نداشتن برخورد جدی با وسایل نقلیه دودزا، نبود قانونگذاری و سیاستگذاری مناسب، نداشتن مدیریت یکپارچه، موازی‌کاری، نقص قانون موجود، نبود ضمانت اجرایی مناسب و اجرایی نشدن مصوبات مربوط را از جمله چالشهای آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور برشمردند.
به گفته مسوولان آلودگی هوا شمار مراجعه مردم به مراکز درمانی بیش از ۵۰ درصد افزایش می‌دهد.
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) هرساله هفت میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر هوای آلوده جان خود را از دست می‌دهند.
کلانشهر اصفهان هرساله با فرا رسیدن فصل پاییز و زمستان دچار پدیده وارونگی دما (اینورژن) می‌شود که باید برای حل این چالش اساسی منطقه، نهادهای مربوط تدابیری اصولی بیندیشند.
پدیده اینورژن زمانی به وجود می‌آید که یک توده هوای سرد سطح شهر را می‌پوشاند و اجازه خروج گازهای سمی یا آلودگی‌های جوی را نمی دهد، به این ترتیب هوای آلوده در سطح شهر حبس می‌شود و تا زمانی که باران نیاید، هوا گرم‌تر نشود و یا باد مناسبی نوزد، این آلودگی هم از بین نمی‌رود.
وقتی اینورژن رخ می‌دهد که هوای سرد از هوای گرم سنگین‌تر است و زیر آن قرار می‌گیرد و تا زمانی که آفتاب همه جا را گرم نکند یا باد نوزد، به همان شکل باقی می‌ماند.
در چنین شرایطی تداوم فعالیت صنایع آلاینده و یا سایر منابع در سطح شهر به افزایش آلودگی منجر می‌شود و در این شرایط، سالمندان و کودکان به عنوان آسیب پذیرترین گروه ها متحمل بیشترین پیامدهای آن می‌شوند.
همچنین جلوگیری از تردد خودروهای دودزا، استفاده نکردن از خودروهای تک سرنشین، استفاده از وسایل نقلیه عمومی، نظارت دقیق بر صنایع بزرگ و کوچک آلاینده وتوسعه ناوگان عمومی شاید به عنوان راهکاری در کاهش این معضل اساسی به کار آید.
اصفهان و شهرهای اطراف آن به سبب تردد انواع خودرو، استقرار واحدهای کوچک و بزرگ صنعتی و همجواری با مناطق کویری، از آلوده‌ترین مناطق کشور به شمار می‌رود.
برخی از کارشناسان مسائلی مانند خشک شدن بستر زاینده رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی، تردد زیاد خودروهای شخصی، استفاده از سیستم های گرمایشی گازسوز و وجود صنایع آلاینده در شعاع ۵۰ کیلومتری این کلانشهر را از جمله دلایل افزایش آلایندگی هوا بیان می‌کنند.
شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر منوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، ازون و ذرات معلق ( ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرو متر و ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرو متر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است را تبدیل به یک عدد بدون واحد می کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می دهد.
شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان "راهکارهای رفع چالش آلودگی هوای کلانشهر اصفهان" با حضور فتح‌الله معین عضو کمیسیون حمل و نقل و محیط زیست شورای اسلامی شهر اصفهان، علیرضا صلواتی استاد دانشگاه در رشته ترافیک و معاون سابق حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان، سرهنگ ابوالقاسم چلمقانی رییس پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان اصفهان و بابک صادقیان رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان برگزار کرد.
شیرین طغیانی رییس کمیسیون شهرسازی، معماری و عمران شورای اسلامی شهر اصفهان و استاد دانشگاه دیگر مدعو این میزگرد بود که حضور نیافت.
رفع آلودگی هوای اصفهان در گرو اجرای طرح‌های عمرانی است
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان در این میزگرد ایرنا گفت: در ۲ دهه اخیر شاهد توسعه شتابان شهرهایی بودیم که از وضعیت بهتر، شرایط اشتغال و توسعه خدمات بوده‌اند و درخواست خدمات مورد نظر جمعیت زیاد این شهرها موجب کاهش استانداردهای زندگی شهری در آنها شده‌است.
