کرونا، بهداشت عمومی، غفلت از دیگران و سوداگری را افزایش داد

کریم پارچه‌باف دولتی امروز دوشنبه در یادداشتی با عنوان کروناویروس، تغییر سبک زندگی در عصر مدرنیته افزود: دقت در ویژگی‌ها، تأثیرات و حواشی این ویروس، ما را معتقد می‌سازد که این ویروس، ویروس سرمایه‌داری است. 

وی افزود: از اوایل ژانویه ۲۰۲۰ که خبر شیوع این ویروس در شهر ۹ میلیونی ووهان چین منتشر شد، بسیاری تصور نمی‌کردند که این ویروس بتواند در مدت چند هفته از مرزهای ووهان و چین به بیش از ۱۷۰ کشور صادر شود. این بلای همه‌گیر با انتشار گسترده‌، نه‌تنها جای خود را در صدر اخبار تمام خبرگزاری‌های گرفت، بلکه حجم بالایی از تبادلات فضای مجازی، گفت‌وگوهای فضای حقیقی، محیط‌های کاری، خانواده‌ها و حتی تصاویر ذهنی و عالم رؤیای انسان‌ها را به خود اختصاص داد.

عضو هیات علمی گروه پژوهشی مطالعات قرآنی برهان افزود: شاید بارزترین موارد شیوع ویروس در همان هفته‌های اول در بین عموم انسان‌ها با هر دین، نژاد و سنی، ایجاد اپیدمی فراگیر ترس از مرگ بود. عموم مردم، بدون حتی لحظه‌ای اندیشیدن در این‌که اگر زنده بمانیم، چه کار مهمی انجام می‌دهیم یا کدام وظیفه جهانی‌ را داریم، فقط ترس از مردن بر اثر ابتلا به این ویروس را دارند.

دولتی با بیان اینکه ویروس کرونا سبب شد بسیاری از ارتباطات خویشاوندی کم‌رنگ و حتی قطع شود، اظهار داشت: عموم مراکز مذهبی دنیا از مسجد الحرام و مسجد النبی(ص) و اعتاب مقدسه و مساجد گرفته تا عموم کنیسه‌ها و کلیساها که به‌نوعی محل تجمع و ازدحام افراد محسوب می‌شود، به‌مرور بسته شدند تا بسیاری از آداب دینی و اجتماعی هم ناخواسته تعطیل شوند.

وی با تاکید بر اینکه انسان محتاج معنویت است، گفت: علاوه بر مراکز مذهبی و معنوی، مراکز علمی، فرهنگی و تفریحی نیز تعطیل شد؛ مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، سمینارهای علمی، سینماها و سالن‌های تئاتر، مراکز گردشگری، پارک‌ها، سفرهای داخلی و خارجی و غیره نیز کنار گذاشته شد. در برخی از کشورهای اروپایی، حتی تجمع بیش از دو نفر در خارج از محیط‌های کار غیرمجاز محسوب شد. اما جایگزینی برای آن اندیشیده نشده است تا در طولانی مدت آسیب‌هایی بر سبک زندگی همه مردم در هر ملتی وارد کند.

عضو هیات علمی گروه پژوهشی مطالعات قرآنی برهان، محور شدن فرد و غفلت از دیگران را یکی از آسیب‌های مهم این حمله ویروسی دانست و افزود:  زمانی که انسان به هر قیمتی بخواهد فقط خود را از آسیب و گزند مصون دارد، خود را محور قرار داده و حاضر است همه  حتی خانواده را فدای خود یا به‌تعبیری پیش‌مرگ خویش کند تا زنده بماند. بر همین اساس حمله به فروشگاه‌ها برای خرید اجناس لازم، هرچند به‌قیمت کشتار یا آسیب زدن به دیگران باشد، پسندیده خواهد بود. در این‌صورت، دیگر مفاهیمی ازقبیل دست‌گیری از دیگران، توجه و تلاش برای رفع مشکل آنها و ایثار جایگاهی نخواهد داشت تا اخلاق از زندگی حذف شود.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی، عموم مردم از افراد ضعیف جامعه و به‌خصوص سالمندان غافل شده و  فقط به مصرف بخشی از منابع (محدود) موجود در جامعه روی می‌آورند تا در ادامه طبقه ضعیف جامعه از نظر مادی و جسمی از بین برود. اما یکی دیگر از تأثیرات منفی ویروس کرونا، فرصت‌طلبی و سودگرایی به‌هرقیمتی است. زمانی‌که مفاهیم اخلاقی از زندگی انسان دور شود، هر کاری انجام می‌دهد تا بیشترین سود و فایده را کسب کند. در چنین وضعی، انسان سودجو حاضر است مایحتاج مردم و ضروریات سلامت را احتکار کند تا با فروش آنها در زمان مناسب، به بالاترین سود برسد. در این‌حال، کشف انبارهای مملو از مایحتاج ضروری مردم در دنیا و حتی ایران را شاهد هستیم.

