عکسی از آزمون اجتهاد داوطلبان میان دوره ای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری و حضور یک زن از حوزه انتخابیه استان فارس در میان صندلی های مردانه آزمون که این روزها در فضا و شبکه های اجتماعی دست به دست می چرخد، گویای این مطلب است که دیگر جنسیت برای حضور در عرصه های سیاسی معنایی ندارد حتی اگر محال ترین کار ممکن باشد.
زنانی که حضور خود را در ثبت نام انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی هم به خوبی نشان دادند و با تمامی مشکلات و دغدغه های روزمره زندگی، فضای سیاسی را هم فراموش نکردند و نشان دادند تلاش های چهل ساله انقلاب اسلامی برای هویت آفرینی زنان به ثمر نشسته و فضای جدیدی پیش روی آنان برای حضور در عرصه های مختلف زندگی جمعی و حضور و مشارکت در انتخابات و کسب کرسی های آن گشوده شده است.
چنانچه براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، همه مردم، اعم از زن و مـرد به طور مساوی حق شرکت در انتخابـات را دارنـد و هـیچ تفـاوتی بـرای رای دادن، نامزد و انتخاب شدن بین زن و مرد وجود ندارد.
حضور زنان در عرصه انتخابات ایران گذر زمان
نهاد قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۸ به شکل یک نظام قـانونگذاری تک مجلسی تشکیل شد.
در قانون انتخاباتی مجلس شورای اسلامی شـرط جنسیت درنظر گرفته نشده و در مـتن قـوانین انتخابـاتی مجلـس شـورای اسـلامی و آیین نامه های اجرایی نشات گرفته از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هیچگونـه نابرابری جنسیتی مشاهده نمی شود و جمهوری اسلامی حق رای دادن و انتخاب شدن و عضویت در هیات رئیسه مجلس را برای زنـان بـه رسـمیت شـناخته اسـت.
آمارها و بررسی ها هم نشان می دهند بعد از انقلاب اسلامی، از دوره اول مجلس شورای اسلامی، زنان حضور داشتند.
چنانچه بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در دوره اول مجلس شورای اسلامی، از ۲۳۱ نماینده، چهار زن به عنوان نماینده در مجلس حضور داشتند.
این تعداد در دوره دوم، باز همان چهار نفر، در دوره سوم به پنج نفر، در دوره چهارم به ۱۱ نفر، در دوره پنجم به ۱۴ نفر، در دوره ششم به ۱۱ نفر، در دوره هفتم به ۱۲ نفر، در دوره هشتم به هشت نفر و در دوره نهم به ۹ نفر و در دوره دهم به ۱۷ نفر رسید.
در مجموع ۱۰ دوره مجلس شورای اسلامی، فقط ۹۱ نفر آنان را زنان تشکیل می‌دادند؛ یعنی، سهم زنان از کرسی‌های مجلس، کمتر از سه درصد بوده است.
در مجلس خبرگان رهبری هم به جز مجلس اول خبرگان تا به حال هیچ زنی در این مجلس حضور نداشته است. اولین و آخرین زن حاضر در خبرگان «منیره گرجی» است که در مجلس خبرگان قانون اساسی شرکت داشت.
موانع ارتقای سهم زنان در کرسی نمایندگان
می توان گفت مشارکت زنان در ایران به طور عمده به حضور در پـای صـندوق هـای رای کـه از کـم هزینـه تـرین اشـکال مشارکت است محدود مانده و تعداد نمایندگان زن در نهاد قانونگـذاری جمهوری اسـلامی ایـران همـواره محدود و انگشت شمار بوده است.
موضوعی که خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا را بر آن داشت تا با «فاطمه راکعی» نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی، عضو شورای عالی اصلاح‌طلبان و مشاور شهردار تهران در امور بانوان درباره چرایی این حضور کمرنگ به گفت وگو بنشیند.