فتح‌الله معین با اشاره به این که این رخداد باعث شد تا زیست‌پذیری شهرهای ما دچار نقصان شود افزود: یکی از معضلات کلانشهرها آلودگی هوا و محیط زیست است.
وی ادامه داد: شهر اصفهان به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی، موقعیت جهانی، قرارگیری در مرکز و چهارراه و شاهراه مواصلاتی کشور، دارای حساسیت بیشتری در مقوله آلودگی هواست که پرداختن به آن جزو ضروریات است.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان آلودگی هوا را مختل کننده تمامی فعالیت‌های آموزشی، اقتصادی و ... دانست و بیان کرد: بسیاری از شهرهای جهان آلودگی هوا را تجربه اما به دنبال راهکار بوده و این معضل را حل کرده‌اند.
وی اظهارداشت: برای شهر اصفهان و کلانشهرهای کشور راهکارهای آزمایش شده‌ای وجود دارد که می‌توان آن را اجرایی و از میزان آلودگی هوا کم کرد.
معین با اشاره به اینکه تا سال ۹۲ اصفهان از لحاظ تعداد روزهای ناسالم رتبه اول کشور را دارا بود تصریح کرد: به‌طور قطع در میان کلانشهرها به ویژه شهرهای صنعتی کشور، وضعیت نامناسب و غیرقابل قبولی داریم.
وی شرایط آلودگی هوای اهواز را ناشی از پدیده‌هاب فرا استانی و فرامرزی برشمرد و گفت: ولی اصفهان بدون تاثیرپذیری از پدیده‌های فرااستانی و فرامرزی، شکننده‌ترین وضعیت محیط زیستی و آلودگی هوا را دارد.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه ۳۰ درصد استان بیابانی است اضافه کرد: در بازه زمانی ۲۰ ساله اخیر، اصفهان، یزد و زاهدان کم باران‌ترین مراکز استان‌ها بودند درحالی که تهران ۲.۵ برابر شهر اصفهان بارندگی دارد و به‌دلیل قرارگیری در دامنه بلندترین ارتفاعات کشور وزش باد بیشتری را داراست.
وی در مورد این مساله که بیشترین مسوولان کشوری از استان اصفهان هستند افزود: ترکیب، نوع و تلاش و پشتکار نیروی انسانی که در استان قراردارد کمتر جایی از کشور دیده می‌شود و بزرگترین شهر دانشگاهی کشور بوده و در بحث نیروی انسانی غنی است.
معین درخصوص قرارگیری صنایعی مانند پالایشگاه و پتروشیمی و فولاد در استان اصفهان خاطرنشان کرد: به دلیل اینکه این شهر در مرکز کشور واقع شده و کمتر در معرض تهاجمات است این صنایع براساس تصمیمات کشوری در این استان مستقر شده‌اند.
وی ادامه داد: به گفته مسوولان کشوری و وزرا، اختصاص و انجام یک فعالیت در اصفهان به دلیل حصول اطمینان بیشتر آن است و قرارگیری صنایع فولاد مبارکه در اصفهان به دلیل وجود نیروی انسانی متخصص در این امر بوده است.
عضو کمیسیون حمل و نقل و محیط زیست شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به اینکه توسعه صنعتی در اصفهان و سایر کلانشهرهای صنعتی بدون در نظر گرفتن ظرفیت‌های زیست محیطی صورت گرفته‌است گفت: وزرات معادن و فلزات وقت، اطلاعاتی درخصوص عواقب زیست محیطی استقرار فولاد مبارکه در اصفهان ارائه کرده بود و نیز مصوبه منع استقرار واحدهای صنعتی در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان دیرهنگام بود.
وی بیان کرد: بسیاری از صنایع بزرگ و واحدهای صنعتی بدون رعایت این دستورالعمل در اطراف اصفهان مستقر شده‌اند و برخورد با آنها ساده نیست.
معین درباره منشا آلاینده‌های هوای اصفهان یادآور شد: مطالعات موردی و جامعی درخصوص منشا آلودگی هوای این کلانشهر تاکنون انجام و اعلام نشده است اما براساس یک مطالعه دانشگاهی خودروها باعث حداقل ۵۰ درصد از آلودگی هوای اصفهان هستند.
