مقاله تجربه دوفضایی شده کاربران ایرانی از سوگواری مجازی؛ شبکه اجتماعی فیسبوک اثر مشترکی از سعیدرضا عاملی، یونس شکرخواه و سیده تمنا منصوری است که در شماره ۴۸ فصلنامه مطالعات فرهنگ_ ارتباطات انتشار یافته است.
این مطالعه در مورد رابطه میان مرگ، خاطره و فضای مجازی است که تجربه سوگ مرگ و یادآوری خاطرات سوگوارانه افراد معمولی جامعه را مورد پژوهش قرار داده است؛ با فرض اینکه ترس از فقدان، رانه روانی قوی برای تمایل انسان به مستندسازی، حفظ و بادوام‌ساختن داشته‌های خویش و اشتراک‌گذاری آن با دیگران است و نیز ابژه‌های مادی خاطره در فضای مجازی نه‌تنها مادیت خود را از دست نمی‌دهند، بلکه به‌مانند دارایی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شوند.
این پژوهش به دنبال آن است تا بداند چه متغیرهایی در تجربه امتداد یادآوری خاطرات فرد متوفی به فضای مجازی (شبکه اجتماعی فیسبوک) دخیل هستند. هم‌چنین دلایل امتداد تجربه سوگ توسط کاربران سوگوار را در این شبکه اجتماعی می‌کاود تا در انتها به چگونگی تغییر کردارهای مرتبط با یادآوری خاطرات سوگوارانه در شبکه اجتماعی فیسبوک در مقایسه با جهان واقعی، دست یابد.
مطالعه که به تجربة سوگ افراد معمولی پس از مرگ عزیزان در میدان تحقیق خود، یعنی شبکة اجتماعی فیسبوک میپردازد، با پارادایم دوفضایی شدن و تکیه بر دیدگاه جامعه شناسانه و نیز شناخت اجتماعی به حافظه، حافظه جمعی و خاطرات روزمره را در کنار خاطرات خودِ زندگی نامه ای قرار داده است تا از چشم انداز میان رشته ای خاطرات واسطه رسانه ای شده به پدیده سوگواری مجازی بنگرد.
تحلیل محتوای کیفی مصاحبه با ۱۶ کاربر فیسبوک با استفاده از نرم افزار مکس کیو دی ای نشان میدهد که اهمیت استمرار ارتباط با فرد متوفی، هم انگیزه اولیه کاربران سواوار برای ادامة این تجربه در فضای فیسبوک را تشکیل میدهد و نیز به وجوه مختلف در کردارهای آنلاین آنها اثر می گذارد.
سوگواری نیز مانند دیگر عرصه های تجربه دچار کیفیتی دوفضایی در عصر دیجیتال شده است که به مدد فناوری های ثبت و بایگانی این کردار اجتماعی فرهنگی را واجد جنبه های نمایشی، عادتی و آیینی میسازد.
نظر شما