آینده نامعلوم رقابت هسته‌ای آمریکا، روسیه و چین

پیمان استارت جدید سلاح های هسته ای قابل حمل آمریکا و روسیه را به هزار و ۵۵۰ سلاح محدود و پرتابگرهای موشک هسته ای هر یک از دو طرف را به نصف کاهش داد.

این پیمان بعلاوه یک ساز وکار جدید بازرسی و راستی آزمایی برای جلوگیری از تخطی دو طرف از تعهدات خود ایجاد  کرد.

روزنامه آمریکایی واشنگتن تایمز در این  زمینه گزارش داد: کاخ سفید تاکنون از تمدید پیمات استارت جدید خودداری کرده و در حال تجدیدنظر در این پیمان در بحبوحه نگرانی ها درباره نقض روسیه در مقابل تعهداتش و نیز چالش ناشی از زرادخانه هسته ای کوچک اما در حال رشد چین است. مسکو هرگونه تخطی از تعهدات خود در قبال این پیمان را رد کرده است.

دولت آمریکا همچنین احساس می کند از سوی تندروهای سیاست روسیه در داخل تحت فشار است. آنها صرفا تمدید این توافق را که در دولت باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین آمریکا امضا شده است، نمی پذیرند. تام کاتن سناتور جمهوریخواه از ایالت کانزاس، جان کورنین سناتور جمهوریخواه تگزاس با ملحق شدن به الیزابت چنی عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا از قانونی حمایت کرده اند که مانع هرگونه تامین مالی تمدید پیمان استارت جدید می شود و تامین مالی این پیمان را با مذاکره  با چین درباره زرادخانه هسته ای این کشور و رفع تهدید گسترده هسته ای روسیه مشروط می کند.

چنی درباره این قانون  گفته است، لیاقت آمریکا چیزی بیشتر از صرفا تمدید پیمان استارت جدید است. هرگونه معاهده جدید کنترل تسلیحاتی معنادار بیش از امیدها و آمال مذاکره کنندگان آن، باید بازتاب واقعیت ها باشد.

پیمان استارت جدید در صورت توافق دوجانبه می تواند برای ۵ سال تمدید شود. تحلیلگران می گویند مذاکره درباره یک توافق سه جانبه با چین در مدت یک سال و تا قبل از پایان مهلت این توافق در سال ۲۰۲۱ میلادی احتمالا دشوار باشد.

به رغم روابط جنجال برانگیز آمریکا و روسیه،  مقام های ارشد دیپلماتیک سابق دو کشور قویا از آمریکا می خواهند در این پیمان هسته ای بماند.

ایگور ایوانف وزیر امور خارجه سابق روسیه و مادلین آلبرایت وزیر امورخارجه در دولت بیل کلینتون رئیس جمهور اسبق آمریکا در مطلبی که به تازگی در روزنامه نیویورک تایمز منتشر شد نوشتند: در شرایط کنونی مهم ترین اقدام، تمدید پیمان استارت جدید است. هر چند ۱۲ ماه باقی مانده تا مهلت انقضای این پیمان، مدتی طولانی به نظر می رسد اما زمان بسرعت در حال عبور است. ایالات متحده و آمریکا می توانند در صورتی که فورا اقدام کنند از بازگشت خطرناک به آستانه هسته ای جلوگیری کنند.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه با بیان این که با تمدید توافق کنونی بدون هیچ پیش شرطی موافق است، راه را برای تمدید این پیمان باز کرد.

مقام های ارشد دولت ترامپ و مهم تر از همه جان بولتون مشاور سابق امنیت ملی آمریکا و مایک پمپئو وزیر امور خارجه  این کشور درباره ارزش پیمان های هسته ای امضا شده درگذشته ابراز تردید کرده اند.

دولت ترامپ سال گذشته از یک توافق دوران جنگ سرد موسوم به «پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد» (INF) که همه تسلیحات هسته ای «تاکتیکی» با برد کوتاه تر را منع می کرد، خارج شد. بهانه دولت ترامپ برای خروج از پیمان این بود که روسیه با تخطی از تعهداتش، این پیمان را تضعیف کرده است.

منتقدان می گویند دولت آمریکا با «ادله های ساختگی» به دنبال خودداری از تمدید استارت جدید است و درباره ادعای ترامپ درباره این که چین بشدت علاقه مند برای مشارکت در پیمان گسترش یافته است ابراز تردید کرده اند.

منتقدان تمدید این پیمان درباره تکرار نقض توافقات تسلیحات هسته ای از سوی روسیه هشدار داده اند و مدعی اند که تمدید و ارتقای استارت جدید به یک نبرد سیاسی دشوار در سنای آمریکا نیاز دارد.

واشنگتن تایمز نوشت: ارتش روسیه در حال توسعه چندین سلاح هسته ای راهبردی است که هرچند به طور مستقیم استارت جدید را نقض نمی کند، ظاهرا اهداف این توافق را دور می زند. این سلاح ها شامل موشکهای جدیدی با بُرد بلندتر، موشک های هایپرسونیک و موشک کروز دارای قدرت هسته ای و یک هواپیمای بدون سرنشین، زیردریایی مسلح به کلاهک کلاس مگاتون است.

چالش چین

چین نیز مانند روسیه در حال تقویت قدرت هسته ای خود با استفاده از موشک های چندکلاهکی، زیردریایی های موشکی و بمب افکن های راهبردی  است. دولت ترامپ بارها درباره دستیابی به توافقی با چین ابراز علاقه کرده اما تحلیلگران می گویند پکن هیچ علاقه ای به یک توافق هسته ای ندارد.

چین از ورود به مذاکرات تسلیحاتی به دلیل نگرانی از محدود شدن سلاح های هسته ای خود خودداری کرده است. مقام های چینی گفته اند که این امر ارزش بازدارندگی تسلیحات آنها را کاهش می دهد. پکن همچنین می گوید قدرت هسته ای این کشور بسیار کمتر از روسیه و آمریکا است و نباید در مذاکرات دوجانبه آنها شرکت داشته باشد.

با وجود مخالفت چین با ملحق شدن به پیمانی درباره سلاح های هسته ای، ترامپ گفته با پوتین درباره توافقی که ممکن است شامل چین نیز باشد مذاکره کرده است. دموکرات های ارشد کنگره از جمله الیوت اِنگل رئیس کمیته امور خارجه مجلس نمایندگان آمریکا از نیویورک بر دستیابی به توافقی جدید تاکید کرده است.

آنها می  گویند وقتش رسیده که رئیس جمهوری آمریکا به صدای منطق و نظر کارشناسان و متحدان ما که چنین توافقی را ستون جدانشدنی امنیتی قلمدادمی کنند، گوش کند.