کاظمی قمی که سابقه ۷۸ ماه حضور در عراق به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران را دارد، طی مصاحبه ای که در دفتر کار او در تهران انجام شد به سوالات ایرنا درباره آینده روابط ایران و عراق در دوره مصطفی الکاظمی و نیز موضوع بحث انگیز مذاکره با آمریکا که اتفاقا او اولین دیپلمات ارشدی است که تجربه مذاکره با آنها را در کارنامه اش دارد، پاسخ گفت.
وی با تشریح پیشرفت های مناسبات تهران و بغداد و مشکلات و موانع در مسیر توسعه روابط و همکاری ها، راهکارهایی را هم برای شتاب بیشتر در گسترش روابط دو کشور همسایه پیشنهاد کرد.
کاظمی قمی به عنوان دیپلماتی که تجربه مذاکره با آمریکایی ها در عراق را دارد، روابط تهران و بغداد در دوران نخست وزیری مصطفی الکاظمی، روند تحرکات گروه های تروریستی تکفیری به ویژه داعش را تشریح و خاطرنشان کرد که امنیت ایران و ثبات عراق در گرو همکاریهای دو کشور است.
کاظمی قمی با بیان اینکه «روابط راهبردی با جمهوری اسلامی ایران سمت و سوی همه دولت های عراق بعداز سقوط صدام از جمله دولت الکاظمی است»، اظهارداشت که آمریکا همچنان تقلا می کند که حضورش در عراق تضمین شود.
مشروح گفت وگوی ایرنا با کاظمی قمی؛
تهران – بغداد در مسیر روابط راهبردی
برای اولین سوال، از آقای کاظمی پرسیدیم، این روزها موضوع روابط ایران و عراق با انتخاب آقای الکاظمی به عنوان نخست وزیر عراق، بحث داغ رسانه هاست، شما آینده این روابط را چگونه می بینید؟
کاظمی قمی در پاسخ گفت: به طور طبیعی روابط بین ایران و عراق بر پایه یک سری اصول پایه گذاری شده است. دو کشور دارای یک سری منافع و تهدیدات مشترک هستند. یعنی امنیت هر کشور به منزله امنیت دیگری است. به نظر من جنس تهدیدات علیه دو کشور هم از یک نوع است. یعنی تروریسم و اشغالگری یک تهدید نه صرفا برای عراق یا ایران، بلکه همزمان تهدیدی علیه هر دو کشور است.
در همین حال دو کشور دارای ظرفیت های ممتازی مانند منابع طبیعی و وجود اماکن مقدس هستند. ضمن اینکه ایران یکی از بهترین کشورها در زمینه گردشگری برای عراقی ها با توجه به مرزهای طولانی مشترک و گذرگاه‌های مرزی متعدد به شمار می رود.
از طرف دیگر اراده رهبران دو کشور برای توسعه و گسترش همکاریها در سطح بسیار بالایی است. در حقیقت فارغ از اینکه امروز عراق یک دولت برگرفته از یک تکثرگرایی و دارای فراکسیون‌های مختلف است اما در کلیت بحث، اراده رهبران دو کشور بر توسعه همکاری ها است. علاوه بر این دو کشور با توجه به اشتراکات فرهنگی و دینی از یک پیشینه و رابطه تاریخی و تمدنی طولانی برخوردارند.
ایران و عراق در همین حال از لحاظ ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک و ذخایر فسیلی دارای ویژگی های خاصی هستند که با این عوامل می توانند جهان را تحت تاثیر خود قرار دهند. مجموعه شرایط پیش گفته، روند همکاری ها بین تهران – بغداد را به سمت روابطی راهبردی هدایت می کند. توجه داشته باشید که رژیم بعث جنگ را به ایران تحمیل کرد اما نتوانست انقطاعی میان روابط دو ملت به وجود بیاورد زیرا عواملی که گفته شد اجازه نمی‌دهد چنین اتفاقی رخ دهد.
قطع رابطه ایران و عراق هدف اصلی امریکا
سفیر اسبق ایران در عراق در پاسخ به این سوال که به نظر می رسد توسعه روابط دو کشور خوشایند برخی طرفها نیست؟، افزود : این روابط با پشتوانه، البته که خوشایند آمریکایی ها نیست. اصلی ترین تمرکز آمریکا و متحدان این کشور، زمانی که عراق را اشغال کردند، بر روی این موضوع بود که رابطه و ارتباطات بین ایران و عراق را قطع کنند اما نه تنها چنین نشد بلکه این روابط روز به روز گسترده تر شد.
باید گفت که هیچ قدرت و مولفه ای نمی تواند مانع توسعه روابط دوجانبه بین ایران و عراق شود و این عملیات روانی که علیه دو کشور انجام می شود خیلی نمی تواند در آن اثر گذار باشد. وقتی برنامه ریزی می شود که در سال ۱۰ میلیون زائر بین دو کشور رفت و آمد کنند این یعنی این که هیچ قدرتی نمی‌تواند این ارتباط قوی را از هم بگسلد. نگاه مردم و نظام ایران در حمایت از مردم عراق در همه دوره‌ها چه در دوره حزب بعث منحله و چه بعد از آن بزرگ ترین پشتوانه این مردم بود.
این استحکام در روابط دلیل هم دارد، چنانچه در زمان جنگ نزدیک به ۹ میلیون عراقی در ایران زندگی می کردند، نه اینکه مانند آواره ها در چادر زندگی کنند، بلکه به عنوان شهروند در شهرهای مختلف کشور پراکنده بودند. در دوره اشغالگری آمریکا نیز باز این جمهوری اسلامی ایران و مردم آن بودند که به کمک عراقی ها شتافتند و خدمات رسانی را شروع کردند تا جایی که با وجود میادین گسترده مین اولین دکل های برق به عراق کشیده شد.
