فشار قبرستانی به جنگل‌های دست کاشت قائم کرمان

تصاویر غیرقابل باور قطع درختان جنگل قائم و پیشروی قبور در فضاهای خالی میان درختان این جنگل دست کاشت که سالها در حکم ریه های کرمان بوده اند، حتی اگر مربوط به دوره کنونی نباشند نیز نشان می دهد که خنجر برخی اقدامات نسنجیده در حوزه شهری چه در گذشته ،حال  و آینده بر قلب این جنگل فرود آمده و آن را از پای درخواهد آورد و اکنون نگاه عموم مردم به تصمیمی است که مدیران استان برای تعیین تکلیف آرامستان این شهر اتخاذ خواهند کرد.

جنگل پردیسان قائم (پارک جنگلی قائم کرمان)  با مساحت ۲۳۰ هکتار در سال ۱۳۴۳ ساخته شده و به‌عنوان بزرگ‎ترین جنگل دست‌کاشت ایران به شمار می‌آید.  قرارگیری جنگل پردیسان قائم در دامنه‌های کوه صاحب الزمان که به بام کرمان معروف است، منظره بی‌بدیلی از کوه و جنگل را در کنار هم بوجود آورده است.

در نظر گرفتن امکانات تفریحی، ورزشی و رفاهی به منظور رفاه حال گردشگران در پارک جنگلی قائم کرمان آن را به یکی از تفرجگاه‌های بزرگ در جنوب شرق ایران تبدیل کرده است. در کنار جنگل پردیسان قائم آثار تاریخی از جمله گنبد جبلیه و تخت دریا قلی بیگ دیده می‌شود. همچنین زیارتگاه سید حسین، مهدیه صاحب الزمان و گلزار شهدا از جنبه‌های معنوی پارک محسوب می‌شود.

اما این روزها این جنگل زیبا در دل شهر کرمان درگیر مناقشات گروه‌های مختلف قرار گرفته است. هنوز چند روزی نیست که از بالا گرفتن پرونده ساخت تله‌کابین و هتل روی عرصه و محوطه‌ «شیوَشگان» و ورود دفتر رسیدگی به شکایات سازمان میراث فرهنگی به پرونده ساخت ‌و ساز در بافت تاریخی کرمان و محوطه‌ «شیوشگان» نگذشته که روز گذشته خبری مبنی بر قطع درختان این جنگل برای گسترش آرامستان شهر کرمان در فضای مجازی منتشر شد.

مطلبی که اخیرا در فضای مجازی دست به  دست شده حاکی از آن است که شهرداری کرمان تاکنون حدود یک‌چهارم درختان جنگل را قطع و محیط طبیعی و زیبای جنگل قائم کرمان را به گورستان تبدیل کرده و با توجه به شرایط کنونی، روند نابودسازی این جنگل سرعت پیدا کرده اما با ورود شهرداری کرمان به این موضوع و رد قطع درختان در این دوره شهرداری نیز اصل موضوع که همان فراموشی جنگل بوده، اذهان بسیاری از دلسوزان این شهر را درگیر کرده است.

واکنش شهردار کرمان به خبر تخریب جنگل قائم 
شهردار کرمان در واکنش به این نگرانی‌ها تاکید دارد که او اجازه‌ قطع درخت در جنگل برای حفر قبر را نداده و در دوره‌ شهردار بودنش این کار را ممنوع کرده است و با این حال، اعلام کرد که اگر کسی، مستنداتی دارد که نشان می‌دهد در این دوره از فعالیت شهرداری، درختی در جنگل برای ایجاد قبر قطع شده ارائه کند تا با عاملان آن برخورد شود.
سیدمهران عالم‌زاده افزوده است: درباره‌ عکسی که به تازگی در فضای مجازی درباره قطع درختان جنگل قائم مطرح شده، نیاز به بررسی بیش‌تر دارند و باید اطلاعات دقیقی حاصل کنند که معلوم شود این عکس چه زمانی و کجا گرفته شده  زیرا ممکن است این عکس مربوط به دوره‌های پیشین مدیریت شهر باشد.

