عشایر شاهسون استان اردبیل از ۱۰ خرداد ماه حرکت خود را از قشلاق‌های منطقه مغان به سمت دامنه‌های سبلان، برقوش و کوه‌های باغرو آغاز کرده‌اند، برخی از آنها مسیر چند ۱۰ کیلومتری را برای رسیدن به ییلاق‌های کوهستانی خود طی می‌کنند و برخی نیز تا ۲۵۰ کیلومتر طی مسیر کرده و به ییلاق خود می‌رسند.
امسال هر چند که احتیاط و مراقبت بهداشتی برای مقابله با بیماری کرونا اشتیاق و شور و شوق سفر را برای عشایر کم‌رنگ کرده اما آنها برای تداوم زنجیره حیات می‌بایست از گرمای مغان به خنکای دامنه‌های سبلان کوچ کنند زیرا که علف و گیاهان طبیعی وحشی در دل کوهستان در انتظار دام‌های آنهاست .
شهامت هدایت ،مدیرکل منابع طبیعی استان اردبیل گفت: با بارش‌های مناسب در فصل زمستان و بهار مراتع استان وضعیت بسیار مناسبی داشته و غذای کافی و مطلوب برای دام‌های عشایر کوچرو استان در مناطق کوهستانی استان فراهم است.
وی با اشاره به ضرورت حفاظت از ذخایر مرتعی در استان بیان کرد: ماموران منابع طبیعی در مسیر کوچ و ییلاق‌ها همراه با عشایر و کمک حال آنها هستند اما در عین حال مراقبت مراتع نیز هستند تا آسیبی به آن نرسیده و عشایر نیز به حد نیاز دام‌هایشان از مرتع استفاده کنند.
عشایر کوچرو شاهسون که یکی از ایل‌ها و طایفه‌های سابقه‌دار در ایران هستند در قالب ۱۲ هزار و ۸۰۰ خانوار هر سال در مسیر مناطق قشلاقی مغان و ییلاقی سبلان، کوه‌های باغرو و بزقوش کوچ می‌کنند، از این تعداد هشت هزار و ۲۰۰ خانوار به مناطقی در داخل استان در دامنه کوه سبلان و حدود چهار هزار خانوار نیز به مناطقی در حوزه استحفاظی استان آذربایجان‌شرقی و گیلان کوچ می‌کنند.
شاهسون‌ها نیمی از سال را در قشلاق‌های منطقه گرمسیری مغان در شمال اردبیل و نیمی دیگر را در ییلاق‌های دامنه سبلان و ارتفاعات کوه‌های باغرو و بزقوش سپری می‌کنند و شغل اصلی آنها دامپروری بوده و به نگهداری ۱.۵ میلیون واحد دامی مشغول هستند.
شاهسون‌ها با ۱۲ هزار و ۸۰۰ خانوار و با ۶۶ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت ۵.۴ درصد جمعیت استان و ۵.۶ درصد جمعیت عشایر کشور را به خود اختصاص داده و از ۲ ایل شاهسون و قره‌داغ و ۲ طایفه مستقل شاطرانلو و فولادلو تشکیل شده‌اند، عشایر استان اردبیل ساکن در ۱۱ شهرستان استان، دارای ۴۵ طایفه بوده و در ۵۷۲ قشلاق، ۲۳۷ ییلاق، هفت زیست بوم، ۵۱ سامانه، هزار و ۵۲۷ اوبه زندگی می‌کنند.
عشایر استان اردبیل مردمانی تولیدگر بوده و سالانه ۱۰ هزار و ۵۰۰ تن گوشت قرمز، ۴۳ هزار و ۵۰۰ تن شیر، هزار و ۵۰۰ تن پشم، پنج هزار و ۴۰۰ تن پنیر، هشت هزار و ۱۰۰ محصولات باغی، ۹۲ هزار تن محصولات زارعی و ۲۳ هزار متر مربع صنایع دستی مانند فرش، گلیم و جاجیم تولید می‌کنند.
ایل شاهسون در بین ۱۲۰ ایل شناسنامه‌دار عشایر کشور در جایگاه سوم، از لحاظ مرتع در رتبه چهارم، تعداد دام در رتبه پنجم و از لحاظ جمعیت در جایگاه هشتم قرار داشته و یکی از ایل‌های بزرگ کشور محسوب می‌شود.
