قیام ۱۵ خرداد جنبشی ماندگار و تاثیرگذار بود که سرآغاز تحولات و دگرگونی‌هایی در ساختار حکومت ایران شد و محور و منشا این تحولات، مردم با محوریت روحانیت به ویژه فقیه جامع الشرایطی مانند امام خمینی (ره) بودند که به حق "یوم الله" را در این روز تاریخی رقم زدند.
این قیام تاریخی باعث شد چهره مزدورانه شاه و رژیم پهلوی افشا شود و حرکتهای مخالف رژیم در سراسر ایران به متدینین و مذهبی‌ها انتقال یابد و چپی‌ها به حاشیه رانده شوند و انقلابیون همه شیوه‌های اصلاح طلبانه را پشت سر گذاشته و یکپارچه خواستار سرنگونی نظام سلطنتی حاکم بر ایران و طرد قدرتهای بیگانه شوند و در نهایت قیام ۱۵ خرداد آغاز نهضت بازگشت یک ملت با فرهنگ و متمدن و دینمدار به خویشتن شد.
چگونگی شکل گیری قیام ۱۵ خرداد
در سحرگاه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، عوامل رژیم شاه به خانه امام راحل در قم یورش بردند و ایشان را که روز قبل از آن در مدرسه فیضیه قم، طی سخنان کوبنده‌ای پرده از جنایات شاه و اربابان آمریکایی و اسرائیلی او برداشته بودند، دستگیر و به زندانی در تهران منتقل کردند.
پس از انتشار خبر دستگیری امام (ره ) بسیاری از مردم قم به اتفاق فرزند امام راحل "حاج آقا مصطفی" به سمت حرم مطهر حضرت معصومه (س) حرکت کردند و با تجمع در صحن حرم مطهر و خیابان‌های اطراف آن و سر دادن شعار "یا مرگ یا خمینی" آزادی امام راحل را خواستار شدند.
در همان زمان، علما و مراجع وقت هم با صدور بیانیه‌هایی، خواستار آزادی فوری امام خمینی (ره) شدند اما با ورود نیروهای مسلح، تیراندازی به روی مردم آغاز شد و تعدادی زیادی از معترضان زخمی یا شهید شدند.
در همان روز مردم تهران نیز چون سایر شهرها در اعتراض به دستگیری امام خمینی (ره ) به خیابانها آمدند و اعتراضات خود را آغاز کردند و با فریادهای رعد آسای "یا مرگ یا خمینی" و "مرگ برشاه" تهران را به لرزه درآوردند.
شاه که موقعیت خود را در خطر می دید، با رگبار مسلسل به جنگ ملت مظلوم رفت و تهران را در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، به کشتارگاه مخوف و حمام خون کرد.
هرچند نباید از نظر دور داشت که همزمان با تهران و قم نیز در بیشتر شهرها، درگیری، راهپیمایی، برگزاری جلسات و نیز سخنرانی بر ضد رژیم و اعتراض به دستگیری امام راحل انجام گرفت و در شهرهایی مانند مشهد و شیراز که شدت اعتراضات بیشتر بود، تعدادی زیادی در برابر رگبار مسلسل‌های رژیم زخمی یا کشته یا زندانی شدند.
این قیام گسترده که تا آن روز کم سابقه بود، آغاز مبارزه علنی ملت ایران با رژیم منحوس پهلوی را رقم زد و بعد از این تاریخ شمارش معکوس نابودی سلسله ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی در ایران آغاز شد و در سال ۱۳۵۷ به پایان رسید.
ماهیت قیام ۱۵ خرداد ماه ۴۲
رییس جبهه پیروان خط امام راحل و رهبری در خراسان رضوی درباره قیام ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۴۲ به خبرنگار ایرنا گفت: این قیام ماهیتی اسلامی و ملی داشت و علت آن مبارزه با ظلم حکومت و سلطه ظالمانه بیگانگان و نظام شاهنشاهی بود.
