لازمه پیشرفت یک کشور توسعه همه جانبه در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است و شاید بتوان به صراحت بیان کرد که رشد سیاسی یکی از مولفه های اساسی توسعه جامعه است که می تواند با استقرار دموکراسی موجبات بسط مشارکت سیاسی مردم در ساختار حکومتی کشور باشد و این امر میسر نمی شود مگر با حضور مستمر و پیوسته مردم در اداره امور جامعه و ساده ترین و کم هزینه ترین مشارکت سیاسی در ساختار حکومتی، همانا رای مردم در انتخابات است.
با توجه به شرایط حساس کشور در عرصه بین الملل و تحریم های ظالمانه امریکا و متحدانش علیه ملتایران، لازمه مقابله با این هجمه از فشارهای گسترده، ایجاد همگرایی در بین اقشار مختلف جامعه به منظور ایجاد اتحاد و همبستگی ملی است تا این پیام به مخالفان این مرز و بوم داده شود که با وجود هر اختلاف داخلی در برابر دشمنان این کشور، امت واحدی هستیم که در زمان لازم در عرصه مسایل سیاسی همچون انتخابات با اتحاد و همبستگی حضور بهم می رسانیم.
اردوگاه اصلاح طلبان
آسیب شناسی، موانع، توصیه ها و راهبردهای انتخاباتی
در گزیده ای از یادداشتی به قلم یگانه خدامی با عنوان «# تبلیغات_مجلس» در روزنامه ایران آمده است: روزنامه ایران در یادداشتی نوشته است: در آستانه برگزاری انتخابات مجلس نحوه تبلیغات نامزدهای مجلس موضوعی است که مورد توجه کاربران قرار می‌گیرد. انتشار کلیپی از ستاد مردمی یکی از نامزدان و همین‌طور کلیپی برای تبلیغات یکی دیگر از نامزدان و همسرش سوژه‌ای است که دیروز به آن پرداختند. کلیپ‌های پر خرج با مراسمی عجیب و غریب، کانال‌های تلگرامی و وعده‌های عجیب موضوعاتی است که به آنها اشاره می‌شود: «این کلیپ نامزد نمایندگی مجلس رو دیدی آقای کدخدایی؟ دقیقاً چیوداری نظارت میکنی؟ میشه به ما هم بگی بدونیم. اولش فکر کردم چی شده نگو کلیپ نامزد نمایندگی مجلسه»، «این افتتاحیه المپیک نیست. افتتاحیه ستاد تبلیغاتیت است»، «وقتی هنوز برخی از هموطنان زلزله زده کرمانشاه در شب‌هایی که سرما تا مغز استخوان نفوذ می‌کند به کانکس پناه می‌برند و وسایل دخترک سیستانی گل‌آلود مانده، چگونه می‌توان بنرهای چند متری تبلیغاتی و بقیه ریخت و پاش‌ها را توجیه کرد!؟»، «با ریخت و پاش و عوام فریبی و رأی به‌دست نمیاد. به جای رفتار کاذب عملکرد واقعی خودتان را به مردم گزارش کنید»، «این رفتارها که حقیقتاً مورد تأیید نیست؛ اما آنهایی را بگو که قراراست جمعه در حوزه انتخاباتی‌اش به اینها رأی دهند! ایشان بیشتر تقصیر دارند!»، «تو شهرستانی که مردم هنوز آب لوله کشی ندارند نامزد انتخابات مجلس افتتاح ستاد انتخاباتی شو جشن گرفته کاش بخشی از این هزینه‌ها رو صرف آبادی شهرت می‌کردی»، «یک شاهکار دیگر از یک کاندیدای مجلس همراه با موزیک ویدئویی مشمول از دو سه عکس و یک بچه بد صدا! یک توپ پارچه رول شده دور یک موجودی اون بغل عکس هم هست که دقیق متوجه دلیل حضورش نشدم...»، «امروز با یک حجم گزاف از ریخت و پاش‌های کاندیدای مجلس شدم. بعضی‌ها که با پلاکارد و پوستر شهر را رنگ آموزی کرده‌اند شفاف‌تر کنند این هزینه‌ها را برای مردم وبیان کنند تا ما بدانیم چه کسی با حجم بالای تبلیغات وارد مجلس میشه چه کسی با اعتماد مردم!»،
«کل حقوق و مزایای یک نماینده برای چهار سال خدمت حدود ۵۶۰ میلیون تومانه چطور یک نماینده برای تبلیغات انتخابات، میلیاردی خرج میکنه؟ این پول رو از کجا آورده؟ تا حالا از کاندیداهایی که برا تبلیغ به شهراتون میاد، پرسیدید هزینه شرکت در انتخاباتش از کجا تأمین میشه؟»، «امروز از جلوی ستادهای تبلیغاتی رد میشدم به مناسبت روز زن به خانوم‌ها گل و شکلات می‌دادن، فاصله‌ام رو زیاد کردم که سمت من نیان با اون شوی مسخره‌شون. هزینه این تبلیغات و گل و شیرینی از جیب مردمه، گرفتنش حرومه»، «امروز یه دقیقه رفتم تو خیابون و باید بگم اگه گرتا تونبرگ از نحوه تبلیغات انتخابات اینجا باخبر می‌شد برمی‌گشت سر درس و مشقش.»، «کاااش یه روزی، تبلیغات کاغذی در انتخابات ممنوع بشه. کاغذ به این گرونی...»، «متأسفانه برخی شعارها از سوی کاندیداهای هیأت مدیره، در حد تبلیغات انتخابات ریاست جمهوریه که بعد از پیروزی، حتی رئیس جمهوری هم نمیتونه این شعارها رو محقق بکنه. این اشخاص چی فکر میکنن واقعاً، اصلاً فکر میکنن؟».
غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران در قسمتی از گفت و گو با پایگاه خبری تحلیلی انتخاب می گوید: ما که نگفتیم آیت الله هاشمی اینها را انتخاب کرده. گفتیم عده ای که علاقه مند به آقای هاشمی هستند، آمده اند و لیستی را تهیه کرده اند و افرادی را که از نظر آنها، برای مجلس صلاحیت دارند، را معرفی کرده اند. نه منظورمان این بوده که این افراد همه شان الزاما یاران آقای هاشمی بوده اند، و نه اینکه خود آقای هاشمی اینها را انتخاب کرده.
کرباسچی درباره شایعاتی در خصوص اینکه لیست انتخاباتی منتشر شده به نام این حزب، مورد تایید شورای مرکزی این حزب نبوده، ضمن تکذیب این موضوع گفت: «چه کسی چنین چیزی را گفته؟ نه اینها خلاف است.»
دبیرکل حزب کارگزاران درباره اینکه برخی از اعضای این لیست مانند اعضای حزب کار خودشان با لیست دیگری ائتلاف کرده اند، نیز گفت: «مگر قرار بوده و ما گفته بودیم که اینها نباید با کس دیگری ائتلاف کنند؟ ما بحثمان ائتلاف نبوده. ما از افرادی که فکر می کردیم برای مجلس مفید هستند، لیستی تهیه و ارائه کردیم.»
او همچنین درباره اینکه نام آیت الله هاشمی در بالای لیست وجود دارد، نیز اظهار داشت: «ما که نگفتیم آیت الله هاشمی اینها را انتخاب کرده. گفتیم عده ای که علاقه مند به آقای هاشمی هستند، آمده اند و لیستی را تهیه کرده اند و افرادی را که از نظر آنها، برای مجلس صلاحیت دارند، را معرفی کرده اند. نه منظورمان این بوده که این افراد همه شان الزاما یاران آقای هاشمی بوده اند، و نه اینکه خود آقای هاشمی اینها را انتخاب کرده. کسانی که علاقه مند به آقای هاشمی هستند، بعضی ها همکار ایشان و برخی از نزدیکان ایشان بوده اند، آمده اند و این لیست را تهیه کرده اند.»
دبیرکل حزب کارگزاران در خصوص اینکه آیا بهتر نبود اسم لیست حامیان هاشمی بود نه یاران هاشمی، نیز گفت: «حالا دیگر آن انتخاب ژورنالیستی ای است که شده. یاران با حامیان چه فرقی می کند؟ شما که متولی آقای هاشمی نیستید. ما هم نگفتیم که متولی آقای هاشمی هستیم. متولی ایشان فرزند آیت الله هاشمی است و اگر اعتراضی باشد، محسن آقا باید اعتراض کند. حالا یک روزنامه ای نوشته «یاران» هاشمی شما بنویسید «حامیان» هاشمی.»
«در تبلیغات انتخابات که کلمات محدود نیستند؛ ممکن است کسی بگوید «حامیان»، کسی بگوید «یاران»، کسی بگوید «نزدیکان»، کسی بگوید «علاقه مندان» و کسی بگوید «دوستان». هر کسی یک تعبیری می کند. لیستی تهیه شده و مفهوم کار، روشن است. حالا اینکه کلمه، چه کلمه ای باشد، زیاد تفاوتی بین دوستان و یاران و حامیان از این جهت نیست. مفهومش این است که کسانی که علاقه مند به آقای هاشمی هستند و راه ایشان را برای کشور درست می دانند، آمده اند و افرادی را انتخاب کرده اند؛ حالا ممکن است علاقه مندان دیگری هم بگویند ما دوستان ایشان یا نزدیکان ایشان هستیم.»
حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی در بخشی از گفت و گو با پایگاه خبری انتخاب گفته است: کسی نمی‌تواند از طرف مردم خودش را پیشاپش پیروز انتخابات بداند. بله، اگر اکثریت مردم با صندوق‌های رای قهر کنند، اقلیت هم می‌تواند پیروز شود.
مرعشی درباره اینکه گفته می‌شود لیست انتخاباتی کارگزاران از سوی کمیته سیاسی این حزب انتخاب شده نه شورای مرکزی، گفت: این اختیار به کمیته سیاسی حزب تفویض شده بود. شما ما را تخریب و تخطئه نکنید و اجازه دهید پایداری‌ها را زمین گیر کنیم؛ شما که بچه‌های خوبی هستید و ما دوستدار شما هستیم.