پر شدن ظرفیت آرامستان کرمان 
واقعیتی که طی سال های اخیر همواره از سوی مسئولان مختلف شنیده شده، این است که آرامستان فعلی شهر کرمان درآینده نه چندان دور دیگر ظرفیت دفن اموات را ندارد و باید آرامستان و فضای جدید ایجاد شود اما دقیقا در همین نقطه است که باید با همت جهادی و نگاه مدبرانه مسئولان مکانی برای آرامستان جدید کرمان تعیین و آماده سازی شود چرا که مرگ هیچگاه خبر نمی کند و تعیین تکلیف این موضوع نیز از مطالبات اصلی مردم به شمار می رود.
البته به نظر می رسد که در پی بی تعهدی یا بی مسئولیتی که شاید با عناوینی چون مشغله های فکری و شغلی مسئولان دست اندرکار مطرح می شود، لازم باشد برای ارائه پاسخی در خور به مطالبه عمومی مردم در این زمینه از اهرم های قانونی و پیگیری های حقوقی و قضائی برای تعیین تکلیف وضعیت آرامستان جدید کرمان اقدام شود.

ورورد دادستان  کرمان به عنوان مدعی العموم 
با ورود دادستان کرمان به موضوع قطع درختان محدوده جنگل قائم و تاکید بر اینکه در راستای دفاع حقوق مردم و به عنوان مدعی العموم اجازه تعرض به جنگل ها و منابع طبیعی و محیط زیست را نخواهیم داد، این پرونده ابعاد جدیدی به خود گرفته و انتظار می رود که موضوع تعیین تکلیف آرامستان جدید کرمان به صورت جدی تری پیگیری شود.
دادخدا سالاری با اشاره به این مطلب که در پی انتشار تصویری از قطع درختان در محدوده جنگل قائم توسط یکی از مجموعه های عمومی در فضای مجازی و مطالبات مردمی، موضوع بطور ویژه در دستور کار این دادسرا قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: به نظر می رسد در دوره های قبل شهرداری کرمان قصوری در ارتباط با جنگل قائم و احداث آرامستان جدید این شهر انجام شده که به صورت ویژه به این موارد رسیدگی خواهد شد.

وی ادامه داد: جنگل قائم به عنوان یکی از جنگل های دست کاشت ایران به شمار می رود و حفظ و حراست از آن به عنوان عامل تهویه هوای شهر کرمان و کاهش آلودگی های هوایی و بهبود محیط زیست  الزامی بوده و ضرورت دارد که متولیان امر حفاظت از آن، بیش از سایرین در حفظ و حراست این میراث کوشا باشند.
دادستان عمومی و انقلاب کرمان ضمن تاکید بر این مطلب که ریاست قوه قضائیه نیز با صدور بخشنامه در خصوص حفظ حقوق بیت المال و منابع طبیعی و محیط زیست کشور، مسئولیت های ویژه ای را در این رابطه بر عهده دادستان ها قرار داده اند، گفت: رسیدگی تخصصی و خارج از نوبت نسبت به گزارشات مربوط به تصرف غیر مجاز اراضی جنگلی و مراتع و تخریب محیط زیست، برگزاری دوره های آموزشی تخصصی برای ضابطین ، نظارت بر اجرای احکام صادره و تاکید بر حفظ حقوق عامه از مواردی است که در این بخشنامه به صورت ویژه مورد تاکید قرار گرفته است.
مطابق قانون اساسی، حفاظت از محیط زیست به عنوان وظیفه همگانی بر عهده مردم و دولت است. در این خصوص نقش دادستان به عنوان مدعی العموم دارای اهمیت است و مطابق قانون وظایف و اختیاراتی بر عهده وی قرار داده شده است. در این خصوص وی به عنوان حافظ حقوق عامه وظیفه اعلام جرم و تعقیب قانونی تخریب کنندگان محیط زیست را داشته و از جایگاه مدعی العمومی که بر عهده دارد از این حق شهروندان حفاظت می کند و در مواردی که حفاظت از محیط زیست ایجاب کند اقدام به صدور دستورات ویژه مانند تعطیلی کارخانه ها و صنایع آلوده ساز کرده و با مجرمان محیط زیستی برخورد می کند. 
اضافه بر آن مطابق قانون و با اختیاراتی که دارد بر ضابطان دادگستری نظارت کرده و تعلیمات لازم را در زمینه حفاظت از محیط زیست به آنها می دهد و بالاخص با ضابطان خاص مانند مامورین سازمان حفاظت از محیط زیست، منابع طبیعی و نهادهای غیردولتی در زمینه محیط زیست ارتباط دارد. البته ناگفته نماند دلایلی باعث این امر شده است که به طور کامل این مقام نتواند اقدامات حفاظتی لازم را انجام دهد. کاستی هایی که در مبارزه با صنایع آلوده ساز یا در مبارزه با زمین خواری و به طور کلی حفاظت از محیط زیست وجود دارد می تواند ناشی از خلاء های قانونی و یا عدم پیش بینی سازوکارهای دقیق و یا حتی ناکارآمدی دادستان ها و یا به طور کلی قوه قضائیه باشد. علاوه بر اینکه به نظر می رسد وجود سازمان های دولتی حفاظت از محیط زیست در زیر نظر قوه مجریه خود محل تامل بوده، هر چند مطابق قانون آیین دادرسی کیفری جدید، ایجاد سازمان های غیردولتی نیز در این زمینه توسط قانونگذار پیش بینی شده است.