سید محسن بنی هاشمی افزود: قیام ۱۵ خرداد یک قیام ریشه‌دار است و ریشه آن به قیام مشروطیت و ندای عدالتخواهی مردم و روحانیت باز می‌گردد به طوری که هم در قیام ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۴۲ و هم در قیام ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ از تجربیات تاریخی مبارزات ملت ایران و روحانیت استفاده شده است.
وی ادامه داد: از ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ تا قیام مردم قم در سال ۱۳۵۶ گروه‌های مختلف مبارز از راست تا چپ و میانه ظهور کردند ولی نتوانستند با مردم ارتباط موثر برقرار کنند و در جهت ضربه زدن به حکومت نیز ناکام ماندند.
این فعال سیاسی گفت: در سالهای ۱۳۵۵ و ۱۳۵۶ فشار و خفقان و ظلم حکومت شاهنشاهی از حد گذشت و مردم به ویژه طیف متدینین تحت فشارهای شدیدی قرار گرفتند لذا هنگامی که امام راحل ندای آزادیخواهی سر داد، همه این ندا را شنیدند و پاسخ مناسبی به آنان دادند.
بنی هاشمی افزود: امام راحل با اتکا به زمینه ملی گرایی و مذهبی مردم و با همان زبان عامه فهم مردم را به مبارزه با نظام استعمارگر ترغیب کردند و مردم نیز به ندای دادخواهی و بیگانه ستیزی امام خمینی (ره) پاسخ دادند.
وی ادامه داد: هیچ فردی جز امام راحل در میدان نبود که بتواند مردم را به قیام علیه رژیم پهلوی دعوت کند زیرا همه مبارزین از همه نوع آن یا توسط حکومت سرکوب شده بودند، یا در زندان یا در تبعید بسر می‌بردند یا اعدام شده بودند.
این فعال سیاسی گفت: در زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ مردم و روحانیت به این نتیجه رسیدند که قیامی که به کمک مردم و رهبری روحانیت به نتیجه می‌رسد، نباید به گروه‌ها و افراد فرصت طلب به ویژه نوکران بیگانگان تحویل داده شود، بلکه در تمام مراحل حکومت و تمدن سازی ایرانی اسلامی، مردم و روحانیت باید در صحنه حضور داشته باشند.
محوریت امام راحل در قیام ۱۵ خرداد
دبیر کل بنیاد هابیلیان هم درباره قیام ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۴۲ گفت: این قیام، واکنشی در برابر سلسله اقدامات استعمارگران و کشورهای مختلفی بود که سالهای سال در کشورهای ضعیف تر اهداف استعمارگرانه را دنبال می‌کردند.
محمد جواد هاشمی نژاد افزود: ملت ایران به دلایل مختلف از جمله ریشه‌های فرهنگی و اعتقادی خود هیچ گاه پیکره بیگانگان و اجانب را بر خود نمی پذیرفت لذا در طول سالهای قبل از ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۴۲ هم در مقاطع مختلف قیام‌ها و اعتراضات گسترده ای علیه اهداف استعمارگرانه صورت پذیرفت. اهدافی که به طور عمده توسط پادشاهان قدیم به عنوان عوامل استعمارگر اجرا می‌شد و محور این قیام‌ها نیز علما و اندیشمندان اسلامی بودند.
وی ادامه داد: حضرت امام خمینی (ره) با توجه به شناخت عمیق از مردم و ریشه‌های فکری و اعتقادی آنان، قیام‌ها را مبتنی بر اندیشه‌ها و اهداف خاص دنبال می‌کردند، به آنها جهت و به مردم روحیه می‌دادند تا این که حس قدیمی و استقلال طلبقانه ملت ایران را به مرحله ظهور و بروز رساندند.
این فعال سیاسی گفت: رهبر معظم انقلاب در سخنرانی خود به مناسبت سالروز رحلت امام خمینی (ره) به نکته دقیقی اشاره کردند و آن این که در دوران انقلاب اسلامی امام راحل به جوانان ملت ایران اعتماد کرده و متکی به آنان بودند، بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی معتقد بود که جوانان سرمنشا براه افتادن حرکات عظیم در کشور خواهند شد.
