مِه‌دود، مدرسه‌های باز و روزهای سخت مردم اصفهان

مه‌دود نوعی از آلودگی هوا و بیانگر ترکیب دود و مه است و زمانی ایجاد می‌شود که گازهای خروجی موتورهای درون‌سوز و دودهایی که از کارخانه‌های صنعتی تولید می‌کنند در هوا در اثر نور خورشید تبدیل به نوع دومی از آلودگی می‌شود که با آلودگی‌های اولیه نیز ترکیب شده و مه‌دود فتوشیمیایی را تولید می‌کند.

صبح امروز یکشنبه با توجه به پایداری هوا، سرد شدن دما و افزایش حجم آلاینده‌ها، شاهد ایجاد مه‌دود در سطح گستردهای از کلانشهر اصفهان بودیم و با وجود پیش‌بینی‌های هواشناسی از چند روز گذشته مبنی بر افزایش شدت آلودگی هوا و تعطیل شدن مدارس برخی شهرهای بزرگ مانند تهران، خبری از تعطیلی مدارس اصفهان در این هوا نبود.

مه‌دود و غلظت آلاینده‌ها در فضای شهر به حدی بود که بسیاری از مردم و دانش‌آموزان ماسک‌های فیلتردار بر روی دهان و بینی خود گذاشته بودند و فضای شهر نیز رنگ تیره و غمگینی به خود گرفته بود.

پدر یکی از دانش آموزان که در حال رساندن فرزند خود به مدرسه‌ای در خیابان علامه امینی اصفهان و از این وضعیت هوا، آشفته و عصبانی بود، به خبرنگار ایرنا گفت که با وجودیکه شب گذشته در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی، شاخص‌های لحظه به لحظه آلودگی هوا گزارش می‌شد و مدارس برخی شهرها تعطیل شد، اما خبری از رسیدگی به وضعیت اصفهان نبود.

راستی با تاکید بر اینکه تعطیل کردن مدارس نیز تبعات منفی خود را به‌همراه دارد، افزود: اما وقتی این همه آلودگی در شهر می‌بینم، ترجیح می‌دهم فرزندم در خانه بماند و سلامتی‌اش حفظ شود.

شایسته یکی از ساکنان سپاهان‌شهر اصفهان نیز به ایرنا گفت که امروز صبح وقتی از سیتی‌سنتر به سمت پایانه صفه می‌آمدم، هاله‌ای سیاه بر فراز شهر وجود داشت و حتی کوه صفه به سختی دیده می‌شد و برایم جای تعجب داشت که چرا امروز مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها تعطیل نشد.

وی با بیان اینکه مدرسه‌های برخی شهرها مانند تهران تعطیل است، افزود: در بسیاری از موارد، شاخص‌های آلودگی اصفهان از تهران و سایر شهرهای بزرگ کشور، بالاتر است اما شاید خون مردم اصفهان، رنگ دیگری دارد.

این شهروند به آلودگی هوای روز دوشنبه ۱۱ آذر امسال اشاره و تصریح کرد: این تاریخ، آلوده‌ترین روز در ماه جاری در اصفهان بود اما مدرسه‌ها تعطیل نشد و دانش‌آموزان در این هوای بسیار آلوده و کثیف به مدرسه رفتند.

بررسی کانالهای خبری در شبکه‌های اجتماعی نیز نشان می‌دهد که بسیاری از مردم شامگاه گذشته منتظر برگزاری جلسه کارگروه هماهنگی شرایط اضطرار آلودگی هوای اصفهان بودند و از مسوولان می‌خواستند با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی و بالا رفتن شاخص‌های آلودگی هوا، تصمیم مقتضی در این زمینه بگیرند اما هیچ خبری در این زمینه منتشر نشد.

امروز صبح نیز مردم اصفهان با انتشار پیام‌هایی در شبکه‌های اجتماعی، واکنش تند و انتقادآمیزی نسبت به تعطیل نکردن مدرسه‌ها داشتند و خواهان پاسخگویی مسئولان در این زمینه و اقدام عاجل بالاترین مقام اجرایی استان جهت توجه بیشتر به سلامت مردم شدند.

این انتقادها و انتظارات در حالی است که به گفته برخی از مسئولان، شامگاه شنبه این حد از آلایندگی پیش‌بینی نشده بود و به همین تصمیمی در این زمینه گرفته نشد.

مدیر گروه بهداشت محیط مرکز بهداشت اصفهان در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی از دیروز عصر به‌طور مداوم پیگیر وضعیت شاخص کیفی هوای اصفهان بودیم و تا ساعت ۲۳ شب، پیش‌بینی این حد از انباشت آلاینده‌ها و بالا رفتن شاخص‌های آلودگی هوا نشده بود و میانگین شاخص‌ها به ناسالم برای عموم نرسید.

سید مهدی میرجهانیان افزود: حدود ساعت پنج صبح امروز یکشنبه بود که بالا رفتن شاخص‌های آلودگی هوای اصفهان مسجل و به استانداری گزارش شد اما بحث تعطیل کردن مدارس، مطرح نبود.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا مدرسه‌های تهران و چند شهر دیگر با وجود بهتر بودن شاخص کیفی هوا، تعطیل است، توضیح داد: وضعیت تهران با اصفهان بسیار متفاوت است و حجم تردد خودرو در پایتخت بسیار بیشتر از اصفهان است به همین دلیل، اگر امروز مدرسه‌های این کلانشهر تعطیل نمی‌شد، شاهد بالا رفتن شاخص‌های آلایندگی تا حد خطرناک بودیم.