کمک به عراق در زمان ورود داعش
کاظمی قمی، نقش ایران در خنثی کردن توطئه تروریسم تکفیری در عراق را که در سال ۲۰۱۴ میلادی در آستانه سقوط و فروپاشی قرار داشت، یکی دیگر از دلایل عمیق بودن روابط تهران و بغداد دانست و گفت : زمانی که داعش وارد عراق شد و بغداد پایتخت این کشور را تهدید کرد، ایرانی ها به فرماندهی شهید حاج قاسم سلیمانی و بنا به درخواست دولت این کشور و فتوای مراجع، وارد عراق شدند و همدوش مردم و بسیج مردمی عراق با داعش جنگیدند و عراقی ها این موارد را به خوبی به یاد دارند.
علاوه بر این مردم عراق به خاطر دارند که در زمان دفاع مقدس در عملیاتی مثل والفجر ۸ نزدیک به ۴۰ هزار مجروح شیمیایی داشتیم اما جمهوری اسلامی ایران یک بار از این ابزار غیرانسانی علیه عراقی ها استفاده نکرد.
اهداف عملیات روانی علیه روابط ایران و عراق
این دیپلمات ارشد ایرانی اعتقاد دارد که "عملیات روانی علیه دو کشور را آمریکایی ها، صهیونیست ها، مرتجعان و متحدان منطقه‌ای آنان شکل داده و دامن زده اند و سعی می‌کنند در داخل عراق افکار مردم این کشور را علیه ایرانی ها بسیج کنند، با این وجود تلاش های آنان در مجموع اثر گذار نبوده است. همه طرف های مزبور به خصوص امریکایی ها خوب می دانند که با توجه به اشتراکات ایران و عراق، اصول مشترک، توانایی ها و پتانسیل های قوی و قدرتمند، اگر این دو ملت متحد شوند، می‌توانند پایه گذار ثبات و امنیت در منطقه با کمک برخی کشورهای دیگر باشند و این به منزله آن است که دیگر بهانه‌ای برای وجود اشغالگران در منطقه وجود نخواهد داشت و به همین خاطر تلاش دارند تا در روابط ایران و عراق جوسازی و تنش آفرینی کنند. از طرف دیگر حکام مرتجع منطقه نیز که فاقد دموکراسی، گردش قدرت و حقوق بشر هستند، خواستار عراق با ثبات، امن و شکوفا نیستند، چون کشوری مانند عراق اگر بر پایه مردم سالاری، امنیت و شکوفایی پیش برود بر سرنوشت این کشورها به خاطر نظام های موروثی تاثیر می گذارد و این مطلوب حکام منطقه نیست.
امنیت ما و ثبات عراق در گرو ادامه همکاری است
کاظمی قمی در بیان دلایل عملیات روانی این کشورها علیه روابط تهران و بغداد همچنین گفت: در چنین فضایی این نظام های موروثی منطقه چنین وضعیتی را در عراق تحمل نمی کنند و دست به برخی شیطنت ها زده و این شیطنت یک بعدش علیه روابط ایران و عراق است. از دیدگاه آنان اگر این روابط را تخریب کنند می توانند این کشور را از ظرفیت های کمک ایران محروم کنند.
سفیر اسبق ایران در عراق، در بیان ضرورت حفظ روابط تهران و بغداد گفت: در این شرایط که خیلی ها علیه روابط دو کشور بسیج شده اند، ما باید ضمن کمک در حوزه‌های مختلف به عراق نگاهی هم به امنیت ملی خود داشته باشیم که این موضوع هم کمک به مردم عراق بوده و هم خطر تجزیه این کشور را کم می کند. باید در نظر داشت که امنیت ما در گرو کمک به امنیت عراق است و ثبات در این کشور در گرو ادامه همکاری ها با ایران است و تخریب آنها علیه ما با هدف گرفتن پتانسیل حمایت ایران از عراق است. علاوه بر این باید در نظر داشت که برخی از این طرف ها متهم به حمایت از تروریسم در دوران های مختلف بوده و در ایجاد بی ثباتی، ناامنی و گسترش تروریسم در منطقه نقش داشته اند. بنابراین، این یک حرکت دو سویه از جانب ایران و عراق است و این سیاست حمایتی باید ادامه پیدا کند و کارهای عملیاتی را در عراق انجام دهیم و این کار را تا الان کرده ایم.
روابط راهبردی با ایران سمت و سوی همه دولت های عراق است
کاظمی قمی در خصوص روابط دو کشور در دوران یک ساله نخست وزیری الکاظمی گفت، آنچه مهم است این که مجموعه عوامل موجود بین ایران و عراق منجر به این خواهد شد که نگاه دو کشور همواره به همکاری های راهبردی و به سمت ایجاد یک رابطه راهبردی باشد و دولت امروز عراق یعنی دولت آقای الکاظمی فارغ از اینکه فراکسیون های داخلی چه نگاهی دارند، سمت و سوی این دولت نیز به طور طبیعی باید در این جهت حرکت کند اما به طور طبیعی با موانع و چالش هایی مواجهه است و ما باید این موانع و چالش ها را بدانیم و بعد نسبت به اقدامات دولت الکاظمی و همسویی با این مسیر ارزیابی انجام دهیم.
وی در عین حال یکی از چالش های دولت جدید عراق را امریکا دانست و اضافه کرد: آمریکایی ها از ابتدا دنبال مدیریت روابط خارجی عراق بودند. طبیعتا در روابط بین ایران و عراق نیز یکی از موانع آمریکاییها هستند، به ویژه اینکه امروز به دنبال تشدید اهرم فشار اقتصادی به ایران هستند و سعی دارند که از روابط اقتصادی ایران و عراق جلوگیری کنند تا شاید بتوانند به هدف خود علیه ایران یعنی تشدید فشارها برسند.
