شهرداری و میراث فرهنگی اصفهان ایجاد موزه هنرهای سنتی را کاربری مناسب برای تالار تیموری می‌دانند. این در حالی است که از سویی خریداران مجموعه موزه تاریخ طبیعی تلاش می‌کنند در این بنای تاریخی بمانند و همچنان این کاربری را حفظ کنند و از سویی دیگر برخی نهادها از جمله شهرداری، ساز انتقال موزه تاریخ طبیعی به ناژوان را کوک کرده‌اند. این پیشنهاد در گذشته بارها به مرحوم دکتر جعفریان، بانی موزه تاریخ طبیعی داده شده بود و حالا هم به صاحبان فعلی این مجموعه پیشنهاد شده است.
از فراز و فرود ناژوان در تصمیم‌گیرهای شهری
سوال این است؛ حالا که قرار است این موزه تاریخ طبیعی به جایی مناسب انتقال پیدا کند، چرا پای آن را به بیشه ناژوان باز می‌کنند؟ در حالی که ساخت و ساز و بارگذاری‌ها هویت ناژوان را نشانه می‌گیرد چگونه موزه‌ای که باید ساختمان مجهزی داشته باشد می‌تواند به این بیشه منتقل شود؟
در این سالها کاربری‌های نامناسب با چهره طبیعی ناژوان که باید با باغ‌ها و بیشه‌ها دیده شود، بر گرده این پهنه تاریخی طبیعی سنگینی کرده است.
از باغ پرندگان، باغ پروانه‌ها و خزندگان گرفته تا فضاهای تفریحی ای چون کارتینگ و کافی شاپ و رستوران، چهره طبیعی ناژوان را مخدوش و حجم زیادی از بازدیدکنندگان را به بیشه‌ای می‌کشاند که بیشتر باغ‌ها و مزارع کشاورزان و باغدارانی است که همیشه از در امان نبودن محصولات و باغ‌هایشان گلایه دارند. دلزدگی باغداران و از بین رفتن بسیاری از باغ‌ها هم از همین منظر روشن و واضح است؛ امری که سبز ماندن ناژوان را تهدید می‌کند و ایجاد بارگذاری‌های جدید را قوت می‌بخشد.
گرچه به تازگی ایجاد باغ گیاه‌شناسی اصفهان در ناژوان متوقف شد اما همچنان برنامه احداث باغ‌های موضوعی چون باغ زنبق، انواع پرچین، باغ رز و باغ ملل به قوت خود باقی ست. باغ‌هایی که هیچ مناسبتی با بیشه زارها و باغ‌های میوه ناژوان ندارند و سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری آنها را برای سبز ماندن ناژوان به خورد پهنه طبیعی ناژوان می‌دهد.
حالا اما زمزمه‌های دیگر از ایجاد بارگذاری جدید تحت عنوان موزه تاریخ طبیعی در این بیشه شنیده می‌شود. برنامه‌ریزی طرح‌های گردشگری همیشه سایه سنگینی بوده بر سر ناژوان و همه اینها به بهای نابودی و از بین بردن این پهنه طبیعی کهن بوده است.
اشغال تمام نشدنی ناژوان
موزه‌های تاریخ طبیعی در کل دنیا بیشتر در کنار دانشگاه‌ها هستند و بیشتر موزه‌های دانشگاهی محسوب می‌شوند. بنابراین این موزه باید از سوی دانشگاه حمایت شود و مکانی نوساز و استاندارد باید در اختیار صاحبان این موزه قرار داده شود.
در این میان انتقال مجموعه تاریخ طبیعی به مکانی مثل پارک علم و فناوری در شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان منطقی‌تر است تا بیشه ناژوان.
شاهین سپنتا، عضو انجمن دوستداران اصفهان در این باره به ایرنا گفت: اگر بخواهیم موزه تاریخ طبیعی اصفهان را به مکان مناسبی منقل کنیم به طور قطع آن مکان ناژوان نخواهد بود.
وی یادآور شد : بارگذاری هایی که در سالهای گذشته در ناژوان انجام شده اعم از باغ پروانه‌ها و آکواریوم و کارتینگ و غیره بیش از ظرفیت این بیشه طبیعی اصفهان بوده و این اماکن با تاسیسات جنبی خود مثل پارکینگ و غیر در عمل بخشی از محیط طبیعی بیشه ناژوان را تخریب و اشغال کرده‌اند.
وی افزود: انتقال موزه تاریخی طبیعی به ناژوان در عمل پافشاری بر اشتباهات گذشته است. حتی اگر قرار شود موزه در محل فعلی باغ پروانه‌ها دایر شود باز هم این کار اصولی نیست. چون همین محل باغ پروانه‌ها و سایر تاسیساتی که خارج از ظرفیت ناژوان به آن تحمیل شدند باید به تدریج طی سالهای آینده از ناژوان خارج شوند و محیط طبیعی ناژوان آزادسازی شود.
به گفته سپنتا شهرداری اصفهان باید در جانمایی نهادهای شهری مثل موزه تاریخ طبیعی نگاه بلند مدت و کالبدی به شهر داشته باشد نه این که صرفا برای حل یک مساله، مشکلی به مشکلات شهر افزوده شود.
ضرورت حفاظت پویا در ناژوان
حشمت الله انتخابی، سخنگوی شورای هماهنگی سازمان های مردم نهاد زیست محیطی بر این باور است که حفاظت ناژوان باید حفاظت پویا باشد و در عین حال تغییرات نباید ماهیت ناژوان را تغییر دهد.
وی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: ما نمی‌توانیم بگویم ناژوان بایستی به شکل اولیه‌اش و کامل بدون هیچ دخل و تصرفی حفظ شود. توقعی که ما باید در مورد ناژوان داشته باشیم این است که تغییرات جزیی بدون آنکه ماهیت ناژوان را به هم بریزد ایجاد شود و ضمن حفظ درخت زارها، ساخت و ساز نامانوس در این مکان نباید اجرا شود.
این فعال محیط زیست اصفهان با تاکید بر ارزشمند بودن موزه تاریخ طبیعی اصفهان افزود: جایی که برای این موزه باید در نظر گرفت باید بر اساس دانش موزه داری تاریخ طبیعی باشد. موزه تاریخ طبیعی سالن‌های خیلی مجهز و پیشرفته نیاز دارد و این کار نباید در ناژوان انجام شود.
وی با اشاره به موزه‌های تاریخ طبیعی در ایران از جمله در شیراز و موزه تاریخ طبیعی هفت چنار و موزه دارآباد، موزه تاریخ طبیعی اصفهان را از نظر تعداد تنوع اشیا کم نظیر دانست و افزود: مرحوم دکترجعفریان با عشق و علاقه خیلی زیاد سالهای سال با خریدن و مبادله کردن و استفاده از امکانات دانشگاه توانسته بود این مجموعه را فراهم کند.
انتخابی در گفت و گو با ایرنا تصریح کرد: من معتقدم این گنجینه بسیار کم نظیر است و جابه جای آن بسیار مهم است. بدون شک ظرفیت عمارت تیموری برای این مقدار اشیا بسیار کم بود. امیدوارم اما به صورت فله ای در بحث جابه جایی با آنها برخورد نشود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: عمارت تیموری باید به جایگاه خودش برگردد و شاید اگر زودتر هم این اتفاق می افتاد خوب بود به دلیل اینکه این بنا به طور تقریبی در مجموعه دولتخانه صفوی منحصر به فرد است.
در استان اصفهان بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی شناسایی شده و یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام‌های میدان امام (نقش جهان)، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است.
نظر شما