انجمن جامعه شناسی ایران در نامه‌ای که برای انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی، انجمن جامعه‌شناسی اروپا، انجمن جامعه‌شناسی آمریکا و انجمن مطالعات خاورمیانه ارسال کرده است، نگرانی خود را از ادامه تحریم‌های تحمیلی توسط دولت امریکا بر ایران و تشدید آنها اعلام کرده و از آنها خواسته که در این دوره بحرانی ناشی از پاندمی جهانی کووید-۱۹، با این انجمن هم صدا و خواستار کاهش تحریم‌ها باشند.
در این نامه به نقش علوم اجتماعی و انجمن جامعه شناسی ایران در نقد سازنده مشکلات داخلی و تلاش برای بهبود نظام حکمرانی و سلامتی عمومی در ایران اشاره شده و با توجه به میراث مشترک جامعه‌شناسان و دغدغه آنها نسبت به صلح، عدالت و رفاه انسانی؛ و ضرورت اقدام مشترک در جهان به هم پیوسته امروز، اظهار امیدواری شده است که این انجمن‌ها از خواسته انجمن جامعه‌شناسی ایران برای لغو تحریم‌ها حمایت کنند.
این نامه که به امضای «سید حسین سراج‌زاده»، ریس انجمن جامعه شناسی ایران رسیده، از طرف هیئت مدیره و اعضای «انجمن جامعه‌شناسی ایران» برای انجمن‌های جامعه‌شناسی بین‌المللی ارسال شده تا نگرانی خود را از ادامه تحریم‌های تحمیلی توسط دولت امریکا بر ایران و تشدید آنها اعلام کند. انجمن جامعه‌شناسی ایران با ایجاد هم‌صدایی در این دوره بحرانی ناشی از پاندمی جهانی کووید-۱۹، خواستار کاهش تحریم‌ها علیه ایران شده است.
در این متن اثر ترکیبی مخرب تحریم‌ها و شیوع کرونا بر اقتصاد ایران و زندگی مردم به ویژه طبقات پایین جامعه مطرح شده و پی‌آمدهای این وضعیت برای کاهش سرمایه‌گذاری در بهداشت و آموزش عالی و نیز آثار منفی آن بر رشد علوم اجتماعی به اختصار بیان شده است.
به گفته «سراج‌زاده»، این پاندمی که جامعه ایرانی را فرا گرفته است همراه با تشدید تحریم‌ها، اقتصاد ایران را با رکود عمیقی روبرو کرده که زندگی ۸۰ میلیون ایرانی را به مخاطره می‌اندازد. تحریم‌های اقتصادی بر همه اثر می‌گذارند اما آثار آن بر افراد دارای درآمدهای پایین به مراتب بیشتر است، چرا که در مواجهه با تهدیدهای معیشتی، آنها را وادار می‌کند تا در بحران سلامت عمومی به کار در شرایط غیرایمن ادامه دهند.
مطالعات اعضای انجمن جامعه‌شناسی ایران درباره روند تحولات بودجه دولت ایران نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته، بخشی از منابعی که در اثر لغو تحریم‌ها در اختیار ایران قرار گرفت بود، در بخش بهداشت و درمان و گسترش بیمه‌های سلامت، سرمایه‌گذاری شد. اما خروج یک‌جانبه امریکا از برجام و اعمال تحریم‌های جدید توسط دولت «ترامپ» موجب شد تا این سرمایه‌گذاری‌ها با کاستی‌هایی مواجه شود. این تحریم‌ها از سوی دیگر روابط بانکی و تجاری ایران را هم مختل کرده و شرایط دشواری به وجود آورده است که زیرساخت‌های دریافت کمک‌های متعارف انسان‌دوستانه و سلامت عمومی و خرید دارو و تجهیزات پزشکی را در عمل مشکل و گاه ناممکن کرده است.
بدیهی است که در چنین بحرانی، جامعه‌شناسان هم به عنوان بخشی از مردم این جامعه، با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند. با وجود این، اثر هم‌افزای تحریم‌ها و شیوع ویروس کووید-۱۹ بر حرفه جامعه‌شناسی هم اجتناب‌ناپذیر است.
