ابتدای اردیبهشت‌ماه سال جاری (۱۳۹۹) فراخوان نخستین جایزه جهانی فلسطین به عنوان جایزه‌ای بین‌المللی، مردمی و غیردولتی با همت مجمع ناشران انقلاب اسلامی و با همکاری اتحادیه‌ها و تشکل‌های فرهنگی و ادبی برخی کشورهای اسلامی منتشر شد.
زمزمه‌های برگزاری این رویداد برای نخستین بار در اسفنندماه ۱۳۹۸ توسط اعضای انجمن ناشران انقلاب اسلامی مطرح شد. اما شیوع ویروس کرونا مانند تغییری که در بسیاری از جشنواره‌های فرهنگی و هنری سال ۱۳۹۹ ایجاد کرد، برپایی جایزه جهانی فلسطین در ماه رمضان و همزمان با روز قدس را دستخوش تغییر کرد.
از سوی دیگر بعد از اقبالی که نویسندگان و شاعران آزادی‌خواه جهان در ارسال آثار به این رویداد بین‌المللی داشتند، بخش عمده‌ای از جامعه ادبی کشور نیز خواستار ارسال آثارشان به این جشنواره ای با موضوع فلسطین و آزادسازی قبله اول مسلمانان شدند.
بر همین اساس و با نظر و آرای هیات مدیره مجمع ناشران انقلاب اسلامی و تایید دکتر محسن پرویز دبیر جایزه جهانی فلسطین، فراخوان بخش داخلی این رویداد با عنوان بخش داخلی جایزه جهانی فلسطین به دبیری رضا اسماعیلی منتشر شد. برای آشنایی با این بخش و اقدامات صورت گرفته در مسیر برگزاری این جایزه ادبی جهانی و ملی در روزهای پساکرونا با رضا اسماعیلی دبیر بخش داخلی جایزه جهانی فلسطین به گفت‌وگو پرداختیم که حاصل آن در ادامه از خاطر شما می گذرد.
آزادی فلسطین؛ خواست و رسالت مردمان آزادی‌خواه جهان
رضا اسماعیلی با اشاره به آنکه آرمانی به نام آزادسازی قدس در کنار رویکرد و نگاه کلان آرمان‌گرایانه اسلامی، مفهومی انسانی و جهانی به‌شمار می رود گفت: برهمین اساس است که رسالت امروز ما و تمامی مردمان آزادی‌خواه جهان، همراهی، هم‌نوایی و هم‌صدایی با مردم مظلوم فلسطین در مسیر آزادسازی قبله اول مسلمانان است.
وی با اشاره به آنکه جشنواره داخلی فلسطین که جشنواره‌ای غیردولتی و مردمی است از جمله رویدادهای زیرشاخه جایزه جهانی فلسطین شناخته می‌شود یادآور شد: هدف از راه‌اندازی این رویداد، رسیدن و تحقق آن نگاه نهایی و غایی در حوزه تولید آثار ادبی با محتوای آرمان آزادسازی فلسطین به‌عنوان یکی از مهمترین استوانه‌های مسیر مبارزه با استکبار در نظام جمهوری اسلامی است.
نحوه شکل گیری بخش داخلی جشنواره جهانی فلسطین
دبیر بخش داخلی جایزه جهانی فلسطین در مورد جشنواره شعر فلسطین قبل از کرونا خاطرنشان کرد: بعد از جلسات متعدد در مجمع ناشران انقلاب اسلامی مقرر شد تا جایزه جهانی برای فلسطین طراحی شود که دبیری آن برعهده محسن پرویز است. اما به سبب درخواست و تمایل بسیاری از اهالی حوزه ادبیات کشور بنا بر آن شد تا در کنار این جایزه جهانی، بخش داخلی نیز در حوزه مبارزه و مقاومت ملت مظلوم فلسطین داشته باشیم.
وی ادامه داد: بعد از نهایی شدن این مساله، فراخوانی برای ارسال آثار منتشر شد تا شاعران و نویسندگان داخل کشور جدیدترین آثار خود را در حوزه‌های پنجگانه داستان و شعر بزرگسال، داستان و شعر کودک، داستان‌های کوتاه، رمان و نثر ادبی که با موضوع فلسطین برای دبیرخانه ارسال کنند تا ما در کنار برگزاری این جشنواره جهانی و بین‌المللی جشنواره را به شکل همزمان و یا با فاصله منطقی در بُعد ملی نیز برگزار کنیم.
