وقتی به سرپایینی مسیر کوهستانیِ روستا می‌رسد خوشحالیِ ته دلش را در خنده‌های واقعی‌اش می‌بینید. بهارک، یکی از دختران دره سُمسیل‌هاست که پس از چهار کیلومتر پیاده‌روی در کوهستان با کمی آب و تَشتی از لباس‌های شُسته برادر کوچکترش به سورتاک می‌رسد.
او با واژه‌هایی همچون " اعتبار و پیمانکار و تحریم" کاملا غریبه است، زندگی بدون آبِ لوله‌کشی و اینترنت در دامنه کوهستان از او یک شیربچه واقعی ساخته، بچه‌ای که احساس مسئولیت را ذاتا دارد. دبه‌های خالی را که می‌بیند بدون اینکه کسی مجبورش کند راهی برکه می‌شود، لباس‌چِرک‌های برادر کوچک‌تر خود را که می‌بیند راهی برکه می‌شود، برکه‌ای که ۲ کیلومتر از روستا فاصله دارد، سبُک می‌رود و سنگین برمی‌گردد و از هزاران بازی امروزی فقط لِی لِی را خوب بلد است و از همین حالا خوشبختی و عاقبت‌بخیری خود را در لبخند رضایت مادر معنا کرده است، مادری که او هم روزگاری بهارک بوده است.
یک سال دیگر که ۹ سالش تمام شود او را بهار صدا می‌زنند. « برخی از بومی‌های منطقه به آخرِ نامِ کودکان خود حرف "ک" اضافه می‌کنند» او و خانواده‌اش همراه با ۴۹ خانواده دیگر در روستایی به نام «سورتاک» در حاشیه دره سُمسیل‌ها زندگی می‌کنند، منطقه‌ای محروم و سخت‌گذر که در فاصله ۱۸۰ کیلومتری مرکز شهرستان قلعه‌گنج واقع شده است. تا چند سال قبل، تنها روشنایی شب‌هایشان نور ماه و ستاره‌ها بود اما با حمایت دولت صاحب پَنل‌های خورشیدی شده‌اند.
آب، حرفِ همیشگی کوچک و بزرگشان است، همین آبی که ما به راحتی در خانه‌هایمان می‌نوشیم و هدر می‌دهیم را آن‌ها برایش هر روز چهار هزار متر پیاده‌روی می‌کنند، شاید برای همین است که سورتاکی‌ها بیشتر از ما شهرنشین‌ها قدرِ آب را می‌دانند و هر قطره‌اش را با دقت مصرف می‌کنند.
این روزها جنوب کرمان، گرمای طاقت‌فرسایی را تجربه می‌کند، گرمایی که تنها علاجش آب گوارا است و به لطف خدا چنین آبی در نزدیکی روستای سورتاک قلعه‌گنج وجود دارد و برای رساندنش به اهالی این روستا و سه روستای همجوار، فقط به چهار میلیارد تومان اعتبار و یک پیمانکار خوش‌قول نیاز است.
قبل از اینکه به سراغ مسوولان برویم و توضیحاتشان را بشنویم، اطلاع از وضعیت آب روستاهای قلعه‌گنج خالی از لطف نیست. نخست اینکه قلعه‌گنج یکی از شهرستان‌های محروم جنوب کرمان است که با بیش از ۸۰ هزار نفر جمعیت در فاصله ۴۲۰ کیلومتری مرکز استان واقع شده است. اقلیمی بیابانی دارد و نام‌های قدیمش کله‌گنج و کلات‌گنج است.
این شهرستان با ۲۲۰ روستا از ۲ بخش چاه‌دادخدا و مرکزی تشکیل شده است، از زمان پیروزی انقلاب تا کنون بیش از ۱۵۰ روستای این خطه به شبکه آب آشامیدنی متصل شده و از این تعداد، آبرسانی به ۷۰ روستا در دولت دوازدهم انجام شده است. «۳۵ روستا هم با تانکرهای سیار آبرسانی می‌شوند»این شهرستان با ۲۲۰ روستا از ۲ بخش چاه‌دادخدا و مرکزی تشکیل شده است، از زمان پیروزی انقلاب تا کنون ۱۵۰ روستای این خطه به شبکه آب آشامیدنی متصل شده و از این تعداد، آبرسانی به ۷۰ روستا در دولت دوازدهم انجام شده است. «۳۵ روستا هم با تانکرهای سیار آبرسانی می‌شوند»
برای دریافت توضیحات لازم در خصوص وضعیت آب روستاهای حاشیه دره سمسیلی، ابتدا به سراغ مهدی شهسواری فرماندار قلعه‌گنج رفتیم، کسی که مصداق بارز جوان‌گرایی در دولت تدبیر و امید است و در مدتی که فرمانداری این منطقه را بر عهده گرفته اقدامات ارزشمندی انجام داده است، او اظهار داشت: بسیاری از روستاهای حاشیه دهستان رمشک و زیردامنه کوه‌های مارز با مشکل آب آشامیدنی مواجه هستند. برای رفع مشکل آب اشامیدنی روستاهای چاه‌المدین، سورتاک، زیارت گیاهان و برخی روستاهای رمشک به اعتبارات ملی نیاز داریم که مراتب تامین اعتبار پروژه و تامین آب آشامیدنی اهالی این روستاها به اطلاع استانداری کرمان رسیده است.