بر همین اساس، یکی از مداخلات واشنگتن در عراق، تاثیرگذاری بر روابط اقتصادی ایران و عراق است و این باعث نقض حاکمیت عراق می شود و اینکه آمریکا به خودش اجازه می دهد تا در قالب مستشار بیاید و در برخی از نقاط کلیدی حاکمیت عراق دخالت کند.
کاظمی قمی در خصوص مهمترین چالش دولت های عراق، به غیر از مداخلات آمریکا گفت، باید در نظر داشته باشیم که دولت های عراق اعم از عادل عبدالمهدی، نوری المالکی یا اکنون الکاظمی با چالش دیگری به نام شرایط بد اقتصادی در این کشور هم مواجه هستند.
امروز ۹۵ درصد از درآمدهای این کشور از صادرات نفت تامین می شود و هرگونه نوسان در قیمت و میزان صادرات نفت عراق بر اوضاع آن تاثیر دارد. به همین دلیل دولت عراق برای پرداخت حقوق کارمندان و تامین کالاهای اساسی مردم به صورت میانگین ماهانه ۹.۵ میلیارد دلار نیاز دارد و اکنون در این زمینه با مشکل مواجه شده است.
دولت عراق در سال ۲۰۲۰ با نزدیک به ۴۰ میلیارد دلار کسری بودجه مواجه شده است و درآمدهای نفتی آن محدود شده و علاوه بر این همه درآمدهای نفتی آن به صندوقی که در امریکا است واریز شده و این نیز یکی از اهرم های فشار علیه این دولت است.
به امریکایی ها نمی توان اطمینان کرد
دیپلمات ارشد ایران در دوران جنگ های فرقه ای در عراق که آن هم از سوی آمریکایی ها دامن زده شده بود، همچنان نسبت به واشنگتن و اهدافش در عراق بی اعتماد است و می گوید: از زمان سقوط رژیم صدام در عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی نزدیک به ۱۷ سال می گذرد و در این کشور دموکراسی حاکم شده است. البته امریکا به دنبال دموکراسی نبود ولی فشار مردم و مرجعیت و کمک ایران باعث شکل گیری انتخابات در این کشور شد اما باید در نظر داشت که عراق همچنان زیر مشی سازمان ملل است و آمریکا نمی خواهد آنها آزاد شوند. هیچ کجا نمی شود به آمریکا اعتماد کرد، چرا که آنها همواره به دنبال این هستند که دولت ها را گرفتار خودشان کنند.
کاظمی قمی شعارهای مقام های آمریکایی را که دائم می گویند برای حمایت از عراقی ها در این کشور حضور دارند، غیر واقعی دانست و افزود: آمریکا به ظاهر می گوید که از دولت عراق حمایت می کنیم اما در عمل رفتار آنها علیه دولت است و در افغانستان نیز همینطور است.
آنها هرجایی را که اشغال کردند به دنبال تثبیت حضور نظامی خود هستند تا بتوانند در آن دولتی را شکل بدهند که کاملا وابسته به آمریکا باشد.
در این مسیر امریکایی ها در ارتباط با امور نظامی و انتظامی سعی در وابسته کردن ارتش و پلیس این کشورها به خودشان دارند و در زمینه روابط خارجی نیز تلاش می کنند تا در مدیریت روابط خارجی آن کشور حضور داشته باشند. با این اقدامات و اهداف، آنان همیشه تلاش می کنند تا از شکل گیری ارتش ملی قوی جلوگیری کنند، زیرا با وجود ارتش قوی حضور نظامی آنها توجیه نخواهد داشت.
اکنون نیز آنها نمی خواهند دولت قوی در عراق شکل بگیرد و تلاش آنان این است که دولت در این کشور همیشه وابسته به خودشان باشد و از همان ابتدا به دنبال انعقاد قراردادهای سنگین با دولت عراق بوده و هستند.
این رویه آمریکایی ها در منطقه بوده است. مثلا الان افغانستان پس از گذشت ۱۹ سال دارای ثبات سیاسی، امنیتی و اقتصادی نیست چرا که آمریکا نمی خواهد و نمی گذارد دولت های مستقل در آن شکل بگیرد.
وی در تشریح بیشتر بی اعتمادی جهانی به آمریکا این را هم اضافه کرد که اینگونه به نظر می رسد که روابط آمریکا با اروپا نیز امروز راهبردی است ولی در حقیقت این روابط واقعی نیست. بیشترین هژمونی را امریکا علیه اروپا تحمیل می کند. وقتی ترامپ واژّه احمق را برای صدراعظم آلمان به کار می برد، نگاه واقعی آمریکا را به اروپایی ها به خوبی عیان می کند. آمریکا در روابط اروپا با دیگر کشورهای نیز دخالت می کند. اگر دخالت آمریکا نباشد رابطه اروپا با روسیه و ایران بهتر خواهد بود اروپا دلیلی ندارد که با تحریم های امریکا علیه ملت ایران همسو شود. همسویی امروز با امریکا برای اقتصاد اروپا زیان آور است و یکی از دلایلی که رفتار اروپا نسبت به جمهوری اسلامی ایران خوشایندی نیست به خاطر سلطه امنیتی و اقتصای مالی آمریکا بر اروپا است. اگر این سلطه نبود رفتار اروپا نسبت به ایران واقعی تر بود و این یعنی این که فقط دخالت آمریکا محدود به عراق نمی شود.
تقلای آمریکا برای ادامه حضور در عراق
سفیر پیشین ایران در عراق، در کنار کرونا که اکنون یکی از مشکلات عمده کشورهای جهان است و عراق نیز در اثر آن دچار رکود اقتصادی شده، یکی دیگر از مشکلات امروز عراق را حضور نظامیان آمریکایی در این کشور دانست و گفت: این حضور نظامی برای دولت عراق مشکلات عدیده ایجاد می کند و اخیرا آمریکا به دنبال این است تا به بهانه گفتگوهای راهبردی جلو اجرای مصوبه پارلمان عراق را برای اخراج نیروهای نظامی آمریکا بگیرد. در این ارتباط در دوره عبدالمهدی نامه ای برای اجرای این مصوبه به شورای امنیت ارسال شد و در آن قید شده است که عراق از این پس نیازی به نیروهای خارجی ندارد.