سخنگوی حزب کارگزاران با اشاره به نام لیست «یاران هاشمی» و منش آیت الله هاشمی که همواره منادی وحدت بوده گفت: «لیست ارائه شده هم لیست وحدت است؛ از همه شخصیت‌های میانه رویی که کاندیدا بوده و تایید صلاحیت شدند، به جمهوری اسلامی وفادارند، به توسعه ایران می‌اندیشند، از افراط و تفریط به دورند، تشکیل شده.
مرعشی درباره اینکه آیا ارائه لیست کارگزاران همزمان با لیستی که ۸ حزب اصلاح طلب دیگر ارائه داده اند، به معنای تفرقه و مخالف منش آیت الله هاشمی که منادی وحدت بوده نیست، گفت: «۸ حزب اصلاح طلب لیست داده اند نه جریان اصلاحات. بخش عمده آنها هم مشترک است؛ به اضافه اینکه همیشه در انتخابات‌های مختلف، لیست‌های گوناگون بیرون می‌آید، ولی مخاطبان خودشان می‌دانند که کدام لیست اصلی است.»
او درباره ادعای برخی اصولگرایان درباره پیروزی محرز آنها در انتخابات هم گفت: «کسی نمی‌تواند از طرف مردم خودش را پیشاپشی پیروز انتخابات بداند. بله اگر اکثریت مردم با صندوق‌های رای قهر کنند، اقلیت هم می‌تواند پیروز شود، ولی باید صبر کنیم ببینیم چه اتفاق می‌افتد؟» «این ایده مدت‌های مطرح بود که اگر ما اصلاح طلب‌ها خودمان داوطلبانه کناره گیری کنیم یا به وسیله نهادهای ذیربط حذف شویم، یک وحدت کلمه‌ای در کشور به وجود می‌آید که با این وحدت کلمه کارهای مملکت سامان می‌یابد. تجربه این انتخابات تاکنون نشان داد که در نبود یک رقیب نیرومند در صحنه مثل اصلاح طلبان، خود اصولگرایان تقسیم بر ۴ یا ۳ شده اند؛ بنابراین این ایده باطل و معلوم شده که منافع ملی ما که ارتقای ایران و جمهوری اسلامی اتفاقا به وجود رقیب است. اگر رقیب در صحنه نباشد، آنهایی که خودشان را به نظام نزدیک‌تر می‌دانند، خودشان بلافاصله منشعب می‌شوند.»
او افزود: «جریان اصلاحات جریانی نیست که بتوان آن را حذف کرد. یک عده علاقه مندند که این جریان را حذف کنند. جریان اصلاحات یک ریشه مردمی دارد و تفکر اصلاحی از تفکرایات اصلاحی در نزد مردم ایران از تفکرات دیگر عاقلانه‌تر است و هیچ کسی نمی‌تواند جریان اصلاحات را حذف کند، ممکن است با ابزارهایی زمینه‌های موفقیت هایش را محدود کنند، اما حذف شدنی نیست. آینده ایران را عقلای جریان اصلاح طلب و عقلای جریان اصولگرا انشاءالله رقم خواهند زد.»
صادق زیباکلام، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در واکنش به لیست «یاران هاشمی» حزب کارگزاران در گفت و گو با پایگاه خبری تحلیلی انتخاب اظهار داشت: با توجه به وضعیتی که صندوق رای در کشور پیدا کرده، واقعا مشخص نیست کارگزاران و روزنامه سازندگی از کجا یقین دارند که اگر مرحوم آیت‌الله هاشمی زنده بود از این لیست و افراد حمایت می‌کرد؟
«اقدام روزنامه سازندگی و اساسا تلاش حزب کارگزاران برای بهره‌برداری از اعتبار مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را می‌توان اقدامی سوال‌برانگیز ارزیابی کرد. بخش قابل توجهی از طرفداران اصلاحات چهار سال قبل یک و نیم میلیون از آنها به فردی همچون محمدرضا عارف به عنوان سر لیست اصلاح‌طلبان رای دادند اما اکنون عارف در صورت نامزدی مجدد، ۱۰۰ هزار رای هم کسب نمی‌کند. روزنامه سازندگی و حزب کارگزاران به طور حتم چنین امری را می‌دانند و نسبت به آن واقف هستند که بخش قابل توجهی از بدنه اجتماعی طرفداران اصلاحات پای صندق رای نمی‌آیند.»
وی افزود: «در کم‌ترین حالت، اقدام حزب کارگزاران برای هزینه کردن نام اعتبار مرحوم آیت‌الله هاشمی را می‌توان نوعی عدم امانت‌داری مناسب ارزیابی کرد.»
در گزیده ای از سرمقاله امروز روزنامه دنیای اقتصاد با عنوان «مخارج انتخاباتی و فساد» به قلم نیما نامداری آمده است: سیاست خرج دارد هم مالی هم غیرمالی؛ اما در آستانه انتخابات معمولا مخارج مالی هستند که اهمیت پیدا می‌کنند. در همه جای دنیا کمپین‌های انتخاباتی آنقدر بزرگ و پرهزینه شده‌اند که تامین مالی آنها به مساله احزاب و سیاستمداران بدل شده است. در ایران هم این روزها صحبت از هزینه‌های انتخاباتی است. در فقدان حزب و فرآیندهای شفاف انتخاباتی این هزینه‌ها محل سوال بسیاری است.
خیلی‌ها از خود می‌پرسند این نامزدهای انتخاباتی که همه هم خود را نوکر پابرهنگان و نماینده مستضعفان می‌دانند هزینه‌های سرسام‌آور تبلیغات و ستاد انتخاباتی خود را از کجا می‌آورند. اهمیت این مساله به خصوص در آن است که تامین هزینه انتخابات می‌تواند منجر به شکل‌گیری بده‌بستان‌های مفسده‌آمیز میان اشخاص و نهادهای ثروتمند و سیاستمداران شود. این مساله در همه جای دنیا چالش‌برانگیز است. البته در کشورهای با دموکراسی قوام‌یافته، چون احزاب بیشتر هزینه کمپین‌ها را تامین می‌کنند طبیعی است که تامین مالی احزاب هم مهم می‌شود. به‌صورت سنتی یک بخش از هزینه احزاب از حق عضویت اعضا می‌آید. اما این حق عضویت‌ها در همه دنیا آنقدر کم است که به جایی نمی‌رسد. به خصوص که در اغلب کشورهای توسعه‌یافته، گرایش مردم به استقلال حزبی است و اساسا تعداد اعضای ثبت‌نام شده احزاب رو به کاهش است.
منبع مهم دیگر کمک‌ها به احزاب و کاندیداها است. در همه کشورهای دموکراتیک روال‌های مشخصی برای دریافت کمک وجود دارد. یعنی کمک‌هایی که اشخاص حقیقی و حقوقی به احزاب یا کاندیداها می‌کنند در چارچوب ضوابط مشخصی کنترل می‌شود تا از بروز فساد جلوگیری شود. زیرا بسیار محتمل است بین سیاستمدار و حامی مالی وی مناسبات ناسالم شکل بگیرد و عملا سیاستمدار به کارچاق‌کن و حامی سیاسی ثروتمندان بدل شود. این ضوابط نظارتی معمولا دو جهت‌گیری اصلی دارند؛ یکی سقف گذاشتن برای منابع و مخارج و دیگری شفافیت.
سقف گذاشتن از آن جهت اهمیت دارد که مانع رشد نجومی ارقام می‌شود و از اتلاف منابع جلوگیری می‌کند. به خصوص در شرایطی که احزاب یا نامزدهای قدرتمند و ثروتمند وجود دارند اگر این سقف وجود نداشته باشد نیروهای سیاسی مستقل و نوپا به هیچ وجه نمی‌توانند وارد رقابت شوند. معمولا این سقف هم برای مجموع مخارج است و هم برای تک‌تک کمک‌ها؛ مثلا در انتخابات مجلس فرانسه هر کاندیدا می‌تواند تا ۳۸ هزار یورو به علاوه ۱۵ سنت بابت هر نفر ساکن در حوزه انتخابیه هزینه کند. یعنی اگر مثلا در آن حوزه ۱۰۰ هزار نفر ساکن باشند سقف مخارج کاندیدا ۵۳ هزار یورو خواهد شد. همچنین هیچ شخصی در فرانسه نمی‌تواند مجموعا بیشتر از ۴۶۰۰ یورو به نامزدها کمک کند و مجموع کمک‌های نقدی دریافت شده توسط یک نامزد هم محدودیت‌های مشخصی دارد. طبیعی است این ارقام بر اساس شرایط اقتصادی در ادوار مشخص بازنگری می‌شوند.
در قسمتی از یادداشتی از روزنامه آفتاب یزد به قلم علی صوفی با عنوان «گر قدر رای مردم را می‌دانستند...» آمده است: انتخابات مجلس یازدهم درحالی روز جمعه این هفته برگزار خواهد شد که راهبرد اصلاح‌طلبان نسبت به عرصه سیاسی کشور با توجه به روند تایید صلاحیت کاندیداهای این جریان مورد پرسش است که چگونه اصلاحات می‌تواند راه خود را پیش گیرد. در واقع حضور در قدرت مهم است، کسب و مشارکت قدرت برای نقد و اصلاح آن اهمیت ویژه‌ای دارد اما به هرحال این راه برای اصلاح‌طلبان چندان هموار نیست، هرچند اصلاح‌طلبان تلاش کردند در قدرت اثر بگذارند و توفیقاتی نیز داشتند و توانستند در مقابل جریان محافظه کار و قبضه قدرت توسط آنها بایستند. از سال ۹۲ یک مانع جدی برسر راه اصولگرایان بودند که آقای روحانی آمد و دولت را در اختیار گرفت و مجلس دهم نیز توانست چهره‌های محافظه کار را تا حد زیادی تغییر دهد و این رویه ادامه یافت. اما اکنون شرایط به نحوی شده که اصلاح‌طلبان نمی‌توانند اقلیت قابل توجهی را در مجلس به خود اختصاص دهند. نتیجه این راهبرد این بود که محافظه کاران را توانستیم کنار بگذاریم در واقع از نظر سلبی ما توانستیم کارمان را انجام دهیم و روحانی هم در دور اول مواضع و عملکرد خوبی داشت اگر آن راه را ادامه می‌داد می‌توانستیم بگوییم به لحاظ ایجابی نیز موفق بودیم اما به هر دلیل او نتوانست و مجلس هم به نظر مردم کارایی لازم را نداشت و اینها آسیب رسان بود.