هاشمی نژاد افزود: مردم ایران نیز با توجه به گرایش‌های فکری و اعتقادی که نسبت به جامعه روحانیت و فقه اسلامی داشتند خیلی زود گرد امام راحل قرار گرفتند و با حمایت از نظرات فقهی، اجتماعی و سیاسی آن فقیه فرزانه حرکت عظیمی را از ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۴۲ تا پیروزی کامل انقلاب اسلامی رقم زدند.
وی ادامه داد: خود رژیم منحوس پهلوی هم باعث شد که این حرکتها و قیام‌ها شدت بیشتری پیدا کند، شاید پادشاهان قدیم در مواجهه با مردم به نوعی ملاحظاتی داشتند اما از آنجا که رژیم پهلوی دربست در اختیار استعمارگران و اهداف استعماری آنها بود لذا مقابل ملت ایران به هیچ وجه نرمش به خرج نداد و شرایط را برنتابید.
او اضافه کرد: همراهی ملت ایران با امام راحل باعث شد که رهبر فقید انقلاب اسلامی با کمک یارانش و متکی بر اندیشه‌ای که به شاگردان و یاران خود منتقل کرده بود، رهبری قیام عظیمی را بر عهده گرفت و این قیام را از سال ۱۳۴۲ به بعد به نحوی مدیریت کرد که در سال ۱۳۵۷ به ثمر نشست و منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.
درس‌های قیام ۱۵ خرداد برای نسل حاضر
دبیر کل بنیاد هابیلیان گفت: ۴۱ سال ایستادگی مردانه ملت ایران در برابر دشمنان نشان داد که امام راحل اهداف مردم، خواست قلبی و اعتقادی ملت ایران را درست تشخیص داده بودند و نتیجه این شد که ایران از یک کشور مفلوک استعمارزده و حلقه به گوش کشورهای دیگر تبدیل به کشور مستقلی شد که امروزه همه اذعان دارند جمهوری اسلامی ایران کشوری است که خود برای سرنوشت خود تصمیم می‌گیرد و روی پای خود ایستاده است.
هاشمی نژاد افزود: این که در طول ۴۱ سال گذشته ملت ایران همه نوع توطئه و جنایتی که توسط قدرتهای بزرگ و غربی علیهش ایجاد شده بود را پشت سر گذاشت و توانست روی پای خود بایستد دلیلی بر این مدعاست.
وی ادامه داد: وحدت و انسجام و یگانگی مردم با دو رهبر خود در دوران انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی نشان می‌دهد چشم انداز بسیار بسیار روشنی در مقابل ملت ایران وجود دارد و سرمنشا همه این اتفاقات قیام ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۴۲ و شناخت دقیق رهبری از خواست ملت ایران و یگانگی در پیروی ملت ایران از اعتقادات دینی خودشان است که در امامت جامعه اسلامی تبلور یافته است.
دبیر کل بنیاد هابیلیان گفت: بزرگترین درس قیام ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۴۲ این است که ملت ایران بایستی همان طور که در دهه‌های گذشته عمل کردند، محور قیام ۱۵ خرداد و منشا و اهداف آن را مدنظر داشته باشد زیرا استعمارگران در این مواقع تلاش می‌کنند که مشابه سازی نمایند و با ایجاد حرکاتی به موازات این حرکت اصیل بتوانند آن را از مسیر اصلی منحرف کنند.
هاشمی نژاد افزود: همان طور که شاهد بودیم استعمارگران گروه‌ها و گروهکهای مخالفی را ایجاد کردند که شاید در ظاهر افرادی با اعتقادات دینی بودند اما خیلی زود ملت ایران به دلیل اینکه محور حرکت قیام ۱۵ خرداد و امامت جامعه را مدنظر داشت و حول آن امامت گرد آمده بود، توانست توطئه‌های استعمارگرانه را هم پشت سر گذارد.
وی ادامه داد: به عقیده من بزرگترین درس قیام ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۴۲ این است که قرار داشتن در کنار رهبریکه این قیام را رقم زد ملت ایران قادر خواهد ساخت که بزرگترین موانع را از سر راه بردارد و به سرچشمه‌های سعادت و استقلال و آزادی برسد.
نظر شما