نتایج ابتدایی انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان بعد از حدود سه ماه، روز یکشنبه اول دی‌ماه اعلام شد. بر اساس این اعلان، «محمد اشرف غنی» رئیس‌جمهوری فعلی با کسب ۵۰.۶۴ درصد آرا پیشتاز و «عبدالله عبدالله» رقیبش با ۳۹.۵۲ درصد در رده دوم قرارگرفته است. در افغانستان ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر حق رأی دارند، اما کمتر از ۲ میلیون نفر در انتخابات مهرماه شرکت کردند و یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار برگ رأی معتبر مورد تأیید قرارگرفته است. این آمار نشان می‌دهد تعداد کمی از مردم این کشور در انتخابات شرکت کرده‌اند. اعلام نتایج ابتدایی از سوی کمیسیون مستقل انتخابات مورد قبول عبدالله قرار نگرفت. وی اعلام کرد بدون تفکیک آراء معتبر و مخدوش، نتایج اعلام‌شده مشروعیت ندارد.
عبدالله پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، خود را پیروز انتخابات اعلام کرده بود اما کمیسیون مستقل انتخابات ادعای او را رد کرد و اعلام داشت که نامزدهای انتخابات، پیش از اعلام نتایج رسمی انتخابات حق ندارند، خود را پیروز معرفی کنند. این نامزد انتخابات افغانستان مدعی است که کمیسیون مستقل انتخابات بدون رسیدگی به خواست‌ها و اعتراضات قانونی وی، اقدام به اعلام نتایج انتخابات کرده است. این موضوع چالش جدی را در جامعه افغانستان به وجود آورده است.
پژوهشگر ایرنا با «پیرمحمد ملازهی» کارشناس مسائل منطقه در مورد تحولات جدید افغانستان به گفت وگو پرداخت.
انتخابات افغانستان؛ اعلام نتایج و امکان‌سنجی بروز بحران
ملازهی در ابتدای این مصاحبه اظهار داشت: این دور از انتخابات افغانستان، همانند دور گذشته انتخابات در سال ۲۰۱۴ است. دو نامزد رقیب بر این باورند که پیروز انتخاباتند و نتیجه را به نفع دیگری نمی‌پذیرند. عبدالله رقیب انتخاباتی اشرف غنی، از اعلام نتایج شکایت کرده و این نتیجه برای وی قابل‌قبول نیست و باید منتظر نتیجه نهایی بود. عبدالله مدعی است که تعداد آراء غیرقانونی وجود دارد و هنوز مشخص نیست که این تعداد آراء قبل از زمان رسمی آغاز به کار انتخابات به صندوق ریخته شده، یا بعد از ساعت مقرر انتخابات، زیرا آرای مورد بحث در دستگاه بیومتریک ضبط نشده‌اند.
عبدالله مدعی است اگر از تعداد ۳۰۰ هزار آرای مورد اختلاف، ۱۲ هزار رأی نیز باطل شود انتخابات به دور دوم کشیده می‌شود، اما اشرف غنی این موضوع را نمی‌پذیرد و این آرا را قانونی می‌داند. اگر این تعداد آرا باطل شود آرای اشرف غنی از ۵۰ درصد پایین می‌آید و انتخابات به دور دوم کشیده می‌شود. مشکلی اصلی این است که کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان و کمیسیون شکایات، بیشترتحت تأثیر مسائل سیاسی این کشورند تا نفس حقوق و مسائلی که در رابطه با خود انتخابات وجود دارد.
سیاسی شدن قضایا در افغانستان بن‌بست بزرگی را در این کشور به وجود آورده است. عبدالله نمی‌تواند نتایج انتخابات را بپذیرد زیرا در صورت پذیرش نتایج انتخابات جایگاه سیاسی خود در افغانستان را از دست می‌دهد. طرفداران وی نیز دچار مشکل شده و او را متهم به سازش‌کاری در قضایا می‌کنند. بن‌بست کاملی در اعلام نتایج انتخابات افغانستان همانند دور گذشته به وجود آمده است.
