پشه‌ها را ریز نبینیم

وحید درخش احمدی روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا با بیان اینکه در فارسی به پشه‌ها، موشه، سارخک، سارشک،  سپیدپر،  دَر، بُدّ و خموش و پشه کوری،  پشه کوره نیز می‌گویند و تاکنون بیش از ۲۸۰۰ گونه پشه در جهان شناخته شده، افزود: همه گونه‌های پشه انسان را نمی‌گزند، برخی پشه‌های ماده، سایر پستانداران، پرندگان، خزندگان یا حتی دوزیستان را برای خونخواری به انسان ترجیح می دهند.

وی ادامه داد: پشه‌های نر هیچگاه از خون تغذیه نمی‌کنند و نیش نمی‌زنند اما پشه‌های ماده به خون نیاز دارند که برای رفع این نیاز،  از طریق حسگرهای بویایی، حس بینایی و گیرنده‌های گرمایی هدف خود را شناسایی می‌کند. این شناسایی از طریق دی اکسید کربن بازدم و ترکیبات شیمیایی همچون اسید لاکتیک که از پوست انسان متصاعد می‌شوند، صورت می گیرد به همین دلیل هنگام خواب که غلظت دی‌اکسیدکربن در اطراف افراد افزایش می‌یابد ردیابی افراد توسط پشه‌ها به راحتی انجام می شود.

این حشره شناس با یادآوری اینکه دلایل متعددی در گرایش پشه‌ها به برخی افراد وجود دارد از جمله مواد شیمیایی موجود در پوست افراد، خاطرنشان کرد: در این میان پشه ناقل مالاریا از بوی کف پای انسان خوشش می‌آید.

وی درباره نسبت گروه خونی به گزیدن توسط پشه هم اظهار داشت: از لحاظ گروه خونی افرادی که گروه خونی O دارند،  بیشتر مورد گزش قرار می‌گیرند. ضمن اینکه همواره افراد نابالغ خصوصا نوزادان مناسب‌ترین گزینه برای گزش پشه‌ها در منزل هستند.

درخش احمدی با بیان اینکه پشه‌ها ناقلین بیماری‌های مالاریا (توسط پشه آنوفل)، تب زرد، زیکا،  تب هموراژیک دنگ (توسط پشه آئدس)، ورم مغزی (آنسفالیت) و تب نیل غربی هستند،  گفت: سالانه حدود دو میلیون نفر در سراسر جهان توسط گزش پشه‌ها جان خود را از دست می‌دهند.

 وی در مورد انتقال ویروس کرونا توسط  پشه‌ها نیز توضیح داد: تاکنون از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) هیچ موردی اعلام نشده پس از این لحاظ در خصوص شیوع کرونا جای هیچ‌گونه نگرانی نیست.

مکان های خیس عامل تولید و رشد پشه ها هستند

این حشره شناس یادآور شد: پشه‌ها طی روز در محل‌های خنک، تاریک، مرطوب و محفوظ (به ویژه در میان پوشش‌های گیاهی) به استراحت می‌پردازند و در هنگام عصر و غروب آفتاب برای تغذیه خارج می‌شوند.

وی با تاکید براینکه همه پشه‌ها برای تکمیل چرخه زندگی خود به آب نیاز دارند، توضیح داد: هر مکان یا شی که آب را در خود نگه دارد و باعث تجمع آب شود،  محل مناسبی برای تخم ریزی پشه ها است. پس می‌توان گفت جوی آب، گلدان ها، زیر گلدانی‌ها،  حفره درختان، سینی زیر کولرهای آبی، ظروف جمع آوری آب کولر گازی، جعبه کارتن، کف شور، چاهک‌ها، فلاش تانک توالت،  سیفون گلویی زیردستشویی، قوطی کنسرو، بشکه، حوضچه، استخر، گودال‌ها، باتلاق‌ها، آب انبارها، تایرهای مستعمل، ناودان ها و غیره محل‌های تخم ریزی پشه‌ها هستند.

درخش احمدی تاکید کرد: زهکشی جوی ها و ممانعت از تشکیل مانداب در اطراف محل زندگی مهمترین عامل در کنترل جمعیت پشه‌ها است. 

برای دفع و کنترل پشه ها چه کنیم؟

درخش احمدی در پاسخ به این پرسش که برای دفع و کنترل پشه ها چه کنیم، توضیح داد: سعی کنید لباس‌های رنگ روشن بپوشید. پشه‌ها جذب رنگ‌های تیره می‌شوند. همچنین از استفاده از حشره کش ها پرهیز شود زیرا بر خلاف این باور که استفاده از حشره‌کش‌ها یکی از راه های استاندارد دور کردن و از بین بردن پشه‌ها است،  اما راه اصلی نیست بلکه در بهترین حالت استفاده از حشره‌کش‌ها می‌تواند راهی مکمل و البته آخرین اقدام ما در کنترل پشه‌ها باشد.

وی ادامه داد: طبق تحقیقات بعمل آمده در برخی موارد حتی تا ۱۵ درصد ماده‌ موثره موجود در آفتکش‌های شیمیایی به طور مستقیم از طریق پوست جذب شده و وارد خون می شود و همچنین باید متذکر شویم که استفاده از سموم شیمیایی در خانه می تواند در طولانی مدت اثرات سوئی مانند ناباروری، سقط جنین، کاهش وزن جنین و تاخیر در رشد سیستم ایمنی را به همراه داشته باشد. خوب است بدانید استفاده از اسپری‌های حشره‌کش برای نوزادان زیر دو ماه ممنوع است.

استفاده از دورکننده های طبیعی توصیه ای است که درخش احمدی به شهروندان کرد و گفت: دورکننده های طبیعی مانند سیر و لیموترش تازه یا گیاهانی همچون رزماری، نعناع، گل همیشه بهار، گل ابری، دارچین و سلنیوم که عطری را از خود در هوا پخش می‌کنندکه پشه‌ها را دور می‌نماید بهترین راهکار است. 

وی ادامه داد: از نور زرد در منزل و محل کار استفاده کنید زیرا نور سفید پشه‌ها را جذب و نور زرد باعث دور شدن پشه‌هامی‌شود. همچنین از دستگاه‌های فراصوتی استفاده کنید زیرا علاوه بر آسیب‌های جسمانی به افراد (حتی گاه جبران ناپذیر)، این دستگاه‌ها در عمل بسیار بی تاثیر و ناکارآمد هستند.

درخش احمدی درباره داشتن خوابی آسوده و فارغ از نیش پشه هم یادآور شد: بهترین راه در امان ماندن از گزش پشه‌ها در هنگام خواب استفاده از پشه بند است که البته بهتر است در مناطق آلوده به پشه‌های ناقل بیماری نظیر مالاریا، تب دنگ و ... از پشه بندهای آغشته به حشره‌کش استفاده نمود.

این حشره شناس درباره مراقبت ها و درمان محل گزش پشه ها هم توصیه کرد: محل گزش را با آب و صابون بشویید. از خمیر جوش شیرین و آب روی محل گزش بمالید. از خاریدن محل خودداری کنید زیرا ممکن است دچار عفونت ثانویه شوید. گذاشتن یخ، مالیدن کرمهای کالامین و هیدروکورتیزون التهاب و تورم را کاهش می‌دهد.