استاد دانشگاه تهران: اگر مقاومت جهانی موثر نباشد، طرح الحاق کرانه باختری عملی خواهد شد

استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، روز چهارشنبه در گفت و گویی با خبرنگار ایرنا در ارتباط با الحاق کرانه باختری به دیگر مناطق فلسطین اشغالی گفت، همه کشورهای جهان به جز آمریکا با طرح الحاق مخالفت کرده اند اما درجه مخالفت ها بسیار متفاوت است و در میان مخالفت های موجود مخالفت اتحادیه اروپا جدی تر است.

برهانی تاکید کرد، در مخالفت اتحادیه اروپا نوعی تهدید وجود دارد اما در مخالفت سایر کشورهای جهان از جمله روسیه، چین، هند و حتی اغلب کشورهای عربی و اسلامی تهدید وجود ندارد و مخالفت ها عمدتا محدود به تقبیح و محکومیت است و چنین مخالفت هایی نمی تواند خیلی موثر و کارساز قلمداد شود.

تحلیلگر مسایل غرب آسیا در ارتباط با علت مخالفت و جدیت اروپا در این ارتباط تصریح کرد، در درجه اول این اقدام اسراییل نقض قوانین و مقررات بین المللی و قطعنامه های بی شمار سازمان ملل متحد در ارتباط با کرانه باختری است به شکلی که تاکنون سابقه نداشته است و  تلاش می کنند تا مانع از این اقدام اسراییل شوند.

وی ادامه داد، در همین حال اروپایی ها به طور کلی از دو جهت دیگر نیز با الحاق کرانه باختری مخالف هستند یکی ناسازگاری از بعد ارزش های اروپا مانند احترام به صلح ، حقوق بشر و نقش سازمان ملل در امور جهانی است و دیگری به خاطر همسایگی کشورهای اروپایی با کشورهای خاورمیانه است که دارای منافع مشترک هستند و اروپایی ها این نقض ها را به خاطر ایجاد تنش جدید در این منطقه نمی پذیرند و برنمی تابند.

استاد مطالعات جهان دانشگاه تهران خاطر نشان کرد ، نقض بیش از ۷۰۰  مورد قطعنامه های مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل در ارتباط با صلح و امنیت از جمله اقدامات آشکار اسراییل در منطقه و جهان است و اروپایی ها به این موضوع اشراف دارند خواند و از هم اکنون به دنبال اقدام جدی در خصوص الحاق کرانه باختری هستند.

۱۱ تن از وزیران خارجه کشورهای اروپایی روز سه شنبه 24 تیر ماه 1399 در نامه‌ای از جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواستند تا گزینه‌های احتمالی برای پاسخ به الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری توسط رژیم صهیونیستی را آماده کند چرا که از دیدگاه آنان انجام اینکار ضروری است و پنجره زمانی برای انجام اقدامات بازدارنده علیه طرح الحاق کرانه باختری در حال بسته شدن می باشد.

این وزیران خطاب به بورل خاطر نشان کردند از آنجایی که شما در بیانیه ۴ فوریه و ۱۸ مه ۲۰۲۰ اشاره کردید، الحاق کرانه بخش‌هایی از سرزمین اشغالی فلسطین نقض قوانین بین المللی است.

برهانی در ادامه مصاحبه در ارتباط با مواضع کشورهای جهان اسلام درباره طرح معامله قرن و الحاق کرانه باختری نیز خاطر نشان کرد، هیچ کشوری در جهان اسلام از معامله قرن راضی و خوشحال نیست. اما برخی کشورهای نگرانی و اعتراض بیشتری دارند.

وی ادامه داد، در راس این کشورها اردن و فلسطین هستند. در درجات بعد کشورهایی مانند ترکیه موضع محکمی دارند. اما کشورهای بسیار دیگری در جهان اسلام آن چنان درگیر نگرانی ها و چالش های دیگر هستند که مسئله فلسطین از اولویت های آنها خارج شده است.

