اعتیاد حالتی است که در آن شخص به علت روانی یا مصرف موادمخدر سنتی، شیمیایی، طبیعی و صنعتی دچار ضعف اراده در کنترل تکرار اعمال خود می‌شود و کسانی که دایما در معرض فشارهای عصبی و محیطی قرار دارند، بیشتر از دیگران در معرض خطر گرایش به اعتیاد هستند.
شکست در آزمون ورودی به دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، از دست دادن نزدیکان، ناکامی عاطفی ، مالی، شغلی، تحصیلی، انتخاب همسر و از این قبیل مسایل ممکن است در زندگی هرجوانی پیش آید اما راه چاره این قبیل آرزوها استعمال موادمخدر و حاد کردن مشکل نیست زیرا وابستگی به مواد مخدر، یا عادت‌های ناهنجار، یک اختلال روان پزشکی و روان‌شناسی است که از یک سو، معنای لغت خوشبختی را در زندگی فرد و خانواده او از بین می‌برد و از سوی دیگر آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی بی شماری را به همراه دارد.
مصرف مواد مخدر بر تمام اندام های حیاتی یک فرد، خصوصا نوجوانان و جوانان از جمله مغز، قلب ،ریه ، کبد و اندام های گوارشی تاثیر می گذارد هرچند ممکن است نوجوانان آثار سوء مصرف مواد را بلافاصله احساس نکنند، اما با ادامه استفاده از مواد مخدر مخرب، ممکن است دچار مشکلات مزمنی مانند دیابت، بیماری های قلبی، کبدی و یا حتی سرطان شوند.
افزایش خطر تصادف با وسایل نقلیه، مجادله و قتل غیرعمد، آسیب رساندن به خود یا خودکشی و قرار گرفتن در معرض بیماری هایی از راه خون مانند هپاتیت از جمله خطرهایی است که قشر جوان و نوجوان مصرف کننده مواد مخدر را تهدید می‌کند .
وابستگی به داروها یا مواد مخدر باعث می شود توان استدلال،ادراک و قضاوت فرد،مختل و هوش و حواس او تضعیف شود.
معتادان به تدریج حس می‌کنند موادمخدر برای آنها از کار، مدرسه،خانواده و روابط دوستانه و اجتماعی نیز مهم تر شده است و آنها بعضا سعی می کنند مصرف مواد را قطع کنند اما غالباً موفق نمی شوند، زیرا افرادی که موادمخدر مصرف می کنند،به مرور زمان به آن وابستگی جسمی و روانی پیدا می کنند.
وابستگی جسمی وضعیتی است که در آن، بدن فرد نسبت به مواد مخدر مقاومت نشان می‌دهد و او برای دستیابی به همان آثار مطلوب و دلخواهی که از مصرف مواد انتظار داشته، مجبور می شود بیشتر از مرتبه‌های قبلی این ماده خانه برانداز را مصرف کند و اما وابستگی روانی، میل شدید و مفرط درونی به ادامه مصرف موادمخدر است.
پیشرفت اعتیاد
مسیر اعتیاد با امتحان کردن ماده مخدر آغاز می شود، برخی نوجوانان وجوانان مصرف مواد مخدر را امتحان می کنند ، به اصطلاح معروف تنها به این دلیل که از دوستان خود عقب نمانند یا از سوی آنان طرد نشوند و برخی دیگر ممکن است به دلیل کنجکاوی به مصرف مواد تمایل پیدا کنند و گروهی دیگر نیز ممکن است به احساسی که پس از اولین مصرف پیدا می کنند، علاقه مند شوند و مصرف را ادامه دهند.
به هرحال،این روند موجب مصرف مکرر و شکل گیری تدریجی اعتیاد می شود و در مسیر اعتیاد معمولاً مقاومت بدن به طور تدریجی افزایش می یابد و فرد حس می کند که مواد برای او دیگر اثر خوشایندی ندارد و برای دستیابی به آن مجبور می‌شود هر دفعه بیشتر از دفعه پیش به مصرف مواد روی آورد.
