مردم روستاهای خوش آب و هوای بافق و مالکان مزرعه‌های اطراف مرکز این شهرستان همواره از تصرف عدوانی زمین‌هایی که قابلیت کشاورزی دارد و یا در زمره اراضی ملی است، گلایه دارند که به اظهار آنها در برخی موارد تخلف هایی گزارش می‌شود و در مواردی به دلیل نفوذ شخص یا اشخاص متصرف،روستاییان بیم آن دارند که موضوع زمین خواری را به متولیان امر اطلاع رسانی کنند.
در برخی روستاهای بافق حتی حریم جاده را به صورت غیرقانونی تصرف و در آن محدوده خانه ییلاقی بنا کرده اند، اگر قرار باشد در آینده جاده تعریض شود وجود اینگونه واحدها مانع اجرای پروژه است که از منابع مالی بیت المال باید مطابق قیمت گذاری رسمی صاحبخانه را راضی و مسیر را آزاد سازی کنند.
در حالیکه اگر قبل از تصرف از اقدام غیرقانونی زمین خوار جلوگیری شود علاوه بر صرفه جویی در بیت المال ، ماموران چند اداره درگیر رفع تصرف نمی‌شود و وقت دستگاه قضایی نیز صرف رسیدگی به پرونده چنین مواردی و صدور حکم تخریب و رفع تصرف، نخواهد شد.
شهرستان بافق با یک بخش مرکزی، سه دهستان ، ۱۰۰ پارچه روستا و آبادی، ۲۸ شورای اسلامی و ۲۲ دهیاری مصوب و بیش از هشت هزار نفر جمعیت روستایی دارد که اطراف آن پوشیده از عرصه های بیابانی است اما با تمام این وجود مناطق خوش آب و هوا نیز دارد.
از مهمترین روستاهای خوش آب و هوای بافق در دهستان مبارکه می توان قطرم، شادکام و باقرآباد و در دهستان کوشک سیدآباد، گزستان، «باغدر» و «هنسک »و همچنین در دهستان سبزدشت ل روستاهای شریف آباد، باجگان، عیش آباد، بشکان، خوسف، بیدان پنج، رضوان، محمد آباد، عزیزآباد و علی آباد نام برد.
زمین خواری و پیامدهای ناگوار مهاجرت روستاییان
پدیده زمین خواری و غصب غیرقانونی اراضی ملی به ویژه در روستاها علاوه بر خسارت‌های زیان‌بار به افراد بومی، پیامدهای ناگوار دیگری مانند رشد بی عدالتی اجتماعی، دگرگونی طبیعت، مهاجرت روستاییان و اتلاف وقت دستگاه‌های دولتی و سیستم قضایی برای رفع تصرف از این اراضی را به همراه دارد.
گاهی سال‌ها باید وقت مسوولان و یا دستگاه قضایی استان و شهرستان صرف رسیدگی به پرونده تصرف عدوانی زمین‌هایی شود که به اعتقاد برخی مسوولان به صورت غیرقانونی توسط برخی افراد خوش نشین و یا سرمایه دار، غصب و تصرف شده است.
امروزه تعدادی از روستاهای خوش آب هوا و مناطق کوهستانی بافق نیز در معرض تعرض افراد سودجو و یا افراد خوش نشین قرار دارد و این خطری برای تغییر بافت روستاها و دگرگونی کاربری زمین‌هایی است که اهالی روستا از آنها امر معاش می‌کنند.
از سوی دیگر، تصرف زمین های دولتی گاهی به ۲ صورت، انجام می شود، افرادی نادانسته و بدون آگاهی و گروه دیگر نیز آگاهانه و سازماندهی شده وارد وادی زمین خواری می شوند که در این صورت لازم است اهالی محلی اینگونه موارد را به اداره های ذیصلاح گزارش کنند.
زمین خواری، کمبود زمین برای جوانان روستایی و افزایش قیمت ها
یکی از روستاییان سبزدشت بافق به گزارشگر ایرنا گفت: سال اخیر شماری از مردم شهر بافق و یزد (مرکز استان ) برای خرید زمین در روستاهای خوش آب و هوای منطقه اقدام می‌کنند، گاهی در زمین‌های ملی یا متعلق به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، خانه سازی می‌کنند.