وی اضافه کرد، یکی از اقدامات آمریکا در عراق انجام گفت و گوهای راهبردی با دولت این کشور است و تلاش می کند تا در سایه این مذاکرات مصوبه پارلمان را نادیده بگیرد. امریکا حتی در چشم انداز نظامی خود در عراق با نصب سامانه‌های موشکی پاتریوت بدون اطلاع دولت این کشور حاکمیت ملی آن را نقض کرد و این به منزله آن است که واشنگتن قصد خروج از عراق را ندارد و حداقل تا آغاز انتخابات دور بعد پارلمان تلاش می کند تا به حضور نظامی خود در عراق ادامه دهد.
رفتار واشنگتن نه تنها در عراق بلکه در افغانستان و سوریه نیز اینگونه است. اقدامات امریکا در مناطقی از سوریه نظیر التنف و شرق فرات که به صورت غیرقانونی اشغال و در آنجا اقدام نظامی انجام می دهد نشان می دهد که آنها برنامه دارند. دونالد ترامپ رییس جمهوری امریکا نیز به صراحت گفت که در شرق فرات ما برای نفت حضور داریم. علاوه بر این علت حضور اینها در سوریه نیز کنترل مسیر مقاومت بین این کشور با عراق است، آخر نمی شود در سوریه ماند و عراق را ترک کرد، به همین خاطر ارزیابی ها بر این محور استوار است که آمریکایی ها به بهانه ادامه گفت و گوهای راهبردی با عراق قصد دارند همچنان در این کشور بمانند.
کاظمی قمی درعین حال تاکید کرد، بسیار روشن است که اگر امریکا نخواهد مصوبه پارلمان عراق را در خصوص خروج نیروهای نظامی خود از این کشور اجابت کند، عراقی ها نمی توانند بپذیرند که صیانت آنها نقض شود و این حق عراقی ها است که با توسل به هر شیوه ای آمریکاییها را از خاک کشور خود خارج کنند.
در سال ۲۰۰۸ که آمریکا با ۱۶۰ هزار نیروی نظامی عراق را اشغال کرده بود به خاطر این که نتوانست توافقنامه راهبردی خود را بر اساس خواسته های مورد نظر تنظیم کند مجبور شد تا بخشی از نیروهای خود را شبانه از عراق خارج کند و آنان را فراری دهد.
امروز نیروهای مقاومت و الحشد الشعبی و نیروهای مردمی قدرتمندی در عراق وجود دارند و خود عراق با برخورداری از چنین نیروهایی می تواند با پدیده داعش بجنگد و در این زمینه تاکنون با موفقیت هایی نیز روبرو بوده است. بر این اساس اگر آمریکاییها قصد ادامه ماندن در عراق را داشته باشند با قوه قهریه مواجه خواهند شد و این حضور نظامی مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
ناکامی های دولت عراق به خاطر کارشکنی های امریکاست
سفیر پیشین ایران در عراق یکی دیگر از مشکلات و چالش های دولت عراق را مربوط به ساختار اقتصادی این کشور و زیر بناهای آن دانست که در جریان اشغال آسیب دیده است. وی گفت: این مشکلات دولت عراق را که می خواهد یک رابطه اقتصادی طبیعی با کشورهای دیگر داشته باشد، با مشکل مواجه می کند.
فارغ از اینها اگر چه دولت الکاظمی اولویت‌های خود را بر مساله امنیت گذاشته اما در مساله خدمات رسانی و اقتصاد نیز به صورت طبیعی با چالش مواجه است. حرکت ها و اعتراضات خیابانی مزید بر علت است و مردم عراق خواسته های به جا دارند و در همین حال برخی در قالب مطالبات مردمی حرکت های آشوب طلبانه شکل می دهند که همیشه اهرم فشار بر روی دولت است و ربطی به مطالبات به حق مردم ندارد.
وی متذکر شد: باید به این موضوع دقت کرد که در ناکامی دولت های عراق از ۲۰۰۳ به این طرف باز خود امریکا مقصر است. آنها در سال ۲۰۰۴ قراردادهای ساخت نیروگاه و فروش توربین های برق و قراردادهای میلیارد دلاری امضا کردنداما حتی یکی از آنها را اجرا نکردند به همین دلیل باید گفت که آمریکایی ها در ناکامی و عدم توفیقات این دولت ها مسئول هستند و نقش مستقیم و منفی دارند و آمریکا نمی خواهد عراق شکوفا و با ثبات باشد.
علاوه بر این دولت الکاظمی باید تمرکز خود را بر آماده سازی مقدمات انتخابات جدید قرار دهد و با توجه به این که دوره این دولت یکساله و برای پیشبرد امور است باید در این مدت مقدمات انتخابات مزبور را فراهم کند.
در این فضا آنچه بر خلاف تمام موانع و چالش ها مهم است نگاه جمهوری اسلامی ایران به عراق است. ایران در چنین فضایی همچنان نگاه سازندگی، همکاری و توسعه روابط تجاری با عراق را دنبال می کند و اینکه کمک کنیم که ساختار و امنیت این کشور تقویت شود.
از این جهت ایران دو موضوع در عراق دارد یکی این که با همه چالش ها مسیر همکاری خود را به سمت رابطه راهبردی هدایت کند و دیگر این که در عراق ما می رویم می جنگیم و خون می دهیم تا یک همکاری راهبردی داشته باشیم و همه اینها باید در چارچوب یک رابطه باشد.