دولتی افزود: بخش قابل توجهی از انسان‌ها به‌دلایل گوناگون به آینده نمی‌اندیشند. با این‌حال، حتی گروهی که اهل اندیشه و برنامه‌ریزی‌ هستند نیز به یکی از تبعات زیان‌بار این ویروس مبتلا شدند که عبارت است از گرفتن انگیزه‌های دوراندیشانه و فعالیت بانشاط و گرفتار شدن به «روزمرّگی» برای فقط زنده ماندن که این امر سبب اتلاف منابع مختلف بشری و به‌خصوص وقت خواهد شد.

وی با بیان اینکه انسان در معرض آسیب جدی یا نابودی به هر خبری معطوف می‌شود، افزود: تجربه نشان داده است عموم انسان‌ها در زمان بحران به اخبار غیرواقعی و نادرست و حتی شایعات توجه نشان می‌دهند. چنین موضوعی می‌تواند به توجیه برخی از غفلت‌ها و نپذیرفتن اشتباهاتی که مرتکب شده‌ایم منجر شود تا اشکالات را برعهده دیگران گذاشته و فرافکنی کنیم.

عضو هیات علمی گروه پژوهشی مطالعات قرآنی برهان برخی از نتایج مثبت، منفی شیوع ویروس کرونا را برشمرد و افزود: تبلور مجاهدت و دل‌بستگی جامعه درمانی کشور برای کمک به هم‌نوعان، ارتقای سطح بهداشت و مراقبت‌های عمومی در جامعه، حذف بخشی از نیروهای فعال یا باتجربه جامعه، اتلاف کلان منابع مادی و معنوی، آسیب دیدن مشاغل کوچک و غیرثابت، سیطره بیش از پیش فضای مجازی بر وقت، سرمایه و سبک زندگی گروه زیادی از مردم، کاهش جدی رشد اقتصادی جهانی و ملی، صرف بودجه قابل توجه کشورها برای جلوگیری از شیوع ویروس، مطالعه و آماده‌باش مبارزه با موارد مشابه و ساختن واکسن علیه ویروس از جمله تاثیرات مثبت و منفی ویروس کرونا است.

وی با تاکید بر اینکه ارتباطات انسانی به دلیل کرونا به انجماد می‌انجامد، گفت: از این پس، تجارت کرونایی مانند موارد مشابه (آنفلوانزا و غیره) تا سال‌ها رونق خواهد داشت. از ساختن ماسک و دستکش ویژه گرفته تا واکسن و داروهای دیگر، به تجارتی پررونق تبدیل می‌شود. نسل فعلی (از کودکان شش ساله به بالا) نیز تا زمانی که زنده‌اند این وقایع را به‌خاطر دارند و ممکن است به این تجارت، رونق بخشند.

دولتی علاوه بر توصیه های پزشکی و دستورات مسوولان مبنی بر ماندن در خانه، تقویت ارتباط با خدا را مهم دانست و اظهار داشت: لازم است بدانیم همه چیز به‌دست خداست و اراده الهی بر تمام اراده‌ها غالب است و  این ویروس همانند تمام موارد به‌ظاهر خوب و بد دیگر، امتحان است تا خوبان را با انجام اعمال شایسته ارتقاء بخشد و بدان را به حضیض ذلت برساند. بر همین اساس بهتر است در این زمان بخشیدن اجاره املاک، کمک به هم‌نوعان، به‌تعویق انداختن مطالبات، تقویت انصاف، تعمیق ارتباطات‌ها و دست‌گیری‌ها از نیازمندان را پررنگ کنیم.

طبق آخرین آمار ابتلا به کرونا در کشور، تاکنون ۳۸ هزار و ۳۰۹ نفر به طور قطعی در کشور به ویروس کرونا مبتلا شدند و ۲ هزار و ۶۴۰ نفر بر اثر این ویروس فوت کرده و ۱۲ هزار و ۳۹۱ نفر نیز بهبود یافته‌اند.