گل گاوزبان طلای سبز رامسر نیازمند حمایت مسوولان

گیاهان دارویی در سال های اخیر بیش از هر زمان دیگری به عنوان نسخه های آرام بخش و شفابخش در زندگی مردم مورد توجه قرار گرفته اند، به اندازه ای که می توان رد نفوذ انها را در دورهمی های خانوادگی و حتی کافه نشینی های امروزی هم جست و جو کرد. گیاهانی سودآور و سودمند در طب سنتی که گفته می شود  علاوه بر اقبال داخلی، میزان تجارت بین المللی سالانه زیادی دارد. این درحالیست که ایران با وجود پیشینه کهن در طب سنتی و داشتن گیاهان دارویی متنوع آنچنان که باید نتوانسته از ظرفیت های شگفت انگیز و تاثیرگذار این محصولات بهره های اقتصادی لازم را ببرد.
دهستان جنت رودبار در شهرستان رامسر و در دورترین نقطه از غرب مازندران دیر زمانیست که به دلیل شرایط اقلیمی مطلوب برای تولید گیاهان دارویی به عنوان قطب تولید گیاهان دارویی به ویژه گل گاوزبان در این خطه گردشگر پذیر تبدیل شده است به طوریکه با برخورداری از دست کم ۷۰۰ بهره بردار،حدود ۱۴۰ هکتار سطح زیر کشت گل گاوزبان و تولید سالانه ۴۰ تن از این گیاه توانست  عنوان "پایتخت گل گاو زبان ایران"را به نام خود ثبت کند.

درعین حال ثبت جنت رودبار به عنوان پایتخت گل گاو زبان ایران در حالی بر سر زبان ها است که فارغ از نام گذاری ها و برگزاری جشنواره های همه ساله برای برداشت محصول، بهره برداران این گیاه دارویی از سایه مشکلات و نبود حمایت های کافی از سوی نهادهای متولی این حوزه ناراضی هستند. به باور انان تولید محصول مرغوب و با کیفیت نیازمند تسهیلات حمایتی به بهره برداران  و در عین حال کمک هایی برای ایجاد صنایع تبدیلی است.  نبود این موارد در کنار هم مجموعه از نارضایتی را ایجاد کرده است که به زعم انان ادامه ان به کاهش انگیزه های تولید و دلسردی  برای تولید این محصول می انجامد.

برداشت گیاه دارویی گل و گاوزبان همه ساله در روزهای آغازین خرداد در دهستان جنت رودبار شهرستان رامسر اغاز می شود.

خشک کردن سنتی، عاملی برای کاهش مرغوبیت

یک بهره بردار گل گاوزبان در دهستان جنت رودبار در خصوص مشکلات برداشت این گیاهان دارویی به خبرنگار ایرنا گفت: از سالهای گذشته تا به امروز نبود یک دستگاه خشک کن برای این گیاه دارویی بزرگترین چالش پیش روی بهره برداران برای یک تولید مرغوب به شمار می رود.

محمود برکی با اشاره به اینکه ییلاق جنت رودبار اغلب دارای اب و هوای بارانی و مه الود است، اضافه کرد: برداشت گل در هوای مه الود برای بهره برداران مشکلی ایجاد نمی کند اما خشک کردن ان بعد از برداشت به صورت سنتی و در پشت بام خانه ها باعث می شود که کیفیت و مرغوبیت گل ها به شدت کاهش یابد و همین امر موجب می شود که دلالان که ان سوی دیگر مشکلات هم به شمار می روند ان را در حد و اندازه گیاهی درجه ۲ و ۳  از ما خریداری کنند.

به گفته او ، محصولی که قیمت اصلی ان ۲۵۰ هزار تومان است از سوی دلالان درجه بندی و قیمت گذاری می شود و ان را کیلویی ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار تومان خریداری می کنند.

به گفته وی اخیرا هر چند شنیده شده این میزان به ۱۸۰ هزار تومان هم رسید از هر سو به این معادله نگاه کنیم کشاورز متضرر می شود ، شاید اگر از سوی جهاد کشاورزی نرخی برای این محصول تعیین کنند و یا ان را بخرند تا این اندازه کشاورز متضرر نشود.

برکی که ۴ هزار متر سطح زیر کشت گل گاوزبان در اختیار دارد نبود حمایت های کارشناسی را نیز از مشکلات کشاورزان برای تولید محصول  با کیفیت عنوان کرد و افزود: علاوه بر این برای حفاظت از این میزان سطح زیر کشت نیازمند تسهیلاتی برای فنس کشی اطراف مزرعه هستیم تا بدین وسیله محصول را از گزند حیوانات وحشی حفظ کنیم. اما تاکنون هیچ گونه تسهیلاتی از سوی اداره کشاورزی به ما تعلق نگرفت.  از سوی دیگر محصور کردن ۴ هزار متر زمین نیز برای ما دشوار است و در صورت نبود حصار به راحتی مزارع توسط حیوانات وحشی از بین می رود.