با این حال همه چیز حضور در قدرت نیست بخشی از اصلاحات با حضور در قدرت و بخش مهم دیگر رویکرد اصلاح‌طلبان نسبت به مردم است. در کنار مردم قرار گرفتن، حرف آنها را زدن و صدای آنها بودن به وسیله نهادهایی که وجود دارد یا می‌توان ایجاد کرد. از این طریق هم می‌توان بر قدرت اثر کرد و آن را اصلاح کرد. نمی‌توان گفت همه چیز در دولت و مجلس است فعلا مجلس یکطرفه شده است البته شاهد مجالس هفتم، هشتم و نهم بودیم. با این حال می‌توان امیدوار بود برای حضور در قدرت ۱۴۰۰ برنامه ریزی کرد. باید توجه کرد مهمترین موضوع بودن در کنار مردم است، اگر اصلاح‌طلبان و همین فراکسیون امید و دولت قدر مردم را می‌دانستند، قدر رای مردم را می‌دانستند، اگر با مردم همدردی میکردند، صدای مردم می‌شدند مردم را بی‌نیاز میکردند اکنون وضع ما خیلی خیلی بهتر بود. اما اصلاح‌طلبانی که در قدرت قرار گرفتند نتوانستند رابطه با مردم را حفظ کنند، ادامه دهند و احساس مردم را درک کنند، رنج آنها را کم کنند و مشکلات را حل کنند؛ بنابراین همین موجب دلخوری مردم شد. اصلاح‌طلبان باید سعی کنند به دامان مردم برگردند، صدای مردم باشند و به آنها نزدیک شوند و معیشت مردم را دریابند.
روزنامه ابتکار در بخشی از گزارشی با عنوان «ائتلاف بزرگ اصلاح‌طلبان» آورده است: بالاخره بعد از اما و اگرها و با وجود محدودیت‌های زیادی که جریان اصلاحات با آن روبه‌رو بود، لیست انتخاباتی این جریان سیاسی معرفی شد. اصلاحات شاید فکرش را نمی‌کرد که اینگونه اکثر نامزدهای خود را در پشت دیوار محکم شورای نگهبان جا بگذارد به همین خاطر تا پیش از این گمانه‌زنی‌های زیادی بر عدم معرفی لیست از سوی اصلاح‌طلبان می‌رفت. اما به هر حال احزاب این جریان سیاسی بالاخره بعد از کشوقوسهای فراوان روز گذشته ۸ حزب اصلاح‌طلب برای حضور در انتخابات مجلس شورای اسلامی با برگزاری نشست خبری، لیست مشترک ۳۰ نفره خود را برای حوزه انتخابیه تهران منتشر کردند. فرج کیمجانی، رئیس ستاد انتخاباتی «ائتلاف برای ایران» طی نشست خبری با اهالی رسانه در ارتباط با فعالیت احزاب اصلاح‌طلب در انتخابات مجلس شورای اسلامی پیش رو گفت: برای برگزاری باشکوه انتخابات تعدادی از احزاب اصلاح‌طلب ائتلاف جدیدی شکل دادند به نام «ائتلاف برای ایران» که مراحل قانونی آن در حال پیگیری است.
بسیاری از فعالان و نخبگان سیاسی اصلاح‌طلب معتقدند با وجود همه محدودیت‌ها و فیلترهای موجود برای جریان اصلاحات باید در انتخابات حضور فعال داشت، چرا که تفکر اصلاح‌طلبی با صندوق رای گره خورده است. درواقع این جریان سیاسی که در سال‌های اخیر از سوی پایگاه اجتماعی خود دچار ریزش شده است باز هم تنها راه موفقیت و آشتی دوباره با پایگاه اجتماعی و رسیدن به اهداف خود را صندوق رای می‌داند. با این حال از آنجا که اکثر دبیران کل احزاب فعال اصلاح‌طلب از جریان انتخابات حذف شدند و امکان مانور از سوی این جریان به شدت کاهش یافت، شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان اعلام کرد که برای این دوره از انتخابات لیست واحد معرفی نخواهد کرد و خود احزاب اصلاح‌طلب می‌توانند با یکدیگر ائتلاف کرده و لیست انتخاباتی معرفی کنند.
روزنامه ایران در بخشی از گزارشی با عنوان «لیست احزاب اصلاح‌طلب در تهران منتشر شد» آورده است: شنبه روز رونمایی از لیست ائتلافی ۸ حزب اصلاح‌طلب بود؛ تا اینجای کار دو جناح با ۴ لیست اصلی در میدان دوم اسفند حاضر خواهند بود. اصولگرایان در مرکز میدان و اصلاح‌طلبان قدری در حاشیه. لیست‌های فرعی را هم اگر به حساب و کتاب رقابت انتخاباتی اضافه کنیم تا اینجا بیش از ده لیست بزرگ و کوچک پیش روی رأی دهندگان است. رقابت اما همچنان در میان اصولگرایان جریان دارد؛ لیست جبهه پایداری در برابر لیست شورای ائتلاف. رقابتی که دوم اسفند تازه آغاز آن خواهد بود و پرده‌برداری از صحنه بعدی‌اش موکول به رقابت بر سر کرسی ریاست مجلس خواهد شد.
۶ لیست برای اقلیتی محدود
هفته قبل در میان اصلاح‌طلبان حرف از ائتلاف احتمالی ۱۲ حزب برای رسیدن به لیست واحد بود و آنها حتی در پی مذاکره با کارگزاران سازندگی بودند تا این حزب هم تبدیل به عضو سیزدهم ائتلافشان شود. حالا اما لیستی که بیرون آمده امضای هشت حزب را پای خود دارد؛ حزب اسلامی کار، خانه کارگر، حزب مردم سالاری، مجمع فرهنگیان ایران اسلامی، حزب آزادی، حزب همبستگی دانش آموختگان ایران، حزب وحدت و همکاری و انجمن اسلامی معلمان. روز جمعه حزب کارگزاران لیست مستقل خود را برای انتخابات دوم اسفند منتشر کرده بود.
حالا لیستی که ۸ حزب دیگر اصلاح‌طلب پیشنهاد داده‌اند در ۱۲ مورد از نامزدها با فهرست کارگزاران تفاوت دارد، یعنی در ۴۰ درصد نامزدها. اما این لیست نقطه پایان لیست‌های اصلاح‌طلبانه برای دوم اسفند نیست. همانطور که پیشتر نیز اعلام شده بود احزابی همچون ندای ایرانیان، حزب همبستگی و شورای هماهنگی جبهه اصلاحات هرکدام قرار است فهرست‌های جداگانه‌ای برای انتخابات ارائه کنند که البته در همه آنها مجید انصاری سرلیست خواهد بود. این یعنی ۵ لیست به نام اصلاحات. روزنامه سازندگی، ارگان حزب کارگزاران هم در شماره دیروز خود خبر داده که یک لیست ششم هم برای اصلاح‌طلبان در راه است و آن را محمدرضا عارف شخصاً منتشر خواهد کرد. لیستی شامل تمام نمایندگان تأیید صلاحیت شده فراکسیون امید برای انتخابات دوم اسفند.
محمود صادقی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس و عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در بخشی از گفت و گو با پایگاه خبری نامه نیوز گفته است: «شورای عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح‌طلبان در بیانیه‌ای راهبرد خودش را به صراحت اعلام کرد و بنا شد که هیچ لیستی با عنوان شورای سیاستگذاری در تهران داده نشود اما احزاب می‌توانند با نام خود لیست بدهند اما لیست احزاب نباید عناوینی داشته باشند که چنین شائبه‌ای را ایجاد کنند که شورای سیاستگذاری لیست داده است. این راهبرد اصلاح‌طلبان در مقطع کنونی است و این راهبرد نشان داد که اصلاح‌طلبان اتفاقا تا جایی که می‌توانستند عزم جدی برای شرکت در انتخابات داشتند اما آنقدر فضا بر آنها بسته شد که نتوانستند لیست بدهند. البته باید بگویم بازهم شورای سیاستگذاری راه را برای مشارکت در انتخابات نبسته است و اعلام کرده که احزاب به صفت حزبی خود در انتخابات شرکت کنند».
این نماینده مجلس درباره سخنی مبنی بر احتمال تجدیدنظر شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در مصوبه اخیر خود گفت: «آقای گرامی‌مقدم، سخنگوی حزب اعتماد ملی گفته است که اگر تجدیدنظر اساسی در ردصلاحیت‌ها صورت گیرد بعید نیست که شورای سیاستگذاری بر اساس وضعیت جدید تصمیم جدید بگیرد. این سخن بیراه نیست. شاید شورای سیاستگذاری راهبردی جدید تعیین کند اما من بعید می‌دانم اتفاق ویژه‌ای رخ دهد زیرا بازگشت چندنفر اهداف انتخاباتی شورای سیاستگذاری را تأمین نمی‌کند».