وی با بیان اینکه امروز طرح محدودیت تردد زوج و فرد از در منازل در تهران اجرا می‌شود، اضافه کرد: اما به این گونه در اصفهان هنوز نمی‌توانیم عمل کنیم.

میرجهانیان با اشاره به اینکه امروز مه آلودگی و رطوبت نیز در اصفهان داشتیم، گفت: میانگین ۲۴ ساعته شاخص کیفی هوای اصفهان تا صبح امروز در وضعیت نارنجی و ناسالم برای گروه‌های حساس بود اما شاخص‌های کیفی لحظه ای، وضعیت ناسالم برای عموم و حتی تا عدد ۱۷۲ (AQI) را نشان می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: صبح امروز توصیه‌های لازم به اداره کل آموزش و پرورش برای اعلام به مدرسه‌ها جهت ممنوعیت ورزش و حضور در فضای باز و همچنین به سازمان صنعت، معدن و تجارت و پلیس راهور داده شد.

به گفته وی، پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش سطح آلایندگی هوا در روز دوشنبه این هفته در اصفهان است که تصمیم‌های لازم درباره آن گرفته خواهد شد.

کارشناس‌ مسؤول پیش‌بینی هوای اداره کل هواشناسی استان اصفهان نیز در گفت و گو با ایرنا با تاکید بر اینکه امروز صبح مه دود فضای شهر اصفهان را فرا گرفته بود، اظهار داشت: مردم تصور می‌کنند که همه این توده، آلایندگی است درحالیکه ترکیبی از مه و آلودگی هوا می‌باشد.

میترا سیدان با بیان اینکه دستگاه‌های سنجش آلاینده‌ها نیز قطره‌های آب موجود در هوا را به‌عنوان ذره‌های با قطر ۲.۵ میکرون اندازه می‌گیرند و به‌همین دلیل اعداد بالا نشان داده می‌شود، افزود: به دلیل اینکه هوا پایدار، پر حجم و سرد است، مه، آلاینده های جوی را در خود جای می‌دهد و اگر تردد خودروها در سطح شهر زیاد باشد، این شاخص نیز بالاتر می‌رود.

وی با بیان اینکه مه‌دود با گرم شدن هوا از بین می‌رود، تصریح کرد: ببیشترین رطوبت را در اول صبح داریم و دمای امروز صبح اصفهان نیز صفر درجه بود.

در حالیکه همواره تعطیلی مدارس در روزهای آلوده یکی از مباحث چالش‌برانگیز در سال‌های اخیر در شهرهای بزرگ کشور از جمله اصفهان بود و موافقان و مخالفان خود را دارد، مردم خواهان اجرایی شدن هرچه بهتر و بیشتر برنامه‌های مقابله آلودگی هوا از سوی دستگاه‌های اجرایی مربوطه و منصوب کردن مسئولان توانمند در این زمینه هستند.

یک عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، بیشترین مشکلات مربوط به آلودگی هوا در کشور را مدیریتی، برنامه‌ریزی و اقتصادی خواند و گفت: مساله آلودگی هوا باید در سطح کلان مدیریت کشوری پیگیری و اولویت‌دهی شود زیرا نیاز به اعتبار و برنامه دارد.

یعقوب حاجی‌زاده با اشاره به برنامه‌هایی که در کشورها و شهرهای مختلف اروپایی و آسیایی برای رفع آلودگی هوا اجرا شد، اظهارداشت: آلودگی هوا چیزی نیست که قابل کنترل نباشد.

این متخصص مهندسی کنترل آلودگی هوا، تخصص داشتن افرادی که در بخش‌های مرتبط با آلودگی هوا مسوولیت دارند و کار می‌کنند را ضروری دانست و تاکید کرد:  به نظر می‌آید برخی از کسانی که دست اندرکار هستند، تخصص لازم در این زمینه ندارند یا اهمیت موضوع را به خوبی نمی‌دانند.

به گفته وی دوشنبه یازدهم آذر امسال هوای کلانشهر اصفهان بسیار آلوده بود اما مدارس تعطیل نشد در حالیکه در ۲ روز قبل آن که آلودگی هوا کمتر بود، مدارس تعطیل شد.

بر اساس نتایج پژوهش سیاهه آلودگی هوای اصفهان که توسط برخی از دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه‌های اصفهان انجام شد، صنایع به‌عنوان بخش مهمی در تولید ذرات معلق است که ۶۷ درصد آلاینده‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و احتراق گاز طبیعی در منازل و اماکن بین ۶۵ تا ۹۵ درصد در برخی فصول دیده شده است.

همچنین ۱۱ درصد از آلاینده‌های گازی شهر توسط خودروها صورت می‌گیرد و بیشترین سهم گازهای منتشره از خودروهای سواری، منوکسیدکربن با ۶۴ درصد است.

کلانشهر اصفهان بیش از ۲ میلیون نفر جمعیت دارد و روزانه بیش از ۸۰۰ هزار دستگاه خودرو در آن تردد می کنند و صنایع کوچک و بزرگ بسیاری آن را احاطه کرده اند.