حال خوش اما مغفول دریاچه ارومیه

افزایش تراز و وسعت این حوزه آبی از یک سو و تکمیل طرح‌های انتقال آب طی سال جاری از سوی دیگر، امیدواری‌ها برای ترخیص نگین آبی آذربایجان از بیمارستان تدبیر و امید را در میان افراد مطلع قوت بخشیده است اما عموم نیز باید به زودی به عیادتش بروند و حال و روزش را جویا شوند. 

این حال و روز خوش که طی هفت سال گذشته و به تدریج در سایه بارندگی‌های مناسب و مدیریت منابع آبی از سوی ستاد احیای دریاچه ارومیه حاصل شده، برخی از خارجی‌ها را هم به واکنش واداشته است تا جایی که هماهنگ‌کننده سازمان ملل در تهران در توییتی از تغییر قابل توجه وضعیت دریاچه ارومیه ابراز خوشحالی کرده است.

ابراز خوشحالی هماهنگ‌کننده سازمان ملل در تهران و مدیر برنامه توسعه سازمان ملل متحد از حال و روز خوش دریاچه ارومیه

گری لوییس (Gary Lewis) در این توییت دو عکس متفاوت از وضعیت دریاچه ارومیه طی سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۲۰ منتشر و آورده است: اولین‌بار که در سال ۲۰۱۳ مصادف با سال ۱۳۹۲ دریاچه ارومیه را دیدم، هیچ‌چیزی جز نمک در آن نبود؛ اکنون با گذشت هفت سال وضعیت واقعا بهبودیافته و از دیدن این تغییر بسیار خوشحالم.

این توییت هماهنگ‌کننده سازمان ملل در تهران که حدود ۱۶ هزار دنبال‌کننده نیز دارد، ۱۷۲ بار بازنشر شده که نشان‌دهنده اهمیت دریاچه ارومیه در افکار عمومی جهانی دارد و هلن کلارک (Helen Clark) سیاستمدار باسابقه نیوزیلندی و مدیر برنامه توسعه سازمان ملل متحد نیز از جمله افرادی است که پس از این توییت، از بهبود وضعیت دریاچه ارومیه ابراز خوشحالی کرده و آن را دلگرم‌کننده خوانده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی نیز در خصوص وضعیت فعلی دریاچه ارومیه می‌گوید: طبق آخرین پایش صورت گرفته تراز این دریاچه به یک‌هزار و ۲۷۱ متر و ۷۳ سانتی‌متر رسیده که ۳۲ سانتی‌متر بیشتر از زمان مشابه سال گذشته است.

اتابک جعفری افزود: میزان آب موجود در این دریاچه نیز چهار میلیارد و ۷۱۰ میلیون مترمکعب بوده که حدود یک میلیارد مترمکعب بیشتر از زمان مشابه سال گذشته برآورد می‌شود.

وی از افزایش حدود ۲۱۰ کیلومترمربعی وسعت دریاچه ارومیه طی یک سال گذشته خبر داد و بیان کرد: وسعت نگین آبی آذربایجان در آخرین پایش به حدود سه هزار و ۱۱۳ کیلومترمربع رسیده است.

«جعفری» حداقل تراز مشاهده شده برای دریاچه ارومیه را یک‌هزار و ۲۷۰ متر و چهار سانتی‌متر در روز ۱۸ مهر ۱۳۹۴ اعلام کرد و ادامه داد: طبق آخرین پایش طی حدود چهار سال و نیم گذشته، این رقم ۱۶۹ سانتی‌متر افزایش یافته است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی اظهار کرد: حجم آب موجود در دریاچه نیز در این مدت از ۶۹۰ میلیون مترمکعب با افزایش چهار میلیارد و ۲۰ میلیون مترمکعبی به چهار میلیارد و ۷۱۰ میلیون مترمکعب رسیده است.

وی با بیان اینکه وسعت دریاچه ارومیه در کمترین میزان به یک هزار و ۳۳۵ کیلومترمربع رسیده بود، گفت: طبق آخرین پایش، وسعت آبی دریاچه ارومیه نیز یک‌هزار و ۷۷۸ کیلومتر مربع بیشتر شده و از سه هزار و ۱۰۰ کیلومتر مربع فراتر رفته است.

با بهره‌برداری از طرح‌های نیمه‌تمام ستاد احیای دریاچه ارومیه، وضعیت باز هم بهتر می‌شود تا وعده رییس‌جمهوری مبنی بر نجات نگین آبی آذربایجان تحقق یابد

وی  با اشاره به اینکه یکی از عوامل مهم بهبود این شرایط، اجرای طرح‌های انتقال آب به بستر دریاچه ارومیه بوده، ابراز امیدواری کرد با اجرای کامل و بهره‌برداری از طرح‌های نیمه‌تمام، شرایط به مراتب از وضعیت فعلی بهتر باشد.

به گزارش ایرنا طی زمستان ۱۳۹۷ و بهار ۱۳۹۸ به واسطه افزایش میزان آب ورودی به دریاچه، تراز آن طی چند ماه بیش از یک متر افزایش یافت و امید زیادی را در راستای احیای این دریاچه ایجاد کرد؛ اگرچه در ماه‌های بعدی و به واسطه کاهش آب‌های ورودی و تبخیر آب، تراز دریاچه روند کاهشی داشت ولی سطح آن در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته همچنان بالاتر بوده است.

با وجود این افزایش نسبی تراز، نمودار تغییرات ۳۰ ساله دریاچه ارومیه بر پایه داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد که این دریاچه هنوز با روزهای خوب خود فاصله زیادی دارد و افزایش بارش‌ها و استفاده بهینه از منابع آبی بر اساس سیاست‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌تواند ضمن ادامه روند افزایش تراز آب این دریاچه، به احیای کامل آن بیانجامد.

قبل از تشکیل این ستاد تراز دریاچه سالانه به طور متوسط ۴۰ سانتی‌متر کاهش می‌یافت اما در سایه برنامه‌ریزی، تخصیص اعتبار و تلاش دولت تدبیر و امید برای احیای این دریاچه، روند خشک شدن آن متوقف شد و بارندگی‌ها هم به کمک دریاچه آمد.

هرچند تراز یک‌هزار و ۲۷۴ متر به عنوان ارتفاع اکولوژیک دریاچه ارومیه اعلام شده‌ ولی این دریاچه در تراز یک‌هزار و ۲۷۲ متر هم شرایط مطلوب خواهد داشت و بیش از ۹۵ درصد کانون‌های ریزگرد آن رفع خواهد شد.

دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار است ظرف مدت ۱۰ سال /از ۱۳۹۴/ به تراز اکولوژیک خود برسد که حدود یک‌ونیم تا ۲ سال از برنامه عقب است؛ این دریاچه از اواسط دهه ۱۳۸۰ شروع به خشک شدن کرد و بنا بر آمار بین‌المللی تا سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۸۰ درصد از مساحت آن خشک شد.