شیشه های یک و نیم لیتری دوغ هایی را که با سبزیجات کوهی درهم آمیخته بود، داخل تشتی بزرگ که پر از آب خنک چاه است، ریخته تا با لبخندی شیرین پیشکش گردشگران کند؛ سرمایه روزانه اش یک قابلمه ماست، آب و سبزیجات کوهی بود که روزانه در دوغ گردان مادرش می‌ریخت و بهم می‌زد و همراه با لبخندی شیرین و چهره‌ای محجوب برای فروش آماده می‌کرد.
"هر شیشه ۱.۵ لیتری فقط پنج هزار تومانه خانم لطفا یه دونه بخرید واقعا خوشمزه و محلیه ما کرونا نداریم و دوغمون هم سالمه "
این صدای عبدالله ۹ ساله بود که درس و مشق را به برکت شبکه شاد بوسیده‌بود و در کنارش برای مسافرهایی که روستای سوله دوکل در منطقه سیلوانای ارومیه می‌آمدند در ورودی آبشار زیبای این روستا دوغ و آویشن و گل گاو زبان می‌فروخت.
قبل از کرونا روزی ۱۰ شیشه دوغ می‌فروخت و الان در آمدش به نصف تقلیل یافته و روزی بیشتر از سه یا چهار بطری نمی‌تواند بفروشد، این موضوع تهیه مایحتاج خانه را برای این مرد کوچک دشوار کرده‌است.
عبدالله دوست دارد، معلم شود چون معلم مهربانش آقا مسعود تنها الگوی وی برای حرکت به سوی تعالی و رسیدن به آرزوی آبادانی روستاست؛ آرزوهای عبدالله مثل آبشار روستای سوله دوکل پر سرو صدا و مهیب نیستند و مثل جان نحیفش کوچک هستند اما قابل تحقق به نظر نمی‌رسند.
درباره اولین آرزویش از او سوال می‌کنم و عبدالله هموار کردن راه روستا و آسفالت ریزی را برای دسترسی آسان به آبشار روستا، اولین آرزوی خودش می‌شمرد چون می‌داند که راه روستا آسفالت شود، گردشگران بیشتری به منطقه می‌آیند و ساکنین روستاهم دست از مهاجرت برمی دارند.
آرزوی دیگر عبدالله خریدن یک چادر بزرگ و یا دایر کردن یک سیاه چادر عشایری است مثل همانهایی که در روستاهای پایین دست آبشار مردم محلی به پا کرده‌اند.
وی می‌خواهد در نزدیک آبشار با اجاره دادن آن در آمد و پس اندازش را افزایش دهد و هزینه تحصیلش را تامین کند.
دستهای کوچک عبدالله هر روز برای برآورده شدن این آرزوها رو به آسمان خداست، اما دو دل است از خدا بخواهد باران ببارد یا نبارد چون وقتی باران بیاید گردشگرها هم کم می‌شوند و مسیرشان را از روستا کج می‌کنند و این نان آور کوچک دست خالی به خانه بازمی‌گردد و اینجا باران دیگر برکت نیست.
روستای زیبا و مرزی سوله دوکل در ۴۰ کیلومتری ارومیه هر روز شاهد فعالیت این کودکان شاد و محجوب و پرتلاشی است که سهمشان را از طبیعت فقط سایه ابرهایی می‌دانند که برسرشان بیافتد و بتوانند قوت لایموتی از طریق خرید و فروش و راهنمایی گردشگران به دست آورند.
انبوه آدمها اینجا هر روز می آیند و می‌روند ولی هیچکس مثل طبیعت سخاوتمند نیست تا با خلق یک آبشار زیبا و مناظری بکر سفره روستاییان سوله دوکل را پر کند.
با عبدالله غرق تبادل افکار و راهکارهای حل مشکلات روستا بودیم که شفیع عبداللهی از اهالی دیزج مرگور از توابع شهر سیلوانای ارومیه که یک راهنمای گردشگری در روستای سوله دوکل است، وارد جمع ما شد.
شفیع مثل بزازهای بازار قدیمی ارومیه تبحر خوبی در تعریف زیبایی منطقه و آبشار و جاذبه های آن دارد و چنان زیبا به تمثیل این آبشار و روستا می‌نشیند که غرش آبشار را در زیر پای خود می‌توان حس کرد.