وی شهرداری را یکی از دستگاه‌های دخیل در امر رسیدگی و کاهش آلودگی هوا دانست و تصریح کرد: شهرداری و شورای شهر طی مطالعاتی، رفع آلودگی هوا را در گرو اجرای طرح‌های عمرانی می‌دانند از جمله کاهل حمل و نقل خودروهای شخصی، ایجاد حمل‌ونقل پاک و... که در شهر اجرایی شود.
این عضو شورای شهر اشاره کرد: ایجاد حلقه سوم ترافیکی شهر اصفهان و خطوط اتوبوس تندرو و قطار شهری نیز در همین راستا انجام گرفته‌است.
وی با اشاره به اینکه این اقدامات عمرانی به‌دلیل سعولت سفر شهری، سرعت بالا و پاک بودن موجب کاهش آلودگی هوا شده است افزود: روزانه ۱۰۰ هزار مسافر از طریق مترو و بدون آلودگی سوختهای فسیلی در شهر جابجا می‌شوند.
معین در خصوص اقدامات جدید شهرداری اصفهان برای کاهش آلودگی هوای شهر تاکید کرد: حلقه حفاظتی شهر اصفهان که مانع ورود خودروهای عبوری به داخل شهر می‌شود از ادامه کمربندی جاده شیراز تا کارخانه قند در بالای خوراسگان ادامه می‌یابد و با قوسی به جاده تهران و ادامه آن از کنار دانشگاه صنعتی به بالای خمینی‌شهر هدایت می‌شود.
وی ادامه روند تکمیل این حلقه حفاظتی را نیازمند آزادسازی‌هایی با هزینه‌های بالا دانست و اظهارداشت: اعتبار روند ساخت این حلقه از کارخانه قند تا فلکه استقلال بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان برآورد اولیه می‌شود که آزادسازی ادامه آن نیز ۴۰ میلیارد تومان هزینه در بردارد.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: اجرا و تکمیل بزرگراه فرزانگان از اتوبان فرودگاه و شهید اردستانی موجب روان شدن ترافیک شهر اصفهان و به دنبال آن کاهش میزان آلودگی هوا خواهد شد.
وی بیان کرد: در شرایط فعلی در مدیریت شهری دچار تنگنایی برای نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی هستیم و آن تحریم‌های ظالمانه علیه ایران است که نوسازی ناوگان را زمان‌بر کرده‌است.
معین ادامه داد: در مدیریت حمل و نقل شهرداری و پلیس راهور گرایش فعلی به سمت امتیاردهی به این بخش عمومی است و حدود یک دهه از آغاز اجرای اینگونه برنامه‌ها در شهر می‌گذرد و امیدواریم در آینده با محدودیت تردد، ادامه طرح زوج و فرد و نیز پیاده‌راه‌سازی بیش از گذشته شاهد کاهش آلاینده‌ها در محدوده مرکزی شهر باشیم.
وی تاکیدکرد: محیط زیست هیچگاه به صورت آنی تخریب نمی‌شود بلکه این تخریب تدریجی است ولی محیط زیست در عین مظلومیت تمامی ظلم‌ها را به یکباره بیرون می‌ریزد و فاجعه می‌آفریند.
عضو کمیسیون حمل‌ونقل و محیط زیست شورای اسلامی شهر اصفهان تغییر اقلیم در جهان را فاجعه‌بار خواند و گفت: باید جهانی فکر کرده و منطقه‌ای عمل کنیم.
استفاده از خودروی شخصی در ۲۰ سال اخیر ۱۵ درصد افزایش داشت
یک استاد دانشگاه در حوزه ترافیک در میزگرد "راهکارهای رفع چالش آلودگی هوای کلانشهر اصفهان" گفت: پس از موضوع زاینده‌رود ، دومین دغدغه شهروندان اصفهانی بحث آلودگی هوا است که با کمی دقت می‌بینیم که در بهار و تابستان کیفیت هوای کلانشهر اصفهان پایین بوده و AQI از مرز ۴۰۰ و ۵۰۰ نیز فراتر می‌رفت.