او در قیاس دو انتخابات مجلس سال۹۸ و مجلس سال۹۴ هم اظهار کرد: «شرایط سال۹۴ با امسال متفاوت است. در آن زمان نیروهای اصلاح‌طلب حذف شده بودند و تغییراتی رخ داده بود که ضرورت داشت بعد از روی کارآمدن آقای روحانی، مجلس هم به دست نیروهایی غیرافراطی اداره شود. از سوی دیگر راهبرد مشارکت حداکثری و انتظار حداقلی در دستور کار بود و واقعا مردم هم این راهبرد را پذیرفته بودند اما اکنون این سیاست پاسخ نمی‌دهد زیرا مطالبات جامعه فراتر از اصلاح‌طلبی و اصولگرایی رفته است و انتظار دارند اوضاع بهبود یابد؛ بنابراین اینکه صرفا یک لیستی ارائه شود تا عده‌ای دیگر نیایند یعنی ادامه همان سیاست رأی سلبی باعث کاهش اعتماد عمومی می‌شود و شورای سیاستگذاری نخواست که وارد چنین راهبرد نادرستی شود. البته شورای سیاستگذاری انتخابات را تحریم هم نکرده است و گفته است که اگر احزاب می‌خواهند به صورت مستقل لیست بدهند اما به صفت حزبی خودشان».
رصد جریان رقیب
روزنامه ایران در گزارشی با عنوان «اصولگرایان؛ تخت گاز به سمت رقابت داخلی» آورده است: در اردوگاه اصولگرایان اما همه خوب می‌دانند که رقابت اصلی انتخابات بین دو لیست جبهه پایداری و شورای ائتلاف خواهد بود. همین هم باعث شده که دو سوی این جریان از هویدا شدن اختلافاتشان بیمی نداشته باشند، چرا که دیگر رقیب مشترک جدی در میدان نیست تا آنها را متحد کند.
از جمله ساعاتی پس از انتشار لیست شورای ائتلاف، مرتضی آقاتهرانی دبیرکل جبهه پایداری در توئیتر خود خطاب به حدادعادل اینگونه نوشت: «مگر در گفت‌وگوی تلفنی پریشب اسامی ۱۳ نفر از ۲۴ نامزد مشترک را نخواندید و فرمودید این مشترکات را تا آنجا که می‌توانید استفاده کنید؟ چه شد که از همان وقت تاکنون همه ظرفیت ائتلاف به جای حرکت سمت وحدت، برای حذف نامزدهای مشترک با تهدید و ارعاب صرف شده؟» لیست شورای ائتلاف در حالی روز جمعه منتشر شد که تنها سه نامزد مشترک با جبهه پایداری در آن به چشم می‌خورد. تا اینجای کار دست کم ۶ لیست قطعی اصولگرا وجود دارد شامل شورای ائتلاف، پایداری، احمدی نژادی‌ها، مصباحی مقدم، لیست ائتلاف «جوانان انقلابی ایران» و لیست متخصصین مرکز پژوهش‌های مجلس با هدایت جلیل محبی، دبیر ستاد امر به معروف.
چند لیست بالقوه هم وجود دارد که جدی‌ترین آنها لیست قالیباف، لیست عدالتخواهان، لیست مداحان و... است که حتی می‌تواند تعداد لیست‌های اصولگرا را دورقمی کند.
اختلاف اصولگرایانه در مشهد
اما بر عکس اصلاح‌طلبان همه چیز در این جریان صرفاً معطوف به تهران نیست. خبر اختلافات اصولگرایانه از شهرهای دیگر هم کم کم به گوش می‌رسد. مهم‌ترینشان اختلاف در خراسان رضوی است. فهرست نهایی شورای ائتلاف در خراسان رضوی طی روزهای گذشته محل انتقادات زیادی بوده. لیستی که شامل ۴ نماینده فعلی مشهد یعنی کریمی قدوسی، پژمانفر، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و بحرینی به اضافه فاطمه رحمانی، نماینده دور پنجم مجلس می‌شود. انتشار لیست ائتلاف «جریان مردم» درمشهد از جمله واکنش به لیست شورای ائتلاف اصولگرایان برای حوزه انتخابیه مشهد، انتشار لیستی با نام «ائتلاف بزرگ جریان مردم» با شعار «نه به مجلس تکراری» است.
این ائتلاف پنجشنبه شب با برگزاری مراسمی در گلشهر فهرستی را منتشر کرد که در فضای مجازی با نام «اولین لیست رسمی در مقابل شورای ائتلاف» منتشر شد.
شورای تشکل‌های فرهنگی اجتماعی در نقد لیست ائتلاف شورای تشکل‌های فرهنگی و اجتماعی مشهدالرضا(ع) نیز با انتشار بیانیه‌ای، دلایل خود را در مخالفت با لیست شورای ائتلاف اصولگرایان برای حوزه انتخابیه مشهد و کلات مطرح کرده است. در مشهد جامعه جوانان متحد اسلامی خراسان نیز عصر جمعه لیست مستقل خود را برای کل استان منتشر کرده است و با این ترتیب در مشهد هم اصولگرایان تا اینجا حداقل ۴ فهرست انتخاباتی دارند.
روزنامه آفتاب یزد در قسمتی از گزارشی با عنوان «لیست ائتلافی هشت حزب اصلاح‌طلب اعلام شد، اما راهبرد صحیح اصلاح‌طلبان برای حرکت بر مسیر آرمان‌هایش چه خواهد بود؟» آورده است: واپسین روزهای مانده به انتخابات درحالی می‌گذرد که هنوز گمانه‌زنی درباره آن بسیار است، اینکه مشارکت چه میزان است، کدام گروه شانس بیشتری دارد، مجلس آینده چه جایگاهی در عرصه سیاسی کشور خواهد داشت؟ همه سوال‌هایی است که در محافل سیاسی به آن پرداخته می‌شود. اصلاح‌طلبان درحالی که نسبت به انتخابات مجلس دهم رویکرد فعالی داشتند این بار نتیجه ردصلاحیت بسیاری از چهره‌های آنان بیش از همیشه بر توان این جریان تاثیر گذاشته است و ارائه لیست واحد از سوی بالاترین مرجع اصلاحات یعنی شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان رد شد. سال ۱۳۹۲ وقتی بعد از گذشت هشت سال از ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد اصلاح‌طلبان با اصولگرایان میانه‌رو ائتلاف کردند و از حسن روحانی حمایت کردند، از آن به عنوان گام اول یاد شد. گام دوم اما انتخابات مجلس ۱۳۹۴ بود که اصلاح‌طلبان بار دیگر همراه با اعتدالیون لیست‌هایی برای مجلس دادند که «لیست امید» نام گرفت. این لیست البته وقتی مجلس آغاز شد آب رفت و تعداد اعضای لیست امید با اعضای فراکسیون امید همخوانی نداشت و خیلی‌ها وقتی به بهارستان رسیدند راهشان را جدا کردند و زیربار «امید» نرفتند. با این حال گام سوم انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر ۹۶ بود که با حمایت مجدد از حسن روحانی همراه بود. این گام اما به نظر می‌رسد پایانی بر گام‌هایی بود که گویی مسیرش رو به بن بست بود. مسیر ائتلاف با اصولگرایان میانه رو جواب نداد، نه مجلس دهم توانست آنچنان تاثیرگذار باشد و نه دولت روحانی بویی از دولت اصلاحات برد! نتیجه اینکه گویی سه گام به عقب رفته شد و بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان که در طول ۲۲سال اخیر مهمترین سرمایه این جریان بود به طور قابل تاملی آسیب دید. به همین دلیل این‌بار اصلاح‌طلبان گفتند از ائتلاف خبری نیست و صرفا لیست‌های اصلاح‌طلبانه خواهیم داد اما حالا این جریان می‌گوید روند تاییدصلاحیت‌ها اجازه چنین سیاستی را نداد بنابراین لیست مشترک نخواهیم داشت.
راهبردی که به پایان رسید
در یک جمله کوتاه به نظر می‌رسد باید گفت راهبردی که اصلاح‌طلبان در سال ۹۲ پیش گرفتند در ۹۸ اذعان به عدم نتیجه آن از گوشه و کنار به گوش می‌رسد. به عنوان نمونه اخیرا موسوی لاری وزیر کشور دولت اصلاحات در مصاحبه‌ای تاکید کرد: «باور من این است هیچ ائتلافی با اصولگرایان انجام نخواهد شد و هر حزب اصلاح‌طلبی با نام خود یا در کنار نام بعضی دیگر از احزاب اصلاح‌طلب در انتخابات شرکت خواهد کرد. حتی اگر رای نیاورد حاضر نخواهند شد با بیرق اصولگرایان به میدان بروند که این کار برای آنها چیزی به ارمغان نخواهد آورد.» یا در مورد دیگر صادق زیباکلام در یادداشتی در شهریور ۹۸ نوشته بود: «با همه اینها، تجربه‌ای که ظرف ۶ سال گذشته از سر گذرانده‌ایم (چه در دولت اول و به‌خصوص دولت دوم آقای روحانی و چه در مجلس دهم) بسیار تجربه تلخ و ناموفقی بوده است. به گونه‌ای که به‌واسطه عملکرد بخش اقتصادی دولت دوم آقای روحانی، و افزایش نارضایتی‌ها، اصلاح‌طلبان اعتبار اجتماعی‌شان را از دست داده‌اند. آنها هزینه سنگینی پرداخت کردند بدون اینکه هیچ پیشرفت و دستاورد سیاسی داشته باشند.»
پایگاه خبری فرارو در گزارشی با عنوان «لیست‌های انتخاباتی چه می‌گویند؟» نوشته است: در حالی که شمارش معکوس برای انتخابات مجلس یازدهم آغاز شده است لیست‌های انتخاباتی در اردوگاه اصولگرایان رو به ازدیاد است. در جریان اصلاحات نیز پس از مصوبه شعسا که لیست بی لیست، احزاب اصلاح طلبی تحرکاتی شکل دادند که ثمره آن فعلاً لیستی است که کارگزاران سازندگی با نام «یاران هاشمی» منتشر کرده است.