آمریکایی‌ها می‌خواهند با دخالت خود به شکل دیگری برای این بن‌بست راه‌حل پیدا کنند. در صورت احتمال تشدید بحران و درگیری در افغانستان واشنگتن فرمول دولت موقت را مطرح می‌کند. در صورت تشکیل دولت موقت ۱۸ ماهه، طالبان نیز به نوعی شریک قدرت می‌شوند و مشکل اصلی آمریکایی‌ها که حل اختلاف با گروه طالبان است می‌تواند تا حدودی حل شود.
در شرایط کنونی دو نامزد رقیب با شرایط بحران مواجهند. درصورتی که به تفاهم نرسند و شکایات مطرح‌شده از سوی کمیسیون آن‌گونه که عبدالله می‌خواهد اعلام نشود، بن‌بست شدیدتری در ساختار سیاسی افغانستان را به وجود می آورد و دخالت آمریکایی‌ها در این موضوع را جدی می کند. به‌احتمال‌زیاد نفر سومی را با شرایط جدید روی کار آورده و دولت موقت را تشکیل می‌دهند. در شرایط کنونی افغانستان این فرمول شانس موفقیت بیشتری دارد.
تأخیر در اعلام نتایج؛ معامله آمریکا و طالبان؟
ملازهی در مورد توافق احتمالی طالبان و آمریکا اظهار داشت: به نظر می‌رسد طالبان و آمریکا معامله پنهانی خود را انجام دادند. مذاکرات انجام‌شده بین طالبان و آمریکا آتش‌بس موقتی را به وجود آورد، اما مشکل اصلی طالبان در افغانستان این است که دولت مرکزی، اشرف غنی و عبدالله را به رسمیت نمی‌شناسند و با این دو نفر مذاکره نمی‌کنند. این گروه منتظرند که شرایط جدیدی به وجود آید و آنان شریک قدرت در دولت آینده شوند. از این زاویه شانس دولت موقت بیشتر شده، زیرا دو نامزد رقیب نمی‌توانند به تفاهم برسند و در این صورت فضای دخالت برای آمریکایی‌ها باز می‌شود و احتمال تشکیل دولت موقت را قوی می‌کند. ممکن است در دولت موقت به این دو نامزد رقیب این دور از انتخابات نیز پست‌های سیاسی داده شود. این دور از انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان، همانند دور گذشته دچار بحران شده است.
این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به سطح اعتماد مردم افغانستان به کمیسیون مستقل انتخابات تصریح کرد: مردم این کشور به کمیسیون مستقل انتخابات اعتماد ندارند. افغانستان جمعیتی بالاتر از ۳۰ میلیون نفر و ۱۵ میلیون واجد شرایط رأی دارد، اما تعداد شرکت‌کنندگان در انتخابات کمتر از ۲ میلیون نفر بودند. این موضوع نشان می‌دهد که مردم افغانستان به کمیسیون انتخابات اعتمادی ندارند. اعتماد به دولت و نهادهای رسمی این کشور تنزل پیداکرده و اگر دولت با همین شرایط تشکیل شود نمی‌تواند در افکار عمومی مشروعیت داشته باشد.
وی در پایان این گفت‌وگو در مورد نقش همسایگان افغانستان و ارائه راه‌حل برای رفع بحران این کشور اظهار داشت: ایران و پاکستان به دنبال این هستند که شرایط ثبات و آرامش در شرایط کنونی در این کشور به وجود آید، زیرا وجود شرایط بحرانی به نفع هیچ‌کدام از کشورهای همسایه افغانستان نیست. مسائل داخلی و بحران موجود این کشور چندان پیچیده شده که ایران و پاکستان نمی‌توانند تأثیرات زیادی در حل بحران این کشور داشته باشند. کشورهای اسلامی از جمله ترکیه، عربستان و امارات نیز که در افغانستان دارای نفوذ هستند تمایل دارند که این کشور به صلح و ثبات برسد، اما افغانستان کنونی در شرایط بحرانی پیچیده‌ای قرار دارد.
نظر شما