وی افزود: برخی از مردم با این ادعا که این زمین‌ها ارث آبا و اجدای آن‌هاست زمین را با قیمت بالا به افراد غیربومی می فروشند و این امر سبب کمبود زمین برای جوانان روستا و گرانی بیش از حد قیمت آن در منطقه شده است.
محمدرضا رحمانی افزود: به دلیل خشکسالی در ۲ دهه اخیر تعدادی از زمین های زراعی، کشت نمی شود و زمین به حال خود رها شده است، سودجویان از این فرصت استفاده کرده و بدون تغییرکاربری ،ساخت و ساز مسکونی بر روی این زمین‌ها انجام می‌دهند.
به گفته او قبل از پدیده زمین خواری اگر قیمت هر مترمربع زمین ۴۰۰ هزار تومان بود اکنون به سه برابر رسید.
روستایی دیگری هم گفت: در دهه ۶۰ در بیشتر روستاهای منطقه سبزدشت شورای وقت برای تامین هزینه‌های مرمت و نگهداری قنات و برای پیشگیری از هجوم شن های روان به روستاها اقدام به حصارکشی اطراف صحرا ( بیابان) کردند و تعدادی زمین به افراد فروخته شد تا هم هزینه‌ها را جبران کنند و هم فرزندان خریدار در سن بلوغ دارای زمین مسکونی در روستا باشند.
وی ادامه داد: هم اکنون بنیاد مسکن انقلاب اسلامیی مدعی است اراضی فروخته شده دولتی است و شورای وقت حق فروش زمین‌ها را نداشته و این موضوع به یک معضل اجتماعی، اقتصادی و قضایی تبدیل شده است.
۸۰ درصد ساخت وسازهای روستایی بدون پروانه است
علیمحمد حسینی گفت: یا برخی افراد اراضی را غیرقانونی تصرف کردند که این مکان‌ها مربوط به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ، اداره های منابع طبیعی و آبخیزداری، حفاظت از محیط زیست و مدیریت جهاد کشاورزی است .
به گفته وی اقدام عملی صورت نگرفته است ضمن اینکه ۸۰ درصد ساخت و ساز روستاها بدون جواز صورت می‌گیرد و مالک ( قانونی یا غیرقانونی) به راحتی از امتیاز آب، برق و گاز استفاده می‌کند و هیچ مکانسیمی برای جلوگیری از ساخت و سازهای غیرقانونی وجود ندارد یا اعمال نمی‌شود.
بازپس گیری بیش از ۱۰۲ هکتار اراضی ملی
همچنین رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بافق از بازپس گیری ۱۰۲ هکتار اراضی انفال از متصرفان در سال ۹۸ خبر داد و اظهار کرد: از ابتدای سال ۹۹ تاکنون قریب به هفت هزار مترمربع از اراضی ملی از دست متجاوزان خارج شد.
کمال کریمی در ادامه به بیان عملکرد اداره متبوع خود در حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی پرداخت و از همکاری و همراهی دادستان شهرستان در اجرای تبصره ۱ ماده ۵۵ قانون حفاظت ، همانند گذشته خواستار تداوم برخورد با متجاوزان به اراضی ملی شد.
به گفته وی، همه باید احساس وظیفه کنیم و اجازه ندهیم ساخت ویلا و اماکن مسکونی آنهم صرفا ً با دید تفریحی اراضی کشاورزی و منابع طبیعی منطقه را به مخاطره اندازد.
کریمی به تأمین هزینه های کارشناسی دادگاه و شناسایی افراد در ایجاد حریق اشاره کرد و افزود: بیشتر آتش سوزی‌ها از مستثنیات مردمی شروع شده است و چَرای غیرمجاز دام در مراتع با توجه به نزدیکی محل وقوع به مرز استان‌های همجوار از جمله دیگر مشکلات منابع طبیعی است.
رفع تصرف چهار هزار و ۵۰۰ هکتار زمین‌های زراعی
مدیر جهاد کشاورزی بافق هم از رفع تصرف چهار هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی کشاورزی خبر داد و گفت: از ابتدای سال جاری تاکنون ۴۰ مورد تخلف تغییرکاربری در این شهرستان شناسایی شد و تخریب اراضی زراعی و باغی تهدید جدی برای زراعت و باغبانی شهرستان است.
