در گزیده ای از گزارش روزنامه اعتماد می خوانیم: ایران که پیش از این با همکاری ترکیه و روسیه توانسته بود با ابتکار سه‌جانبه آستانه ضمن تسهیل گفت‌وگوهای سوری- سوری، زمینه‌ساز آتش‌بس و کاهش تنش گسترده در خاک سوریه باشد، حالا با ایجاد شکاف‌های تازه میان ترکیه و روسیه، در شرایطی که گفت‌وگوهای فرآیند آستانه و گفت‌وگوها برای تدوین قانون اساسی جدید سوریه، تقریبا معلق شده‌اند، بار دیگر رایزنی‌هایش را با طرفین برای پایان دادن به بحران یک دهه‌ای سوریه از سر گرفته است.
ظریف درست یک سال پیش به سوریه رفته بود؛ سفری که در پی برخی جنجال‌ها در پی اولین سفر بشار اسد به تهران، بعد از بحران سوریه به دعوت مستقیم رییس‌جمهور سوریه انجام می‌شد.
سفر سال گذشته ظریف به سوریه در شرایطی انجام شد که بخش عمده‌ای از حومه دمشق توسط نیروهای ارتش سوریه از گروه‌های تروریستی پاکسازی شده‌بود. اما شرایط سوریه در طول یک سال گذشته دستخوش تغییرات زیادی شده است. در طول یک سال گذشته، برخی دولت‌های عربی روابط خود را با دولت سوریه بهبود بخشیده‌اند و سفارتخانه‌های کشورهایی مانند امارات متحده عربی و بحرین در این کشور بازگشایی شده است. گروهی از کشورهای عربی همچنین خواهان بازگشت سوریه به اتحادیه عرب هستند، هر چند عربستان سعودی هنوز با این پیشنهاد موافقت نکرده است. با اعلام عقب‌نشینی امریکا از شمال سوریه و پیشروی ارتش سوریه در استان ادلب، متغیرهای تازه‌ای به معادله پیچیده سوریه وارد شده‌اند.
روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه به عنوان سه ضامن اصلی آتش‌بس در سوریه، طی سال‌های گذشته ۵ بار با یکدیگر گفت‌وگو کرده‌بودند و موفق شدند کاهش تنش و آتش‌بس را در بخش عمده‌ای از خاک سوریه اجرا کنند. اما این گفت‌وگوها که آخرین بار ۲۵ شهریورماه گذشته در آنکارا پایتخت ترکیه برگزار شد، اکنون ماه‌هاست که متوقف شده است. ترکیه که ضامن آتش‌بس در استان ادلب بود، ادعا می‌کند نیروهای ارتش سوریه با پیشروی در این استان از کشورشان، آتش‌بس را نقض کرده‌اند. در برابر مسکو و دمشق، تاکید می‌کنند که پیشروی‌های ارتش سوریه با پشتیبانی روسیه در ادلب با هدف مهار حملات گروه‌های تروریستی بوده است که آنکارا از مهار و سوا کردن آنها از گروه‌های مخالف دولت، ناتوان بود.
در این میان، ایران دست از تلاش برای آشتی میان طرف‌های درگیر در ادلب و میانجی‌گری برای از سرگیری اجرای توافق آستانه برنداشته است. دیدارهای دوره‌ای میان روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه، قرار بود که اواخر پاییز پارسال و سه ماه بعد از دور پنجم گفت‌وگوها در آنکارا به میزبانی تهران برگزار شود اما ترکیه تا اواخر سال گذشته حاضر به پذیرش دعوت ایران برای گفت‌وگوی سه‌جانبه نشده بود. میخاییل بوگدانف، معاون رییس‌جمهور روسیه اواخر بهمن‌ماه گفته بود که برگزاری نشست سه‌جانبه روسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه در تهران، منوط به پذیرش رییس‌جمهور ترکیه است. در این میان شیوع جهانی بیماری کرونا، مزید بر علت شده است تا این نشست‌ها فعلا به تعویق بیفتد، چنانچه نشست هیات‌های سه کشور در نورسلطان، پایتخت قزاقستان هم به دلیل مشابهی تا زمانی نامعلوم به تعویق افتاده است.
درگیری‌ها در استان ادلب، به‌رغم شیوع بیماری کرونا همچنان ادامه دارد و ارتش ترکیه به شکل گسترده‌ای در حال تقویت نیروهای خود در این منطقه است. استان ادلب، تنها استان سوریه است که همچنان کنترل آن در اختیار گروه‌های مخالف دولت قرار دارد. بخش عمده‌ای از خاک این استان تحت تسلط گروه هیات تحریر الشام، وابسته به القاعده است. همزمان با ادامه درگیری‌ها در ادلب، رسانه‌های غربی بعد از مدتی سکوت بار دیگر تبلیغات در مورد احتمال استفاده از سلاح‌های شیمیایی، هدف قرار دادن اماکن غیرنظامی از جمله بیمارستان‌ها و مدارس توسط نیروهای سوریه و روسیه را از سر گرفته‌اند و در عین حال نسبت به احتمال شیوع گسترده بیماری کرونا در این استان جنگ‌زده گمانه‌زنی می‌کنند. تبلیغات رسانه‌های غربی این نگرانی را افزایش داده است که در طول هفته‌های پیش رو ادلب شاهد افزایش حملات و خرابکاری‌ها از سوی گروه‌های تروریستی باشد. تاکنون دمشق و مسکو بارها هشدار داده‌اند که گروه‌های تروریستی حاضر در ادلب، مانند گذشته ممکن است برای جلب حمایت خارجی، حملات شیمیایی جعلی انجام دهند و با صحنه‌سازی دولت مرکزی سوریه را به اجرای چنین عملیاتی متهم کنند.
نظر شما