شفیع با اشاره به وجه تسمیه سوله دوکل می‌گوید: سوله به معنی آبشار است و دوکل یعنی دود و بخار و علت این وجه تسمیه بخاطر آبشار موجود در روستا و نیز رنگین کمانی است در هنگام ریختن آب از ارتفاع و بخار آن در تلاقی با نور خورشید ایجاد می‌شود.
بر اساس گفته های وی ارتفاع آبشار سوله دوکل که در انتهای این روستاست به یکهزار و ۷۰۰ متر از سطح آبهای آزاد می‌رسد.
این آبشار که مرتفع ترین آبشار شمال غرب کشور است، از کوه دالامپر به معنی پرعقاب در نقطه صفر مرزی کشور در شمال غرب سرچشمه می‌گیرد که از این آبشار تا کوه دالامپر و تالاب های آن ۴۵ دقیقه با خودرو و ۲ ساعت با پای پیاده راه است.
وی می‌گوید: روستای سوله دوکل جزو ۶۰ روستای گردشگری و مناطق نمونه گردشگری استان است و خالص ترین اکسیژن را داراست ولی باید بیشتر اینها مورد توجه مسوولان قرار گیرد و مردم محلی برای رونق گردشگری در آن تلاش کنند.
میکاییل ملااحمدی کشاورز و مالک زمین‌های اطراف آبشار روستای سوله دوکل نیز به رسم تمام مصاحبه ها در مناطق روستایی وارد جمع می‌شود و با دلخوری ما را به پیاده روی در مسیر یک کیلومتری و ناهموار روستا تا آبشار دعوت می‌کند تا صحنه هایی را برایمان نشان دهد که بی رحمی طبیعت گردان را به تصویر کشیم.
وی از اینکه طبیعت گردان درختان ملک او را آتش زده‌اند، گله مند است و می‌گوید هر سال در این محل لوبیا کشت می‌کرده اما چون گردشگران محصولاتش را از بین می‌بردند و درختان را به آتش می‌کشیدند، امسال برای جلوگیری از این اتفاقها اجازه داده‌است تا میراث فرهنگی پارکینگی را در زمین زراعی اش ایجاد کند تا شاید بیشتر از اینها متضرر نشود.
ملا احمدی در سه ماه تابستان که فصل بازدید از سوله دوکل بسیار داغ است در روزهای پنجشنبه و جمعه از محل اجاره پارکینگ ۱۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان درآمد دارد و دوست دارد تا با حمایتهای دولت و تشکل‌های گردشگری این منطقه و اقتصاد محلی رونق بگیرد.
بعد از یک ربع مصاحبه در حال پیاده روی از مسیر ابتدای روستا تا پارکینگ آبشار و دست چین کردن مقداری گل و گیاه کوهی و دارویی اعم از آویشن کوهی، نسترن، گل گاوزبان ، بومادران و چای کوهی صدای غرش سهمگین آبشار سوله دوکل و در کنار آن تعدادی ماشین‌های لندور و دیفرانسیل دار به چشم می‌خورد.
ماشین‌هایی که با تابلوهای نصب شده بر روری آن می‌توان کارکردشان را به راحتی درک کرد.
سه یا چهار جوان در این منطقه منتظر گردشگران هستند تا در ازای دریافت ۵۰۰ هزار تومان به ازای ۶ نفر مسافر آنها را به قله کوه دالامپر و تالابهای آن برسانند و دوباره به روستا بازگردانند.
امید شعبانی که جوانی ۲۰ ساله است تا هشتم تحصیل کرده و به علت نبود مدرسه راهنمایی در روستا ترک تحصیل کرده و در این مکان به جابجایی مسافر مشغول شده است؛ می گوید: ۲ تالاب و ۲ دریاچه در دامنه کوه وجود دارد که دیدن آنها خالی از لطف نبوده و شامل دریاچه گرده زرین و مام شیخ و تالابهای پنچولی است که مشتاقان زیادی برای دیدار از این مکان را روزهای پنجشنبه و جمعه جابجا می‌کنند.