استاد مطالعات غرب آسیا تاثیرعادی سازی روابط  برخی کشورهای عرب با اسراییل در سیاست های توسعه طلبانه مقام های تل آویو را خطر بزرگی برای مساله فلسطین خواند و تاکید کرد، اگر این اتفاق بیفتد، دفع خطر اسرائیل در آینده نزدیک متصور به نظر نمی رسد.

 *** دوام اسراییل در گرو الحاق کرانه باختری است

برهانی در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص اهمیت کرانه باختری برای اسراییل نیز گفت ، سیطره بر تمام سرزمین فلسطین یک هدف اساسی صهیونیسم و اسرائیل است. اسرائیل عملا بر تمام این سرزمین مسلط شده و همه سرزمین های فلسطینی را تصرف کرده است. اما کرانه باختری و غزه از نظر قوانین بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل سرزمین های اشغالی بشمار می آیند و حاکمیت اسرائیل بر آنها غیرقانونی است.

وی ادامه داد، اسرائیل در تلاش است است این چالش را برطرف کند. اسرائیل ممکن است از غزه که منطقه ای کوچک و کم اهمیت است صرفنظر کند اما نمی تواند از کرانه باختری چشم پوشی نماید. کرانه باختری از نظر تقدس، اهمیت ژئوپولیتیک و منابع آب برای اسرائیل ارزش حیاتی دارد. بسیاری از بزرگان و اندیشمندان صهیونیسم اعتقاد دارند اسرائیل بدون کرانه باختری نمی تواند دوام بیاورد.

استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران خاطر نشان کرد، مقدس ترین اماکن یهودی، بیت المقدس، دیوار ندبه، حرم ابراهیمی و هیکل سلیمان از نظر یهودی ها در کرانه باختری قرار دارد. از اینرو اسرائیل با قدرت و دقت طرح  تسلط کامل بر کرانه را دنبال می کند. برای تحقق این هدف دو مقدمه لازم است: اولا الحاق این مناطق به خاک اسرائیل در چارچوب نظام سیاسی اسرائیل قانونی و رسمی شود و بعد در مرحله بعدی نظر جامعه بین المللی و سازمان ملل در این زمینه تغییر کند و الحاق کرانه به خاک اسرائیل را بپذیرد.

وی با اشاره به این که در چارچوب گام اول اسرائیل بیت المقدس شرقی را که بخش مهمی از کرانه باختری است به خاک اسرائیل ملحق کرد و این اقدام تاکنون مورد تایید جامعه بین المللی قرار نگرفته است، افزود، تنها آمریکا و چند کشور کوچک حامی اسرائیل موضع مثبتی در قبال آن داشته اند. انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس مهم ترین تحول در این رابطه به شمار می آید. اما هیچ یک از روسای قبلی آمریکا با این حرکت همراهی نکرده بودند.

برهانی خاطر نشان کرد، ترامپ نه تنها سفارت را به بیت المقدس انتقال داد بلکه پیمان اسلو را که به موجب آن باید کشور فلسطینی در کرانه باختری و نوار غزه تشکیل شود به کناری نهاد و طرح جدیدی، معامله قرن، را مطرح کرد و این اولین طرح بین المللی است که به اسرائیل اجازه می دهد بخش هایی از کرانه باختری را به دیگر مناطق تحت کنترل خود ملحق کند.

*** مقابله تک به تک با کشورهای اسلامی بهترین وضعیت برای اسراییل

وی در ادامه با اشاره به این که قدرت اسرائیل در سال های اخیر افزایش یافته و موقعیت منطقه ای و بین المللی آن نیز کاملا متفاوت از گذشته است ، افزود، تاریخ منطقه نشان می دهد یک یا دو کشور به تنهایی نمی توانند در مقابل پیشرفت و اجرای طرح های اسراییل مانند معامله قرن ایستادگی کنند و این مهم نیازمند وحدت در بین این کشورهاست.

