بازی کودکانِ‌ کار با کرونا

چندین نفر از این کودکان را می‌توان همین اطراف دید؛ همان‌هایی که هرکدام به نحوی مشغول کار جانفرسا هستند و از وقوع حادثه و دست‌درازی برخی افراد سودجو و کرونا نمی‌ترسند؛ انگار تنها ترس آنان سررسیدن مامور شهرداری است.

وقتی می‌پرسم که خواندن و نوشتن بلد هستند، اغلب می‌گویند خیر!؛ از هر ۱۰ نفر شاید یک یا ۲ نفر پیدا شود که مدرسه رفته باشد و بتواند روی کارتم را بخواند که نوشته است «خبرنگار».

هشت، هفت، ۱۲، ۱۰ و ۱۳ ساله‌ هستند و کمتر پسر یا دختر بچه‌ای بین آنان پیدا می‌شود که سن‌اش به ۱۵ سال برسد؛ با هم رفیق هستند و دور هم غذا می‌خورند و خلاصه دنیایی برای خود دارند.

از «سعید» پسر هفت ساله‌ای که تِی کوچکی در دست راست و مایع شوینده‌ای در دست چپ دارد، می‌پرسم که می‌دانی کرونا چیست؟ که پاسخ می‌دهد: می‌گن که ماسک بزنید و دستکش بپوشید تا کرونا نگیرید و نمیرید اما ما نمی‌زنیم.

از «حامد» ۱۲ ساله که منتظر سبز شدن چراغ قرمز سر چهارراه است و دستمال کاغذی می‌فروشد، این سوال را جویا می‌شوم که می‌گوید: می‌گن که باید بهداشت رو رعایت کنیم، ماسک بزنیم، دستکش بپوشیم، هر شب توی تلویزیون می‌بینم اما خودم رعایت نمی‌کنم.

«حسام» پسر هشت ساله‌ با آنکه تی کوچکی در دست دارد، زیر پایش هم توپ پلاستیکی دو لایه‌ای را گذاشته و بازی می‌دهد، مثل سایر دوستان سر چهارراهش ماسک ندارد و می‌گوید: ماسک نمیزنیم، دستکش هم نمی‌پوشیم و همیشه همینجا هستیم.

«سعادت» هم یکی از همین کودکان کار سر چهارراهی است که ماسک نزده و مشغول گل‌‍فروشی در چهارراه میان خیابان کارگر شمالی و بلوار کشاورز است؛ وی هم می‌گوید: «ما از مرگ نمی‌ترسیم، هر وقت مرگ بیاید می‌میریم، کسانی که می‌ترسند خدا جانشان را زودتر می‌گیرد، کرونا هم این وسط بهانه شده است».

آری سال‌هاست که مسئولان شهری و استان در تلاش برای ساماندهی کودکان کار هستند اما هر کدام از طرح‌های در دست اجرا پس از چند ماه به ورطه فراموشی می‌رود و در چرخه نبود اعتبار کافی و متولی پای کار گرفتار می‌شود.

همین گرفتاری‌ها سبب شده است تا بسیاری از همین کودکان روزهای کودکی را در خیابان‌ها طی کنند و کمترین سهم را از دنیای کودکی که کسب سواد و دانش، بازی، امنیت و حضور در کنار خانواده است، داشته باشند.

اما جریان زندگی با شیوع کرونا از بهمن سال ۱۳۹۸ برای همه متفاوت شد حتی برای کودکان؛ اما مشکل اینجاست که چگونه می‌شود خطر کرونا را همچون بسیاری دیگر از اعضای جامعه برای این کودکان کار هم ترسیم کرد؟

«علی فتحی آشتیانی» روانشناس در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان به کودکان فهماند که باید جانب احتیاط را برای مقابله با کرونا نگه بدارند، گفت: بسته به اینکه کودک ما در چه سن و سال و سطحی از هوش قرار دارد، می‌توان از روش‌های مختلفی برای فهماندن این مساله و مشکل استفاده کرد.