همکاری تهران – بغداد در دوره الکاظمی کم نخواهد شد
کاظمی قمی در پاسخ به این سوال که آیا با این موانع باید شاهد کاهش همکاری ها میان تهران و بغداد باشیم؟، گفت: در دوره الکاظمی پیش بینی من این است که روابط دو کشور با وجود موانع و مشکلاتی که بیان گردید کم نخواهد شد، چرا که مصلحت عراق هم در ادامه همکاری ها و توسعه آن است.
باید در نظر داشت که این ایران است که همواره در سخت ترین شرایط و در حالی که برخی کشورهای عربی فقط شعار می دهند به عراق کمک می کند. نماینده ویژه آقای الکاظمی به عربستان سفر کرد، ولی در انتها ریاض هیچ کمکی به عراق نکرد چرا که اولین خواسته آنان این است که رابطه عراق باید با ایران قطع شود اما این بهانه است و مصلحت بغداد، حفظ روابط با جمهوری اسلامی ایران است.
بی ثباتی در عراق سیاست سعودی هاست
همه اینها بهانه است که این کشورها به عراق کمک نکنند حالا می خواهد الکاظمی، عبدالمهدی و یا العبادی باشد. کشورهای مزبور با عراق با ثبات مشکل دارند. سیاست سعودی ها بر این است که نگذارد عراق با ثبات شکل گیرد و در این میان نمی شود واقعیت نقش تخریبی آمریکا را نادیده گرفت.
در دوره نخست وزیری عبدالمهدی نگاه وی به صحنه سوریه یک نگاه واقعی بود چرا که در سوریه یک جریان تکفیری می خواست جریان سیاسی را از بین ببرد. آقای المالکی نیز در جهت مخالف این سیاست با سوریه همراه شد. نگاه آنها همکاری با همسایه خودشان بود اما امریکا این را نمی خواست.
یکی از رویکردهای آقای عبدالمهدی گسترش روابط با شرق بود که آمریکا تهدید کرد که دولت عراق حق تقویت روابط با چین را ندارد و این یک واقعیت است که این فشارها را روی این دولت ها عراق اعمال کنند.
الکاظمی نخست وزیر فراکسیون اکثریت است
کاظمی قمی در خصوص شرایط الکاظمی در وضعیت فعلی که با چالش های مختلف روبه رو است، گفت، طبیعی است که اگر الکاظمی بخواهد سیاست مستقل و کارآمد داشته باشد، باید مبارزه کند و این اولین بار نیست. باید در نظر داشت که فشار آمریکا یک طرف موضوع است و در طرف دیگر مصالح و منافع مردم عراق، نقش مرجعیت و رابطه با جمهوری اسلامی است که همواره نگاهش ایجاد عراق با ثبات می باشد. مجموعه این عوامل نمی گذارد که تمام خواسته های نامشروع امریکا در عراق محقق شود. از طرف دیگر الکاظمی توسط فراکسیون اکثریت نخست وزیر شده و تمام آنها به دنبال این هستند که کشورشان در اشغال نباشد و روابط حسنه با کشورهای منطقه داشته باشند و در بین کشورهای منطقه نیز آن کشوری که تاکنون واقعا به مردم عراق کمک کرد، جمهوری اسلامی ایران است. طبیعتا اینها ظرفیت ها و پتانسیل‌های دولت عراق است که با آن می تواند در برابر زیاده خواهی‌های نامشروع آمریکا ایستادگی کند اما اینکه آنها صد در صد موفق می شوند جای سوال دارد ولی واقعیت این است که در جاهایی هم موفق نمی شوند.
ایران مانع تبدیل سلطه نامشروع آمریکاییها به هنجار بینالمللی است
کاظمیقمی ایران را مانع اصلی تبدیل سلطه نامشروع آمریکا به هنجاری بین المللی دانست و گفت که امروز به دلیل اینکه جمهوری اسلامی ایران تحت اقدامات ظالمانه یکجانبه آمریکا است و واشنگتن تلاش می کند، نگذارد کشورهای دیگر با ایران رابطه طبیعی داشته باشند، باید نوع حرکات ما هم متناسب با شرایط روز باشد.
دولت‌های مختلف در جهان می خواهند با ایران همکاری کنند چون از عدم همکاری متضرر می شوند اما با تهدید امریکا مواجه می شوند و مجبور به تمکین هستند و عراق هم تحت تاثیر همین مساله است. در همین حال ایران با اقدامات خود این فضاهای پوشالی ایجاد شده از سوی امریکا را برای روابط با ایران کنار زده و امروز شاهدیم که دیگر تهدیدی وجود ندارد.
کاظمی قمی معتقد است ایران سعی کرده اجازه ندهد این سلطه نامشروع تبدیل به هنجار بین المللی شود و حرکت اخیر ایران در حمایت از دولت مردمی و مستقل در ونزوئلا که با مشکل بنزین مواجه بود نیز در همین راستا قابل ارزیابی است. در همین حال امریکا مجموعه اقداماتی را انجام داد که نگذارد بنزین ایران با تهدیدات مختلف به مقصد برسد اما جمهوری اسلامی اعلام کرد که هرگونه اقدام با مقابله به مثل روبرو می شود و این سیاست هم جواب داد و بنزین ایران به ونزوئلا رسید. تلاش ایران این بوده است که اجازه ندهد که این برخوردهای امریکا تبدیل به رفتار بین المللی شود در نتیجه ما در عراق هم باید با همین روحیه جهادی وارد شویم و باید نظام مندتر امور را دنبال و از فعالیت های تجاری و اقتصادی بخش خصوصی به معنی واقعی حمایت کنیم.
علاوه بر این باید برای کشورهای همسایه فرماندهی اقتصادی ایجاد کنیم تا امور اقتصادی و تجاری با آنها قدرتمندتر شده و بخش خصوصی ما احساس کند که باید دائم در رفت و آمد باشد. در همین حال در این ارتباط لازم است تا کمیسیون مشترک عالی ایران و عراق نیز فعال ترشده و جاهایی هم که لازم است حمایت های لازم صورت گیرد.