برهانی با اشاره به این که اسراییل به عنوان یکی از جنگ طلب ترین طرف ها در منطقه است و از سال ۱۹۴۸ میلادی تاکنون ۱۰ جنگ با کشورهای اطراف خود به راه انداخته است ، ادامه داد، بهترین وضعیت برای اسرائیل مقابله تک به تک با کشورهای اسلامی است. در همین حال باید در نظر داشت که بزرگ ترین سرمایه کشورهای اسلامی جمعیت و تعداد و ظرفیت عظیم جهان اسلام است واین ظرفیت با همبستگی و همکاری به جریان می افتد و تنها این ظرفیت است که می تواند طرح ها و برنامه های اسرائیل را متوقف کند.

استاد دانشگاه تهران در ارتباط با شرایط منطقه ، کشورهای جبهه مقاومت و طرح الحاق کرانه باختری نیز گفت ، قدرت یافتن مقاومت محدود به تقویت امکانات نظامی جنبش حزب الله و جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) است و آنها نیز از حیث اقتصادی و بین المللی بسیار تحت فشار هستند. سایر کشورهای محور مقاومت نیز وضع خوبی ندارند. سوریه ویران شده و نمی تواند در برابر حملات اسرائیل از خود دفاع کند. وضع عراق هم تعریفی ندارد.

*** تفرقه میان کشورهای اسلامی عامل طرح معامله قرن

برهانی کارشناس مسایل بین المللی در خصوص شرایط کنونی جهان برای طرح معامله قرن و الحاق کرانه باختری نیز خاطر نشان کرد، الحاق کرانه باختری آرزوی دیرینه و تغییرناپذیر اسرائیل است اما دلایل متعددی وجود دارد شرایط فعلی را برای تحقق این آرزو مناسب می کند.

وی با بیان این که اسراییل اکنون با دو عامل بسیار مهم برای تحقق آرزوی دیرینه خود مواجه است ، ادامه داد، یکی از آنها استفاده از دوران حضور دونالد ترامپ به عنوان رییس جمهوری امریکا در کاخ سفید است که تاکنون هیچ رئیس جمهوری در آمریکا به اندازه ترامپ با اسرائیل همکاری و همراهی نداشته است.

استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران افزود، عامل دوم شرایط منطقه و استفاده اسراییل از تشتت و تفرقه بی سابقه میان کشورهای اسلامی و خاورمیانه است و باید گفت که منطقه هیچ گاه از همبستگی و وحدت مناسبی بهره مند نبوده، اما وضعیت فعلی یک دوره بی سابقه و مناسب برای اسراییل جهت طرح برخی خواسته های خود است.

برهانی خاطر نشان کرد، کشورهای منطقه  امروز همه به نوعی گرفتار جنگ و درگیری های داخلی خود هستند. جناح اخوانی خاورمیانه ، ترکیه، قطر و تونس با جناح محافظه کار عربستان و امارات و بحرین در مصر، لیبی و اخیرا سوریه می جنگند. ایران و عربستان در یمن، سوریه، عراق و لبنان با هم اختلاف دارند. افغانستان، عراق، سوریه، یمن و لیبی از جنگ داخلی در رنج هستند.

وی ادامه داد، در شمال افریقا نیز مصر و سودان وضعیت عادی ندارند و نگران آب نیل هستند. اگر مروری در جغرافیای جهان اسلام و بحران ها و درگیری های آن داشته باشیم به راحتی مشاهده می کنیم که حجم مشکلات، تفرقه و دشمنی اکنون به خاطر اقدامات برخی کشورها در منطقه به اوج رسیده است و اینها موجب شده تا مسئله فلسطین از اولویت همه این کشورهای خارج شود.

*** ارتباط تفرقه بین کشورهای منطقه و الحاق کرانه باختری

استاد دانشگاه تهران در پاسخ به سوالی درباره تاثیر ناکامی های نتانیاهو در انتخابات پارلمانی و طرح موضوع الحاق کرانه باختری نیز گفت ، قضاوت در مورد ناکامی نتانیاهو زود هنگام است. ارائه طرح معامله قرن و اداره آن در منطقه و جهان بزرگترین مقدمه سازی برای الحاق بود و این زمینه همچنان وجود دارد. اگر مقاومت های جهانی موثر نباشد و کشورهای منطقه تفرقه و نزاع را کنار نگذارند ، الحاق کرانه باختری در هفته ها یا ماه های آتی انجام خواهد شد.

