هربرت لارنس از پیشگامان رمان‌نویسی مدرن

دی اچ لارنس با نام اصلی دیوید هربرت لارنس در خانواده‌ فقیری در ایستوود ناتینگهام‌شایر در ۱۸۸۵ میلادی متولد شد. او نویسنده، شاعر، نقاش و مقاله‌نویس و یکی از معتبرترین چهره‌های ادبیات زبان انگلیسی بود.

زمان کودکی لارنس با سختی سپری شد زیرا پدرش مردی خشن بود و رفتار خشونت‌آمیز پدر باعث شد که دیوید به آغوش پرمهر مادرش پناه برد. محبت و توافق روحی میان او و مادرش به‌اندازه‌ای شدید بود که در روحیه لارنس اثر گذاشت و احساسات مربوط به آن در برخی آثارش به‌خوبی منعکس‌شده است.

دیوید لارنس پس از گذراندن تحصیلات اولیه و پایان دروس دانشگاهی در لندن به تدریس پرداخت و از همان زمان به نویسندگی روی آورد و در  ۱۹۱۱ میلادی نخستین داستان خود را به نام طاووس سفید به رشته تحریر درآورد.

پس‌ از آن، او در ۱۹۱۹ میلادی به اروپا، استرالیا و آمریکا سفر کرد و در این مدت داستان‌های بسیاری منتشر کرد که از میان آن‌ها می‌توان به پسرها، عاشق‌ها و رنگین‌کمان (لارنس) اشاره کرد.

وی در نمایاندن غرایز و همچنین عواطف بشری مهارت ویژه‌ای داشت. شیوه نگارش او ساده و داستان‌هایش انتقادی و لطیف است.

دی اچ لارنس که در زمره بهترین نویسندگان سده بیستم به‌حساب می‌آید، بخشی از شهرت و اعتبارش را به دلیل نگارش داستان‌های بحث‌برانگیزی که در زمان خودش جنجال برانگیز خوانده می‌شد، به دست آورده است.

از آثار معروف او می‌توان به رنگین‌کمان، طاووس سفید، پسرها و عاشق‌ها و زن‌های عاشق اشاره کرد اما معروف‌ترین اثر او عاشق خانم چترلی است، خلاصه‌شده این داستان با عنوان فاسق لیدی چترلی در ایران ترجمه‌شده است.

دی. اچ. لارنس ۲ مارس ۱۹۳۰ میلادی بر اثر بیماری سل در ۴۵ سالگی درگذشت.

هربرت لارنس در مقام نویسنده

داستان پسران و عشاق در شهر ناتینگام انگلیس اتفاق می‌افتد. هوارد معدنچی و همسر سلطه جویش هیلر سه پسر دارند. با مرگ یکی از پسرها در یک سانحه معدن و رفتن بقیه به لندن، ‌حساس ترین آنان استاکول‌رویای کار نقاشی را کنار می‌گذارد و نزد مادر می‌ماند. این داستان به ارتباط مادری خودخواه و سلطه جو با پسرش می‌پردازد.

باکره و کولی ترجمه کاوه میرعباسی و نشر: لوح فکر، روباه ترجمه کاوه میرعباسی و انتشارات باغ نو، فاسق لیدی چترلی با ترجمه محمد علی شیرازی و مردی که مرده بود به ترجمه پرویز داریوش از آثار منتشر شده لارنس در زبان فارسی محسوب می شوند. همچنین عشق در میان کومه‌های یونجه و مردی که جزیره‌ها را دوست داشت هر ۲ به ترجمه محمود کیانوش (انتشارات جاویدان) از دیگر آثار لارنس در زبان فارسی به شمار می آید.

جوراب ساق‌بلند سفید و داستان‌های دیگر نوشته‌ دی. اچ. لارنس، آخرین اثر این نویسنده است که در ایران به وسیله فرید قدمی ترجمه و منتشر شد. این کتاب که با پیشگفتاری تحلیلی درباره‌ ادبیات و اندیشه‌های لارنس آغاز می‌شود و شامل چهار داستان بلند و کوتاه با عنوان های جوراب ساق‌بلند سفید، انتخاب دوم، سایه‌ای در باغچه‌ رُز و مراسم تعمید است.

هربرت لارنس در مقام شاعر

محمود کیانوش نخستین مترجم آثار لارنس به فارسی و معرفی کننده چندین شعر از او در ایران است. او داستان های زنی که گریخت، عشق در میان کومه های یونجه، مردی که جزیره ها را دوست می داشت و عطر گل های داوودی لارنس را به فارسی برگرداننده است. در شعر رمز از او می خوانیم:

من جام بوسه ها را به سلامت تو برمی دارم

و از گوشه های پنهان معبدی

با نوازش های وحشی، تو را به آوای بلند می خوانم.

و شور خواستن بر کناره سرخ روشن لب های من می لغزد

و سرود درخشان

در تن سپید و باریک من فرو می چکد.

