تغذیه و روزه‌داری در شرایط کرونا

توجه به نکات تغذیه ای و اصول غذایی برای افرادی که شرایط روزه گرفتن را دارند از اهمیت زیادی به ویژه در شرایط کرونایی برخوردار است به حدی که دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همزمان با ماه مبارک رمضان راهنمای تغذیه و پیشگیری از بیماری کرونا را منتشر نموده است.
در این راهنما آمده است: بر اساس گزارش اخیر سازمان جهانی بهداشت، هیچ مطالعه ای مبنی بر ارتباط روزه‌داری با افزایش ابتلا به بیماری کووید-۱۹ دیده نشده است.
 بر طبق توصیه های ﻓﺮﻫﻨﮕﺴـﺘﺎن ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻰ ﺑـﺎ ﻧﻈـﺮ ﻣﺮاﺟـﻊ ﻋﻈـﺎم تقلید و ﭘﺰﺷــﻜﺎن ﻣﺘﺨﺼــﺺ ﺑــﺮای اﻧﺠﺎم این ﻓﺮﻳﻀﻪ واﺟــﺐ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺷــﺮاﻳﻂ ﺑﺤــﺮان وﻳــﺮوس کرونا، پزشکان متفق القول هستند که نخوردن غذا به طور متناوب در روزه‌داری اسلامی، نه تنها عارضه ای در افراد سالم ایجاد نمی کند بلکه سبب ﺗﻘﻮﻳـﺖ اﻳﻤﻨـﻰ ﺑـﺪن، ﻛـﺎﻫﺶ ﭘﺎﺳـﺦ ﻫـﺎی اﻟﺘﻬـﺎﺑﻰ زﻳـﺎن ﺑـﺎر و ﺑﻬﺒـﻮد واﻛـﻨﺶ ﺑـﺪن در ﻣﻮارد اﺳﺘﺮس ﻣﻰ ﺷﻮد. 
بنابراین در شرایط فعلی تمامی اﻓـﺮاد ﺳـﺎﻟﻢ ﻛﻤﺘـﺮ از ٦٥ ﺳـﺎل که روزه گرفتن برای بدنشان خطر ندارد ﺑـﺎ رﻋﺎﻳـﺖ ﻣـﻮارد ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻰ و ﺗﻐﺬﻳـﻪ ای ﻣـﻰ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ روزه ﺑﮕﻴﺮﻧــﺪ اما در ﻣـﻮرد ﺑﻴﻤـﺎراﻧﻰ ﻛـﻪ ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ وﻳـﺮوس ﻛﺮوﻧـﺎ ﺷـﺪه و ﺑﻬﺒـﻮد ﻳﺎﻓﺘـﻪ اﻧـﺪ ﺗﻮﺻـﻴﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺎ ٦ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از ﺑﻴﻤﺎری اﻗﺪام ﺑﻪ روزه داری ﻧﻜﻨﻨﺪ.
در همین راستا سامانه مشاوره تغذیه ای برای پاسخگویی به پرسش‌های تغذیه‌ای مرتبط با کرونا همزمان با ماه مبارک رمضان از طریق تماس با شماره تلفن ۴۰۳۰ در سطح کشور راه‌اندازی شده است.
پزشکان و متخصصان علم تغذیه خود مراقبتی در رعایت اصول تغذیه‌ای همگام با روزه‌داری را مورد تاکید قرار داده‌اند و بر پرهیز از عادات غذایی نادرست برای حفظ سلامت روزه‌داران توجه ویژه ای دارند.

عادات نادرست غذایی به سلامت روزه‌داران آسیب وارد می‌کند

استاد گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص اهمیت تغذیه در روزه‌داری گفت: عادات نادرست غذایی در ماه مبارک رمضان می‌تواند به سلامت روزه‌داران آسیب وارد کند.
دکتر مجید غیور مبرهن افزود: نوشیدن آب سرد در زمان افطار یکی از رفتارهای نادرست غذایی است.
وی اضافه کرد: باید روزداران روزه خود را با نوشیدن آب و یا چای ولرم افطار کنند و از نوشیدن آب و یا شربت سرد به شکل جدی خودداری کنند.
استاد گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: نوشیدن حجم زیاد آب در زمان افطار و سحر نیز می‌تواند به دستگاه گوارش آسیب وارد کند و تاثیری در جلوگیری از تشنگی ندارد.
غیور افزود: نوشیدن چای در ماه مبارک رمضان به ویژه در زمان سحر به دلیل مدر بودن آن توصیه نمی شود.
وی با تاکید بر این که روزه‌داران باید از پرخوری نیز در ماه مبارک رمضان پرهیز کنند تصریح کرد: در زمان افطار به دلیل این که دستگاه گوارش مدت زمانی طولانی در حالت استراحت بوده است وارد کردن حجم زیاد و ناگهانی مواد غذایی می تواند به دستگاه گوارش آسیب برساند.