وی برایمان از رویاهای ناتمام کودکی‌اش حرف می‌زند رویاهایی بسیار متفاوت تر از رویاهای کودکان امروز شهری است؛ امید هم مانند عبدالله کوچک ۱۰ سال قبل وقتی کودک بود و معلمش رویاهایی زیبا را برایشان در سایه تحصیل رسم می‌کرد، دوست داشت مسوول شود تا راهی هموار و روستایی آباد را در آینده برای نسلهای بعدی به میراث بگذارد.
اما به علت تنگدستی خانواده و نبود مدرسه در مقاطع بالاتر در روستا از ادامه تحصیل بازماند، رویاهایش را قاب گرفت و بردیوار خاطرات آویزان کرد .
اسب های نجیب با اندامی کشیده شبیه اسب های گرانقیمت ترکمن و عرب از چشم های هیچ بیننده‌ای نمی‌تواند در این منطقه پنهان باشد ولو برای گرفتن ۲ عکس یادگاری.
به همین خاطر مسیر سوالاتم را از خاطرات زیبای امید به سمت کوه دالامپر و گذرگاههای مرزی کج کرده و درباره کولبری از او سوال می‌کنم.
بنابرگفته هایش تابحال جرات نکرده کولبری کند و این روزها که معبرها بسته هستند و ماموران مرزبانی کنترل‌های بسیاری بر منطقه دارند، تنها راه برای کسب درآمد در این روستا به جز کولبری، کشاورزی و دامداری می‌باشد و لازم است تا مسوولان به راههای رونق گردشگری برای بهبود اوضاع معیشت مرزنشینان توسعه دهند چرا که این منطقه ظرفیت های فراوانی برای اینکار دارند.
احمد ابراهیمی یک طبیعت‌گرد از اهالی بخش سرو ارومیه نیز در این گشت و گذار وارد بحث داغ گردشگری ما شده و درباره نیازهای این منطقه گردشگری می‌گوید: راههای مواصلاتی به منطقه بسیار ناهموار است و باید زیرساختها بهسازی شوند و نسبت به ایجاد کمپینگ‌های مجهزتر اقدام شود و چه بسا طبیعت گردانی که هر روز به این مکان می آیند و به علت نبود اقامتگاه شب را مجبور به بازگشت می‌شوند.
معاون سرمایه‌گذاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی نیز معتقد است که رونق گردشگری در بستر فراهم سازی زیرساختها ممکن می‌شود و اعتبارات مصوب برای بخش گردشگری جوابگوی نیازها و فراهم کردن زیرساختهای این بخش نیست.
علی عبدلی گفت: آذربایجان‌غربی دارای ظرفیت‌های گردشگری بسیاری است که در صدد هستیم با اجرای طرح های مختلف و تسهیل روند سرمایه گذاری زمینه جذب سرمایه گذار در استان هموارتر شود.
وی بیان کرد: روستای گردشگری سوله دوکل، دریاچه ارومیه، منطقه گورچین قلعه و ابگرم چالدران از جمله مناطقی هستند که حداقل زیرساختها در آنها در دولت تدبیرو امید با حمایتهای مسوولان فراهم شده‌است.
وی درباره وضعیت راه دسترسی روستای سوله دوکل نیز گفت: اداره راه می‌تواند با رسیدگی به وضعیت راههای این منطقه به رونق گردشگری کمک شایسته‌ای کند.
بیتا خضرزاده معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی آذربایجان‌غربی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تبلیغات و شناساندن مناطق نمونه گردشگری استان به اصحاب رسانه، راهنمایان گردشگری و مدیران دفاتر مسافرتی در کنار برگزاری شبهای فرهنگی در سایر استانها از جمله طرح هایی است که می‌تواند به رونق گردشگری در استان کمک کند.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان‌غربی با اشاره به اعتبار مورد نیازبرای این بخش گفت: ۱۰۰ میلیارد تومان نیاز اعتباری این استان برای توسعه بخشهای مختلف اعم از مرمت، صیانت و توسعه بخش گردشگری است که از این میزان ۵۰ درصد فقط مصوب می‌شود.
جلیل جباری افزود: در سال ۱۳۹۸ حدود ۶۲ میلیارد تومان اعتبار مصوب استان بود که بین ۳۰ تا ۳۵ درصد آن محقق شد به همین علت در اجرای طرح ها و پروژه ها اولویت بندی انجام می‌شود.
وی گفت: در سالهای اخیر توسعه واحدهای بوم‌گردی روستایی جزو برنامه ها بوده تا گردشگری روستایی توسعه یابد.