وی به کمبود اعتبارات اشاره و تصریح کرد: برای اجرا و تکمیل طرح‌های آبرسانی روستاهای چاه‌المدین، سورتاک و ۲ روستای مجاور آن‌ها در سال‌های گذشته اعتبار خاصی پیش‌بینی نشده است و در حال حاضر با احداث منبع ذخیره و خط انتقال آب و همچنین احداث هفت کیلومتر شبکه برق قریب به «چهار میلیارد تومان» اعتبار نیاز داریم.
فرماندار قلعه‌گنج از رایزنی با مدیران بنیاد مستضعفان برای تامین آب آشامیدنی برخی روستاها خبر داد و گفت: برای ادامه روند آبرسانی سیار (با تانکر) به روستاهای سورتاک و چاه‌المدین با بنیاد مستضعفان به عنوان معین اقتصادی این شهرستان رایزنی و صحبت کردیم و مقرر شد در آینده‌ای نزدیک یک دستگاه کامیون تانکردار برای تامین آب آشامیدنی اهالی این روستاها به اداره آب و فاضلاب قلعه‌گنج تحویل داده شود.
به گفته فرماندار قلعه‌گنج، تعداد ۲۰ تانکر ثابت پنج هزار لیتری برای روستاهای بدون آب درخواست شده که به زودی تامین و تحویل روستاها خواهد شد تا بخشی از مشکلات این روستاها در تابستان پیش رو به صورت موقت حل شود. همچنین پمپ آبی که قبلا توسط خیران خریداری و نصب شده بود در حال تعمیر است و مجددا راه‌اندازی خواهد شد.به گفته او، تعداد ۲۰ تانکر ثابتِ پنج هزار لیتری برای روستاهای بدون آب درخواست شده که به زودی تامین و تحویل روستاها خواهد شد تا بخشی از مشکلات این روستاها در تابستان پیش رو به صورت موقت حل شود. همچنین پمپ آبی که قبلا توسط خیران خریداری و نصب شده بود در حال تعمیر است و مجددا راه‌اندازی خواهد شد.
حفاری‌های بی‌نتیجه
بختیار دهقان‌پور رییس اداره آب و فاضلاب شهرستان قلعه‌گنج نیز اظهار داشت: مجتمع آبرسانی روستای چاه‌المدین، قرار بود چهار روستا که روستای سورتاک هم یکی از آن روستاها است را پوشش دهد اما در سنوات قبل یک حلقه چاه به عمق ۷۰ متر با دستگاه حفاری و ۲ حلقه چاه دستی «دهانه گشاد» در سه نقطه مختلف در حاشیه همین روستا حفر شده که به دلیل خشکسالی‌های چندین ساله و کوهستانی بودن منطقه هیچکدام از چاه‌ها به مرحله بهره‌برداری نرسید.
به گفته وی، سال گذشته با مشارکت خیران، یک حلقه چاه دستی دهانه گشاد در فاصله هفت کیلومتری بالاتر از روستا در حاشیه رودخانه سُمسیلی به عمق حدود ۲۵ متر حفر شد که حدود هفت لیتر در ثانیه آب می‌دهد، همچنین قرارداد یک مخزن ۲۰۰ مترمکعبی آب با مشارکت خیران به صورت ۵۰ درصدی منعقد گردید که در مرحله بتُن ریزی دیوار است. این اقدامات بدون هیچ گونه ردیف اعتباری در حال انجام است.
آبرسانی به ۱۳۰ خانوار با تانکرهای سیار
تراب یارمحمدی از معتمدان روستای چاه‌المدین و سورتاک در گفتگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه ۱۳۰ خانوار در این منطقه با تانکر سیار آبرسانی می‌شوند اظهار داشت: روستاهای چاه‌المدین و سورتاک از توابع بخش چاه‌دادخدا قلعه‌گنج در زیر دامنه کوه‌های مارز، روی هم رفته ۱۳۰ خانوار ساکن دارند که آب اشامیدنی آن‌ها به صورت سیار تامین می‌شود.
او با بیان اینکه هر روستا مبلغ ۵۰ هزار تومان بابت یک تانکر ۱۲ هزار لیتری پرداخت می‌کند تصریح کرد: روستاییان آب را در گالُن‌ها و تانکرهای خانگی ذخیره می‌کنند اما در مواقعی که آب‌های ذخیره تمام می‌شود خانوارها نمی‌توانند منتظر تانکر باشند و به آب نیاز دارند، بنابراین مجبورند مسیر ناهموار کوهستان را برای تهیه این مایه حیات تا چشمه و برکه کوچک دره سُمسیل‌ها طی کنند.