و من در برابر محراب

جام لبالب را شادمانه پیش می آورم

و تو را می خوانم که خم شوی و آن را بنوشی،

ای متعال.

آه، مرا بنوش تا من همچون رمزی

در جام تو باشم

همچون شرابی که هنوز در شور مستی است،

همچنان پرتو افشان از شور مستی.

شراب های آمیخته و یگانه تو و من

آن رمز مقدس را در می یابند.

رمان رنگین کمان شاخص ترین اثر هربرت لارنس

دی اچ لارنس از جمله به‌نام‌ترین نویسندگان انگلیسی سده بیست میلادی و از جسورترین آنان است. درون مایه‌های آثارش بر جسارت و پیشتازی او گواهی می دهد؛ موضوعاتی متنوع همچون زنان و مردان، ماهیت عشق میان آن‌ها، هویت، رشد و کنار آمدن با موجودیت فردی به عنوان یک قطب مرد یا زن، دین، روابط والدین و فرزندها، ارتباط فرد با نظام اجتماعی، آزادی، مسایل روانشناختی، ایده‌های فلسفی و ایجاد چالش برای دنیای در حال مکانیزه شدن و غیره، این‌ها همه درونمایه‌هایی هستند که پرداختن به آن‌ها در اروپای اوایل سده ۲۰ که به تازگی از دوره ویکتوریایی درآمده بود، بسیار تهور می‌طلبید.

شاید یکی از جسورانه‌ترین آثار این نویسنده، رمان رنگین کمان باشد که در انگلیس صد سال پیش، برای مدت ۱۱ سال با ممنوعیت انتشار مواجه بود. رنگین کمان داستان سه نسل از خانواده برنگون را از اواخر سده نوزده تا اوایل سده بیست برای مدتی افزون بر ۶۰ سال روایت می‌کند.

هر نسل در پی شادی فردی خویش است. به دنیا می‌آید، رشد می‌کند، کار می‌کند، ازدواج می‌کند و خط داستانی به فرزندانش انتقال می‌یابد و سپس همین چرخه ادامه می‌یابد تا نسل سوم که با انقلاب صنعتی، گشوده شدن کارخانه‌ها و مراکز صنعتی بزرگ در انگلیس، ایده به کار گرفته شدن از طرف یک قدرت بزرگ، کار با ادوات ماشینی و غیره مقارن می شود. حال، این نسل باید همان شادی ناب و رضایتمندی را که اجدادش با کار روی مزارع، ازدواج و بچه‌دار شدن یافته بودند، در میانه هیاهوی این انقلاب صنعتی بیابد. کاری که پیوسته سخت تر و سخت‌تر می‌شود.

اورسولا نوه دختری این خانواده، زنی است که از میانه رمان به بعد، محوریت داستان روی او می‌چرخد. او می خواهد که در عشق، دانش‌اندوزی و جایگاه اجتماعی به آنچه مطلوبش است، برسد. روایت این نسل سوم در شماره دوم همین رمان، یعنی رمان زن‌های عاشق، ادامه می‌یابد.

رمان رنگین کمان که یکی از ۱۰۰ رمان برتر سده بیستم میلادی به انتخاب مادرن لایبری است در ۶۴۱ صفحه به دست نشر متیس و با ترجمه ناهید قادری و افسانه قادری منتشر شد.

هربرت لارنس از نگاه نویسندگان دیگر

محمود کیانوش نویسنده، شاعر، منتقد ادبی و مترجم ایرانی که تعدادی از آثار دی اچ لارنس را به فارسی برگردانده است، درباره لارنس می گوید: او شاعری بود که داستان می نوشت؛ نقاشی بود که شعر می گفت و جامعه شناسی بود که می خواست آنچه را در جهان و انسان در می یافت به شکل های گوناگون بیان کند. شاید بتوانیم بگوییم که بعد از لارنس تا امروز انگلیس نویسنده ای به قدرت فکری و زبانی او نداشته است. او با کلمات نقاشی می کرد و نثرش موسیقی خاصی داشت و تصویرها را زنده نشان می داد. لارنس می کوشید که از طبیعت انسان و از انسان در طبیعت سخن بگوید و برای احساس انسان بیش از تعقل او ارزش قائل بود.

لارنس در طول زندگی کوتاهش (۴۵ سال) آثار زیادی در قالب داستان، شعر و مقاله به رشته تحریر در آورد. جان وورتن استاد دانشگاه ناتینگهام و نویسنده کتاب دی اچ لارنس زندگی یک بیگانه، لارنس را یک نویسنده حرفه ای می داند، بدان معنا که او مجبور بود، برخلاف بسیاری از نویسندگان هم دوره اش در آغاز سده بیستم، مانند ویرجینیا وولف و جیمز جویس از راه نویسندگی ارتزاق کند.