همه گیری جهانی کووید-۱۹ با وجود ناگواری ها و تلخی های آن، مایه عبرتی است برای اهل بصیرت.
مطالعه عمیق و رصد عرصه ای این پدیده شوم حاکی از آن است که هنوز زبان مشترک غلبه علمی بر عامل بسیار ریز و ضعیف آن در جهان شکل نگرفته است! پس موضوع داروی مؤثر و تولید واکسن آن به این زودی ها مورد تردید هست.
اما در ورای این تهدید جدی درس های بسیار بااهمیتی نظیر اینکه علم ظرفیت و قدرت لازم برای تفکر مطلق گرایی علمی ندارد و توجه به معنویات و تعاملات اجتماعی به رعایت کرامت و شرافت انسانی و رعایت حق انسان ها، اعم از حق حیات و حقوق مدنی با رویکرد عدالت برای جامعه جهانی بیشتر نمود پیدا کرده است.
درس دیگری که از این عرصه پرخوف و بیم می‌آموزیم، فراز و فرودهای نظام سلامت کشورها است. خوشبختانه نظام سلامت ما در مجموع از دیگر نظام های سلامت جهانی ابزار برتری دارد. کنجکاوی در این موضوع تمرکز نگارنده را بر ارزیابی ویدئو کنفرانسی مرتبط با مسئله افزود که منجر به اعلام نکته نظرات زیر شد تا در صورت تمایل صاحبان فکر و اندیشه با مطالبه گری صائب، زمینه مشارکت اجتماعی را برای مقابله با بلیه کووید-۱۹ فراهم کند.
وبینار یا ویدئو کنفرانسی، با عنوان کووید-۱۹ صرف نظر از فرصت خوب تبادل اطلاعات و ارتقاء تجارب و دانش مفید در خصوص بحران اپیدمی مذکور، می‌توان استنتاج جلسه را همراه با نگرانی‌هایی دانست که ریشه در خلاء برنامه ریزی مواجهه با چنین بحرانی دارد.
جالب تر از جمع‌بندی ارایه دهنده که به حق گریزی هم به بازآیی و بازشناسی و مقوله‌های اجتماعی و حفظ محیط زیست نمود، میزبان محترم که ردای استادی بر تن دارد، به نوعی خلاء و عدم کفایت فعالیت های جاری را با تاکید بر صلاح و صواب دانستن بیانات استاد مدعو، بیان کردند.
با امعان نظر به توضیحات مدعو و توضیح استاد مسوول و مدیر، اینطور بر می آید که مدیریت کنترل اپیدمی با واقعیت و رعایت اصول علمی فاصله فاحش دارد.
رویکرد، اغلب درمان نگر است تا اینکه جامعه نگر باشد! این خود هزینه بسیار گران مادی و معنوی در پی دارد. واقعیت این است علم و اقدام اجتماعی نمودن مدیریت سلامت مغفول مانده است.
برای تصریح در اتخاذ تصمیم درست و اصلاح ناهماهنگی های جاری توجه علاقه مندان را به اصول مراقبت از بیماری معطوف می نماید:
١- تشخیص قطعی
٢- اعلام بروز یا شیوع بیماری
٣- جداسازی بیماران در حد مقدورات
٤- قرنطینه تماس گیرندگان سالم با بیماران
٥ - ضدعفونی برنامه ریزی شده در خصوص مواد و مخروجات حاوی عوامل عفونت‌زا
٦- آموزش خصوصی(بیمار و اطرافیان) و آموزش عمومی به جامعه
٧- واکسیناسیون، اگر ممکن باشد
روند برنامه ریزی کنترل اپیدمی بیشتر بیمارنگر است، کمتر به مسیر معمول مراقبت از بیماری معطوف است.
انتظار می رود با تعاطی و تعامل متخصصان مختلف بالینی، اپیدمیولوژیست‌ها، ارتقاء سلامت و بهداشت محیط در جهت اجتماعی نمودن برنامه ملی مقابله با بحران موجود پروتکلی هوشمندانه و جامع نگر در مراقبت از بیماری و بازگرداندن سلامت بیماران همت کنند.
علی الماسی، استاد دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