 تاریخچه آرامستان های کرمان 
شواهد موجود نشان دهنده آن است که قبرستان کرمان اول که در محله‌ چوپان‌محله، (پارک خواجوی کنونی) بوده و پس از ان به انتهای خیابان خورشید، سپس به فلکه‌ی مشتاق رفته و پس از آن نیز به محلی منتقل شده که امروزه پارک انقلاب است. 
در برهه ای از زمان قبرستان کرمان به محلی که به آرامگاه سیدحسین معروف است منتقل شده و سپس در محل کنونی و اطراف کوه ها و جنگل قائم منتقل شده است.
با توجه به اینکه قبرستان یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان و قبرستان شیخی‌ها هم در نقاط مختلفی از شهر وجود داشته و برخی از آن، هنوز هم فعال هستند، در اواخر دهه‌ ۵۰ خورشیدی گویا تصمیم به جابه‌جایی قبرستان از محل مسجد صاحب‌الزمان (عج) جدی می‌شود و قبرستان را از پیرامون جنگل قائم به محلی در جاده‌ی جوپاری منتقل می‌کنند. اما پس از مدتی قبرستان مجددا به دامنه‌ی کوه‌های صاحب‌الزمان برمی گردد.
در این میان چندین محل از جمله مکانی در جاده‌ی زرندی نیز برای قبرستان کرمان در نظر گرفته می شود که محیط زیست این پیشنهاد را رد می‌کند چون در محلی بوده که بخشی از آب شرب زنگی‌آباد و شرف‌آباد از آنجا عبور می‌کرده است.
از سوی دیگر در غرب شهر و در جاده‌ی کرمان ـ باغین نیز پیشنهاد احداث قبرستان کرمان مطرح می شود اما این پیشنهاد نیز چون جهت بادهای غالب در شهر کرمان از این‌طرف است و قبر مردگان نباید در مسیر باد باشد، رد می شود.
حتی آن زمان که هنوز محور هفت‌باغ احداث نشده بود، پیشنهاد احداث قبرستان در این محل هم داده شده اما باز هم سفره‌های آب زیرزمینی مانع می‌شود. پیشنهاد دیگری هم جاده‌ قدیم ماهان و حوالی شرکت سیمرغ بوده که  این پیشنهاد نیز به دلیل وجود سفره های زیرزمینی رد شده است.
 اگرچه در گذشته گزینه های دیگری نیز برای جانمایی قبرستان کرمان پیشنهاد شده اما در سال‌های پایانی دهه‌ ۸۰، مجدد بحث ساخت آرامستان جدید کرمان جدی‌تر مطرح می‌شود و همه‌ی گزینه‌های قبل که کجا قبرستان بسازیم بررسی می‌شود و تصمیم آخر می‌شود همین جایی که الان جاده‌ای هم برای آن ساخته شده و با طبیعتی که دارد یکی از نقاط مرغوب شهر هم هست. 

