ریگ‌های ریگان، تشنه مالچ پاشی

به گزارش ایرنا، ریزگردها، گرد و غبار و حرکت شن های روان، پیامدهای خشکسالی و بیابان‌زایی سال های گذشته در شهرستان ریگان است به طوری که این منطقه به دلیل فرسایش بادی به سرعت به سمت بیابان‌زایی به پیش می رود.

ریگان در روزگاری نه چندان دور به دلیل جنگل انبوه از جمله شهرستان هایی بود که حاکم وقت کرمان میرزا فرمانفرما در بازدید از این شهر و در وصف آن چنین نوشت که هرچه به جنگل های ریگان نزدیک تر می شدیم انبوهی آنها دوچندان می شود، گویا به جنگل های شمال کشور قدم می گذاریم.

اما  تغییر اقلیم، کاهش نزولات جویی و افت سفره‌های آب زیر زمینی، جنگل ها و پوشش گیاهی این شهرستان را رفته رفته نابود و بر وسعت شن های روان و بیابان های ریگان افزوده است که از بین رفتن و مدفون شدن مناطق مسکونی، باغات، زمین های کشاورزی، خانه نشینی و مهاجرت از مهمترین پیامدهای این پدیده مخرب طبیعی است.  

در طی دهه های گذشته فعالیت های زیادی در راستای بیابان زدایی و جلوگیری از حرکت شن های روان از جمله نهال کاری و مالچ پاشی توسط دولت در ریگان انجام شده که نقش موثری در کاهش تخریب ها داشته است، اما توقف مالچ پاشی در امر تثبیت شن های روان اختلال ایجاد کرده و بیم آن می رود که دستاوردهای قبلی از بین برود.

هر چند مالچ پاشی باعث بروز برخی انتقادات در رابطه با تخریب محیط زیست منطقه شده است، اما بنا به اظهار کارشناسان ضرر پاشیدن مالچ در برابر فواید آن ناچیز و توسط نهادهای ناظر نیز به تایید رسیده است.

۸۵۰ هکتار از اراضی شهرستان ریگان تا پایان امسال مالچ پاشی می شود

معاون امور عمرانی استانداری کرمان گفت: عملیات مالچ پاشی پس از ۱۳ سال وقفه از سال ۹۶ از سر گرفته شد، اما در سال گذشته سهمیه مالچ استان کاهش پیدا کرد و به همین دلیل مجبور به توقف ادامه کار شدیم.

سید مصطفی آیت اللهی موسوی افزود: اما در سال جاری با اختصاص بودجه از حدود ۲۰ روز قبل مالچ پاشی در سطح ۴۵۰ هکتار از اراضی این شهرستان آغاز شده است و پیش بینی می کنیم تا پایان سال ۹۹ حدود ۸۵۰ هکتار در شهرستان ریگان مالچ پاشی شود.

وی بیان کرد: برای کاهش اثرات مخرب شن ها روان و بروز گرد و غبار در منطقه طرح نهال کاری در شهرستان های شرقی استان کرمان از جمله ریگان و فهرج در دست انجام است.

معاون امور عمرانی استانداری کرمان ادامه داد: ساخت بندهای خاکی برای جلوگیری از توفان شن در منطقه نیز در دست اقدام است که در بحث ریزگردها اثرات مثبتی به همراه دارد.

وی با بیان اینکه بروز گرد و غبار و توفان در این شهرستان مشکلاتی را برای ساکنان بوجود می آورد تاکید کرد: از محل اعتبارات کاهش آلایندگی چندین دستگاه پایش و اندازه گیری گرد و غبار بزودی خریداری می شود و در آینده در مناطق بحرانی استان کرمان نصب خواهد شد.

بیش از ۱۵۰ روستای ریگان در محاصره شن های روان قرار دارد

فرماندار ریگان با اشاره به افزایش بیابان ها و هجوم شن های روان به روستاهای این شهرستان گفت: ریگان دومین نقطه کانون بحران فرسایش بادی در کشور است، به طوری که سالانه گرد و غبار و توفان های شدید شن، میلیاردها تومان خسارت به زیرساخت های این شهرستان وارد می کند.

امین باقری افزود: هزاران اصله نخل خرما که نقش حیاتی در اقتصاد و معیشت ساکنان این شهرستان را دارند، زیر شن های روان دفن شده که اثری از آنها نمانده و یا خشکیده اند.

وی تصریح کرد: گرد و غبار و توفان‌های شدید شن بیش از ۱۵۰ روستا را در شهرستان ریگان در محاصره شن‌های روان قرار داده و تاکنون ۱۶ روستا را خالی از سکنه کرده که مهاجرت ساکنان روستاها به مناطق دیگر استان و شهرستان را در پی داشته است.