اسماعیلی تصریح کرد: بعد از انتشار فراخوان تا به امروز آثار بسیار خوب و متنوعی به جشنواره ارسال شده است اما شیوع ویروس کرونا که باعث برهم خوردن بسیاری از رویدادها و رخدادها شد جایزه جهانی فلسطین را در دو بعد ملی و بین‌المللی تحت‌الشعاع قرار داد.
وی خاطرنشان کرد: در این مدت که برگزاری این رویداد مسکوت باقی مانده بود جلسات هیات مدیره به شکل مستمر برگزار می‌شد و طبق آخرین خروجی آن جلسه‌ها، در حال زمینه‌سازی برای برگزاری این رویداد در دوران پسا کرونا هستیم تا بتوانیم با کیفیتی مناسب و هم سطح و شان نام و جایگاه این مفهوم، جشنواره را برگزار کنیم.
در ترجمه و صادرات ادبیات انقلاب تعلل کردیم
رئیس شورای شعر سازمان بسیج هنرمندان در پاسخ به این پرسش که در مواجهه با آنچه که به‌عنوان تاریخ انقلاب از آن یاد می‌کنیم آیا تلاشی شده است که کتاب‌های این حوزه را به جامعه جهانی معرفی کنیم و آیا در صادرات این ادبیات به جامعه جهانی موفق بودیم؟ گفت: برای پاسخ به این پرسش خاطره‌ای را تعریف می‌کنم. حدود ۱۰ سال پیش موقعیتی فراهم شد تا سفری به سوریه، لبنان و ترکیه داشته باشم. در آن‌جا با شاعران و نویسندگان این کشورها در نشست‌های متعددی شرکت کردیم.
وی ادامه داد: در این نشست‌ها اولین مطالبه‌ای که اهل قلم این کشورها از ما داشتند آن بود که می‌گفتند که تشنه ادبیات ایران هستیم. می گفتند متأسفانه درطول این سال‌ها و بعد از گذشت ۳۰ سال از انقلاب اسلامی - با توجه به تاریخ وقوع این رویداد - هنوز آثار شاعران و نویسندگان ایرانی ترجمه نشده است.
به گفته اسماعیلی؛ در گام نخست در این حوزه بیشتر ما نویسندگان، پژوهشگران، مترجمان و در گام بعدی مسئولان فرهنگی برای ترجمه آثار نویسندگان و شاعران ادبیات انقلاب جهت ارائه آن به مخاطبان جهانی تعلل کردیم. اما خوشبختانه طی سال‌های اخیر شاهد بودم که در حوزه هنری واحدی به‌نام ترجمه فعال شده است. در وزارت ارشاد نیز در قالب یک اداره و معاونت شاهد روند ترجمه آثار بودیم که آثار برجسته شاعران و نویسندگان ایرانی را ترجمه و در قالب کتاب منتشر می‌کنند اما هنوز در گام‌های نخست هستیم و باید بسیار تلاش کنیم تا این عقب‌ماندگی را جبران کنیم.
از بر بال ققنوس تا قافله بهار
این عضو هیات مدیره انجمن قلم ایران درباره کتاب‌ها و مجموعه‌های شعر یی که طی یک سال اخیر به قلم او شما منتشر شده است یادآور شد: در سال ۱۳۹۸ دو مجموعه از من در ارتباط با شعر انقلاب منتشر شد. نخست مجموعه شعری بود به نام «بر بال ققنوس» که موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس آن را چاپ کرد. در این اثر اشعاری که با موضوع انقلاب، دفاع مقدس و مباحث مرتبط با این مفاهیم سروده بودم و به شکل پراکنده در نشریات منتشر شده بود؛ این آثار را در اختیار موزه قرار دادم که حاصل آن چاپ کتاب بر بال ققنوس شد که در نمایشگاه بین‌المللی کتاب سال ۹۸ از آن رونمایی شد.
وی افزود: دومین کتابی که از من طی یک‌سال اخیر به چاپ رسیده است کتابی پژوهشی با محوریت شعر و شاعران ادبیات دفاع مقدس است. طی تمامی این سال‌ها بسیاری از شاعرانی که امروز در میان ما نیستند و یادشان سبز است، آن‌گونه که لازم بود نتوانستیم آثارشان را معرفی، چاپ و منتشر کنیم.