راکعی با بیان اینکه برای حضور پررنگ تر زنان در عرصه انتخابات هم به لحاظ ثبت نام و هم مشارکت در انتخاب افراد شایسته، تلاش های بیشتری نسبت به دوره های قبل صورت گرفته تا شاهد حضور زنان و مردانی لایق و توانمند در مجلس باشیم، چیزی که سال ها است که کشورهای توسعه یافته از آن بهره می گیرند، گفت: علیرغم تمام تلاش های خوب زنان برای حضور در همه زمینه ها اعم از سازمان های مردم نهاد، خدمت به محرومان، تولید، کشاورزی، مدیریتی و غیره که متعهدانه و مسئولانه فعالیت دارند، حضور سیاسی آنان به دلایل مختلفی همچنان کمرنگ است.
وی خاطرنشان کرد: هزینه هایی که چهره ها و شخصیت های سیاسی در کشور داده اند هزینه های کمی نیست و زنان به همین دلیل و گاه مخالفت خانواده از بار این هزینه شانه خالی می کنند و عطا را به لقای آن می بخشند.
راکعی یکی دیگر از دلایل حضور کمرنگ زنان در عرصه های سیاسی و انتخابات را خود زنان عنوان کرد و گفت: یکی از بزرگترین دغدغه های زنان ایرانی خانواده و فرزندان آنها است، نگران هستند که نتوانند در تربیت فرزندان و امور خانه به نحو احسنت به کارها برسند. اگر بخواهند وقت کافی بگذارند هم باید چندین برابر کار کنند به همین دلیل سعی می کنند کمتر به مواردی وقت گیر همچون نمایندگی بیاندیشند.
این نماینده پیشین مجلس یادآور شد: برخورد سیاسی با افراد و چهره های شناخته شده که در چارچوب قانون فعالیت می کنند نیز از موانع حضور زنان در این میدان است.
وی افزود: ضمن اینکه به دلیل دیگر و مواردی که قابل کنترل نیست و از کانال های رسمی فراتر می رود، ثبت نام کنندگان تایید صلاحیت نمی شوند. این پرونده سازی ها و عدم تایید صلاحیت ها برای زنانی که در عرصه های اجتماعی فعال هستند مانعی پیش روی آنان می گذارد تا از حضور در عرصه های سیاسی پا پس بزنند.
راکعی خاطرنشان کرد: آزار و اذیت هایی که گاه در شهرهای کوچ رخ می دهد بخصوص وقتی رقبایی از مردان آن خطه وجود داشته باشند؛ مردانی که ذی نفوذ در جناح های سیاسی هستند و زدو بندهایی دارند که زنان نه بلد هستند و نه به سراغ این موارد می روند و فقط با تکیه بر توان خود و تعهد سالم می خواهند وارد عرصه انتخابات شوند. اینها مواردی است که زنان علیرغم همه تلاش ها و رغبت، به دنبالش نمی روند و ثبت نام نمی کنند.
وی با تاکید بر اینکه زنان باید بیایند زیرا معتقدیم اصلاحات فرایندی است که زود نتیجه نمی دهد اما باید استمرار پیدا کند تا به نتیجه برسد، تصریح کرد: باید نیروهای تازه نفس و معتقد بیایند و به عنوان اعضای شورای عالی اصلاح‌طلبان، فهرست خوبی از انسان های متفکر، متعهد، پاکدست و توانمند ارائه خواهیم داد تا تفکرات غیرقانونی را کنار بزنیم و به پالایش خطرات و گرد و غبارهایی که چهره نظام را کدر کرده بپردازیم.
عضو شورای عالی اصلاح‌طلبان ضمن دعوت مردم برای شرکت در انتخابات و برگزاری انتخاباتی پرشور خاطرنشان کرد: از مسئولان هم می خواهیم که از این حرکت حمایت کنند. از مردم هم انتظار داریم به زنان اعتماد کنند و هر چه بیشتر به زنان توانمند رای بدهند تا مجلسی سالم پویا داشته باشیم.
از: فاطمه دهقان نیری
نظر شما