علیرضا صلواتی منابع ساکن و متحرک را در آلودگی هوای اصفهان موثر دانست و افزود: گاهی اوقات ما نقش منابع ساکن را از یاد می‌بریم، نقش خودروها در آلودگی هوا را انکار نمی‌کنیم اما منابع ساکن نیز بی‌تاثیر در این آلودگی‌ها نیستند.
وی ادامه داد: در چند دهه اخیر خشم طبیعت، نابودی عرصه‌های طبیعی و تاریخی و نیز توسعه صنعتی‌ای که در اطراف شهر اصفهان رخ داد موجب افزایش آلودگی هوای شهر شد و در حالی که توسعه صنعتی را دارای برکات می‌دانستیم دریافتیم که نغمات آن بیش از نعماتش است.
معاون سابق حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان بیان کرد: داشتن نگاه برخورداری به استان اصفهان موجب شده آن را بی‌نقص بدانیم اما توسعه صنعتی و از بین بردن مزارع و فضای سبز، برداشت آب زاینده رود توسط شهرها و استان‌های همجوار موجب بروز مشکلات عدیده‌ای برای این شهر شده است.
وی اظهارداشت: برخلاف توسعه‌های صورت گرفته به ویژه در زمینه واحدهای تولیدی و صنعتی در این کلانشهر و اطراف آن، هنوز نرخ بیکاری در اصفهان بیش از سایر استان‌ها و متوسط کشوری است.
صلواتی با تاکید بر اینکه در استقرار صنایع به ویژه صنایع مهم در اصفهان، بیشتر مباحث استراتژیک حاکم بوده‌است تصریح کرد: از دوره صفویه ایران همواره مورد حمله قرار گرفته و مسوولان در تلاش برای استقرار صنایع مادر و مهم در مکان‌هایی بودند که ضریب امنیتی بالایی داشته‌باشد.
وی با اشاره به اینکه در دولت اخیر اصفهانی‌ها بیشترین حضور در کابینه دولت را داشته‌اند گفت: ولی هیچوقت مدیران اصفهانی در مقام کشوری خود، نگاه تعصبی نداشته و ملی به همه موضوعات نظاره‌گر بودند برای مثال معاونان نیرو همواره اصفهانی بودند اما هنوز چالش آب در استان پابرجاست.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: جدای از منابع ساکن آلاینده هوا مانند کارخانجات، منابع ساکن خاموش مانند منازل و موتورخانه‌های موجود در شهر اصفهان نیز ذرات معلق بسیار ریز در حد یک و ۲.۵ میکرون تولید می‌کنند که از راه ناف نیز قابل انتقال از مادر به جنین و مضر است.
وی با اشاره به لزوم اعمال سیاست‌های شهرسازی برای ساخت وسازهای شهر اصفهان افزود: در سیستم شهرسازی باید از آبگرمکن‌های خورشیدی، ساختمان‌های ایزوله و پنجره‌های سه جداره و نیز کاهش پِرت انرژی منازل بهره‌مند شد و کمتر از موتورخانه‌ها استفاده کرد.
صلواتی ایجاد زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل عمومی در شهر را یکی از راه‌های موثر در کاهش آلاینده‌های هوای کلانشهر اصفهان ذکر و خاطرنشان کرد: در زمان حاضر روزانه ۸۲ هزار نفر از خط یک مترو و ۲۰۰ هزار نفر از سه خط تندرو اتوبوس در اصفهان برای سفرهای درون‌شهری استفاده می‌کنند.
وی با بیان اینکه در کمتر از ۴ سال دیگر خط دو مترو نیز در اصفهان راه‌اندازی خواهد شد ادامه داد: خطوط تندرو اتوبوس نیز تا سال ۱۴۰۰ به ۱۲ خط افزایش می‌یابد و تا پایان امسال طرح ایجاد محدودیت پارک اجرا خواهدشد.
این کارشناس حوزه ترافیک گفت: در سال ۷۸ سهم خودروهای شخصی از حمل و نقل درون شهری ۳۵ درصد بود که متاسفانه این میزان به ۵۰ درصد در سال جاری افزایش یافته است.
وی با اشاره به اینکه جذابیت استفاده از خودروی شخصی نیز از اتوبوس و حمل و نقل عمومی است بیان کرد: افزایش قیمت سوخت در کشور می‌تواند راه حلی برای کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی و کاهش آلودگی هوا باشد.
