دکتر بهرنگ آبادپور جراح و متخصص اورولوژی و فلوشیپ پیوند کلیه روز شنبه در گفت‌وگویی به تشریح شاخص‌های اسپرم و ناهنجاری‌های شایع اسپرم پرداخت و اظهار داشت: برای تشخیص اختلالات اسپرم به حداقل ۲ آزمایش اسپرموگرام به فاصله ۲ تا سه هفته نیاز است و یک آزمایش برای قضاوت درباره وضعیت اسپرم ملاک نیست، زیرا ممکن است برخی عوامل که آثار موقت دارند بر آزمایش اول تأثیر گذاشته باشند. برای انجام آزمایش اسپرم حتماً باید حداقل ۲ تا ۵ روز از آخرین انزال گذشته باشد.
وی پایین بودن تعداد اسپرم را از دیگر اختلالات دانست و توضیح داد: این اختلال که الیگواسپرمی نام دارد، با انجام آزمایش اسپرم در آزمایشگاه‌های معتبر اختصاصی یعنی آزمایشگاه‌های مراکز درمان ناباروری، تشخیص داده می‌شود.
وی ادامه داد: الیگواسپرمی ممکن است به عللی همچون واریکوسل، اختلالات هورمونی، انسداد لوله‌های اسپرم‌بَر رخ دهد البته در برخی موارد نیز پایین بودن تعداد اسپرم ایدیوپاتیک یا ناشی از علل ناشناخته است. در مواردی که الیگواسپرمی به دلیل اختلالات هورمونی رخ می‌دهد، معمولاً تعداد اسپرم کمتر از ۵ تا ۱۰ میلیون است بنابراین اگر در آزمایش‌های مکرر تعداد اسپرم کمتر از این حد باشد، ما حتماً ارزیابی‌های هورمونی را انجام می‌دهیم.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در ادامه به آزواسپرمی به‌عنوان یکی از علل ناباروری مردان اشاره کرد و افزود: یکی از علل آزواسپرمی انسداد در لوله‌های اپیدیدیم یا لوله‌های وازدفران (اسپرم‌بر) است که می‌تواند مادرزادی، ناشی از عفونت یا دستکاری‌های ناشی از جراحی باشد. یکی دیگر از علل آزواسپرمی اختلال تولید اسپرم در آلت تنالسی مردان یا اسپرماتوژنز است که می‌تواند مادرزادی یا ناشی از عواملی مثل واریکوسل، چرخش آن و ناهنجاری‌های ساختاری باشد. علت دیگر آزواسپرمی اختلالات غددی، مانند سندرم کالمن است که باعث کاهش ترشح هورمون‌های تحریک اسپرم‌سازی می‌شود.
روابط عمومی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، به نقل از آبادپور گزارش داد: یکی دیگر از اختلالات اسپرم آسنتواسپرمی یا کم بودن تحرک اسپرم است. حداقل ۳۲ درصد از اسپرم‌ها باید دارای حرکت رو به جلو باشند، این حداقل نرمال برای تحرک اسپرم است.
وی یادآور شد: اگر در ۲ آزمایش حرکت اسپرم زیر محدوده نرمال باشد، تشخیص آسنتواسپرمی مطرح می‌شود. عللی همچون واریکوسل، ناهنجاری‌های ساختاری اسپرم، وجود آنتی‌بادی‌های علیه اسپرم، عفونت دستگاه تناسلی، انسداد نسبی مجاری انتقال اسپرم و عدم انزال طولانی‌مدت می‌توانند موجب آستنو اسپرمی می شوند.
این متخصص اورولوژی با یادآوری شاخص شکل یا مورفولوژی اسپرم به‌عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی اسپرم، توضیح داد: برای بررسی شکل اسپرم معیارهای بسیار دقیق و سخت گیرانه‌ای وجود دارد و دست‌کم چهار درصد اسپرم‌ها باید طبق این معیارهای دقیق، باید دارای شکل نرمال باشند.
آبادپور تصریح کرد: اگر مورفولوژی نرمال اسپرم کمتر از چهار درصد باشد به آن تراتوزواسپرمی گفته می‌شود. تشخیص تراتوزواسپرمی در پیش‌آگهی باروری و درمان ناباروری و همچنین، طرح‌ریزی درمان بسیار مهم است. اختلال مورفولوژی اسپرم می‌تواند ناشی از عللی مانند واریکوسل، اختلالات ساختار میکروسکوپی اسپرم و عفونت باشد.
وی در ادامه به اختلال افزایش گلبول‌های سفید در مایع منی اشاره کرد و توضیح داد: لکوسیتواسپرمی یکی دیگر از اختلالات اسپرم است که ناشی از وجود عوامل التهابی است. این افزایش گلبول‌های سفید ممکن است اثر سوء بر اسپرم داشته باشد و باعث کاهش توان باروری شود. علت افزایش این موضوع معمولاً وجود عفونت در بیضه‌ها، کیسه منی، پروستات، مجاری و ادرار است.
این متخصص اورولوژی افزود: اگر علت مشخص شود و درمان مناسب انجام شود، سطح گلبول‌های سفید به حد نرمال می‌رسد اما اگر علت پیدا نشود یا درمان مؤثر نباشد از روش‌های کمک‌باروری استفاده می‌شود.
وی اختلال نکرواسپرمی را یکی دیگر از ناهنجاری‌های اسپرم دانست و گفت: در این شرایط با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته آزمایشگاهی بررسی می‌کنیم که آیا این اسپرم‌های بی‌تحرک زنده و قابل استفاده در روش میکرواینجکشن هستند یا نه.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا یادآور شد: گاه ممکن است چند اختلال با هم وجود داشته باشد که ناشی از عللی مثل واریکوسل، قرار گرفتن در معرض حرارت، قرار گرفتن در معرض سموم و امواج مضر و یا وجود استرس بر بیضه‌ها باشد.
آبادپور تاکید کرد: مردان باید بدانند که تشخیص اختلالات اسپرم و علت ناباروری متکی به آزمایش دقیق و تخصصی اسپرم است، بنابراین باید این آزمایش را حتماً در یک آزمایشگاه تخصصی در مراکز درمان ناباروری انجام دهند، نه آزمایشگاه‌های عمومی تا پزشک بتواند بر اساس نتایج دقیق و معتبر درباره درمان تصمیم‌گیری کند.
نظر شما