در این وضعیت، حتی تلاش برای ترک مواد مخدر با نشانه های سندرم ترک مواجه می شود و فرد معتاد در چنین شرایطی ممکن است اعتیاد خود را « انکار» کند یا علایم ناخوشایندی را که احساس می کند،به اعتیاد خودش ربط ندهد.
در این وضعیت معمولا مشکلات زندگی باعث می شود، فرد معتاد دست به کارهایی بزند که مدتی بعد پشیمان شود، او احتمالاً در چنین وضعیتی تصمیم به ترک مواد مخدر می‌گیرد اما نمی تواند به عهد خود وفادار بماند.
فشار همسالان برای مصرف موادمخدر
منظور از فشار همسالان، فشاری است که از جانب افراد هم سن و سال یا هم رتبه به فرد وارد می شود ، این فشار می تواند مثبت یا منفی باشد اگر فشار به فرد برای انجام کاری سالم و مثبت و سودمند باشد، فشار مثبت تلقی می شود.
اگر فشار به فرد برای انجام کاری منفی و ناسالم و زیان بار باشد، فشار منفی محسوب می شود و به همین ترتیب ، می توان گفت، دعوت همسالان از یک فرد برای مصرف مواد مخدر،یک فشار منفی است.
جوانانی که مواد مصرف می کنند، گاهی اطرافیان‌شان را به مصرف مواد دعوت یا مجبور می کنند، آ نها معمولاً این کار را انجام می دهند تا از حمایت دیگران برای انجام و ادامه رفتارهای نامناسب خود بهره‌مند شوند.
چون آنها بر این باورند اگر دیگران را با خود همراه سازند، رفتار خودشان کمتر نامناسب و ناسالم به نظر خواهد رسید و حتی اگر گیر بیفتند هم تنها نخواهند بود.
جوانانی که مواد مصرف می کنند، معمولاً دوست ندارند کسی به آنها یادآوری کند که این کار زیان بار، ناسالم و غیرقانونی است و حتی برخی از جوانان معتاد نیز اطرافیان خود را تشویق یا مجبور به مصرف مواد مخدر می کنند تا آنها را دچار شرمساری کنند و این گروه از جوانان ممکن است گاهی حتی بدون اطلاع فرد، او را درگیر مصرف مواد کنند مثلا مقداری از یک ماده مخدر را در لیوان نوشیدنی‌اش حل کنند.
به هرحال، بیشتر جوانانی که مواد مصرف می کنند، به آثار مخرب این مواد اهمیتی نمی‌دهند و نگران عواقب رفتار ناسالم و غیرقانونی نیستند و برخی از جوانان معتاد نیز اطرافیان خود را برای مصرف مواد تحت فشار می‌گذارند زیرا می‌دانند مصرف موادمخدر می‌تواند توان منطق و استدلال آنها را مختل کند.
حرف هایی ازاین قبیل که « تو که نمی ترسی! می ترسی؟! همه همین کار را می کنند، به خاطر این و آن، لذت خودت را از دست نده، بچه ننه نباش! مطمئن باش هیچ کس جز من و تو از این موضوع باخبر نخواهد شد».
و« یا یک بار امتحان کردن کسی را نمی کشد، اگر این کار را نکنی، دیگر پیشت نمی‌آیم، مطمئن باش هیچ مشکلی پیش نمی آید، نگران نباش! ما مدت هاست داریم همین کار را می‌کنیم، مطمئن باش خوش می گذرد،اطمینان دارم حال بهتری پیدا خواهی کرد، از حرف‌های مشخصی جوانانی است که مواد مصرف می‌کنند، به تشویق همسالان خود .»
