خطر آتش‌سوزی جنگل‌های خاتم را تهدید می‌کند

جنگل‌های خاتم در جنوبی ترین نقطه یزد و در حد فاصل استان فارس با یزد قرار دارد، یکی از جاذبه‌های طبیعی برای صنعت گردشگری منطقه ، جنگل های موجود است.

جنگل های طبیعی باغ شادی و باغ معدن در دهستان چاهک و در روستای بختیاری خاتم قرار دارد که به گفته مسوولان سالانه ۱۲ هزار گردشگر از اکوتوریسم و بناهای تاریخی خاتم دیدن می کنند اما نبود زیر ساخت ها موجب می شود تا گردشکران از سفر به این مناطق جذاب و دیدنی استان تا حدودی خودداری کنند.

در منطقه حفاظت شده باغ شادی گوزن زرد ایرانی، آهو، کل، بز و میش زندگی می کنند و چشمان گردشگران طبیعت را به خود خیره می کند.

در جنگل‌های باغ شادی و باغ معدن که در منطقه حفاظت شده قرار دارد، گونه‌های مهم جانوری زندگی می‌کنند و زیستگاه گونه‌هایی در حال انقراض از جمله گوزن زرد، قوچ، میش، کل، بز و جبیر نیز است.
در سال ۱۳۸۴، ۱۱ هزار و ۶۶۰ هکتار از جنگل یادشده تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت تا به پرورش گونه‌های مختلف جانوری و پرندگان کمیاب در آن بپردازند.
منطقه حفاظت شده باغ شادی بخشی از جنگل‌های نسبتاً انبوه ارتفاعات انتهایی سلسله جبال زاگرس در استان یزد است که از لحاظ گونه‌های شاخص درختی و تراکم، تعداد و جوامع گیاهی آن با وضعیت موجود سایر نواحی زاگرس تفاوت قابل توجه و چشمگیری دارد و مانند نگین سبزی در دل بیابان‌های استان یزد می‌درخشد.
این منطقه به دلیل جاذبه‌های طبیعی و نیز به دلیل اینکه از مناطق تاریخی و سنتی گردشگری محلی در منطقه‌ است در ایام تعطیل و عیدنوروز میزبان تعداد زیای از مردم محلی ،شهرها و روستاهای اطراف مرکز استان و حتی مناطق همجوار است که با هدف تفرج به این منطقه سفر می کنند.
منطقه یادشده از نظر جانوری و گیاهی، تفاوت‌های اساسی با سایر اکوسیستم‌های استان یزد دارد به گونه‌ای که پستانداران منطقه به سمت گونه‌هایی همچون خرس قهوه ای، خدنگ، کاراکال، گراز و مانند آن و  پرندگان نیز از گونه‌های بیابانی و دشت‌زی به سمت گونه‌های درختی نظیر گنجشک سانان تغییر کرده است.
از دیگر پستانداران منطقه می‌توان به گوزن زرد ایرانی در اسارت اشاره کرد، موضوع رهاسازی آن در محدوده‌هایی از جنگل باغ شادی در حال اجراست.

پرورس گوزن زرد ایرانی در خاتم
همچنین محدوده‌ای به وسعت ۲۰۰ هکتار در منطقه حفاظت شده جنگل باغ شادی، فنس کشی و در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۵ تعدادی گوزن زرد ایرانی از دشت نازساری استان مازندران به این مرکز انتقال یافت و در حال حاضر ۲۴ رأس گوزن زرد در محدوده ۱۳۰ و ۷۰ هکتاری از سایت یادشده زندگی می کنند.
هوبره از پرندگان بسیار زیبا و با شکوه مناطق بیابانی و بومی قسمت‌های دشتی و کم ارتفاع منطقه است که در دشت و مزرعه پایین دست باغ شادی دیده می شوند.
از بین خزندگان موجود در منطقه حفاظت شده باغ شادی هم اکنون ۹ گونه شناسایی شده که از این تعداد ۲ گونه سمی و یک گونه نیمه سمی و ۲ گونه غیرسمی گزارش شده است.

عرصه های جنگلی خاتم در کمین آتش سوزی 

عرصه های جنگلی یادشده در این روزهای گرم سال به دلیل رویش پوشش گیاهی و علفی در معرض خطر آتش سازی قرار دارد، مسوولان بر توجه مردم، گردشگران و دامداران در این مناطق تاکید ویژه ای دارند چرا که این مناطق از یزد مرکز استان فاصله زیادی دارد.

رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری خاتم در گفت گو با ایرنا افزود: با توجه به بارش های مناسب بهاری امسال و رویش گیاهان خودرو و پوشش مناسب عرصه های مرتعی به ویژه پوشش علفی در بیشتر  عرصه های طبیعی در آینده ای نزدیک با خشک شدن آن که تاکنون رشد بسیار خوبی داشته ،وقوع حریق منطقه را تهدید می کند.

محمود نقیبی اظهار کرد: بزرگترین خطر عرصه های طبیعی که اغلب به دلیل نبود آگاهی توسط گردشگران و برخی موارد بهره برداران است، کمین کرده و  امروزه گریبانگیر منابع جنگلی است.

فرهنگ سازی و آموزش راهکار مقابله با حریق است

وی یادآور شد: شایسته است از هم اکنون فرهنگ سازی و آموزش و اطلاع رسانی در گروه ها و کانال های مجازی در مورد نحوه ورود به طبیعت و خروج از آن فراگیر شود.

 وی تصریح کرد: حتی وجود یک بطری شکسته شیشه و یا یک بطری آب معدنی یکی از عوامل تهدید طبیعت منطقه است که با انعکاس نور خورشید، جرقه ناشی از سوخت ناقص خودرو و موتورسیکلت می تواند باعث حریق در این منابع خدادادی  شود.

 به گفته نقیبی باید با اطلاع رسانی به موقع، یاریگر محافظان طبیعت و میراث بانان شایسته ای برای آیندگان و دوستداران منابع طبیعی منطقه باشیم.

طبیعت خاتم، زیستگاه زاغ بور و هوبره 

 وی اظهار کرد: طبیعت بکر شهرستان در واقع تلفیقی از جنگل های طبیعی٬ پوشش گیاهی کم نظیر٬منابع آبی فراوان و وحوش منحصر به فرد است تنها زیستگاه برخی جانوران از جمله زاغ بور و هوبره است و نیاز به مراقبت و حمایت مردم و مسوولان دارد.

همچنین سرپرست اداره حفاظت محیط زیست خاتم گفت: به علت بارندگی ۲ سال گذشته شاهد رویش گیاهان علفی زیادی در جنگل های باغ شادی هستیم که این خود موجب احتمال خطر آتش سوزی در فصل گرما می شود.

علیرضا شمسایی افزود: با افزایش دمای هوا ،گیاهان علفی خشک می شوند و مستعد آتش سوزی هستند از این بابت برای پیشگیری از این واقعه که تنها زیستگاه جنگلی استان است باید به عنوان شهروندان در هر نقطه ای از جنگل چه در داخل و چه در خارج از آن از جنگل محافظت کنیم.

تشکیل ستاد پیشگیری برای حریق در عرصه های جنگلی

وی یادآور شد: برای کنترل و پیشگیری از آتش سوزی جلسات ستاد بحران برگزار شد که با هماهنگی بیشتر اداره ها تجهیزات بشتری در اختیار پایگاه اطفای حریق قرار گیرد و پایگاه تجهیز شده و همکاهنگی های لازم در جنگل انجام شد که ماموران بتوانند در مکان های مختلف مستقر شوند تا نیروها بتوانند وقوع آتش سوزی را زودتر تشخیص داده و عملیات اطفا را شروع کنند تا از خسارت احتمالی بیشتر جلوگیری شود.

وی بیان کرد: یکی از کارهای مهمی که در راستای اطفای حریق صورت می گیرد «آتش بُر» است که با تیغ زدن بخش هایی از جنگل و از بین بردن ارتباط مناطق گیاهی آن از دیگر مناطق به صورت نواری اگر آتش سوزی رخ داد، ماموران بتوانند از ورود آتش در بقیه عرصه های جنگلی منطقه جلوگیری کنند.

شمسایی تاکید کرد : یکی از مهمترین مسایل پیشگیری از آتش سوزی آموزش و فرهنگ سازی برای گردشگران و مردم است همچنین نحوه صحیح روشن کردن آتش است که با پاک کردن پوشش علفی آن منطقه، اطراف اجاق سنگ چین کنند، زیرا یکی از دلایل اصلی آتش سهل انگاری مردم در روشن کردن آتش و نبود نطارت و کنترل در این مورد است.

هرات مرکز شهرستان خاتم در فاصله ۲۴۰ کیلومتری جنوب شهر یزد واقع است.