صلواتی یادآور شد: حجم سفرهای درون شهری اصفهان بین سه تا چهار میلیون سفر است که از این میزان، سهم تاکسی‌ها ۱۰ درصد، موتورسیکلت ۱۰ درصد، اتوبوس ۱۴ درصد، خودروهای شخصی ۵۰ درصد و دوچرخه نیز سه درصد می‌باشد.
وی با اشاره به افزایش قیمت موتورهای برقی سه هزار وات بیان کرد: تحریم‌ها موجب چالش در بسیاری از برنامه‌ریزی‌های شهری شده است ولی با این حال به دنبال ارائه موتورهای برقی به مردم در راستای حمل و نقل پاک هستیم.
این کارشناس ترافیک افزود: سال گذشته ۱۲ میلیون دوچرخه در طرح "بفرمائید دوچرخه" با هزینه ۱۵ میلیارد تومان به شهروندان اصفهانی ارائه شد.
وی مشکل آلودگی هوای اصفهان را قابل حل و ممکن و آن را نیازمند اراده دانست و تصریح کرد: می‌توان خودروهای سنگین عبوری در شهر اصفهان را کنترل کرده و معاینه فنی خودروها و وسایل نقلیه را جدی گرفت تا از این راه به کاهش آلودگی هوا کمک کنیم.
صلواتی خاطرنشان کرد: پیاده‌روی و استفاده از دوچرخه یکی دیگر از راه‌های کاهش آلودگی هوا است که در سالهای اخیر موفق به پیاده‌راه سازی چهارباغ عباسی و میدان امام (ره) با همکاری پلیس راهور شدیم و مردم و کسبه نیز در این زمینه همراهی کردند.
موتورسیکلت‌ها عامل ۸ درصد آلودگی هوای اصفهان هستند
همچنین رییس پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان اصفهان در این میزگرد گفت: توسعه شهرنشینی و به دنبال آن توسعه ناوگان حمل‌ونقل به ویژه در بخش خصوصی باعث تراکم سطح شهر از خودروهای شخصی شده‌است.
سرهنگ ابوالقاسم چلمقانی با اشاره به اینکه شهر اصفهان در زمستان‌ها با پدیده اینورژن روبه‌رو است افزود: در کنار وجود و فعالیت واحدهای صنعتی غرب اصفهان، خودروها نیز موجب آلودگی هوای این کلانشهر هستند.
وی ملزم کردن شهروندان به رعایت موارد و نیز آموزش و فرهنگسازی برای استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی برای رفت و آمد در شهر، استفاده از دوچرخه و پیاده‌راه‌سازی معابر شهری را از راهکارهای کاهش آلودگی هوای مرتبط با بخش حمل‌ونقل دانست.
رییس پلیس راهور اصفهان با بیان اینکه آماری از سهم خودروها در آلودگی هوای اصفهان در دست نیست ادامه داد: حدود ۸ درصد آلودگی کلانشهر اصفهان مربوط به موتورسیکلت‌هاست.
وی اظهار داشت: خوشبختانه در سالهای اخیر اقدامات خوبی در زمینه کاهش آلودگی هوا در اصفهان صورت گرفته و فعالیت‌های مرتبط با معاینه فنی، اجرای طرح زوج و فرد و پیاده‌راه‌سازی که در این شهر انجام شده در سایر کلانشهرهای کشور با این جدیت دنبال نشده‌است.
چلمقانی تصریح کرد: رسانه‌ها، جراید و صداوسیما باید در سطح کلان در زمینه فرهنگسازی برای کاهش آلودگی هوا فعالیت کنند.
وی توقف فعالیت خودروهای آلاینده را نیازمند اختصاص تسهیلات برشمرد و گفت: صرفا استفاده از قوه قهریه برای برخورد با خودروهای آلاینده کافی و تاثیرگذر نیست.
رییس پلیس راهور اصفهان عنوان کرد: اکنون ۸۰ درصد از خودروهایی که در شهر تردد می‌کنند تک سرنشین هستند و باید در زمینه استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی و نیز کاهش خودروهای تک سرنشین فرهنگسازی شود.