فرماندار ریگان اظهار داشت: ۲ سال  قبل  پس از وقفه ای طولانی عملیات مالچ پاشی در شهرستان ریگان از سرگرفته شد که موجب شد تعدادی از روستاهای این شهرستان از هجوم شن های روان در امان بمانند، اما با تعطیلی مالچ پاشی شن های روان به صدها روستای شهرستان ریگان هجوم آوردند که این امر بر مشکلات اهالی کویر نشین ریگان افزوده است.

وی با اشاره به اینکه عملیات مالچ پاشی یکی از مراحل موقت امر بیابان زدایی است تاکید کرد: پاشیدن مالچ تاثیر بسزایی در راستای تثبیت و مهار شن های رواندر این شهرستان دارد و پوشش گیاهی منطقه را تقویت می کند.

باقری افزود: عملیات مالچ پاشی در ریگان در سال های ۹۶ و ۹۷ در پنج هزار هکتار از کانون های بحران فرسایش بادی ریگان با موفقیت انجام گرفت اما در سال گذشته این طرح به دلایلی تعطیل شد که اجرای آن برای نجات منطقه از حرکت شن و تثبیت پوشش گیاهی منطقه نیاز به تداوم دارد.

وی با اشاره به اجرای طرح جف و ایجاد اشتغال‌های خانگی در منطقه گفت: با توجه به وضعیت بحرانی ریگان، اجرای سه طرح بزرگ بین‌المللی، کشوری و استانی در زمینه مهار گرد و غبار و شن های روان در شهرستان ریگان در حال اجراست که در تعدادی از روستاها با موفقیت همراه بوده است.

فرماندار ریگان تصریح کرد: مالچ پاشی و در کنار آن نهال کاری می تواند از هجوم شن های روان به شرق استان کرمان جلوگیری کند و حیات را مجدد به رگ های خشکیده روستاهای ریگان ارمغان آورد.

وی افزود: به طور مثال در بخش گنبکی شهرستان ریگان که در گذشته مورد هجوم شن های روان قرار می گرفت اکنون با احیای پوشش گیاهی و کاشت جنگل دست‌کاشت در بالادست این منطقه، امروزه بهترین و باکیفیت‌ترین محصولات مرکبات و نخیلات از این بخش برداشت می‌شود.

مالچ پاشی اثر منفی بر محیط زیست ندارد

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان ریگان نیز گفت: از ۴۷۰ هزار هکتار بیابان در این شهرستان ۲۵۰ هزار هکتار آن جز کانون های بحران فرسایش بادی محسوب می شود و ۱۵۰ هزار هکتار نیز جزو اراضی فرسایش بادی قرار می گیرند.

عبدالمجید امیرزاده افزود: شرایط اقلیمی و کاهش بارش ها بر بیابانی شدن شهرستان افزوده و در این شرایط زندگی در این مناطق در بسیاری از روزهای سال برای مردم سخت و غیر قابل تحمل می شود.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده در برابر توفان شن و شن های روان اظهار داشت: از سال ۹۲ تاکنون بیش از یک هزار و ۴۰۰  هکتار نهال کاری  و ۱۰۰ کیلومتر بادشکن بیولوژیک در اطراف مزارع ریگان انجام شده است.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری ریگان تصریح کرد: اجرای طرح مالچ پاشی بعد از گذشت ۱۳ سال از سال ۹۶ در سطح ۲ هزار هکتار از کانون های بحران فرسایش بادی در شهرستان ریگان انجام شده است و امسال نیز در ۴۵۰ هکتار از کانون های بحرانی فرسایش بادی مالچ پاشی انجام می شود.

وی با اشاره به برخی تصورات مبنی بر ضرر مالچ پاشی بر محیط زیست تاکید کرد: مالچ از پسماند نفت خام تولید می شود و خواص مضر نفت و اثر منفی ان بر گیاهان را ندارد و بلکه استفاده از آن موجب تثبیت شن و جلوگیری از هدر رفت رطوبت خاک و استفاده گیاهان از این رطوبت می شود.  

امیر زاده افزود: به لحاظ رنگ سیاه مالچ و شباهت ظاهری ان با قیر برخی افراد دچار اشتباه می شوند در حالی که این ماده در برخی از کشورها به عنوان کود با خاک زراعی مخلوط می شود.

وی تاکید کرد: از مالچ هیچگاه برای کاهش گرد و غبار استفاده نشده است، بلکه به عنوان جایگزین نسبی از هجوم ماسه های بادی وشن به مزارع، باغات، مناطق مسکونی و زیر ساخت های اقتصادی استفاده می شود.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری ریگان اظهار داشت: وجود گرد و غبار ناشی از وزش تند بادها است و چون به شرایط اقلیم منطقه بستگی دارد، بهتر است بدانیم که این پدیده همچنان وجود دارد و عملیات نهالکاری و یا احداث بادشکن می تواند موثر باشد ولی تمام شدنی نیست و با توجه به شرایط شهرستان مالچ پاشی از ضروریات جهت هجوم شنهای روان به شرق استان است.

شهرستان ریگان با ۹۸ هزار نفر جمعیت تا مرکز استان ۲۸۵ کیلومتر فاصله دارد.