*** وقوع انتفاضه به دنبال اعلام الحاق کرانه باختری قطعی نیست

برهانی در ارتباط با سوالی مبنی بر مطرح شدن انتفاضه سوم از سوی مردم فلسطین در صورت عملی شدن الحاق کرانه باختری نیز گفت ، وقوع انتفاضه جدید یک احتمال است. اما حتمی و قطعی نیست و نمی توان به آن دل بست. شکل گرفتن انتفاضه جدید محتاج مقدمات و شرایطی است.

وی با بیان این که انتفاضه جدید محتاج وحدت عمل و آشتی سازمان های فلسطینی به ویژه فتح و حماس و حمایت کشورهای اسلامی از فلسطینی هاست و ملت فلسطین باید دلیل و امید جدید و جدی برای قیام و فداکاری پیدا کند، ادامه داد ، ملت فلسطین در جریان انتفاضه اول و دوم بهای بسیار سنگینی پرداخت و نتیجه چندانی نیز نگرفت. از اینرو بسیاری از فلسطینی ها چشم انداز روشنی برای یک قیام جدید نمی بینند و تنها عامل کارساز در شرایط فعلی می تواند انفجار خشم و عصیان فلسطینی ها باشد که اسرائیل تلاش می کند این امر را مدیریت کند و با استفاده از مدیریت روانشناسی موضوع مانع انفجار آنها شود.

*** نتانیاهو فاسدترین نخست وزیر تاریخ اسراییل است

برهانی استاد دانشگاه تهران در پاسخ به سوالی در ارتباط با الحاق کرانه باختری با بازشدن پرونده های مختلف در ارتباط با فساد نتانیاهو و خانواده وی و تلاش ها برای انحراف افکارعمومی داخل اسراییل با موضوع الحاق هم تاکید کرد، پرونده فساد نتانیاهو و خانواده او جدی است. نتانیاهو فاسدترین نخست وزیر تاریخ اسرائیل است و شرایط عادی می تواند موجب رسیدگی به موقع به پرونده وی و محکومیت او شود.

وی ادامه داد، نتانیاهو ترجیح می دهد شرایط غیرعادی به نظر برسد و برای این کار از پرونده الحاق کرانه، پرونده ایران و همچنین پرونده کرونا استفاده می کند تا بتواند از آنها برای حفظ موقعیت سمت نخست وزیری خود بهره برداری کند.

*** احساس خطر برخی احزاب اسراییل برای حیات آن

برهانی تحلیلگر مسایل غرب آسیا در ارتباط با سوالی مبنی بر این که با توجه به بروز اختلافات داخلی در اسراییل و میان احزاب مختلف و کشیده شدن انتخابات به دور سوم و احتمال افزایش اختلافات و تهدید برای برگزاری دور چهارم آن تحلیل شما از اجرایی شدن الحاق و افزایش اختلافات بین احزاب مختلف در فلسطین اشغالی چیست ، گفت ، همچنانکه گفته شد هدف الحاق کرانه باختری به نتانیاهو و دولت و حزب او محدود نمی شود. این هدفی حیاتی برای تمامیت اسرائیل و صهیونیسم است .

وی خاطر نشان کرد، فرق نتانیاهو با دیگران در اسرائیل این است که او الان را بهترین زمان برای این کار می داند و معتقد است اگر این زمان از دست برود ممکن است هیچ وقت چنین فرصتی به دست نیاید. او مخالفت های منطقه ای و بین المللی را جدی نمی بیند و از مقاومت فلسطینی ها هراس چندانی ندارد اما جناح های دیگری در اسرائیل، جناح چپ و جناح میانه، نظرات متفاوتی دارند و مخالفت ها را جدی می دانند و نگران آن هستند که این حرکت در شرایط فعلی موجب وحدت مخالفان اسرائیل و فشار بین المللی سختی بر اسرائیل شود که حیات آن را با خطر مواجه کند.