این شاعر و منتقد ادبی با تاکید بر آنکه یکی از رسالت‌های موزه انقلاب و دفاع مقدس آن بود که ضمن بازخوانی این آثار به معرفی چهره‌های شاخص ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بپردازد، افزود: در همین راستا مجموعه دو جلدی را آماده و به همکاران بخش فرهنگی موزه انقلاب ارائه دادم؛ نام این مجموعه قافله بهار است که دربردارنده زندگی‌نامه و گزیده‌ای از آثار ۴۰ تن از شاعران انقلاب اسلامی به مناسبت چهل سالگی پیروزی انقلاب شکوه‌مند اسلامی بود.
در جلد نخست آن که به شاعرانی که امروز در میان ما نیستند اختصاص داشت از چهره‌هایی مثل سلمان هراتی، قیصر امین‌پور، سیدحسن حسینی، نصرالله مردانی، احمد عزیزی و... نام برده شده است و جلد دوم آن به شاعران هم روزگار ما مانند علی موسوی‌گرمارودی و علی معلم پرداخته شده است. قرار است که این مسیر ادامه پیدا کند و طی مجلداتی شاعرانی که جزو چهره‌های برتر ادبیات انقلاب هستند گزیده‌ای از آثار آن‌ها چاپ و منتشر شود که تا به امروز این دو جلد چاپ و رونمایی شده است.
مستندنگاری در حوزه شاعران و نویسندگان معاصر نداریم
اسماعیلی در پاسخ به این پرسش که در کار پژوهشی مانند مجموعه قافله بهار به ویژه در حوزه شاعران معاصر آیا اسناد به حد مطلوب وجود دارد یا خیر گفت: ببینید معمولاً مشکلی که الان با آن مواجه هستیم بسیار غریب و در عین حال تلخ و دردآور است.
وقتی به تاریخ کهن ادبیات ایران می‌پردازیم مثلاً در مورد تاریخ تولد و وفات شاعری مثل رودکی اختلاف نظر وجود دارد. به سبب کهن بودن این تاریخ و عدم امکانات برای ثبت دقیق چنین رویدادهایی، وقوع چنین اتفاقاتی نیز طبیعی است. حتی در مورد دیگر شاعران بزرگ ادب پارسی در طول سده‌های پیشین نیز این رویداد قابل درک و هضم است.
وی ادامه داد: پیش از این می‌اندیشیدم که این اتفاق مخصوص آن روزگاران است؛ اما شوربختانه در روزگار ما هم نسبت به شاعران معاصر نیز این اتفاق افتاده است! در سیر پژوهش همین اثر - قافله بهار - به این نکته به‌عنوان مثال برخوردم که تلاش کردم در مورد زندگی شاعر عالی‌مقام زنده‌یاد سپیده کاشانی اطلاعات مستند و موثق پیدا کنم. در جریان کار تحقیقی دیدم که در کتاب‌ها و مقالاتی که درباره این شاعر منتشرشده نقل‌قول‌ها در مورد تاریخ تولد، وفات و علت درگذشت وی متفاوت است!
چرا ما درباره شاعری معاصر با زمانه و زندگی خود اطلاعات متقن و دقیقی نداریم؟! نمی‌دانیم در چه تاریخی به دنیا آمده؟ یا در چه تاریخی از دنیا رفته است؟ گفت: حتی این اتفاق را در مورد استاد حمید سبزواری که از او به‌عنوان پدر شعر انقلاب نیز یاد می‌شود نیز شاهد هستیم.
این عضو هیات مدیره انجمن قلم ایران در پایان تاکید کرد: تنها کافی‌ست مراجعه کنیم به فضای مجازی، می‌بینیم که تاریخ تولد وی مشخص نیست و این بسیار تلخ است! ما نیاز به مستندنگاری در حوزه شاعران و نویسندگان انقلاب اسلامی داریم. امیدوارم در آینده‌ای نزدیک کارگروهی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا حوزه هنری تشکیل شود تا به شکل عالمانه و مستند این مواد خام را تهیه کنند و سعی کنند یک زندگی‌نامه موثق و مستند را در مورد گنجینه‌های ادب معاصرمان داشته باشیم.
نظر شما