آرامستان جدید کرمان کجاست؟
آرامستان جدید کرمان با وسعت ۶۰۰ هکتاری از ۹ سال قبل در مکانی در ده کیلومتری شهر کرمان در نظر گرفته شده است، اما به دلیل داشتن معارض امکان جابجایی آرامستان فعلا وجود ندارد و برخی آمارهای مطرح شده حکایت از آن دارد که تاکنون ۲۰ هزارقبر هم در این مکان فروخته شده است.
این آرامستان در شرق کوههای مسجد صاحب الزمان (عج) پیش بینی و طراحی شده و دارای دو زمین ۷۰هکتاری جهت دفن و یک فضای تجاری ۳۵هکتاری و همچنین فضای سبز و پارکینگ است و قرار است که تا حدود ۲۵ سال آینده مکانی برای دفن اموات باشد اما وجود مشکلاتی از جمله نبود آب و برق و معارضاتی با ارتش مانع از ایجاد و راه اندازی این آرامستان شده است.
وضعیت بلاتکلیف آرامستان در کرمان  وقتی نگرانی ها را افزایش می دهد که بدانیم براساس اعلام مسئولان مربوطه، مکان فعلی و آرامستان فعلی شهر کرمان در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن تا پایان سال جاری امکان دفن اموات دارد و اگر حادثه یا اتفاقی پیش بینی نشده رخ دهد بایستی سریعتر در این خصوص تصمیم گیری شود.

ورود شورای شهر کرمان به موضوع آرامستان کرمان 
برآیندها نشان دهنده آن است که در کار ساخت آرامستان جدید کرمان که چندین سال است نیمه‌تمام، روی دست شهر مانده، گره‌ای افتاده که رئیس شورای شهر کرمان پیشنهاد داده استاندار برای حل آن ورود کند.
محمد فرشاد همچنین با بیان این که کندی روند پروژه آرامستان جدید به شایعات دامن می‌زند از شهردار خواسته است که تسریع در احداث و ساماندهی آرامستان را در دستور کار جدی شهرداری قرار دهد.
وی ارائه‌ی گزارش جامع از روند تکمیل آرامستان جدید از سوی شهردار را ضروری دانست و افزود: تکمیل پروژه‌ آرامستان از ابتدای دوره‌ی پنجم شورا مطرح بوده ولی هنوز نتوانستیم در آستانه‌ سال چهارم فعالیت خود،  گزارشی از آن را به جامعه ارائه دهیم.
فرشاد با بیان این که اعضای شورای شهر از دخالت در مسائل اجرایی شهرداری پرهیز می‌کنند، گفت: اما شورا باید بداند پروژه آرامستان جدید در چه مرحله‌ای است و زمان بهره‌برداری آن کی فرا می‌رسد.
وی با اشاره به وجود معارض زمین‌های ارتش در این پروژه اظهار داشت : نماینده ارتش برای حل این موضوع اعلام آمادگی کرده و شورای شهر پیشنهاد می‌دهد مشکلات پروژه‌  آرامستان در نشستی با استاندار حل و فصل شود.

برای ساخت قبور هیچ درختی قطع  نشده 
در این میان سرپرست مدیریت ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری کرمان نیز با بیان اینکه عکس‌های هوایی این منطقه در چهار سال اخیر از طریق نرم‌افزار google earth قابل مشاهده است گفته است: لذا طی این مدت برای ساخت قبور هیچ درختی قطع نشده است.

