سعید محمدی در یادداشت خود آورده است: «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس و «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه طی دیداری که در حاشیۀ نشست بررسی تحولات لیبی در برلین داشتند، بار دیگر بر انجام تعهدشان برای حفظ برجام تاکید کردند. در بیانیه ای که دفتر نخست‌وزیری انگلیس منتشر کرد، آمده است: «روسای دو کشور، علاوه بر تکرار تعهدات خود در قبال برجام، بر لزوم تعریف یک طرح بلندمدت برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تاکید داشته و درباره اهمیت تنش‌زدایی در منطقه و همکاری با شرکای بین‌المللی جهت یافتن راهی دیپلماتیک برای کاهش تنش‌های فعلی توافق دارند.»
این دیدار کمی پس از آن انجام شد که تروئیکای اروپایی بدون توجه به بی‌عملی در قبال برجام و سهیم بودن در خنثی سازی آن، با انتشار بیانیه ای سازوکار رفع اختلاف را فعال کرد. کمی بعد نیز «جوزپ بورل» رئیس دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا این اقدام و هدف مشترک فرانسه، انگلیس و آلمان را نه همراهی با سیاست‌های آمریکا برای اعمال فشار حداکثری بر ایران، بلکه برای حفظ برجام و یافتن راهی برای بازگردان و پایبندی ایران به توافق هسته‌ای عنوان کرد. البته اظهارات بورل، برخلاف دیدگاه نخست وزیر انگلیس یکی از اعضای موثر تروئیکای اروپایی بود. نخست وزیر انگلیس در این باره و کمی قبل از دیدار با رئیس جمهوری فرانسه گفته بود: «بیایید با همکاری یکدیگر، توافق پیشنهادی ترامپ را جایگزین برجام کنیم، این فرصت خوبی است». اظهاراتی نسنجیده و ناپخته از جنس اظهارات «دونالد ترامپ»، که سیل انتقادها علیه او را موجب شد. منتقدان، حفظ برجام را مهم ارزیابی کرده و بر عزم خود برای دفاع از آن، تاکید کردند.
صرف نظر از تحولات فوق و تغییر موضع جانسون در دیدار با مکرون که کاملا قابل فهم و معنادار است. یادآوری این نکته مهم حقوقی ضروری است که پیش از اقدامات تروئیکا، جمهوری اسلامی ایران به خاطر خروج یکجانبه آمریکا از برجام و بی‌عملی اروپا در قبال اجرای تکالیف، به استناد بند ۳۶ برجام «مکانیسم حل اختلاف» فی مابین را فعال کرده و پروسه آن را به اتمام رسانده بود؛ لذا از لحاظ حقوقی و سیاسی شایسته نبود که تروئیکای اروپایی با «توسل به بند ۳۶ و موضوع اقدامات جبرانی برابر اقدامات جبرانی» از مسئولیت‌ها و تکالیفش در قبال برجام شانه خالی کنند. آنها بخوبی می‌دانند که ایران ناقض برجام نبوده و به تمامی تعهداتش پایبند بوده و اگر گام‌هایی برای کاهش تعهداتش برداشته، مطابق با بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و در مقابل نقض برجام از سوی آمریکا و بی‌عملی اروپا بوده است.
اروپا، بجای ایران باید به ترامپ معترض باشد که مسیر تصمیم گیری در مورد ایران را عملا به بنیامین نتانیاهو، جنگ طلبان و دروغگویان واگذار کرده و با خروج یکجانبه از برجام، آن را به خطر انداخته است. از سوی دیگر تروئیکای اروپا باید کلاه خود را قاضی کرده و بداند که مقصر دوم در به خطر افتادن برجام، خود آنها هستند. اروپا به دلیل ترس از تهدیدات ترامپ به اِعمال تعرفه های ۲۵ درصدی برای واردات خودرو از اروپا و ترجیح منافع کوتاه مدت اقتصادی، برجام را با خطر فروپاشی مواجه کرده است.
ایران بارها تاکید کرده که هیچگونه تصمیمی برای تولید و دسترسی به سلاح هسته‌ای نداشته، به تصمیم منطقی و اصولی خود برای حفظ برجام متعهد بوده و حفظ برجام را به عنوان عنصری مهم برای تامین منافع ملی می‌داند. از نظر ایران، برجام الگوی مناسبی برای همکاری‌های منطقه‌ای و بین المللی و حفظ صلح و امنیت جهانی ارزیابی می‌شود. ایران انتظار دارد که اعضای باقی مانده برجام به وظائف و تکالیفشان متعهد مانده و مسیر مشارکت، همکاری و گفت وگوهای سازنده بر پایه برجام را جایگزین یکجانبه گرایی، تهدید و فشارهای به اصطلاح حداکثری کنند.
سیر سریع تحولات منطقه‌ای و بین المللی، نشان از روندی مخاطره‌آمیز داشته و عقل سلیم حکم می‌کند که برای جلوگیری از هر گونه اتفاق ناگوار و غیر قابل جبران، برجام حفظ شود. شایسته است که تروئیکای اروپایی به شکل سازنده و عملی، منافع بلند مدت خود، منطقه و جهان را در نظر گرفته و بجای صدور بیانیه‌های تبلیغاتی و حمایت‌های پوچ کلامی، به تعهدات خود عمل کرده و به دور از سیاست‌های مخرب، نجات برجام را رقم بزنند.
نظر شما