ذخیره اب های سطحی برای روزهای کم ابی 

وی که عضو شورای اسلامی روستای نمک دره نیز است می گوید: هدایت اب های سطحی منبع مناسبی برای ابیاری این گیاه است، از همین رو پیشنهاد شده تا این اب ها پس از ذخیره در مکانهای نظیر آبندان و ... در زمان خشکسالی و کمبود آب بتوان از این منبع ذخیره برای افزایش تولید استفاده کرد که تاکنون مورد توجه قرار نگرفت.  این در حالیست که عمر گل گاو زبان ۲۰ روز تا یک ماه است و در صورت تامین منابع آب می توان نه تنها دوره برداشت را افزایش داد بلکه محصولات بیشتری استحصال کرد. از سوی دیگر این گیاهان دارویی در مقابل برخی مگس ها و افات اسیب پذیر هستند که در این مورد هم  انتظار می رفت این سازمان برای دفع افات به کشاورزان کمک کند که در این مورد هم حمایتی از جانب انها صورت نگرفت.

از صادر کننده گل و گاوزبان حمایت نمی شود 

یک فعال دیگر حوزه گیاهان دارویی که از خریداران و بهره برداران گل گاوزبان منطقه نیز به شمار می رود در خصوص چرایی نارضایتی از نهاد های متولی این بخش به خبرنگار ایرنا می گوید: جهادکشاورزی شهرستان رامسر که باید حامی پایتخت گل گاوزبان ایران که قطب تولید و صادرات این محصول در کشور به شمار می رود باشد، تاکنون برای تامین تجهیزات خشک کننده حامی بهره برداران نبوده است. بنابراین با وجود انکه این منطقه از ظرفیت بالایی برای تولید برخوردار است به خاطر خشک کردن سنتی محصول با کیفیت پائین و نبود بازار مناسب ، تولیدکنندگان را دلسرد کرده است.

میثم علی پور تنها عامل کاهش کیفیت، مرغوبیت و قیمت تمام شده گل گاو زبان در بازار به ویژه در بخش صادرات را خشک کردن غیر استاندارد و سنتی این محصول در پشت بام خانه ها می داند و گفت: به همین دلیل اخیرا یک دستگاه خشک کن با ظرفیت مناسب خریداری کردم که می بایست برای دریافت مجوز بهره برداری از ان به جهاد کشاورزی مراجعه کنم و تصور می کنم برای دریافت همین مجوز با لیستی بلند بالا، هزینه سنگین و در عین حال گذشتن از هفت خوان دولت مواجه شوم.

وی که صادر کننده گان گل گاوزبان در شهرستان رامسر به شمار می رود مدعی شد طی دو سال گذشته برای صادرات این محصول به خارج از کشور تنها  نامه نگاری های اشتباه از سوی این نهاد موجب شد دو بار با برگشت بار و ضرر مالی مواجه شوم.

علی پور در خصوص نامه نگاری اشتباه توضیح داد: بر اساس قانون کشور در حوزه مراتع و جنگل ها هیچ کس حق برداشت و صادرات گیاهان دارویی "خودرو " به  خارج از کشور را ندارد؛ یعنی حق اینکه گیاهی خودرو خشک کند و ان را صادر کند را ندارند. این در حالی است که گل گاوزیان محصول گیاهی و دارویی زراعی است، و می بایست در نامه نگاری تحت عنوان گیاه دارویی "زراعی" کشت شهرستان رامسر قید می شد که عدم درج کلمات گفته شده  و در مقابل درج گیاه خود رو طی دوبار موجب شد در صادرات محصول به کشور ویتنام با مشکل مواجه شوم. درواقع  تمام مجوز های بهداشتی،قرنطینه،مجوز از جهاد کشاورزی و سازمان غذا و دارو صادر شد اما در ادامه به خاطر درج اشتباه دو کلمه که می گفتند این محصول خودرو جنگل ها و مراتع ایران است نباید صادر شود.

بهره برداران مشکلات خود را از طریق دهیار حل کنند

یک کارشناس کشاورزی نیز در خصوص راه های اعطای تسهیلات به بهره برداران می گوید کشاورزان می توانند تقاضای درخواست تسهیلات خود را به دهیاران ارسال کنند، این تقاضا از سوی دهیاری به فرماندار برای طرح در شورای کشاورزی مورد بررسی و تصویب  قرار می گیرد.