امریکا در برابر مقاومت جدی، عقب نشینی می کند
امریکای امروز را نمی شود با ۱۰سال پیش مقاسیه کرد. امریکای امروز با امریکای زمان اشغال عراق که رجزخوانی می کرد که بعد از عراق نوبت ایران است، قابل مقایسه نیست. امروز آمریکا در داخل کشور خود با چالش امنیتی - سیاسی مواجه است و قابل مقایسه با ۱۰ سال پیش نیست. آنچه ما در سال های گذشته تجربه کرده ایم این است که وقتی امریکا با مقاومت جدی مواجه می شود، عقب نشینی می کند. یعنی راه عقب نشینی امریکا مقاومت جدی است.
نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور و اقتصاد خارجی مثل نقش مردم در دوره دفاع مقدس است. نیروهای مسلح مقتدر بدون حضور مردم نمی توانند از تمامیت ارضی کشور دفاع کنند. اگر الحشد الشعبی و نیروهای مردمی عراق به کمک نیروهای مسلح این کشور نمی آمدند امکان نداشت که ارتش عراق بتواند در مقابل داعش موفق شود و با این حجم از تروریست تکفیری و داعش مورد حمایت آمریکا مقابله کند.
حمایت امریکا از تکفیری ها در عراق
کاظمی قمی در خصوص حمایت آمریکایی ها از داعش در طول جنگ ۲۰۱۴ - ۲۰۱۷ در عراق و وجود اسناد زیادی شامل فیلم و عکس، گفت: اساسا نیازی به فیلم و عکس و سند نیست، امریکایی ها در اعترافات خود نیز اعلام کرده اند که داعش را ما خودمان درست کرده ایم؛ خانم هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ رسما و علنی این موضوع را در رسانه ها اعلام کرده اند. ایجاد داعش در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما بود و کلینتون گفت که برای اینکه خلافت داعش در عراق به رسمیت شناخته شود به ۱۰۷ کشور جهان سفر کرده تا وقتی داعش موصل را فتح و اعلام خلافت کرد این کشورها آن را به رسمیت بشناسند.
وی در تشریح سیاست های آمریکا در کار با گروه ها و جریان های تروریستی و هنجار شکن ماجرای ونزوئلا را مثال زد و گفت در جریان انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا نیز مادورو پیروز شد اما آمریکا گفت که قبول ندارم و بعد رییس مجلس ملی گفت انتخابات قابل قبول نیست و طبق قانون من رییس جمهوری هستم. ۲۰ دقیقه طول نکشید که کاخ سفید او را به رسمیت شناخت و ظرف دو سه روز ۵۸ کشور اعلام کردند که او رییس جمهوری است. این لابی آمریکایی ها علیه مادورو بود و در مساله داعش هم اینگونه برخورد شد.
وقتی داعش حمله کرد به عراق تا دروازه های بغداد آمد و در چارچوب قراردادهای امنیتی بین عراق و امریکا باید واشنگتن به دولت عراق کمک می کرد. هر چه نخست وزیر عراق درخواست کمک کرد امریکاییها بهانه آوردند که تا وقتی مشکلات سیاسی حل نشود، نمی توانیم کاری بکنیم یا اینکه برای فرار از مسئولتیشان حرف های بی ربط می زدند، مثل اینکه ناوگان‌های ما در راه هستند.
اصل قضیه وقت کشی بود و فکر می کرد که در بازه زمانی سه ماهه داعش کار را تمام می کند و کل عراق را اشغال خواهد کرد اما این اتفاق نیفتاد و فضای داخل عراق اینگونه رقم خورد که اکنون آمریکا متهم به حمایت از داعش شده است. بعد از این گفتند که باید ائتلاف بین المللی علیه داعش درست کنند و ائتلاف هم برای مقابله با داعش نبود بلکه بهانه ای برای ادامه مداخله گری و حضور آنها در عراق بود.
برای این منظور کشورهای دخیل در ائتلاف آمدند و اتاق های مشترک عملیاتی با حضور فرماندهان عراقی تشکیل دادند و در این اتاق ها دوربین های نظارتی وجود داشت. بارها در حوزه عملیاتی افسر عملیاتی عراق مشاهده می کرد که ستون داعش در داخل این کشور در حال حرکت است، اما امریکایی ها اقدام نظامی نمی کنند و بهانه آنان قوانینشان بود، مانند اینکه" شاید در میان آنها بی گناهی وجود داشته باشد و ما نمی توانیم اقدام کنیم. "
علاوه بر این ستون تانکرهای داعش که نفت عراق را سرقت می کرد، در حال تردد بین عراق و ترکیه بود که این ستون نیز از سوی اتاق مشترک مورد حمله قرار نمی گرفت و مهم ترین بهانه نیز این بود که راننده تانکرها بی گناه هستند، در مقابل آنجایی که الحشد الشعبی عراق پیشروی می کرد امریکا با بمباران این نیروها مانع از این پیشروی ها می شد و این رفتار امریکا در عراق و سوریه هنوز هم ادامه دارد.
ضرورت ایجاد انسجام در تقویت همکاری ها با عراق
سفیر اسبق ایران در عراق در ارتباط با ضرورت تداوم همکاری ها میان تهران و بغداد، گفت ما باید در عراق کار دو سویه انجام دهیم و برای تقویت و توسعه همکاری های خود انسجام لازم را ایجاد کنیم. با تقویت دیپلماسی اقتصادی و سیاسی و توجه به مطالبات مردم عراق که خدمات می خواهند، می توانیم روابط اقتصادی با عراق را تقویت کرده و در این مسیر پارلمان این امکان را خواهد داشت تا به کمک دولت عراق بشتابد و موانع احتمالی را از مسیر توسعه روابط بردارد.