وی به لزوم ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه حمل‌ونقل پاک و عمومی در شهر تاکیدکرد و افزود: باید به سفرهای عمومی سرعت بخشید تا تمایل عمومی به استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی افزایش یابد.
چلمقانی اجرای طرح معاینه فنی خودروها را یکی از راهکارهای کاهش آلودگی هوای کلانشهر اصفهان عنوان و خاطرنشان کرد: روزانه تا ۴۰۰ خودرو برای معاینه فنی به این مراکز که زیر نظر شهرداری و پلیس راهور است مراجعه می‌کنند.
وی ادامه داد: طرح رصد خودروها از طریق دوربین‌های کنترل ترافیک موجب نظارت بیشتر پلیس و افزایش حضور شهروندان برای معاینه فنی شده است.
این مسوول همچنین بر به‌روزرسانی تجهیزات و سیستم هوشمند تاکیدکرد و یادآور شد: یکی از طرح‌های روزانه در جهت برخورد با خودروهای دودزا، ضبط پلاک این خودروها و توقف آن تا زمان رفع آلایندگی است.
وی تصریح کرد: مردم منتظر اقدام دستگاه‌های دولتی و اجرایی برای کاهش آلودگی هوا نباشند و خود وارد عمل شده و مسافتهای کوتاه را پیاده و یا با دوچرخه سفرکنند.
اقلیم نامناسب و عدم خودپالایی، آلودگی هوای اصفهان را دوچندان می‌کند
رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان نیز در میزگرد "راهکارهای رفع چالش آلودگی هوای کلانشهر اصفهان" گفت: آلودگی هوا موضوعی بسیار پیچیده است که یک شب به وجود نیامده بلکه در طول پنج دهه گذشته به دلیل عدم توجه به اصول و ارکان زیست محیطی و توزیع و استقرار ناموزن واحدهای تولیدی صنعتی، معدنی و خدماتی در منطقه مرکزی و به تبع آن تمرکز جمعیت و رشد و توسعه انواع حمل و نقل ، شرایط به این صورت درآمده است.
بابک صادقیان با اشاره به اینکه اصفهان قطب اول صنعت کشور است افزود: بیش از ۱۰ هزار واحد صنعتی ثبت شده و سه هزار واحد صنعتی غیررسمی و ثبت نشده در اصفهان فعالیت دارند که در آلودگی هوای کلان شهر اصفهان سهیم هستند.
به گفته وی ۱۰ درصد صنایع بزرگ کشور و بیش از ۵۰ درصد تولید آجر کشور را مربوط به اصفهان دانست و ادامه داد: ۷۰ درصد صنایع اصفهان در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان متمرکزند.
رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان بیان کرد: اصفهان در مصرف گازوئیل رتبه اول و در چهار فرآورده اصلی شامل مازوت، بنزین، گازوئیل و نفت سفید نیز رتبه دوم کشور را داراست.
وی با اشاره به اینکه توسعه صنعت در شهرها موجب افزایش مهاجرت به آن شهرها و تراکم جمعیت و به تبع آن افزایش حمل و نقل می‌شود اظهارداشت: به موازات توسعه صنعت در شهرها باید ناوگان حمل و نقل عمومی و زیرساخت‌های آن نیز توسعه یابد.
به گفته صادقیان این توسعه‌ها در صنایع و نیز تمرکز جمعیت در شهرها به ویژه کلانشهرها صحیح انجام نشده‌است و کماکان نیز بعضا فشارها و اصرارهایی برای استقرار واحدها ی بالقوه آلاینده در منطقه مرکزی استان اصفهان وجود دارد که اداره کل حفاظت محیط زیست و سایر نهادهای نظارتی بشدت با این موضوع مخالفت می‌کنند.
وی تصریح کرد: متاسفانه شهر اصفهان در یک منطقه با اراضی کم ارتفاع و پست نسبت به مناطق اطراف قرار دارد که این موضوع باعث می‌شود جریانات افقی هوا (باد) بویژه در نیمه دوم سال به حداقل رسیده و شاهد ماندگاری و انباشت آلاینده‌های حاصل از منابع مختلف باشیم.