بنابر اظهارات هیئت مدیره و اعضای انجمن جامعه‌شناسی در این نامه، «به دلیل کمبود منابع اقتصادی، آموزش دانشگاهی هم درست به مانند زیرساخت‌های بهداشتی کشور با مشکلاتی مواجه شده و ادامه این شرایط به کاهش شدید در بودجه و سرمایه آموزش عالی خواهد انجامید. در مقایسه با سایر حوزه‌های آموزشی و پژوهشی، که برای اقتصاد کشور ضروری دانسته می‌شوند، علوم اجتماعی بیشترین آسیب‌ها را متحمل می‌شود. باید افزود که این بخش به پژوهشگران، استادان و کارشناسان نیمه‌وقت و پاره‌وقت وابستگی زیادی دارد و آنها اولین کسانی خواهند بود که در شرایط کمبود بودجه و سرمایه در بخش آموزش و پژوهش کنار گذاشته خواهند شد».
با استناد به نامه مذکور، علاوه بر این، «در شرایطی که تفکر انتقادی اجتماعی یکی از ضرورت‌های پرداختن به چالش‌های سیاسی و اجتماعی است، کمبود منابع مالی ناشی از بحران اقتصادی و بحران کووید-۱۹ باعث وقفه در ارائه آموزش با کیفیت هم می‌شود. این پاندمی اکنون باعث تعطیلی دانشگاه‌ها شده و آموزش از طریق فضاهای مجازی را ضروری ساخته است، اما دانشگاه‌ها و دانشجویان آمادگی لازم را ندارند و زیرساخت‌های لازم برای تأمین فضاهای جدید به منظور ارائه تجربه معنادار آموزش به دانشجویان ضعیف است. با آن‌که به خاطر این چالش‌ها همه دانشگاه‌ها آسیب‌هایی می‌بینند، دانشگاه‌های شهرهای کوچک بیشترین آسیب را خواهند دید. با کوچک شدن فضاهای بحث و نقدی که جامعه‌شناسان ایرانی با تلاش و زحمت برپا و حفظ کرده‌اند، دسترسی نسل جدید دانشجویان به این فضاها محدودتر خواهند شد. به این ترتیب، بخش جامعه‌شناسی دانشگاه و جامعه ایران از این بابت خسارت‌های جبران ناپذیری می‌بیند».
به گفته رئیس و اعضای هیئت مدیره این انجمن، انجمن جامعه‌شناسی ایران، از همان روزهای ابتدای تأسیس به چالش‌های اجتماعی و از جمله مسائل مرتبط با حکمرانی دموکراتیک و سلامت عمومی پرداخته و برای نقد و تحلیل آنها از همه امکانات موجود در دانشگاه و حوزه عمومی بهره برده است.
همچنین به طور مداوم نسبت به کاستی‌ها و محدودیت‌های داخلی کاملاً آگاه بوده، و همواره از یک موضع انتقادی در جهت مداخله سازنده برای اصلاح آنها کوشیده است. با این حال، تحریم‌ها، به خصوص در شرایط بحران ناشی از شیوع کرونا از توان این انجمن برای اثربخشی انتقادی و سازنده در سطح جامعه می‌کاهد.
در قسمت پایانی این نامه، آمده است که: «امروز بیش از هر زمان دیگری ما به همبستگی انسانی و کنش هماهنگ نیاز داریم. هر چه جهان پیوسته‌تر می‌شود، مشکلات ما هم بیشتر به هم پیوند می‌خورد، و همکاری جهانی ما برای پرداختن به آنها ضرورت بیشتری پیدا می‌کند. انجمن جامعه‌شناسی ایران به عنوان یکی از بهره‌مندان از میراث مشترک تاریخی جامعه‌شناسی و یکی از وارثان دغدغه اصلی این علم نسبت به صلح، عدالت و رفاه انسانی، امیدوار است در تلاش خود برای کاهش دشواری‌های موجود و حفظ نقش اثربخش اجتماع علمی جامعه‌شناسان در مقابله با این مسائل، از حمایت همکاران بین المللی خود برای لغو تحریم‌های اقتصادی برخوردار باشد».
نظر شما