تا اینجای انتخابات، اصولگرایان با رویش لیست‌های متعددی مواجه شدند همچون شورای ائتلاف نیروهای انقلابی (شانا)، جبهه پایداری، ائتلاف اقتصاد و معیشت مردم، جبهه جهادگران ایران اسلامی و ائتلاف مردم. لیست‌هایی که شاید در روزهای آتی نیز افزایش یابد. چنانچه جبهه پیشرفت، رفاه و عدالت با محوریت شهاب‌الدین صدر و حسن بیادی و همچنین حاج منصور ارضی نیز خبر از عرضه لیست‌های انتخاباتی دادند. چند روز پیش نیز لیستی با عنوان «یاران قالیباف» منتشر شد که از سوی سید محمود رضوی از نزدیکان قالیباف رد شد.
این سرنوشت محتوم نیروهای اصولگرایی فقط در تهران نیست بلکه مشهد نیز از این اختلافات رنجی و سهمی دارد و لیست واحد اصولگرایی تاکنون به سه لیست شانا، ائتلاف برای مردم و جامعه جوانان متحد اسلامی تبدیل شده است. انگار که سیل تفرقه، بذر وحدتی را که اصولگرایان در شانا کاشته بودند با خود برده باشد. هر چند به گفته برخی از اصولگرایان این لیست‌ها، هیچ منافاتی با وحدت ندارند. این را حمیدرضا ترقی و حسین کنعانی‌مقدم در گفتگو با فرارو مطرح و بر آن تأکید کردند.
اما در میان اصلاح‌طلبان پس از اعلام موضع نهایی شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان مبنی بر عدم ارائه لیست واحد و واگذار کردن اختیار به احزاب و شورای استان‌ها، تحرکاتی چند صورت گرفت که بیشتر صورت حزبی داشت، اما در استان‌ها نیز تاکنون برخی از عدم ارائه لیست انتخاباتی سخن گفتند. چنانچه آذر منصوری فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در توئیتی با هشتگ رد صلاحیت نوشت: تا کنون علاوه بر تهران، شورای اصلاح طلبان یزد، البرز، زنجان، اصفهان، آذربایجان غربی، چهارمهال بختیاری، خوزستان، فارس، همدان، گیلان و شهارهای مشهد و ملایر در بیانیه‌های جداگانه اعلام کردند به دلیل رد صلاحیت کاندیداهای خود در انتخابات مجلس یازدهم لیستی نخواهند داشت.
با این حال، برخی احزاب اصلاح‌طلب، تکاپوی حزبی خود را آغاز کردند. تکاپویی که تاکنون در پرده نخست آن لیست انتخاباتی کارگزاران سازندگی رونمایی شده است. اما این لیست‌ها چه می‌گویند و چگونه ارزیابی می‌شوند؟
اردوگاه اصولگرایان
توصیه ها، برنامه ها، وعدها و برنامه‌های انتخاباتی
خبرگزاری فارس در گزارشی با عناوین «خودنظارتی یا دیگرنظارتی/ نظارت بر نمایندگان وظیفه کیست؟» آورد: خبرگزاری فارس در گزارشی آورده است: حرکت به سمت ترکیبی از نظارت درون‌پارلمانی و برون‌پارلمانی از سوی نهادهای نظارتی مانند قوه قضائیه و شورای نگهبان می‌تواند راهکاری برای بالا بردن سلامت عملکرد مجلس باشد. ردصلاحیت حدود یک سوم نمایندگان فعلی مجلس شورای اسلامی، بار دیگر سؤالات جدی در خصوص نحوه نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس شورای اسلامی در زمان نمایندگی آنها را ایجاد کرده است.
لزوم نظارت مستمر بر رفتار و عملکرد نمایندگان مجلس از جمله موضوعاتی است که همواه مورد بحث کارشناسان، حقوقدانان و حتی موکلین بهارستان‌نشینان بوده است اینکه آیا نمایندگان مجلس شورای اسلامی نظارت پذیر هستند یا خیر؟ قلمرو این نظارت چیست؟ چه معیارهای برای ارزیابی نمایندگان لازم است؟ مردم پس از انتخاب نمایندگان توان نظارت را دارند یا خیر؟ در صورت از دست دادن شرایط نمایندگی چه کسانی یا چه نهادی می‌تواند نماینده را عزل کند؟
در این ده دوره‌ای که عمر قانون‌گذاری در کشورمان در قالب مجلس شورای اسلامی می‌گذرد، سه الگوهای نظارت درون پارلمانی، برون پارلمانی و ترکیبی از این دو در مورد نظارت بر عملکرد وکلای ملت مطرح شده است. اما تاکنون بیشترین اقبال نسبت به نظارت بر عملکرد نمایندگان، نظارت درون پارلمانی یا همان نظارت مجلس بر مجلس ابراز شده است به صورتیکه نمایندگان مجلس بر رفتار و عملکرد خود نظارت کنند. این موضوع در سال ۱۳۸۹ از سوی ۵۵ نماینده مجلس هشتم ارائه شد و قانون نظارت بر رفتار نمایندگان در سوم اردیبهشت ماه ۱۳۹۱ به رغم مخالفت برخی از بهارستان‌نشینان مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت.
نظارت برون پارلمانی را هم می‌توان در قالب نظارت قوه قضائیه و شورای نگهبان برشمرد که این مساله بارها مطرح شده و نظرات مختلف و متضادی در این زمینه مطرح شده که مهمترین ایراد آن را زیر پاگذاشتن برخی اصول قانون اساسی از جمله اصول ۸۶ و ۵۷ قانون اساسی می‌دانند که موجب خدشه دار شدن آزادی عمل نمایندگان و زیر سوال رفتن اصل استقلال قوا می‌شود. البته برخی تفسیر اصل ۸۶ توسط شورای نگهبان را می‌پذیرند که نظارت قوه قضائیه را مورد توجه قرار داده است. نظارت ترکیبی بر نمایندگان مجلس نیز موضوعی است که در برخی از کشورها برای نظارت بر نحوه اجرای قواعد رفتار پارلمانی برای اجتناب از ایراد حقوقدان‌ها، سیاست مدارها و قانون‌گذاران و... استفاده می‌شود.
هادی طحان نظیف، عضو حقوقدان شورای نگهبان، در گفت وگو با خبرگزاری فارس درباره معیارهای احراز صلاحیت داوطلبان نمایندگی مجلس گفته است: معیارهای شورای نگهبان در همه ادوار چیزی غیر از قانون نبوده و نیست. داوطلبان نمایندگی مجلس شرایطی را باید داشته باشند و البته موانعی را نباید داشته باشند که همه این موارد در ماده ۲۸، ۲۹ و ۳۰ قانون انتخابات مجلس آمده است که شورای نگهبان هم بر اساس همین کف شرایط قانونی که در قانون انتخابات آمده، همیشه به بررسی شرایط داوطلبان نمایندگی مجلس پرداخته است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان با بیان اینکه ما در قانون جناح‌بندی و سهیمه‌بندی حزبی نداریم، تصریح کرد: طبعا شورای نگهبان هم نباید به این موضوع (داشتن نگاه جناحی) ورود کند که بنده هم به عنوان جوانترین عضو شورای نگهبان شهادت می‌دهم که واقعا ملاک این نهاد در بررسی صلاحیت‌ها قانون بوده و گرایش سیاسی اشخاص در بررسی صلاحیت‌ها ملاک نبوده و تاثیری نداشته است.
طحان نظیف تاکید کرد: جریانات سیاسی و داوطلبان نمایندگی مجلس رقابت خودشان را برحل مسائل اساسی مردم و مشکلات معیشتی مردم قرار دهند. هر داوطلبی از هر طیف سیاسی که بتواند مشکلی از مشکلات مردم را حل کند ما دست آن داوطلب را می‌بوسیم.
عضو حقوقدان شورای نگهبان با اشاره به تایید صلاحیت بیش از ۷ هزار نفر در این دوره از انتخابات گفت: این عدد در طول چهل و یک سال گذشته بی سابقه است.
ناصر ایمانی تحلیلگر سیاسی اصولگرا در گفت و گو با وبگاه خبرآنلاین اظهار داشت: هیچ دوره ای در انتخابات گذشته حتی از زمان جنگ هم به این سختی نبوده و یا حداقل احساسش نبوده است، یک سری مسائل هم به این موضوعات دامن می زند (مانند حوادثی که در این چند ماه گذشته داشتیم)، برای همین پیش بینی این انتخابات واقعا مشکل تر است اما معتقدم میزان مشارکت چیزی در حدود انتخابات ۴ سال پیش خواهد بود شاید با ۱ الی ۲ درصد کمتر یا بیشتر ولی تفاوت فاحشی نخواهیم داشت.
ما در مجموع در کشور تعدادی کف رای داریم که برای هر دو جناح است، من آمار دقیق آن را نمی دانم اما می دانم که یک تعداد آمار کف رای اصولگرایان دارند و یک مقدار هم اصلاح‌طلبان. کف رای به این معنا است که افرادی در جامعه ما اصلا نگاهی به مسائل دیگر حتی مسائل اقتصادی، سیاسی و … ندارند و این افراد در هر دوره ای فقط به جریان اصلاح طلب و کاندیداهای آن رای می دهد و یا فقط به اصولگرایان رای می دهند، نمی دانم مجموعه این ها چند درصد می شود اما این درصد کف رای محسوب می شوند. از سویی ما اسم مابقی جامعه را خاکستری نمی گذاریم، تعریفی که از خاکستری در این سال های گذشته بین ما سیاسیون وجود دارد این نیست و مفهوم اقلی از این است، اگر شما بگویید ۲۰ درصد از مردم کف رای های حزبی هستند و ۸۰ درصد مردم عندالاقتضاء تصمیم می گیرند که این تصمیم گیریشان نامعلوم است و تا فردای انتخابات هم مشخص نمی شود و زمانی که رای ها مشخص می‌شود ممکن است آدم شوکه شود، این ها عامه مردم هستند.