وی اظهار داشت: درصدد هستیم با تسهیل روند اخذ مجوز برای واحد های بوم گردی به رونق گردشگری در این مناطق کمک شود.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان‌غربی گفت: تبدیل فضاهای مناسب موجود در مناطق روستایی به عنوان واحدهای اقامتی و بوم‌گردی از موضوعاتی است که در این راستا جلسات مستمری با مسوولان برگزار شده‌است.
وی با بیان اینکه بیش از۳۰ مورد از این واحدها به بانک‌ها معرفی شده‌اند تا از تسهیلات بانکی برخوردار شوند، گفت: تعداد واحدهای بوم‌گردی امسال نسبت به سال گذشته ۱۰ واحد بیشتر شده و از ۱۴ واحد به ۲۴ واحد افزایش یافته‌است.
جباری به پراکندگی اقامتگاه‌های بوم‌گردی در سطح استان نیز اشاره کرد و گفت: بیشترین تعداد واحدهای بوم‌گردی به ترتیب در تکاب، پیرانشهر، سردشت، اشنویه، خوی، ماکو و ارومیه است.
وی اضافه کرد: ۲۴ واحد بوم‌گردی فعال در استان وجود دارد که توسعه آنها با صدور مجوزهایی در سال گذشته در دست اقدام است.
سوله دوکل روستایی در دامنه کوههای سربه فلک کشیده آذربایجان غربی در مثلث مرزی ایران، ترکیه و عراق در ۶۰ کیلومتری شهرستان ارومیه بوده و جزو معدود روستاها و مناطق گردشگری استان است که به علت دارا بودن طبیعت بکر و هوایی پاک است که نفسی تازه به جان طبیعت گردانش می‌بخشد.
منطقه ای مملو از جاذبه‌های گردشگری که توصیفش مشتاقان فراوانی را برای حضور در آن ترغیب می‌کند اما نبود زیرساخت های اولیه این فرصت کسب درآمد پایدار را برای روستا نشینان این منطقه در صف انتظار قرار داده‌است.
روستای سوله دوکل با ۱۰۰ نفر جمعیت ثابت و سیار عشایری در بخش سیلوانای ارومیه قرار دارد و سالهاست در رویای فراهم کردن امکانات سخت افزاری و زیر ساخت های اولیه برای میزبانی از گردشگران و بوم گردان سوخته و ساخته است اما در سالهای اخیر با همت مسوولان و با کمک مردم محلی پارکینگی در محل تلاقی روستا و ابشار احداث و یک سرویس بهداشتی نیز راه اندازی شده‌است.
در دولت تدبیر و امید برای اولین بار این اتفاق برای این مکان زیبا رخ داد و وعده ها را به تحقق نزدیک کرد و عملیات احداث زیرساخت های گردشگری در سوله دوکل آغاز کردهرچند که نامهربانی طبیعت گردان با این منطقه و ریختن زباله و آتش زدن باغات اطراف آبشار هر روز مردم محلی را ازرده خاطر نگه داشته است.
با این وجود و به رغم فرایند طولانی به ثمر نشستن طرح های وعده داده شده مسوولان برای ایجاد زیرساخت های گردشگری در سوله دوکل، گردشگران داخلی و خارجی خود را به این روستای بکر و آبشار عظیم آن می‌رسانندو از زیبایی های بی مثالش بهره مند می‌شوند.
آذربایجان‌غربی دارای بیش از یکهزار و ۶۰۰ اثر، بنا و محوطه تاریخی است که سالانه بیش از ۲ میلیون گردشگر از این محوطه‌ها و بناها بازدید می‌کنند؛ تپه تاریخی حسنلو در نقده، قره‌کلیسا در چالدران، تخت سلیمان تکاب، بنای تاریخی سه گنبد، مسجد جامع و یخچال ۹ پله در ارومیه و ده‌ها جاذبه طبیعی و تاریخی دیگر از جمله ظرفیت‌های گردشگری این استان به شمار می‌رود.
این استان دارای سه هزار روستاست و یک سوم جمعیت استان را روستانشینان تشکیل می‌دهند؛ اگر در سه هزار روستای استان اقامتگاه بوم‌گردی ایجاد شود، برای ۶ هزار روستایی شغل فراهم می‌شود.
نظر شما