عضو دیگر هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: سلامتی بدن در گرو کارکرد مطلوب دستگاه گوارش است لذا اگر یک سیستم گوارشی سالم داشته باشیم و از تغذیه خوبی بهره مند شویم هرگز بیمار نخواهیم شد.
دکتر سید رضا موسی الحسینی افزود: روزه داری در فرد سالم  باعث ایجاد بیماری در بدن نمی شود اما در ماه رمضان به دلیل این که عادات غذایی در یک ماه تغییر می کند افراد شاید با اندکی تغییر شرایط گوارشی رو به رو شوند اما روزه داری نه تنها باعث بیماری نمی شود بلکه با رعایت رژیم غذایی درست در بهبود عملکرد سیستم گوارشی نیز می تواند مفید باشد.
وی ادامه داد: اگر روزه داران شرایط درست تغذیه را در ماه مبارک رمضان رعایت نکنند با ضعف، بی‌حالی، سردرد، کاهش وزن و مشکلات گوارشی، یبوست و نفخ شکم در این ماه رو به رو خواهند شد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: اکثر افراد روزه دار به دلیل شدت عطش در هنگام روزه داری، روزه خود را با آب سرد یا شربت خنک باز می کنند و این در حالی است که نوشیدن مایعات سرد در افطار باعث انقباض معده می شود.
حسینی افزود: آب ولرم ضمن برطرف کردن عطش فرد روزه دار موجب هضم بهتر غذا و کمک به جذب آب بدن می شود. 
وی ادامه داد: باید از مصرف غذاهای شیرین مانند زولبیا و بامیه در دو وعده افطار و سحر پرهیز کرد چون شیرینی ها در وعده افطار باعث افزایش سریع قند خون و به تاخیر افتادن هضم غذا می شود و در وعده سحری نیز باعث تشنگی در روز می شود.

این پزشک فوق تخصص گوارش گفت: مصرف نوشابه‌های گازدار، آب معدنی غنی شده و مواد کافئین‌دار نیز در دو وعده افطار و سحر مناسب نیست چون این مواد باعث افزایش ادرار  و خروج آب از بدن می شود از همین رو تشنگی بعدی را به دنبال دارد.
حسینی افزود: برخی افراد اگر در وعده افطار چای یا مواد کافئینی مصرف نکنند دچار سردرد می شوند، لذا این افراد در وعده افطار یک چای کمرنگ مصرف کنند.
وی با اشاره به این که برای کاهش تشنگی صرفا نباید فقط آب مصرف شود ادامه داد: شربت عسل با آب لیمو و استفاده از میوه و سبزی نیز می تواند باعث رفع تشنگی شود زیرا کمبود آب در بدن باعث افت فشار خون و خواب آلودگی می شود.
او اضافه کرد: غذاهای پر ادویه نباید در ماه مبارک رمضان زیاد مصرف شود، در وعده سحری باید تمام مواد مورد نیاز بدن اعم از کربوهیدرات ها و پروتئین ها، سبزیجات و میوه ها و غذاهای فیبردار مصرف و از غذاهای سرخ کردنی پرهیز شود.

سامانه ۴۰۳۰ پاسخگوی پرسشهای تغذیه ای مردم

ناظر کشوری مشاوره تغذیه سامانه ۴۰۳۰ در استان‌های خراسان رضوی و خراسان شمالی هم گفت: پاسخگویی به پرسش‌های تغذیه‌ای مرتبط با کرونا به ویژه در ماه مبارک رمضان از قابلیتهای اخیر سامانه ۴۰۳۰ است.
دکتر زهرا اباصلتی افزود: سامانه ۴۰۳۰ از ابتدای شیوع کرونا با هدف غربالگری و پاسخگویی به سوالات مردم در حوزه پیشگیری از کرونا و همچنین مشاوره‌های روانشناسی مرتبط با این بیماری با همکاری وزارت بهداشت، ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و شرکت احسان برکت راه‌اندازی شده است.
وی اضافه کرد: در قالب سامانه تغذیه ای ۴۰۳۰ اکنون بیش از ۶۰۰ کارشناس تغذیه پاسخگوی پرسشهای تغذیه ای مردم در سطح کشور هستند.
وی که رییس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز هست گفت: ۱۲۰ نفر از پاسخ دهندگان در این سامانه، کارشناسان دانشکده و دانشگاه‌های علوم پزشکی مشهد، بجنورد، تربت‌حیدریه، تربت‌جام، گناباد، سبزوار و نیشابور هستند که  از ساعت هشت صبح تا ۲۱ پاسخگوی تماس گیرندگان با این سامانه هستند.
اباصلتی افزود: سامانه ۴۰۳۰ از دو طریق آماده پاسخگویی به سوالات مردم در حوزه تغذیه است. یک شیوه استفاده از پیام‌های صوتی است که پس از شماره‌گیری ۴۰۳۰ و انتخاب کلید یک که مربوط به پیشگیری از کروناست، می‌توان از لیستی از پیام‌های صوتی در زمینه تغذیه در دوران ابتلا به بیماری کرونا، دوران نقاهت بیماری، برای گروه‌های سنی مختلف و مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای و ماه مبارک رمضان بهره برد.
او ادامه داد: در صورتی که تماس‌گیرندگان با سامانه ۴۰۳۰ نیاز به مشاوره و راهنمایی بیشتر داشته باشند می‌توانند با استفاده از کلید ۶ به مشاوران تغذیه متصل شده و پاسخ سوالات خود را دریافت کنند.

رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دیروز جمعه اعلام کرد: تاکنون ۹۵ هزار و ۶۴۶ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۶۳ تن در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به ۶ هزار و ۹۱ تن رسید.

کیانوش جهانپور افزود: با تلاش همکاران ما در نظام آزمایشگاهی کشور، تاکنون ۴۷۵ هزار و ۲۳ مورد تست PCR کرونا انجام شده است.

ویروس کرونا یا کووید ۱۹ اواسط ماه دسامبر گذشته (آذر ۹۸) در شهر ووهان چین گزارش شد و به عنوان ویروسی نوپدید و پیچیده به بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران سرایت کرد.

تب، لرز، سرفه خشک، گلودرد و تنگی تنفس از جمله علائم شایع این بیماری ذکر شده و رعایت نکات بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی مهمترین راه پیشگیری از ابتلا به کروناست.