«خاکستری» که بر زبان ما سیاسیون در این چند سال گذشته افتاده است این ها نیستند. خاکستری ها کسانی هستند که اصولا تمایلی به رای دادن بنابر دلایل خودشان ندارند. یک وقت هایی در یک مقاطع زمانی یک جریان سیاسی که عمدتا اصلاح طلبان در این زمینه فعالند می آیند و با عوامل تحریک کننده این ها را به کار می گیرند تا آنها را پای صندوق رای بکشانند که عمدتا این عوامل تحریک کننده از منفی جلوه دادن رقیب مقابل است (از این فاکتور استفاده می کنند)، آنها آرای خاکستری هستند. آن ۸۰ درصد عامه مردم هستند و خاکستری نیستند که ممکن است اگر حالشان خوب نباشد پای صندوق رای نیایند و اگر خوب باشد پای صندوق می آیند.
چرا ما در هر دوره از انتخابات این سوال برایمان مطرح می شود که میزان مشارکت چقدر است و چرا این اضطراب در ما وجود دارد؟ این اضطراب دلایلی دارد که باید به آن بپردازیم. یک پاسخ این است که به خاطر شرایط خاصی که کشور دارد و می شود گفت ما یک کشور استثنایی با این مواضعی که داریم در دنیا هستیم، این کشور همواره مورد تهدید بوده و تنها راهی که کل نظام می تواند از خودش دفاع کند که پشتوانه مردمی دارد، انتخابات است (هم برای جنبه ی داخلی و هم جنبه ی خارجی). به همین دلیل این موضوع برایشان مهم است.
وبگاه خبرآنلاین در یادداشتی با عنوان «بداخلاقی انتخاباتی بخاطر یک صندلی» به قلم حسن ممدوحی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، آورده است: زمان تبلیغات نامزدهای انتخابات مجلس یازدهم شروع شده است و متاسفانه در همین چند روز گذشته شاهد برخی بی اخلاقی ها و تخریب جناح رقیب از سوی برخی کاندیداها بودیم. افرادی که این بداخلاقی ها را انجام می دهند و این توجیه را دارند که یک رجل خدمتگذار انقلاب هستند و به دنبال افشاگری هستند، بدانند که اشتباه می کنند. اگر فردی، خود را به عنوان رجل سیاسی خدمت گذار به انقلاب و کشور معرفی می کند طبیعتا نباید از الفاظ ناپسند، بد و بیراه استفاده کند.
فردی که واقعا برای کشور و منافع ملت به میدان آمده باشد و در انتخابات شرکت کرده است، می‌گوید، شد شد؛ نشد نشد. در انتخابات یا پیروز می‌شوم یا بازنده و احتیاجی به تخریب رقیبان خود ندارم. آنها که کاندیدای انتخابات شده اند باید به خاطر خداوند و انقلاب آمده باشند و نفع شخصی در کار نباشد. این موضوع می‌تواند در میزان مشارکت مردم در انتخابات اثر گذار باشد، در غیر اینصورت با نمایندگانی روبرو خواهیم شد که تنها آسیب و زیان برای نظام و ملت هستند.
به داوطلبان انتخابات مجلس این توصیه را دارم که اگر برای رضای خدا کاندیدا نشده‌اند، انصراف دهند، هرعملی که بدون جلب رضایت خداوند انجام شود، خاصیت و اثر مفیدی ندارد و تمام سعی و تلاش‌های صورت گرفته بی حاصل است. آنچه اهمیت دارد حضور پرشور مردم پای صندوق رأی و انتخاب نمایندگانی است که در تراز نظام و جمهوری اسلامی باشند که امیدواریم این مهم در انتخابات پیش رو محقق شود.
روزنامه کیهان در بخشی از یادداشتی با عنوان «به چه کسانی نباید رأی داد!» به قلم حسین شریعتمداری، مدیر مسئول روزنامه آورده است: این نکته که برای نمایندگی مجلس شورای اسلامی به چه کسانی نباید رای داد، می‌تواند ملاک و معیار موثر و قابل قبولی برای انتخاب کسانی باشد که از شایستگی لازم برای حضور در خانه ملت برخوردارند و یا دستکم، می‌تواند از ورود افراد نالایق به مجلس که قرار است در «رأس امور» و «عصاره فضیلت‌های ملت» باشد، جلوگیری کند.
امیرالمومنین علیه‌السلام در نامه‌ای خطاب به مردم مصر (نامه ۶۲ در نهج‌البلاغه) از چهار خصلت یاد می‌فرمایند که اگر در مسئولان نظام وجود داشته باشد، نظام را به تباهی کشیده و مردم را با سختی و عواقب فاجعه‌بار روبه‌رو خواهند کرد. اگر نقش نمایندگان مجلس را در اداره امور کشور، نقشی برجسته و سرنوشت‌ساز بدانیم که چنین است، بی‌تردید آنها نیز مصداق و موضوع هشدار حضرت امیر(ع) هستند.
امیرالمومنین علیه‌السلام در بخشی از نامه مورد اشاره آورده‌اند؛ «وَ لَکِنَّنِی آسَی أَنْ یَلِیَ أَمْرَ هَذِهِ الْأُمَّةِ سُفَهَاؤُهَا وَ فُجَّارُهَا فَیَتَّخِذُوا مَالَ اللَهِ دُوَلًا وَ عِبَادَهُ خَوَلًا وَ الصَّالِحِینَ حَرْباً وَ الْفَاسِقِینَ حِزْباً... اما تأسّفم از این است که حکومت این امت به دست بی‌خردان و تبهکاران افتد، کسانی که بیت‌المال را در میان خود دست به دست کنند، و بندگان خدا را به بردگی می‌گیرند، و با افراد صالح به جنگ و ستیز بر می‌خیزند و با فاسقان همدست {و هم حزبی}
می‌شوند».
گروه‌ها و احزاب سیاسی کشور طی چند سال اخیر مواضع و عملکرد آشکار و شناخته شده‌ای داشته‌اند که به آسانی برای همگان قابل شناسایی بوده و در دسترس است. چه کسانی بیت‌المال مسلمین را در میان خود و هم‌حزبی‌هایشان دست به دست کرده‌اند!؟ چه کسانی و از کدام حزب و جریان سیاسی، در حالی که مردم با سختی معیشت دست به‌گریبان بودند، بی‌توجه به مشکلات معیشتی مردم برای خود و هم‌حزبی‌هایشان حقوق‌های نجومی تدارک دیده بودند!؟ چه کسانی مردم را با گرانی لجام گسیخته کالا و خدمات تنها گذاشته و در حالی که وظیفه نظارت بر امور را به عهده داشتند و برای انجام آن سوگند یاد کرده بودند، در مقابل این پدیده پلشت و خانمانسوز دست به هیچ اقدامی نزدند!؟ کدام جریان سیاسی صنایع موشکی را مانع مذاکره می‌دانستند!؟ کدام طیف سیاسی در حالی که خود را متخصص مذاکره و دیپلماسی می‌دانست، همه امکانات و ظرفیت‌های کشور را برای مذاکره با آمریکا هزینه کرد و به جای لغو تحریم‌ها، ده‌ها تحریم دیگر هم به تحریم‌های قبلی اضافه نمود!؟ کدام جماعت سیاسی از یک سو شعار زنده‌باد منتقد ما
سر می‌دادند و در همان حال نه فقط به هیچیک از هشدارهای مستند منتقدان توجهی نکردند بلکه آنها را به باد انواع تهمت‌ها و ناسزاها نیز گرفتند. کدام جریان سیاسی ده‌ها، بلکه صدها وعده به ملت داد و تقریباً به هیچیک از آنها عمل نکرد!؟ کدام حزب و گروه سیاسی به دروغگویی و سپس به انکار دروغ‌هایی که تحویل ملت داده است شهرت دارد!؟
علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران در گفت و گو با خبرگزاری فارس، درباره کمک شهرداری به انتخابات مجلس اظهار داشت: شهرداری ردیف ثابت بودجه‌ای برای کمک به برگزاری انتخابات دارد و بر همین اساس حدود ۱۰ میلیارد تومان جهت برگزاری یازدهمین دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی کمک خواهد کرد.
وی افزود: شهرداری در این زمینه همراه با سایر نهادهای عمومی و دستگاه‌های اجرایی به وظایف خود عمل می‌کند و کمک ۱۰ میلیاردی شهرداری هیچ ارتباطی با تبلیغات مجلس ندارد.
رصد جناح متقابل
خبرگزاری فارس در گزارشی با عنوان «اصلاح‌طلبان؛ از ادعای قلع و قمع تا ارائه چند لیست انتخاباتی» آورده است: هرچند برخی گمانه‌زنی‌ها ارائه این ۲ لیست را تاکتیک اصلاح‌طلبان برای رسیدن به لیستی واحد قلمداد می‌کنند، ولی در مدتی که این جناح به شورای نگهبان و نظارت استصوابی حمله می‌کرد، در حال تدوین لیست‌ها و البته استراتژی انتخاباتی خود بود.
پس از اعلام نتایج تایید صلاحیت کاندیداهای نمایندگی مجلس بود که اصلاح‌طلبان در مواضع خود حرف از قلع و قمع و حذف یک جناح از عرصه انتخابات به نفع جناح دیگر زدند. مرتضی الویری عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در این باره گفته بود که «اگر به هر دلیلی مسیر حرکت اصلاح‌طلبان برای حضور موثر در انتخابات آینده بسته شود به عبارتی قلع و قمع کاندیداها شروع شود و ما به مقطعی برسیم که ببینیم از طریق صندوق رای حتی کوچکترین قدمی نمی‌توانیم برای اصلاحات برداریم به طور طبیعی سرفصل جدیدی باز خواهد شد که ممکن است هیچ لیستی ارایه ندهیم»
احمد مازنی نیز در این باره تاکید کرده بود: «استراتژی اصلاح طلبان در مورد ارائه لیست مشخص نیست و بستگی به شرایط دارد اما پیش بینی ما این است در حوزه‌هایی که کاندیدا داریم اصلاح طلبان لیست معرفی می کنند و در جاهای که کاندیدا نداریم هم لیستی ارائه نمی شود».