علی اکبر رحمتیان افزود: در همین مدت حدود ۲ هکتار اراضی باغی و زراعی بافق توسط افراد سودجو تغییرکاربری داده شد و هرگونه تغییرکاربری در چارچوب ایجاد بنا و برداشت شن و ماسه، بنا بر تشخیص جهادکشاورزی تخلف محسوب می‌شود.
تخریب هشت مورد تغییر کاربری غیرمجاز
وی با اشاره به تخریب هشت فقره تغییر کاربری غیرمجاز در روستای حاجی آباد بافق افزود: با رفع تصرف غیرمجاز در این روستا، از تخریب چهار هزار و ۵۰۰ مترمربع از اراضی بسیار خوب کشاورزی جلوگیری شد.
رحمتیان افزود: متقاضیان برای تغییر کاربری‌هایی که به منظور ایجاد واحدهای مرتبط با بخش کشاورزی اعم از دامداری، صنایع تبدیلی و تکمیلی است با درخواست، می‌توانند مجوز قانونی دریافت کنند.
به گفته مدیر جهاد کشاورزی بافق به منظور جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی و ساخت و سازهای غیرمجاز، سامانه ۱۳۱ یگان حفاظت جهاد کشاورزی آماده جوابگویی به شکایت‌هاست.
وی از تخریب اراضی زراعی و باغی به عنوان یکی از تهدیدهای بخش کشاورزی یاد کرد و گفت: مدیریت جهاد کشاورزی به استناد تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی در خصوص ساخت و سازهای غیرمجاز با دستور قضایی اقدام می‌کند.
لزوم حفاظت از اراضی انفال
همچنین دادستان عمومی و انقلاب شهرستان بافق خواستار حفاظت بیشتر از اراضی انفال و بیت المال شد و از تشکیل کارگروه حفاظت از اراضی ملی در روستاها خبر داد و گفت: با تشکیل این کارگروه از زمین خواری گسترده جلوگیری می‌شود.
چمران بهارلوئی همچنین خواهان برگزاری دوره های آموزشی ضابطان دادگستری به صورت ویژه کارکنان اداره منابع طبیعی شد.
رییس دادگستری بافق هم در گفت و گو با ایرنا ،منابع طبیعی را نوک پیکان مبارزه با زمین خواری دانست و با قدردانی از عملکرد گروه گشت حفاظتی این اداره، ابراز امیدواری کرد: اعضای گروه و فعالان عرصه منابع طبیعی بهتر از گذشته با جدیت عمل کنند.
اسماعیل دهقان همچنین در تسریع صدور آرای محاکم قضایی حوزه منابع طبیعی قول مساعد داد.
از مجموع ۸۵۰ هزار هکتار مساحت شهرستان بافق، ۲۴۰ هزار و ۲۳۷ هکتار آن بیابان، ۳۰۰ هزار هکتار مرتع و ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار آن جنگل است که ۷۰۰ هکتار آن جنگل طبیعی دست کاشت است که رو به افزایش است.
وسعت زمین‌های زیرکشت محصولات زراعی و باغی بافق ۶ هزار و ۲۹۰ هکتار است که با ۱۱۷ حلقه چاه عمیق ، نیمه عمیق و ۱۲۰ رشته قنات، آبیاری می‌شود.
این شهرستان در منطقه گرم و خشک ناحیه مرکزی ایران قرار دارد، علاوه بر فعالیت‌های کشاورزی شاهد رونق فعالیت‌های معدنی نیز است، منطقه از لحاظ اندیس‌های معدنی غنی است، از مهمترین آن میتوان سنگ آهن، فسفات، سرب و روی نام برد.
همچنین رگه هایی از اورانیوم را می توان در آن مشاهده کرد که در حال حاضر زندگی ۷۰ درصد جمعیت شهرستان از طریق کار در معادن تامین می شود.
مرکز شهرستان ۵۰ هزار نفری بافق در فاصله ۱۱۰ کیلومتری جنوب شرق شهر یزد قرار دارد.
نظر شما