در این مسیر باید کمیسیون عالی همکاری های مشترک بین دو کشور فعال شود یا هیات های عراقی به تهران سفر کنند و هیات های ایرانی نیز از بغداد دیدن داشته باشند تا روابط بیش از پیش گسترش یابد. علاوه بر این ما باید بر روی عوامل تسهیل کننده تجارت توافق داشته باشیم و آنها را اجرایی کنیم. در این زمینه برای مثال مساله استاندارد در قالب یک شرکت مشترک شدنی است تا کالاهای صادر شده در مرز معطل نشوند و تحت هر شرایطی نباید مبادلات اقتصادی و تجاری ما با عراق قطع شود و قطع همکاری همانی است که امریکا می خواهد.
امروز هم ما و هم عراقی ها از روابط دوجانبه سود می بریم و امریکا این را نمی خواهد. امریکا هر چه بتواند خدمات دولت به مردم را کم کند، اعتراض های مردم به دولت زیاد می شود و امریکا می تواند خواسته ها و اراده خود را به دولت عراق تحمیل کند. دولت های عراق شرایط عادی ندارند و ما باید این را درک کنیم و همان اصل اساسی کمک به عراق با ثبات، مستقل و دور از حضور اشغالگر را که این به نفع همه است، دنبال کنیم.
آمریکایی ها بر اساس مصوبه پارلمان باید عراق را ترک کنند
کاظمی قمی در ارتباط با موضوع حملات موشکی به سفارت امریکا در عراق و این که چه طرف هایی این اقدامات را انجام می دهند، گفت: اینکه کار چه طرف هایی است نمی دانم، ولی آنچه مسلم است اینکه بر اساس قانون مصوب پارلمان عراق امریکایی ها باید از این کشور خارج شوند و دولت عراق موظف به اخراج آنها است.
امریکا نمی خواهد از عراق خارج شود و حضور نظامی امریکا برای عراق امنیت ساز نیست و حتی عامل بی ثباتی و گسترش تروریسم است و همین امر امنیت عراق را مختل می کند.
هدف از حضور نظامی امریکا در عراق برای ایجاد مزاحمت برای کشورهای منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران است. این حضور باعث دخالت در حاکیمت عراق و امنیت برای اسرائیل است و امریکا خارج از تبلیغاتی که می کند در هیچ صحنه ای به امنیت عراق کمک نکرده است و این موضوع را باید در عمل به آن نگاه کرد.
امریکا خارج از این نگاه نمی خواهد قانون پارلمان عراق را اجرا کند. از لحاظ پرستیژ برای امریکا یک ضربه راهبردی است که پارلمان عراق بعد از شهادت سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس و اقدام تروریستی امریکا دستور اخراج نیروهای این کشور را از عراق داده است. اقدام امریکا خارج از اینکه یک اقدام تروریستی بود، نقض حاکیمت ملی عراق هم به حساب می آید و امروز امریکا دارد با این قانون در عراق مقابله به مثل می کند.
دیدگاه مقاومت، مرجعیت و مردم عراق همه بر این محور استوار است که نیروهای نظامی امریکا باید از عراق خارج شود. البته در این ارتباط برخی بر روی شیوه خروج بحث دارند. مقاومت صریح می گوید که اگر امریکا خارج نشود با قوه قهریه برخورد خواهد کرد و این حق عراقی ها است. در نتیجه امریکا باید به این قانون تن دهد و اگر تن ندهد قطعا با این گونه اقدامات در عراق مواجه خواهد شد.
درسهای مذاکره با امریکا در عراق
این دیپلمات ارشد در باره تجربه اش از مذاکره با طرف آمریکایی در عراق می گوید:اعتقادم بر این است که در دوران سفارت در عراق تجربه خوبی داشتیم و درس هایی از مذاکره با امریگا گرفتیم. امریکا قابل اعتماد نیست و آنها از مذاکره به عنوان ابزاری برای گرفتن امتیاز استفاده می کنند و موضوع برد برد در فرهنگ سیاسی امریکا اصلا معنا ندارد و باید در نظر داشت، زمانی که در نقطه اقتدار هستید و می توانید با خواسته های نامشروع امریکا برخورد و مقابله کنید نیازی به مذاکره نیست.
دزدی که آمده خانه کسی را اشغال کرده است، مذاکره ندارد و باید با قوه قهریه وی را بیرون کنید تا برود. نگاه امریکا هم همینگونه است. امریکا ابتدا می آید اشغال می کند و بعد به سراغ مذاکره می رود.
درس های خوبی از مذاکرات با امریکا در عراق گرفتیم. علاوه بر این ما بیش از ۱۰ سال در موضوع هسته‌ای با امریکا مذاکره داشتیم و در برجام به تعهدات خود عمل کردیم اما امریکا بیرون آمد و الان نیز شاهد حرکت های اخیر امریکا هستیم. در مسیر مذاکراه با امریکا جمهوری اسلامی ایران اعتمادسازی های لازم را انجام داد ولی اجرایی نشد و ما نباید بعد از این تجربیات وقت را تلف کنیم. اگر دنبال اقتدار ملی هستیم این اقتدار در گرو خودکفایی اقتصادی، استقلال، روی پای خود ایستادن، حفظ روحیه حماسی، قدرت علمی و فناوری کشور و افزایش مستمر آن است.
در برجام ما صادقانه وارد عمل شدیم اما حرکات اخیر امریکا و فشارها بر شورای امنیت سازمان ملل را به بهانه این که ایران در منطقه دخالت می کند، شاهدیم.