یارمحمدی به سختی تامین آب از برکه هم اشاره کرد و گفت: مردان روستا معمولا برای کار به مناطق دیگر شهرستان و استان می‌روند و زنان و کودکان هم ناچارند دبه‌های آب را روی سرشان بگذارند و چهار کیلومتر در یک مسیر سنگ‌لاخی پیاده روی کنند تا بتوانند روزگار بگذرانند، ظهرها بسیار گرم است و شب‌ها هم از ترس حیوانات وحشی نمی‌توانند به دره بروند.
او تامین آب را یکی از دغدغه‌های همیشگی حاشیه‌نشینان دره سُمسیل‌ها عنوان کرد و گفت: آب چشمه فراوان است و چند سال قبل توسط گروه‌های جهادی و خیران ۱۵۰۰ متر لوله‌گذاری انجام و یک موتور پمپ دیزلی نیز خریداری شد. چند هفته‌ای می‌گذرد که این موتور پمپ گازوئیلی خراب شده و نیاز به تعمیر دارد.
به گفته یارمحمدی، یکسال و نیم قبل احداث منبع بتنی ذخیره آب در بالا دست رودخانه سمسیلی آغاز و پیمانکار هم معرفی شد. همان موقع مقرر شد که در بهمن‌ماه سال بعد (۹۸) به بهره‌برداری برسد اما این پروژه چندان پیشرفتی نداشت و در اوایل راه با اینکه نصف آن بتن‌ریزی شده بود همچنان بدون پیشرفت باقی ماند و همه اهالی، چشم انتظار شروع کار پروژه و بهره‌برداری از آن هستند.
او بیان داشت: یک حلقه چاه هم در نزدیکی رودخانه حفر شده است، آب خوبی هم دارد اما برای استفاده از آن به شبکه آبرسانی و تکمیل پروژه احداث منبع نیاز داریم. آب، مشکل اساسی روستاهای چاه‌المدین و سورتاک است و با توجه به گرمای طاقت‌فرسای منطقه، کودکان و زنان با مشکلات بهداشتی عدیده‌ای مواجه هستند.
لازم به یادآوری است که تنها برای راه‌اندازی مجتمع آب آشامیدنی روستاهای چاه‌المدین، سورتاک و ۲ روستای مجاورشان هفت کیلومتر شبکه برق و ۱۷ کیلومتر شبکه آبرسانی مورد نیاز است، این اقدامات علاوه بر مخزن بتنی ذخیره آب حدود چهار میلیارد تومان هزینه در برخواهد داشت.
سایر روستاهای زیردامنه کوهستان مارز و حاشیه دهستان رمشک و اطراف آن نیز چنین مشکلاتی در تامین آب آشامیدنی دارند که برای حل مشکلات آن‌ها به اعتبارات ملی جداگانه‌ای نیاز است.
با توجه به اینکه چهار روستای قلعه‌گنج با چهار میلیارد تومان اعتبار از نعمت آب آشامیدنی بهره‌مند می‌شوند، برای تامین آب ۳۵ روستای دیگر این شهرستان ۳۵ میلیارد تومان نیاز است. آری، با این مقدار اعتبار، حدود یکهزار نفر از روستانشینان خطه محروم قلعه‌گنج از رنج و مشقت تامین آب، رها می‌شوند.
اما نباید فرآموش کرد که طی سه سال گذشته ۷۰ روستای این شهرستان به شبکه آبرسانی متصل شده و این، رقمی بیش از تمامی اقدامات انجام شده طی سه دهه گذشته است. درواقع آبرسانی به همه روستاهای قلعه‌گنج یکی از اولویت‌های مهم مسوولان در دولت‌های یازدهم و دوازدهم بوده و شایسته است گاهی نیمه پُر لیوان را ببینیم و بگوییم مسوولان جمهوری اسلامی با همت جهادی توانسته‌اند از ۲۲۰ روستای صعب‌العبور، ۱۸۵ روستا را از نعمت آب آشامیدنی سالم بهره‌مند کنند. اگر کمی دقیق‌تر به این موضوع نگاه کنیم درمی‌یابیم مشکل اساسی، از قوانین دست و پاگیر و پُر پیچ و خم اداری نشات می‌گیرد که بیشتر مدیران و حتی رییس جمهوری بارها نسبت به کُند بودن روند اداری طرح‌ها ابراز گلایه‌مندی کردند.
روستای سورتاک هم که اخیرا بحث مشکل آبش در شبکه‌های اجتماعی بالا گرفته از این قضیه مستثنی نیست و همانطور که در گزارش خواندید، برای تامین آب اهالی این منطقه دورافتاده تلاش‌های زیادی شده است و امیدواریم با همت مضاعف مسوولان، هرچه سریع‌تر شاهد افتتاح شبکه آبرسانی این روستا و سایر روستاهای جنوب استان کرمان باشیم.