آذر منصوری عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت نیز اعلام کرده بود که « اگر این امکان فراهم شود که اصلاح‌طلبان بتوانند کاندیدای خودشان را داشته باشند قاعدتا در انتخابات فعالانه شرکت کرده و لیست هم ارائه خواهند داد، اما چناچنه این امکان برایشان فراهم نشود لیستی در شهرهای بزرگ ارائه نخواهند داد و در شهرهای کوچک هم از کاندیدای مشخصی حمایت نخواهند کرد». منصوری حتی پارا فراتر گذاشته و در توییتی نوشته بود: «می گویند؛ اصلاح طلبان به وفور کاندیدای شاخص دارند، اما از ترس شکست لیست نمی دهند! حال که بعد از زحمت شورای نگهبان، شما قرار است بهتر از ما تشخیص دهید که اصلاح طلبان کاندیدا دارند یا نه، زحمت ستاد و ارائه لیست را هم بکشید! شورای عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح طلبان چه کاره است؟».
شهاب‌الدین بی‌مقدار نماننده اصلاح‌طلب مردم تبریز در مجلس نیز اینگونه بر موضع واحد اصلاح‌طلبان تاکید مرده بود که «متاسفانه در شرایط کنونی به‌دلیل ردصلاحیت گسترده نیروهای یک جناح، عملاً بخش قابل‌توجهی از مردم که ازقضا بنابر نتایج تمامی انتخابات دهه جاری، در اکثریت قرار دارند، قادر به انتخاب کاندیداهای موردنظر خود نیستند.»
وبگاه خبرآنلاین در بخشی از گزارشی با عناوین «کارگزاران چراغ اول را روشن کرد/ حزب ندای ایرانیان از دادن لیست عقب‌نشینی کرد» آورده است: دعوت سران اصلاحات برای ثبت‌نام چهره‌های اصلاح‌طلب در انتخابات مجلس یازدهم با اقبال روبرو نشد و از میان چهره‌های اصلاح تعداد کمی راهی وزارت کشور و ستادهای انتخاباتی شدند. در گام دوم انتخابات و بررسی صلاحیت کاندیداها از سوی هیات های اجرایی و نظارتی، در نهایت برخی چهره‌های شاخص اصلاحات نتوانستند از سد شورای نگهبان رد شوند و با تیغ نظارت استصوابی کنار رفتند. همین نیز باعث شد تا شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان پس از چندین جلسه، تصمیمش را بر عدم ارائه لیست از سوی این شورا بگیرد. شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان البته دست احزاب اصلاح‌طلب را برای ارائه لیست حزبی یا ائتلافی در انتخابات باز گذاشت تا آنها خارج از سازوکار این شورا بتوانند تصمیم حزبی خود را بگیرند.
کارگزاران چراغ اول را روشن کرد
پس از اعلام تصمیم شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان، محسن هاشمی اولین فردی بود که اعلام کرد حزب کارگزاران جلسه‌ای داشته و قرار است با لیست ائتلافی به انتخابات ورود کند؛ «در حزب کارگزاران سازندگی جلسه داشتیم تا بتوانیم لیست ارائه کنیم ولی نتوانستیم نام ۳۰ نفر را درآوریم و در نهایت به ۱۵ یا ۱۷ نفر نامزد مورد تایید رسیدیم. احزابی که توانسته‌اند به لیست ۳۰ نفره نامزدهای موردنظر خود برسند، می‌توانند با همدیگر ائتلاف کنند، ممکن است مثلا کارگزاران نتواند به لیست کامل ۳۰ نفره برسند ولی می‌توانند با سایر احزاب ائتلاف کنند.» کارگزاران سازندگی اما برخلاف ادعای محسن هاشمی، در نهایت نه در ائتلاف با دیگر احزاب اصلاح طلب بلکه به صورت فردی اقدام به انتشار یک لیست کرد تا هم اولین حزب اصلاح‌طلبی باشد که برای انتخابات مجلس یازدهم لیست ارائه کرده و هم به احتمالات درباره ائتلاف با احزاب دیگر اصلاح‌طلب پایان دهد.
از سوی دیگر اما زمزمه‌های انتشار لیست ائتلافی اصلاح‌طلبان چند روزی بود که به گوش می‌رسید، اما گمانه‌زنی‌ها پس از مصاحبه مجید انصاری تبدیل به واقعیت شد، آنجا که گفت؛ «هم در لیست ائتلاف احزاب اصلاح‌طلب و هم لیست حزب کارگزاران سرلیست هستم».
حزب ندای ایرانیان از دادن لیست عقب نشینی کرد
در این میان با اینکه شنیده می شد حزب ندای ایرانیان به دبیرکلی صادق خرازی هم تصمیم به ارائه لیست دارد و شب گذشته نیز لیستی به اسم این حزب منتشر شد، اما در نهایت ندای ایرانیان از ارائه لیست عقب نشینی کرد تا در فاصله باقیمانده تا انتخابات پیش رو اصلاح طلبان فعلا با دولیست در صحنه رقابت حضور داشته باشند.
در همین رابطه محمدعلی ابطحی درخصوص تصمیم شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان مبنی بر عدم انتشار لیست واحد توسط این مجموعه و اختیار داده شده به احزاب برای انتشار لیست انتخاباتی، به «خبرآنلاین» گفت: درمجموع شرایط برای اصلاح‌طلبان دشوار است. واقعیت این است که اصلاح‌طلبی و تفکر اصلاح‌طلبی با صندوق رای پیوند خورده و اصلاحات بدون آن تعریف نمی‌شود حتی اگر نتواند در جریان انتخابات تاثیرگذار باشد و اصلاحی انجام دهد.
محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی در بخشی از گفت و گو با پایگاه خبرآنلاین می گوید: من فکر می کنم که سیاست ورزی در ایران که پایه های انتخابات روی آن استوار است یک ربط منطقی در جامعه مخاطب و احزاب دارند، در واقع بین رفتار سیاسی احزاب و مدل حضور مردم در بزنگاه های انتخاباتی یک گسستی وجود دارد که این گسست گریبان گیر جریان های اصلاح طلب و اصولگرا است. ما در اعتقاداتمان یک اصول دین و یک فروع دین داریم که ۴ رابطه بین اصول و فروع دین به لحاظ حصر منطقی وجود دارد به این معنا که کسی که به اصول دین باور دارد به فروع هم عمل می کند که به این گروه مومنان می گویند، گروه دیگر اصول دین را قبول ندارند و به فروع نیز عمل نمی کنند که به آنها کافران می گویند، گروهی دیگر اصول دیگر را قبول دارند اما به فروع پایبندی ندارند (مثل اکثر ما که گاهی اوقات نماز می خوانیم و روزه می گیریم و گاهی اوقات این کار ها را نمیکنیم)، گروهی دیگر هستند که اصول دین را قبول ندارند اما به فروع پایبندند.
توصیه انتخاباتی ما سیاسیون حزبی این است که هم اصولگرایان و هم اصلاح طلبان در قامت لیست ظاهر شوند چون بسیار شرافتمندانه تر است، زمانی که تک نفره حضور پیدا کنند اساسا رقابت ها به رفتارهای غیر اخلاقی آلوده می شود و هرکسی فکر می کند که همه دشمن او هستند. از این جهت توصیه این است که در شهرهای بزرگ و مشخصا تهران، با لیست ظاهر شویم، هر مقدار این ۲ گفتمان تعداد حضور لیست هایشان محدودتر کنند به نفع هر ۲ است. در شرایطی که ما به مقاطع انتخاباتی ورود پیدا می کنیم، می آیند بر اساس عقل اقتضایی خود در آن زمان یک برآوردی می کنند که در فلان قضیه مشارکتشان به نفع این گروه باشد یا آن گروه. از این جهت ما اگر تلاش کنیم که این گسستی که بین جریانات سیاسی کشور و جامعه مخاطب سیاسی وجود دارد را اصلاح کنیم آینده فعالیت سیاسی احزاب کشور ما بهتر از گذشته خواهد شد. در مقام آسیب شناسی هم سوال اینجاست که مگر اقدام غلطی است که یک حزب تمام عیار در طول ۴ سال فعالیت، خود را سامان دهی کند و در مقاطع انتخاباتی هم حضور تمام عیار داشته باشد؟ من فکر می کنم ریشه علتی که این اتفاق نمی افتد به این برمی گردد که متاسفانه امر تحزب در ایران (علی رغم اینکه موادی را در قانون اساسی در این رابطه داریم) درکشور به باور نرسیده است و هیچکس قائل به این رقابت از این جنس نیست چون اگر بخواهند این اتفاق رخ بدهد حداقل باید تکلیف روحانیت و امر تحزب روشن شود و باید تکلیف بعضی از نهادها با نهادهای موثر در مدیریت کشور روشن شود، باید بپذیرند که مثلا رقابت ها را حزبی کنند و از حالت منفرد خارجش کنند، باید بتوانند در کنار دولت هایی که مستقر هستند یک دولت های سایه ای در قبال احزاب شکست خورده شکل دهند، باید سهم و حقوق این احزاب را از جامعه و نظام مطالبه کنند و به آنها دهند و متقابلا باید تکالیفشان را در بحران های سیاسی ملی و نظام ایفا کنند؛ این مسائل باید روشن شود. به نظر من در طول این ۴۰ سال رقابت های ما نوعا از این جنس بوده است، مقاطعی هم بوده است که بعضی از احزاب خودی نشان داده اند ولی به سرعت افول کرده اند و جایی را نگرفتند، عمده ترین آن حضور رقابت برانگیز جذاب دوران پس از سال ۷۶ است که با وجود آقای محمد خاتمی ما فضایی را به نفع یک تفکر شکل دادیم ولی امروز وقتی مقایسه می کنیم می بینیم که آن نقطه اوج کجا و این وضعِ اضمحلال کجا. این سراشیبی سنگینی که رخ داده ناشی از این بیماری و اشکال تاریخی است که به اعتقاد من وجود دارد.