پمپئو آدمی نیست که سایه جنگ را از منطقه دور کند
سفیر پیشین ایران در عراق در ادامه بحث اضافه کرد، علاوه بر این امریکا با بحرین بیانیه مشترک می دهد و در این زمینه حرکاتی نیز پمپئو انجام می دهد. باید در نظر داشت که وی رئیس سیا بود و این سازمان به معنای کامل یک سازمان تروریستی دولتی است که از کودتای ۲۸ مرداد در ایران گرفته تا دخالت در کشورهای مختلف و حمایت از دیکتاتورها در شیلی در پرونده اش ثبت شده است. وزیر خارجه امریکا دارای چنین سوابقی است و وزیر خارجه ای نیست که بخواهد سایه جنگ را از سر ملت ها بردارد.
تجربه نشان داده است نباید به سوی مذاکره با امریکا برویم. شرایط اقتصادی قبل و بعد از برجام را در نظر داشته باشید چرا که شرایط ما بعد از برجام بهتر نشد و اگر ما روی پای خود ایستاده‌ایم به خاطر شرایط داخلی کشور است. اگر به امریکا بود شرایط ما سخت تر می شد. مذاکره با امریکای امروز خلاف عقل و منطق و صلاح کشور است.
امریکا اکنون با تمام توان تلاش می کند تا با هرگونه جوسازی و فشار به سازمان ملل و شورای امنیت در چارچوب برجام دوباره تحریم های تسلیحاتی ایران را که در چند ماه آینده لغو خواهد شد، احیا کند. این به منزله آن است که امریکا ماهیتش این است و به آنچه تعهد داده است، عمل نخواهد کرد. کدام عقل سلیمی می پذیرد که با این امریکا مذاکره کند. باید در نظر داشت که امریکا با مذاکره از منطقه عقب نشینی نمی کند، بلکه فقط با قدرت مقاومت است که عقب نشینی می کند و تجربه نشان داده که نباید به سمت مذاکره با امریکا برویم ...
در شرایط کنونی باید در مسیر خودباوری، اتکای به خود و توکل به خدا پیش برویم و امروز هم شرایط آمریکا واقعا به گونه‌ای است که بحران های داخلی خود را نمی تواند حل کند.
شرایط کنونی امریکا به نفع کشورهای منطقه است
کاظمی قمی، مذاکره با آمریکا را در شرایطی که هم اکنون در آن بسر می برد، نادرست دانسته و می گوید: بدتر از بحران کرونا در داخل آمریکا بحران اقتصادی است که یک نمونه آن موضوع بیکاری است. این هنوز خودش را نشان نداده و در حال آغاز شدن است. در نتیجه ما در آینده قطعا شاهد افول امریکا در منطقه خواهیم بود و این خود فرصتی است برای کشورها و دولت‌های منطقه که بتوانند به هم نزدیک تر و با هم متحدتر شوند تا بتوانند مصالح مشترک را در گروی همکاری مشترک بتوانند به دست بیاورند.
اعتقاد من بر این است که ما باید در افکار عمومی با مردم رک و صادقانه عمل کنیم. مردم اگر واقعیت‌ها را بدانند همراهی آنها با سیاست‌های نظام قوی تر خواهد بود و اثرات فضاهای روانی دشمن که امروز برای تغییر ذائقه های مردم به دنبال بمباران افکار عمومی است، کاهش خواهد یافت و این به شرط آن است که هر آنچه که هست با مردم مطرح کنیم و از مشکلات، شرایط و امتیازات خود بگوییم چرا که مردم ما واقع بین هستند.
هزینه ها و منافع ایران در سوریه را برای مردم کالبد شکافی نکردیم
سفیر اسبق ایران در عراق در خصوص هزینه هایی که حضور ایران در عراق و سوریه داشته است گفت که اعتقاد دارد آنگونه که شایسته بوده، مسائل با مردم در میان گذاشته نشده است. وی افزود: ما در ارتباط با افکار عمومی خود در خصوص سوریه و عراق خوب کار نکردیم. هزینه‌هایی که ایران در سوریه و عراق انجام داده است در مقایسه با منافع آن یک به هزار نیست اما ما باید این مساله را برای مردم کالبد شکافی کنیم.
ما این کالبد شکافی را انجام ندادیم و برای مردم تشریح نکردیم شهدایی که ما در سرزمین‌های دور دادیم برای حفظ و ادامه امنیت کشور و حفظ سرزمین و منافع ملی ما چقدر ارزش دارد. اینکه مقام معظم رهبری می فرمایند اگر ما با داعش در سوریه نجنگیم باید در خیابان‌های همدان و کرمانشاه مقابله کنیم، برای مردم تشریح نشده است.
باید به مردم بگوییم که چگونه و چطور روسیه قدرتمند می آید در سوریه و به صراحت رئیس جمهوری این کشور می‌گوید که من چون نمی خواهم با تروریست ها در مسکو بجنگم، می‌آیم این مرکز را در اینجا هدف قرار می‌دهم و حتی در این مسیر سلاح‌های راهبردی خود را وارد عمل می کند و بر خلاف تهدیدات آمریکا با جمهوری اسلامی ایران در صحنه هم آوا می شود.
ما باید برای مردم اصل این راهبرد و سیاست، آثار و فواید آن را بگوییم. اما اینکه شما اینها را نمی‌گویید یا کم می‌گویید دشمن بیکار نمی نشیند و جریانات همسوی با دشمن چه سهوا چه عمدا حرف هایی را در داخل می زنند که غیر واقعی است و از روی عدم آگاهی است.
وی در پایان به این نکته تاکید کرد که وقتی اینها جواب داده نمی شود برای مردم سوال پیش می آید، در حالی که مثلا در عراق، در قالب قراردادهای نظامی تسلیحات داده شد و یا همینطور در سوریه، ضمن اینکه خطر صهیونیسم و استکبار که تمام آنها پشت این قضیه بودند، دفع شده است و اگر در آنجا دفع نمی شد باید در خیابان‌های تهران با آنها مبارزه و هزاران برابر هزینه های مادی و انسانی می کردیم.
نظر شما