تقویت مهارت های زندگی در پیشگیری از اعتیاد
برخی افراد مجبور می شوند اوقات سختی را برای مقابله با دوستان ناباب خود بگذارنند و آنها ممکن است اعتماد به نفس کافی نداشته باشند و مدتی پس از« نه گفتن»، دوباره تسلیم فشار همسالان شوند و فشار منفی همسالان می تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد، گاهی این فشار غیرمستقیم است، یعنی افرادی که موادمصرف می کنند، ممکن است تشویق مستقیمی به مصرف مواد نکنند اما همین همنشینی با معتادان ، به خودی خود، یک فشار منفی و غیرمستقیم محسوب می‌شود.
بیشتر جوانان با فشار همسالان خود برای استعمال سیگار، صرف مشروب و استفاده از انواع موادمخدر و محرک مواجه می شوند، بسیار مهم است که آنها همیشه از این آمادگی برخوردار باشند که در برابر فشارها مقاومت کنند و « نه» بگویند، زیرا مهارت‌های مقاومتی در زندگی به فرد کمک می کند در برابر چنین فشارهای منفی دستورالعمل‌هایی برای استفاده از مهارت های مقاومتی نه گفتن پیدا کنند.
و با اعتماد به نفس« نه» بگویید، به چشم های فردی که با او صحبت می کنید، نگاه کنید، با صدایی رسا بگویید« نه»، متکی به نفس و مطمئن باشید که دارید کار درستی انجام می دهید، از این که قانون را زیر پا نگذاشته اید و به ارزش های اعتقادی و خانوادگی وفادار بوده اید، احساس رضایت کنید.
برای نه گفتن دلیل بیاورید و به راحتی توضیح دهید که مصرف مواد را کاری ناسالم،زیان بار،خطرناک و غیرقانونی می‌دانید، به سیگار و سایر مخدرها لب نزنید، هرگز قبول نکنید برای شخص دیگری مواد بخرید.
به گفته کارشناسان حوزه مبارزه با مواد مخدر، از موضوعات مهم در حوزه پیشگیری مهارت‌های زندگی است و همانطور که می‌دانیم یکی از اصول برنامه‌های پیشگیری اولیه از اعتیاد، توانمند سازی افراد مبتنی بر مهارت‌های زندگی است، در بین انواع مهارت‌هایی که در این زمینه بایستی مورد توجه قرار بگیرد قدرت « نه» گفتن به پیشنهاد کسانی است که مصرف مواد را مورد تعارف قرار می‌دهند.
پس بیاییم با یک « نه » گفتن ساده به دام بلای خانمانسوز گرفتار نشویم و خود را برای همیشه از ورطه نابودی و لجن مال شدن در جامعه نجات دهیم و تن و بدن سالمی که خداوند متعال به ما ارزانی داشته با مصرف مواد مخدر و مسکرات از بین نبریم و از آن مراقبت کنیم.
تغییر حمل مواد مخدر از بیابان به جاده
باندهای بین المللی قاچاق موادمخدر تا ۱۰ سال قبل از ظرفیت عرصه های بیابانی ناحیه مرکزی ایران خصوصا در یزد برای انتقال موادمخدر به بازارهای داخلی و خارجی استفاده می کردند که با تقویت یگان های انتطامی از لحاط نیروی انسانی و تجهیزات روز ، آنها مجبور به تغییر شیوه انتقال مواد افیونی از « بیابان »به « جاده » از طریق انواع وسایط نقلیه شدند.
با توجه به موقعیت ترانزیتی یزد در فلات مرکزی ایران، روزانه حدود ۴۰۰ هزار دستگاه انواع خودرو سبک و سنگین در جاده‌های استان تردد می‌کنند .
جاده‌های یزد نقش مؤثری در برقراری ارتباط استان‌های جنوبی و شرقی ایران به مرکز کشور دارد و با توجه به موقعیت آن در مسیر کریدور شمال - جنوب و شرق و غرب و بالعکس، در برخی مواقع راه‌های آن برای انتقال کالای قاچاق و موادمخدر نیز مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد.
نظر شما