روزنامه کیهان در گزارشی با عنوان «اذعان روزنامه اصلاح‌طلب به دروغ‌پردازی و جنجال انتخاباتی مدعیان اصلاحات» آورده است: طیف مدعی اصلاحات که از درد ناکارآمدی و تقلای فرار از مسئولیت و مظلوم نمایی، سناریوی «نامزد نداریم» را اجرا کرد، حالا بر اساس آخرین اخبار انتخابات، در تدارک پنج لیست انتخاباتی است و دروغگویی خود را عیان کرده است.
روزنامه اعتماد روز گذشته در گزارشی نوشت: «هرچند اصلاح‌طلبان اعلام کردند در این انتخابات لیستی ارایه نخواهند کرد، اما کارگزاران پیش روی دیگر اصلاح‌طلبان اعلام کرد با یک لیست مستقل در این انتخابات شرکت خواهد کرد. لیستی که دیروز از آن رونمایی کرد و سرلیستش «مجید انصاری» قرار دارد. البته از این لیست ۳۰ نفره تنها نام ۱۱ چهره آشناست... علاوه بر حزب کارگزاران، تشکیلات خانه کارگر نیز تصمیم گرفته با یک لیست ۴ نفره در این انتخابات شرکت کند... نکته قابل توجه اینجاست که نام مصطفی کواکبیان، مهدی شیخ و محمدعلی وکیلی در این دو لیست مشاهده نمی‌شود و هیچ بعید نیست که حزب مردم‌سالاری به دبیرکلی کواکبیان درصدد ارایه لیستی جداگانه برای انتخابات باشد.»
گفتنی است، علی‌رغم یک هفته جنجال اصلاح‌طلبان، پیش‌بینی کیهان درست بود و مدعیان اصلاحات دروغ می‌گفتند که لیست نمی‌دهند. کیهان در مطلبی با عنوان «اصلاح‌طلبان چند برابر دوره قبل نامزد دارند» که ۱۳ بهمن منتشر کرد، نوشت: «ادعای اصلاح‌طلبان مبنی بر اینکه نامزد نداریم، دروغی بیش نیست و پیش‌بینی می‌شود که در روزها و هفته‌های آینده، اصلاح‌طلبان که با تورم کاندیداها مواجه هستند، برای هر ۲۹۰ کرسی مجلس گزینه‌های خود را معرفی خواهند کرد. آنان پشت صحنه و در واقعیت با مشکل انتخاب افراد و بستن لیست از میان نامزدهای خود مواجه هستند اما در رسانه‌ها و محافل عمومی از نداشتن نامزد می‌نالند؛ یک بازی تکراری.»
در آن گزارش آمده بود: «اصلاح‌طلبان برخلاف ژست چند هفته اخیر خود مبنی بر «تحریم انتخابات»، «مجلس در رأس امور نیست» و ضرورت «استعفا» و اینکه «در انتخابات ثبت‌نام نمیکنیم» در انتخابات نامزد معرفی می‌کنند و حضور جدی خواهند داشت. آنها همین نمایش را در سال ۹۴ نیز ترتیب داده بودند.»
روزنامه کیهان در گزارشی با عنوان «اصلاح‌طلبان در مسیر وحدت» آورده است: گرچه شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در بیانیه ۲ هفته پیش خود اعلام کرد که مانع لیست دادن احزاب نمی‌شود اما بهانه و استدلال این طیف، «رد صلاحیت کاندیداهای اصلاح‌طلب» و «عدم امکان رقابت انتخاباتی» بود؛ تاکتیک و ترفندی که بیشتر شبیه فرار از پاسخگویی و توجیه شکست احتمالی اصلاح‌طلبان می‌ماند تا صداقت!.
همانطور که کیهان در گزارش‌های قبلی خود به درستی پیش‌بینی کرد، اصلاح‌طلبان که با تورم و ترافیک کاندیداها مواجه‌اند، در انتخابات مجلس شورای اسلامی به طور گسترده مشارکت کرده و به انتشار لیست‌های انتخاباتی روی آورده‌اند اما نکته دیگری که نباید از آن غافل شد این واقعیت است که اصلاح‌طلبان برای ایجاد دوقطبی و بهره‌گیری از هیجانات افکار عمومی و شگردهای انتخاباتی، در مسیر وحدت قرار خواهند گرفت.
پایگاه خبری مشرق نیوز در گزارشی با عنوان «زورآزمایی کارگزاران با اتحاد ملت؛ کدام‌یک قدرتمندتر است؟» نوشته است: حزب کارگزاران سازندگی و اتحاد ملت که دو پایه اصلی جریان اصلاح طلب بوده‌اند از مدت‌ها قبل اختلافات شدیدی بر سر مسائل مختلف پیدا کرده‌اند.
سامانه سرا که که قرار بود مکانیسم انتخاب کاندیداهای اصلاحات در تهران و شهرستان‌ها با با انتقادات زیادی از طرف احزاب اصلاح طلب مواجه شد که سردمدار این منتقدان حزب کارگزاران سازندگی بود. کرباسچی دبیرکل این حزب در چندین نوبت به آنان تاخت و علناً با آن به مخالفت برخاست.
کرباسچی در توئیتی چنین گفته بود: «واگذاری تهیه لیست انتخاباتی اصلاح‌طلبان به بدنه اجتماعی: آن چه انتخابات را معنادار می‌کند و به مردم رغبت رأی دادن می‌بخشد، نتیجه رأی دادن است و نه مناسک آن. شکل‌گرایی و مناسک‌گرایی سیاسی چه برای حکومت چه برای اصلاحات بیراهه است. به فکر کارآمدی اصلاحات باشیم». وی در ادامه نوشته است که «بدنه اجتماعی اصلاحات از پایین به بالا شکل می‌گیرد، نه از بالا به پایین! چه کسی حق دارد بدنه اجتماعی اصلاحات را انتخاب کند؟ آنان باید ما را انتخاب کنند یا ما آنان را!؟ بگویید در مجلس یازدهم چه می‌کنید تا مردم دربارهٔ رأی دادن و ندادن به شما تصمیم بگیرند. برای مردم اهمیتی ندارد که چگونه نامزد شده‌اید، مهم این است که چه می‌کنید». [۱]
با نزدیک شدن به انتخابات این اختلافات شکل جدیدی به خود گرفته است. حزب اتحاد ملت که به واسطه احزاب اقماری‌اش شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان را در قبضه خود دارد در این دور از انتخابات بازی جدیدی شروع کرده است و درحالی که بسیاری از افراد برجسته اصلاح طلب چون عارف اصلاً در این انتخابات شرکت نکردند، اعلام کرده است که به دلیل نداشتن کاندیدا در این دوره لیستی ارائه نخواهد کرد.
موضعی که از همان ابتدا با مخالفت علنی حزب کارگزاران مواجه شد. در شماره ۲۱ بهمن ماه روزنامه سازندگی در گزارشی خبر از ارائه لیست خود داد و از احزاب دیگری چون مردم سالاری، حزب کار، اعتماد ملی، خانه کارگر نیز به عنوان احزابی که لیست انتخاباتی خواهند داد نام برد. در این شماره از تحریم انتخابات و کناره گیری از انتخابات که از طرف حزب اتخاد ملت تلویحاً گفته می‌شد انتقاد کرد.
پایگاه خبری مشرق در گزارشی با عناوین « «سرلیستی حجاریان» در لیست پساانتخاباتی اخراجی‌ها! / گروکشی از کارگران برای رأی دادن به یک نماینده خاص» آورده است: مصطفی معین، از وزرای دولت اصلاحات به تازگی در بخشی از یک مصاحبه که در سایت اعتمادآنلاین منتشر شده است در پاسخ به این سؤال که "درباره ارائه لیست و لیست ندادن اختلافات زیادی وجود دارد به نظر شما در چنین شرایطی آیا اصلاح‌طلبان باید وارد این انتخابات بشوند یا خیر؟ " گفته است: "دادن لیست نامزدان انتخاباتی، آنهم در زمانی که اصلی ترین چهره های اصلاح‌طلب و بعضاً اصولگرا رد صلاحیت شده‌اند از منطق قوی برخوردار نیست، هر چند که افراد صاحب صلاحیتی که قصد خدمت و وقف خود برای جامعه را دارند می توانند بصورت فردی و یا چند نفره نامزدی خود را اعلان نمایند. "[۱]
رفتار شریرانه‌ای که در سایر نظامات دنیا به مثابه خروج از دموکراسی و خیانت شمرده می‌شود زیرا یکی از شئون طیف‌ها و احزاب سیاسی معرفی کاندیدا در فرایندهای دموکراتیزه به مردم است. شأنی که اگر رعایت نشود؛ وجه حضور و منطق سیاست‌ورزی نیز بی‌معنا می‌شود و در ادامه بایستی منتظر نزول استبداد توسط جریانات استبدادی بود.
اصلاح‌طلبان درباره این حقیقت با مردم صحبت نمی‌کنند که چرا مایل به تکرار رفتارهای ائتلافی خود در انتخابات‌های ۹۲ و ۹۴ نیستند؟ و فرض بر وجود صحّت در ادعای عدم تأیید صلاحیت عمده رجال اصلاحات؛ پس چرا مثل سال ۹۴ به جوانان و سایر چهره‌های تأییدی خود اعتماد نمی‌کنند و از معرفی آنها به مردم اِبا دارند؟
گفتنی است، ستاد اصلاحات اعلام کرده است که نه تنها هیچ لیستی در تهران معرفی نخواهد کرد بلکه گروه‌های اصلاح‌طلب نیز حق استفاده از برند اصلاح‌طلبی در انتخابات را ندارند.
*سخنان معین، بسط تئوری "تحریم خاموش انتخابات" است که از چند ماه قبل توسط ستاد اصلاحات به منصه اجرا گذاشته شد و هدف آن نیز در وهله اول کم‌رمق‌سازی انتخابات و در گام دوم مشروعیت‌زدایی از نظام اسلامی است.
نظر شما