هادی پادام رییس سابق اداره جهاد کشاورزی رامسر در ادامه در خصوص امکان تعیین نرخ از سوی جهاد کشاورزی برای گیاه داروی نظیر گل گاوزبان گفت: گل گاوزبان گیاهی دارویی است به گونه ای که اگر مصرف نشود مشکلی پیش نخواهد امد و کالایی ازاد محسوب می شود.

در حالیکه در کالاهایی مانند گندم و چای به دلیل انکه ویژگی استراتژیک دارند این کالا از سوی دولت به صورت انحصاری و با قیمت رسمی خریداری می شود.

اعطای تسهیلات برای خرید صنایع تکمیلی و تبدیلی 

رییس جهاد کشاورزی شهرستان رامسر در این خصوص می گوید پرداخت تسهیلات به متقاضیان با توجه به نوع منابع و نوع کار در تولیدات کشاورزی تعیین می شود و این سازمان برای اعطای تسهیلات مکانیزه کردن، خرید دستگاه ها و ادوات کاشت،داشت و برداشت محدودیتی ندارد.

فرزاد نواییان در خصوص ارایه تسهیلات به بهره برداران گیاهان دارویی در زمینه کاشت داشت و برداشت می افزاید: در سال گذشته تسهیلات بر اساس سطح زیر کشت به متقاضیان پرداخت می شد، به طوریکه متقاضی تسهیلات میبایست در مناطق جلگه ای دارای  ۵ هزار متر مربع و در مناطق بالادست و در ارتفاع هزار متر  نیز میزان ۲ هکتار به بالا زمین در اختیار داشته باشد، بنابراین برای رفع این محدودیت ها نامه ای را به اداره کل جهاد کشاورزی استان و  از انجا به وزارت خانه ارسال کردیم و توضیح دادیم که سطح مالکیت زمین ها در مناطق گفته شده به میزانی نیست که متقاضیان از تسهیلات کاشت،داشتو برداشت استفاده کنند.

نواییان خاطر نشان کرد: بنابراین برای انکه بهره برداران در این مناطق بتوانند از این تسهیلات بهره مند شوند تقاضای اصلاح این قانون را ارسال کردیم که این مورد در حال پیگیری  است.

این مقام مسوول همچنین با اشاره به  امکان اعطای تسهیلات به متقاضیان خرید صنایع تبدیلی و تکمیلی نیز خاطر نشان کرد : در سال گذشته یکی از بهره برداران، تسهیلات برای خرید دستگاه خشک کن را دریافت کرد که در مرحله افتتاح نیز قرار دارد ضمن اینکه برای خرید ماشین الات و ادوات برای گیاهان دارویی نیز امکانات و منابع لازم برای اعطای تسهیلات فراهم است.

به گفته او،‌ اعطای تسهیلات برای صنایع تبدیلی منوط به دریافت مجوز از سوی این سازمان و طی کردن پروتکل های قانونی است،ضمن اینکه میزان تسهیلات بر اساس میزان طرح تعیین می شود.

وی همچنین در واکنش به نامه نگاری ها و سطح همکاری با صادر کنندگان داروهای گیاهی از سوی این نهاد اعلام کرد: جهاد کشاورزی متولی اعطای مجوز برای صادرات گیاه دارویی نیست، بنابراین تنها نقش معرفی تولید کننده، میزان تولید و سطح زیر کشت را بر عهده دارد تا مشخص شود که این تولید مختص به شهرستان رامسر و تولید کننده مورد نظر است. به عبارت دیگر این نهاد گواهی با عنوان تولید کننده شهرستان رامسر و نام  تولید کننده را بر عهده دارد و چنانچه اشتباهی صورت گرفته است یقینا پرونده های ان برای بررسی موجود است.

دهستان جنت رودبار در شهرستان رامسر  با ۵۹ پارچه آبادی و روستا از توابع بخش دالخانی رامسر و یکی از مناطق ییلاقی این شهرستان به شمار می رود. فاصله مرکز دهستان تا مرکز این شهرستان  ۴۵ کیلومتر است که  از سمت شمال به جنگل دالخانی، بخش جلگه ای و دهستان سخت سر و از سمت شرقی به دهستان گلیجان و دو هزار، از سمت جنوب به اشکور رامسر و از سوی غرب به مناطق جنگلی و مراتع دهستان جواهرده محدود می شود.

شهرستان ۸۰ هزار نفری رامسر در غرب استان مازندران قرار دارد.