یک جامعه شناس: شبکه‌های برون مرزی را مرجع اخبار ایران کنیم

علیرضا خانی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، با اشاره به شیوع ویروس کرونا و تحت تاثیر قرار گرفتن رسانه‌های جهان از این اتفاق، گفت: شبکه‌های خارجی از نقاط ابهام سوء‌استفاده و بهره‌برداری می‌کنند. در این شرایط اگر شبکه‌های برون مرزی صداوسیما نقاط ابهام را برطرف کنند دیگر مفر و فرصتی باقی نمی‌ماند که آن‌ها بخواهند از آن سوء استفاده کرده و به اصطلاح از فضای مه‌آلود بهره‌برداری کنند.

وی با بیان اینکه در شرایط اپیدمی ویروس کرونا در ایران، آن‌ها طبیعتا روی نقاط ابهام دست می‌گذارند، افزود: با وجود همه‌گیری جهانی ویروس کرونا، شبکه‌های معاند در قالب ویژه برنامه‌های مفصل نسبت به شیوع کرونا و ارائه آمارهای نادرست از آن در ایران دست زده‌اند.

این جامعه شناس ادامه داد: اگر از منظر رسانه‌ای نگاه کنیم، طبیعتا وقتی اتفاقی می‌افتد، مدیریت آن اتفاق است که می تواند محل نقد یا اتهام زنی قرار بگیرد، مدیریت شیوع کرونا در ایران مثل بسیاری از نقاط دیگر ممکن است نواقص و مشکلاتی داشته باشد، اگر رسانه‌های داخلی خودشان با آزادی کامل سیستم مدیریت را نقد کنند و نقاط ضعف و قوت آن را بازتاب دهند، برای اصلاح این مدیریت، فضای خالی نمی‌ماند که رسانه‌های دیگر بخواهند سوار بر موج شوند.

رسانه‌های داخلی از موضع دلسوزی  وارد عرصه نقد شوند

خانی گفت: بنابراین بهترین کار این است که رسانه‌های داخلی از موضع دلسوزی و با نگاه ملی وارد عرصه نقد مشکلات، ضعف‌ها، ناکارآمدی‌ها و اشتباهات شوند و طبیعتا در این شرایط حرف جدیدی نمی‌ماند که رسانه‌های مخالف بخواهند از آنها استفاده کنند یا سوار بر موضوع شوند.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به شیوع ویروس کرونا و همه گیری جهانی، شبکه‌های برون مرزی از جمله پرس تی وی، هیسپان تی وی و العالم در شفاف سازی علل این حوادث چه نقشی ایفا می‌کنند، خاطر نشان کرد: شبکه‌های برون مرزی باید این امکان را داشته باشند که بتوانند شفاف سازی کرده و به اطلاعات دست پیدا کنند، در واقع این موضوع بیماری که با خطوط قرمزی  همراه است، نباید دستاویزی برای شبکه‌های معاند قرار گیرد.

این کارشناس رسانه گفت: اخبار موثق را رسانه‌ها باید از ستاد مدیریت کرونا و نهادهای مدیریتی کشور بخواهند تا بتوانند آن را بازتاب دهند، اگر ما خودمان در اطلاع رسانی پیشتاز باشیم، طبیعتا رسانه‌های خارجی که منبع خبرشان رسانه‌های داخلی خواهد بود و نمی‌توانند به منابع موهوم و مبهم رو بیاورند، وقتی رسانه‌های داخلی راجع به همه جوانب خبررسانی کنند، آن‌ها دیگر دستاویزی نخواهند داشت.

خانی در همین باره افزود: شبکه‌های برون مرزی ما اگر پوشش متوازنی از شیوع جهانی این ویروس دهند و به همان نسبت که خبرهای مربوط به جهان را پوشش می‌دهند، خبرهای داخلی را هم با نگاه یکسان پوشش دهند، دیگر جایی برای مانور رسانه‌های بیگانه باقی نمی‌ماند. شبکه های برون مرزی ما باید خودشان را تبدیل به مرجع خبری کنند، وقتی این‌گونه شود، طبیعتا آن‌ها به ما استناد می کنند و چون به ما استناد می کنند دیگر ادعا و دستاویزی برای اینکه نشان دهند خبری در داخل سانسور می شود، ندارند.

وقتی شبکه‌های بین المللی ما همچون پرس‌تی‌وی آمار، جزئیات، کمبودها و نقاط ضعف و قوت را بگویندخلائی برای سوء استفاده باقی نمی‌ماند. اما وقتی که این خبررسانی ضعیف باشد، طبیعتا کسانی که می خواهند حفره ها را پر کنند از آن خلاء ها استفاده می کنند. بنابراین باید اگر کمبودی وجود دارد رسانه‌های خودمان شفاف اعلام کنند و تصویرش را نشان دهند.

این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه « در برخی از کشورها مردم هجوم می‌برند و در فروشگاه‌ها قفسه‌ها را خالی می‌کنند، اما رسانه‌های این کشورها واقعیت را نشان می دهند و به این ترتیب اعتماد مخاطب جلب می‌شود»، گفت: فرض کنید در یک استانی کمبودی به وجود بیاید. اگر پرس تی وی گزارش این موضوع را پخش کند، شبکه‌های خارجی می‌خواهند به چه استناد کنند؟ اگر به پرس تی وی استناد کنند که این باعث افتخار است و شفافیت ما را نشان می‌دهد. وقتی این اتفاق می‌افتد از این فرصت در جهت اغنای مخاطب می‌توان استفاده کرد. وقتی اتفاق ناگواری می‌افتد اگر اولین خبر را یک شبکه خارجی مخابره کند  و بعد شبکه داخلی، معنایش این است که شبکه‌های داخلی نمی‌خواستند که این خبر را منتشر کنند ولی اگر همان اتفاق منفی را اول شبکه های داخلی پوشش دهند اساسا شبکه های خارجی استنادشان شبکه های داخلی می شود، البته همین اتفاق هم در حال رخ دادن است اما حفره های زیادی است که ما باید آن ها را پر کنیم. اگر خودمان خلاء را پر نکنیم دیگران این کار می کنند و با روشی غرض ورزانه، عمل می کنند.

خانی خاطرنشان کرد: اهمیت فعالیت شبکه‌های برون مرزی صداوسیما به ویژه در شرایط کنونی در این است که تبدیل به مرجع شوند، وقتی به مرجع تبدیل شدند رسانه های خارجی چه معاند یا حتی رسانه‌های بی‌طرف درباره خبرهای ایران به منبع دست دوم تبدیل می‌شوند، بنابراین بسیاری از مخاطبان ممکن است به رسانه های داخلی هدایت شوند و این اهمیتش در چنین مواقعی آشکار می شود؛ یعنی زمانی که اخبار ایران برجسته شده، رسانه های برون مرزی ما می توانند از این موقعیت برای تبدیل شدن به مرجع  استفاده کنند. در این شرایط مخاطبانشان را افزایش می دهند و آن زمان توان تاثیرگذاری بیشتر بر افکار مخاطبانشان را دارند.