با این سخنان باز هم همان گرفتاری‌های مربوط به نبود اعتبار کافی و متولی پای‌کار برایم تداعی شد و خودم را به این ادعا دلخوش کردم که شاید کودکان کار در معرض خطر کمتری باشند اما به گفته «احسان مصطفوی» اپیدمیولوژیست و عضو کمیته کشوری اپیدیمولوژی کووید ۱۹، شواهد علمی نشان می‌دهد میزان ابتلای کودکان به این ویروس احتمالا به اندازه ابتلای افراد بزرگسال به این بیماری است اما بیماری در کودکان و نوجوانان بیشتر به شکل‌های خفیف و بدون علامت بروز می‌کند.  

عبدالمجید چراغعلی رئیس تیم پزشکی درمان کووید ۱۹ بیمارستان بقیه‌الله نیز می‌گوید: برخلاف تصور اولیه در حال حاضر این ویروس فقط بیماران زمینه‌ای را درگیر نمی‌کند و همه افراد در معرض خطر و متاسفانه مرگ و میر هستند؛ همچنین جوانان و کودکان نیز باید بسیار مراقب ابتلا به ویروس کرونا باشند زیرا این ویروس هر روز رفتارهای متفاوت دارد.

همه در خطر هستند، حتی کودکان

دکتر رکسانا منصور قناعی، فوق‌تخصص عفونی اطفال به نوپدید بودن ویروس کووید ۱۹ اشاره دارد و می‌گوید: زمانی که در اسفندماه ایران با این ویروس مواجه شد حتی در کشور چین نیز اطلاعات زیادی درباره این بیماری وجود نداشت بنابراین بسیاری از اطلاعاتی که در مورد کمرنگ بودن انتقال این بیماری در کودکان گفته می‌شود، ناشی از نقص اطلاعات است.

وی با یادآوری این که در اوایل شیوع این بیماری تعداد کودکان علایم‌دار نسبت به بزرگسالان کمتر بود، تصریح کرد: انتظار می‌رفت بزرگسالان علایم شدیدتر و بیشتری داشته باشند و مرگ‌ومیر در آنان بالاتر باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های مختلف از جمله عفونت‌های تنفسی هستند و بنابراین ممکن است بسیاری از موارد ابتلا به کووید ۱۹ در کودکان تشخیص داده نشود.

وی با بیان این که در اسفندماه کودکان مبتلا علایم خیلی کمتری داشتند یا بدون علایم بودند، گفت: همین مساله باعث شد تصور شود کودکان به کرونا مبتلا نمی‌شوند.

این پزشک متخصص افزود: البته در همان دوران نیز برخی کودکان به علت ابتلا به کرونا بستری شدند، اما این مسئله بیشتر در مواردی رخ داد که کودک دچار یک بیماری نقص ایمنی یا یک بیماری مزمن بود؛ «اما از فروردین ماه با فرم جدیدی از ابتلا در کودکان رو به رو شدیم، فرمی که به بیماری کاوازاکی شباهت داشت که آن را به عنوان التهاب بعد از عفونت می‌شناسیم».

وی توضیح داد: بر اساس این اطلاعات به دست آمد که نه تنها کودکان به کرونا دچار می‌شوند، بلکه می‌توانند به دیگران نیز انتقال دهند و همچنین فرمی از بیماری به دنبال کرونا پیش آمد که ناشی از فاکتورهای التهابی داخل بدن است؛ یعنی ممکن است در آن دوره  PCR کرونای کودک منفی باشد اما کودکی که بین یک تا چهار هفته قبل دچار بیماری کرونا شده است، مانند بیماری کاوازاکی در فاز التهابی باشد.

این روزها کرونا پشت در خانه تمامی افراد اتراق کرده و منتظر یک لحظه غفلت است؛ حتی غفلت کودکانی که در خیابان‌ها به کسب‌وکار روزمره و کاذب خود مشغول هستند و نه ماسک می‌زنند و نه از مرگ می‌هراسند.

آری چراغ قرمز می‌شود و کودکان، کار خود را که چند دقیقه به خاطر رنگ همان چراغ تعطیل کرده بودند، از سر می‌گیرند؛ هنوز ۱۰ ثانیه نگذشته است که خودرو ماموران شهرداری می‌ایستد و یکی فریاد می‌زند «بچه‌ها مامور شهرداری»!

 تا ظهر یکشنبه ۲۲ تیرماه جاری، ۲۵۷ هزار و ۳۰۳ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۱۹۴ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به ۱۲ هزار و ۸۲۹ نفر رسیده است.