سلمان متحدین مطالب منتشرشده در فضای مجازی مبنی بر قطع درختان در پردیسان قائم(عج) برای ایجاد قبور را غیر واقع دانست و افزود: شهروندان می‌توانند با مراجعه به شهرداری، عکس‌های هوایی این محدوده را نیز مشاهده کنند که هیچ اصله درختی قطع نشده و محدوده آرامستان از دوره‌های قبل مشخص شده و در دوره‌های اخیر نیز هیچ‌گونه تغییری نکرده و گسترش نیافته است.
وی با اشاره به تاکید دوره جدید شورای اسلامی شهر و شهردار کرمان تأکید کرد: حتی اگر در نقطه ای مجبور به حذف درخت باشیم، شهرداری کرمان با توجه به اینکه به توانایی جابجایی مکانیزه درختان رسیده، درختان را جابه‌جا می کند، ضمن اینکه نوع درختان پردیسان قائم (عج)، از گونه‌ای است که به‌راحتی جابه‌جا می شود.
سرپرست مدیریت ارتباطات و بین‌الملل شهرداری کرمان بر این نکته که شهردار کرمان تأکید کرده برای افزایش تعداد قبور، هیچ درختی قطع نشود، اشاره کرد و گفت: برخی اوقات سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری پس از نقشه‌برداری برای ساخت قبور، برای جلوگیری از حذف درختان، مجبور به تغییر نقشه‌ها شده است.
متحدین با تأکید بر اینکه شهرداری کرمان همواره در جهت افزایش سرانه فضای سبز شهری در نقاط مختلف شهر به‌ویژه پردیسان قائم (عج)، به‌عنوان بزرگ‌ترین جنگل دست‌کاشت ایران تلاش کرده ، گفت: همچنین در این دوره از مدیریت شهری، در راستای حفظ و گسترش فضای سبز، کمیسیون ماده هفت راه‌اندازی شده لذا قطع هر درخت در شهر کرمان بدون تصویب این کمیسیون، امکان‌پذیر نیست.
وی همچنین در خصوص مباحث مطرح شده پیرامون آرامستان جدید کرمان تصریح کرد: در این محدوده مشکل تعارضی با ارتش جمهوری اسلامی ایران مستقر در کرمان پیش آمده که مدیریت استان باید برای مرتفع شدن آن نشستی برگزار کند و تصمیم گیری شود زیرا ظرفیت آرامستان فعلی رو به اتمام است.
سرپرست مدیریت ارتباطات و بین‌الملل شهرداری کرمان همچنین بیان داشت: متأسفانه این‌گونه شایعه‌سازی‌ها و حواشی، مدیریت شهری را از پرداختن به کارهای اصلی خود باز می‌دارد و موجب می‌شود بخشی از انرژی خود را برای پاسخ‌گویی به این حاشیه‌سازی‌ها و شایعات صرف کند.
متحدین افزود: با ورود دادستان محترم کرمان به‌عنوان مدعی‌العموم به این موضوع، به‌زودی زوایای مختلف آن روشن شده و در اختیار شهروندان گرامی قرار خواهد گرفت .

مخالفت محیط زیست کرمان با مکان جدید آرامستان 
مدیرکل محیط زیست استان کرمان نیز با مخالفت صریح با احداث آرامستان جدید در جاده‌ی جوپاری تاکید کرده است: جاده جوپاری روی سفره‌ آب زیرزمینی قرار دار و. در چنین محلی نمی‌توان آرامستان احداث کرد.
مرجان شاکری افزوده است: جاده جوپاری بر روی سفره‌ی آب زیرزمینی است آب سد صفارود هم که به شهر کرمان منتقل شود، چاه‌های آب شرب موجود در این منطقه فعال خواهند بود. اصلا چنین چیزی نیست که این محدوده از مدار خارج شده باشد».
وی در پاسخ به این پرسش که آیا درباره‌ محل فعلی آرامستان جدید، در نزدیکی جنگل قائم، محیط زیست نظر مثبت دارد؟ گفت: بله، این محل، با نظر محیط زیست مکان‌یابی شده است.
دادستان عمومی و انقلاب کرمان در پایان ضمن گفت و گو با خبرنگار ایرنا و در پاسخ به این سوال که با توجه به دغدغه های مردم در رابطه با لزوم تعیین تکلیف آرامستان این شهر با رویکرد حفظ محیط زیست و جلوگیری از هرگونه تهدید علیه بهداشت عمومی، دستگاه قضایی چه برنامه محوری را مدنظر دارد، خاطرنشان کرد: دادستان کرمان در جایگاه مدعی العموم به منظور تامین انتظارات مردم از دستگاه قضائی و ارائه پاسخ مناسب به افکار عمومی به موضوع تعیین تکلیف آرامستان کرمان ورود کرده و در این مسیر به نهادهای مربوطه از جمله شهرداری، شورای شهر و سایر مراجع مربوطه اعلام می دارد که در اسرع وقت نسبت به تعیین تکلیف این موضوع اقدام کنند زیرا قوه قضائیه در راستای حفظ حقوق عامه با هر فرد و دستگاهی که در این زمینه قصور، کوتاهی و مسامحه ای داشته باشند با جدیت، بدون اغماض و بر اساس قانون برخورد خواهد کرد.