این کارشناس اظهارداشت: در نیمه اول سال بدلیل خشکسالی‌های پی‌درپی، پیشروی بیابان و تشدید فعالیت معدنی و تولیدی در کانون‌های فرسایش بادی (بویژه در دو شهرستان اصفهان و برخوار) و نیز کانون‌های فرااستانی درگیر پدیده گردو غبار و در نیمه دوم سال بدلیل ورود سامانه‌های پرفشار و پایدار که منجر به سکون هوا و وارونگی دما می‌شوند شاهد انباشت و افزایش آلایندهای انساز ساخت باشیم.
رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان با اشاره به راه‌اندازی خط یک مترو و اجرای عملیات ساخت خطوط دو و سه مترو شهر اصفهان عنوان کرد: اگر این خطوط مترو راه‌اندازی شود ولی فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی، عدم استفاده از خودروی تک سرنشین و استفاده از دوچرخه در میان شهروندان نهادینه نشود نباید انتظار داشت که اقدامات فوق تاثیری بسزایی در کاهش آلودگی هوا داشته باشد.
وی شهر اصفهان را فاقد توانایی خودپالایی دانست و عنوان کرد: وضعیت کیفی هوای اصفهان به لحاظ شاخص کیفیت هوا در شرایط شکننده و مرزی گرفته‌است که این شرایط در نیمه دوم سال شدت بیشتری پیدا کرده و وضعیت کیفی هوا بطور مستقیم وابسته به شرایط هواشناسی می‌باشد.
صادقیان خاطرنشان کرد: طی سالهای ۹۲ تاکنون اقدامات مناسبی در زمینه کاهش آلودگی هوا در اصفهان انجام شد در صورتی‌که قبل از سال ۹۲ تنها یک سوم روزهای سال دارای هوای سالم بودیم.
وی ارتقاء سوخت از یورو ۲ به یورو ۴، اصلاح سوخت کارخانجات و نیز بستن مشعل‌های نیروگاه‌ها را از جمله این اقدامات موثر ذکرکرد و ادامه داد: آلودگی هوای سایر شهرستان‌های صنعتی واقع در منطقه مرکزی اصفهان، نیز در برخی از ایام سال بویژه در نیمه دوم سال دارای شرایط مناسبی نیستند.
این مسوول گفت: شهرهای شیراز، اراک، کرج، اهواز، اصفهان، تبریز و سایر شهرهای بزرگ کشور درگیر آلودگی هوا هستند ولی برخی از این شهرها دارای بارش‌های خوبی هم هستند که اثرات آلودگی هوا را می‌کاهد.
وی با اشاره به اینکه عوامل طبیعی و انسان‌ساز هر دو در آلودگی هوا موثر هستند افزود: بر اساس آمار استخراج شده از شبکه پایش کیفی هوا بیش از ۹۵ درصد موارد شاخص آلودگی هوا مربوط به بالابودن غلظت ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) می‌باشد که این ذرات عمدتا منشا انسان‌ساز داشته و حاصل فعالیت‌های تولیدی، صنعتی، معدنی، خدماتی و کارگاهی و همچنین حمل و نقل انواع وسایل نقلیه می‌باشد نکته حائز اهمیت اینکه براساس مطالعات انجام شده این ذرات خود حامل و حاوی مواد و ترکیبات خطرناک دیگر نیز هستند که می‌توانند تاثیر بسزایی در بروز انواع بیماری‌ها و سلامت جامعه داشته باشند.
رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان، میانگین ذرات معلق هوای اصفهان را در بخش منشا طبیعی، به دلیل اقلیم خشک استان اصفهان بیش از سایر کلانشهرها دانست و اشاره کرد: موقعیت اصفهان در کشور به دلیل وجود زاینده‌رود به عنوان منبع تامین آب، شاهراه ترانزیتی، مسائل امنیتی و پدافندی، استراتژیک است.
وی ادامه داد: درهمین راستا اصفهان به لحاظ اشتغال و استقرار صنایع و توسعه صنعتی در کشور در اولویت قرارگرفته و متاسفانه به موازات آن مسائل زیست محیطی در این استان مورد توجه قرار نگرفته است.
وی اظهارداشت: محیط زیست استان به دلیل وجود مشکلات اقتصادی و اجتماعی کماکان زیرفشار برای ارائه مجوزهای صنعتی است.
رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان بیان کرد: استان اصفهان برای اولین بار در کشور در سال ۹۶ مطالعات سهم بندی و تعیین منشا آلودگی هوا آغاز کرد و از سال گذشته نیز سازمان محیط زیست کشور این طرح را برای هشت کلانشهر کشور در دستور کار خود قرار داده و طرح‌های مشابهی در سایر کلان شهر ها درحال اجراست.
وی افزود: اجرای چنین مطالعاتی درحد وسیع در کشور کم نظیر و بی‌سابقه بود که نتایج آن در آینده نزدیک اعلام خواهدشد.
صادقیان درباره محاسبه نرخ انتشار آلاینده‌های مختلف از منابع متفاوت در استان تصریح کرد: سهم کامیون‌ها در بخش منابع متحرک در آلودگی هوای اصفهان بالاست و بیش از ۴۰ درصد ذرات معلق میکرونی تولید شده در بخش حمل ونقل مربوط به کامیون‌ها و پس از آن موتورسیکلت‌ها و اتوبوس‌های درون شهری (عمومی، خصوصی، سرویس مراکز مختلف دانشگاهی، صنعتی، نظامی، آموزشی و...) به ترتیب دارای اولویت‌های بعدی هستند.
این کارشناس محیط زیست گفت: اگر از تولید ذرات معلق بگذریم باید گفت که در مجموع خودروهای سواری با سهم عمده در تولید سایر آلاینده هم بطور مستقیم (انتشار آلودگی از خروجی اگزوز) و هم غیرمستقیم (ایجاد ترافیک‌های سنگین در معابر مختلف و اختلال در حرکت ناوگان حمل و نقل عمومی) سهم بسزایی در ایجاد آلودگی هوا دارند.
وی در ادامه با اشاره به سهم قابل توجه خودروهای فرسوده (بویژه خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین) و موتورسیکلت‌ها به عنوان صورت مسئله جدی آلودگی هوای اصفهان، نوسازی، احیا و بکارگیری وسایل نقلیه با حداقل میزان آلودگی (از جمله موتورهای برقی) را در این بخش موثر و ضروری دانست.
وی تاکیدکرد: بخش عمده‌ای از مشکلات موجود مربوط به نبود و کمبود زیرساخت‌ها، مسائل اقتصادی و تحریم‌ها باز می‌گردد و آلودگی هوا مسئله‌ای است که متغیرهای زیادی بر آن تاثیر و از آن تاثیر می‌پذیرند.
رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان با اشاره به توزیع بنزین و گازوئیل استاندارد در جایگاه های عرضه سوخت استان یادآورشد: اگر قرار است گام موثری در زمینه کاهش آلودگی هوای اصفهان برداشته شود باید همه اقدامات تا حد امکان به موازات یکدیگر باشد.
وی ادامه داد: تا زمانی که خودروها و موتورسیکلت‌های غیراستاندارد و فرسوده در شهر تردد دارند نباید انتظارداشت پیشرفت محسوسی در کاهش آلودگی هوای شهر شاهد باشیم.
صادقیان درباره سهم واحدهای تولیدی صنعتی اصفهان در آلودگی هوا نیز گفت: واحدهای صنعتی اصفهان به لحاظ داشتن استانداردهای زیست محیطی حداقل چهار بار در سال مورد پایش و کنترل قرار می‌گیرند و بخش عمده‌ای از صنایع بزرگ استان مجهز به سیستم‌های آنلاین بوده که خروجی های آنها از طریق اداره کل محیط زیست کنترل می‌گردد در این خصوص در سال گذشته حدود ۷۵۰ واحد صنعتی آلاینده شناسایی و مورد پیگرد قانونی قرار گرفته‌اند.
وی بیان کرد: خوشبختانه امروزه مردم درخصوص مسائل زیست محیطی حساس شده و مطالبه‌گری هستند که این موضوع به نوعی در تلاش مضاعف و ترقیب سازمان محیط زیست و سایر دستگاه‌های اجرایی در انجام وظایف سازمانی موثر است و امیدواریم در حوزه حمل ونقل نیز شاهد حذف خودروهای تک سرنشین و ارتقاء فرهنگ مردم در این زمینه باشیم.
نظر شما