کوچ عشایر زیر تهدید کرونا
عشایر استان اردبیل امسال در حالی کوچ خود را آغاز کرده‌اند که سایه هراس از بیماری کرونا دنیا را فرا گرفته و این بیماری بر شیوه و نوع و تعداد کوچ‌کنندگان تاثیر خواهد گذاشت، آنها در سال‌های گذشته اردیبهشت ماه کوچ خود را انجام می‌دادند اما امسال به خاطر بیماری کرونا این امر با تاخیر مواجه شد.
احتمال شیوع ویروس کرونا در خلال کوچ که تعداد زیادی از عشایر و شاغلان صنوف دیگر را شامل می‌شود، مراقبت نهادهای بهداشتی را بر روند کوچ ضروری کرده و نیاز است تا عشایر با رعایت فاصله اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی از مناطق قشلاقی تا ییلاق‌های خود تحت مراقبت و نظارت قرار گیرند.
معرفت آذری ،مدیرکل امور عشایری استان اردبیل با اشاره به شیوع ویروس کرونا و مراقبت‌های لازم از عشایر در فصل کوچ بیان‌کرد: غربالگری جمعیت عشایری استان از نظر بیماری کرونا انجام شده و اطلاع‌رسانی درباره این بیماری از سوی شبکه‌های بهداشت و درمان به عشایر صورت گرفته است.
او اضافه‌کرد: ۱۰ هزار ماسک، ۱۵ هزار جفت دستکش، هزار بطری مایع ضدعفونی کننده و هزار بسته آب معدنی تهیه و در بین عشایر استان توزیع شده و یا خواهد شد.
برخی از کارشناسان تاکید می‌کنند که با توجه به شیوع بیماری کرونا ضروری است که عشایر امسال از شیوه کوچ پیاده خودداری کرده و با استفاده از کامیون و خودروهای دیگر استفاده کنند، ضمن اینکه با توجه به شرایط آب و هوایی و خطر جاده‌ای از کوچ شبانه و اتراق در کنار جاده‌ها ، رودخانه‌ها و مناطق سیل‌خیز خودداری کنند.
ارائه خدمات لازم به عشایر کوچرو
در این حال مدیرکل امور عشایری استان اردبیل گفت: برای تسهیل در روند کوچ بهاره هماهنگی لازم با تمامی دستگاه‌های مرتبط از جمله دامپزشکی، منابع طبیعی، شرکت نفت، هلال احمر، راهداری، پلیس و علوم پزشکی برای ارائه خدمات بهتر به عشایر انجام شده است.
معرفت آذری افزود: برای خدمت‌رسانی هر چه بیشتر به عشایر کوچنده چند گروه ثابت و سیار در مسیر کوچ مستقر هستند تا عشایر استان کوچ سالم و بدون خسارت داشته باشند.
وی تاکید کرد که در زمان کوچ که تا ۱۷ خرداد ماه ادامه خواهد داشت با همکاری دستگاه‌های مرتبط خدماتی مانند تامین آب شرب، سوخت، تامین نهاده‌های دامی، نظارت بر چرای دام، خدمات فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و درمانی، خدمات دامپزشکی، ایجاد امنیت در مسیرکوچ و محل استقرار عشایر و تسطیح و مرمت راه‌های عشایری به این قشر ارائه خواهد شد.
فرماندار مشگین‌شهر نیز با اشاره به اینکه بیش از نیمی از عشایر به ییلاق‌های این شهرستان در دامنه سبلان کوچ می‌کنند، گفت: تلاش شده تا نیازهای عشایر تامین شده و آنها در زمان کوچ و نیز استقرار و گذران در ییلاق‌های شهرستان با مشکل خاصی مواجه نشوند.
اکبر صمدی بیان‌کرد: اقدامات برای تامین آب شرب عشایر صورت گرفته و آب تا نزدیک‌ترین مکان اتراق عشایر انتقال یافته است.
وی اضافه‌کرد: جاده‌های عشایری شهرستان نیز مرمت و بهسازی شده و برای این منظور پنج میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته است.
عشایر استان اردبیل امیدوارند با وجود بیماری کرونا با توجه به وضعیت مطلوب مراتع ییلاقی سال پربار و پرنعمتی داشته باشند و این امر با تلاش و رعایت مراقبت‌های بهداشتی از سوی عشایر و نظارت و همراهی مسوولان تحقق‌یافتنی است.
نظر شما