دامنه انتشار گونه «شمشاد هیرکانی» در استان‌های شمالی از آستارا در استان گیلان تا قرن آباد در استان گلستان و از نزدیک سواحل دریا در پارک جنگلی سی سنگان تا ارتفاع حدود ۱۸۰۰ متری از سطح دریا در جنگل‌های لساکوتی (تنکابن) و افراچال (ساری) می‌باشد. این گونه در بعضی مناطق جنگلی به علت تشکیل توده‌های انبوه خالص و وسیع چندآشکوبه با پایه‌های قطور در قالب ذخیره‌گاه‌های جنگلی، مدیریت می‌شود. تعدادی از رویشگاه‌های مهم شمشاد نیز به علت موقعیت و چشم‌انداز ویژه به عنوان پارک‌های جنگلی مورد توجه بوده و در قالب برنامه‌های پارک‌داری مورد استفاده و بهره‌برداری قرار می‌گیرند. (مانند پارک جنگلی سی‌سنگان)
بر اساس ماده یک (۱) قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی کشور مصوب ۱۲/۷/۱۳۷۱ مجلس شورای اسلامی؛ شمشاد جزء ذخایر جنگلی و از گونه‌های ممنوع‌القطع محسوب می‌شود. این گیاه اکنون در فهرست گونه‌های در معرض انقراض اتحادیه‌ی بین‌المللی حفظ طبیعت (IUCN) قرار دارد.
متاسفانه از سال ۱۳۸۹ این گونه‌ی همیشه سبز و با ارزش جنگل‌های شمال کشور به دلایل مختلفی مورد حمله آفات و بیماری‌های مهاجم و مخربی قرار گرفته که منشاء خارجی داشته و به طور ناگهانی وارد کشور شدند و در مدت زمان بسیار کوتاهی حیات و بقای این گونه را به مخاطره انداخته و موجب نابودی و خشک شدن بسیاری از رویشگاه‌های آن شده‌اند. این دو عامل بیماری بلایت شمشاد (Box-Blight Disease) و آفت شب‌پره شمشاد (Box Tree Moth Pest) هستند.
مدیر کل دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار داشت: برای احیای گونه شمشاد از سال های گذشته کارگروه های گیاه پزشکی فعال شده و در دو سال گذشته کارگروهی متشکل از مدیران استان های شمالی با نام «نجات شمشاد» ایجاد شده است و نهال هایی گرفته و در نهالستان ها کاشته شده است.
رضا بیانی ادامه داد: با نظارت این کارگروه نسبت به تولید نهال به روش‌های کاشت بذر و قلمه در نهالستان‌ها با نظارت کارشناسان متخصص اقدام شد. در این راستا نیز تاکنون حدود ۴۰۰ هزار نهال ریشه‌دار و سالم تهیه و حدود ۲۰۰ هزار نهال قلمه‌ای در حال پرورش هستند.
وی عنوان کرد: همچنین محل هایی که شمشاد از بین نرفته و مکان هایی که استعداد کاشت شمشاد را دارد شناسایی شده و اقدامات احیا در حال انجام است همچنین نهالستان‌ها در شمال کشور نیز نهال های بسیاری دارند.
بلوط زاگرس وضعیت خوبی دارد
بیانی در خصوص خشکیدگی درختان جنگل های زاگرس اظهار داشت: کم آبی، کاهش سفره های آب زیر زمینی و افزایش دمای هوا بیشترین عاملی بود که موجب خشکیدگی درختان زاگرس شد.
وی ادامه داد: در این خصوص مدل اکولوژیکی طراحی شده است که در آن تمامی شرایط و شاخص ها در نظر گرفته شده است و مناطق مناسب برای احیا، عملیات بهداشتی و پرورشی تعیین شده است. علاوه بر آن یگان حفاظت نیز تلاش های شبانه روزی در جنگل های زاگرس داشتند.
به گفته مدیر کل دفتر مهندسی و مطالعات افزایش بارندگی در یک سال اخیر نیز باعث کمک به احیا جنگل ها شده است و خشکیدگی درختان کاهش پیدا کرده و جنگل ها شرایط خوبی دارند.
نظر شما