کاخ سفید پس از آزمودن راه‌های مختلف برای به فرجام رساندن «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی، از ماه‌ها پیش برای استفاده ابزاری از نهادهای بین‌المللی دست به کار شده است.
از نخستین اقدامات دولت ترامپ در این زمینه فشار بر صندوق بین‌المللی پول برای خودداری پرداخت از وامی بود که تهران برای مبارزه با کرونا از این صندوق درخواست کرده بود.
طی چند ماه گذشته زمزمه‌هایی هم مبنی بر احتمال بازگشت آمریکا به توافق ایران و ۱+۵ شنیده شد تا از طریق آن بتواند این بار از درون، این توافق را به سوی فروپاشی سوق دهد. البته واکنش اعضای باقی‌مانده در برجام به گونه‌ای بود که آمریکایی‌ها را به تکذیب این احتمال واداشت.
نگرانی ترامپ و کارگزاران سیاست خارجی دولت او از پایان محدودیت و تحریم‌های تسلیحاتی ایران که بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مهرماه به انجام می‌رسد، اصلی‌ترین انگیزه‌ای است که طی چند ماه گذشته و در حال حاضر واشنگتن را به سوی تشدید سیاست‌های ضدایرانی سوق می‌دهد.
در آخرین اقدام کاخ سفید در راستای سیاست فشار حداکثری، پیش‌نویس قطعنامه‌ای ضدایرانی به شورای امنیت ارائه شد تا موضوع نشست این شورا قرار گیرد؛ نشستی که به طور مجازی سه‌شنبه هفته‌گذشته به وقت نیویورک (چهارشنبه یازدهم تیرماه به وقت تهران) برگزار شد ولی در نهایت به ناکامی دستگاه دیپلماسی ترامپ انجامید.
به رغم اصرار «مایک پمپئو» بر «مسئولیت» شورای امنیت جهت جلوگیری از آنچه «تهدیدزایی» جمهوری اسلامی برای منطقه و جهان می‌خواند و ضرورت «دائمی» کردن تحریم‌های تسلیحاتی، نشست مجازی شورای امنیت بیشتر به محلی برای محکومیت اقدام غیرقانونی واشنگتن در نقض قطعنامه ۲۲۳۱ و سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه ترامپ تبدیل شد.
با وجود واکنش تند نمایندگان کشورهایی چون آلمان و چین به خواسته آمریکا برای نقض صریح قطعنامه شورای امنیت، پمپئو از تداوم تلاش‌های واشنگتن در این مسیر خبر داد.
یک روز پس از نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره برجام، مقامات کاخ سفید اعلام کردند همچنان در پی تمدید تحریم‌های تسلیحاتی به مدت نامحدودند و تمدید مدت‌دار را هم نمی‌پذیرند. همچنین «برایان هوک» نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور ایران تهدید کرد که همچنان گزینه نظامی علیه تهران روی میز قرار دارد.
در مقابل، «حسن روحانی» هشدار داد که که اگر آمریکا در تلاش‌های ضدایرانی خود در شورای امنیت بخواهد «ضربه سیاسی» وارد کند با «اقدام قاطع» جمهوری اسلامی مواجه خواهد شد.
نگاهی به ماوقع روزهای گذشته نشان می‌دهد که مقامات کاخ سفید بهره‌گیری از همه ابزارهای ممکن برای وارد آوردن ضربات مستقیم و غیرمستقیم به جمهوری اسلامی ایران را طی روزهای منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در دستور کار ویژه خود قرار داده‌اند.
اصرار واشنگتن برای رسیدن به نتیجه در شورای امنیت و از کارانداختن فرایند مربوط به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به طور مشخص دو هدف عمده را دنبال می‌کند.
از نگاه ترامپ و دیپلمات‌هایش، تمدید تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران به معنای فروپاشی برجام خواهد بود. از این منظر، در شرایطی که مزیت‌های اقتصادی توافق هسته‌ای برای ایران بر اثر تحریم‌های بی‌سابقه از میان رفته، تمدید تحریم‌های تسلیحاتی آخرین دلایل تهران برای ماندن در برجام را از میان خواهد برد و به این ترتیب، فروپاشی کامل توافق هسته‌ای به عنوان یکی از مهمترین وعده‌های رئیس‌جمهوری آمریکا محقق خواهد شد تا شاید در کازار انتخاباتی این کشور به کمک ترامپ بیاید.
و اما هدف مهمتر و ارزشمندتر برای دولت ترامپ، کشاندن تهران پای میز مذاکره است. موفقیت آمریکا در شورای امنیت از نگاه ترامپ این پیام را به تهران مخابره خواهد کرد که در صورت تداوم ریاست‌جمهوری وی، حتی شرکای شرقی نظیر چین و روسیه قدمی در حمایت از ایران برنخواهند داشت و این به معنای افزایش ریسک خودداری جمهوری اسلامی از مذاکره است.
ضمن اینکه برخی تحلیلگران می‌گویند کاخ سفید می‌کوشد شرایط را به گونه‌ای رقم بزند که حتی چشم‌انداز یک توافق با دولتی از جنس دموکرات هم ناممکن به نظر آید.
به عبارتی دیگر و از منظر رهبران کنونی واشنگتن، نقض قطعنامه ۲۲۳۱ حتی کار را برای پایان تنش میان تهران با دولتی غیرترامپی دشوار خواهد ساخت و روند واگرایی، بی‌اعتمادی محض و در نهایت تقابل جمهوری اسلامی با نهادهای بین‌المللی به خصوص شورای امنیت را به راه خواهد انداخت.
از همین رو وزیر امور خارجه در نشست مجازی شورای امنیت بهترین پاسخ به این دسیسه را اتخاذ مواضع قاطعانه دانسته و اظهار داشت هرگونه محدودیت جدید از سوی شورای امنیت، بر خلاف تعهدات اساسی است که به ملت ایران داده شده است. در چنین سناریویی، گزینه‌های ایران، همانطور که قبلاً به بقیه طرف‌های برجام اطلاع داده شده، قاطع خواهد بود.
با این حال، به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها همچنان بخواهند آخرین تیرهای در ترکش خود برای استفاده ابزاری از شورای امنیت را در فرصت باقی‌مانده بیازمایند.
نظر شما