گلخانه‌ها که سابقه زیادی در دنیا برای استفاده از آنها در راستای تولید محصولات کشاورزی متصور نیستیم، از جمله مهمترین عوامل تولید بالای کشاورزی در دنیای امروز به شمار می‌روند و مزیت‌های زیادی نیز دارند که به هیچ‌وجه قابل چشم‌پوشی نیست.
با نیم‌نگاهی به تاریخچه ایجاد شهرکهای کشاورزی و گلخانه‌ای کشور که در سال ۱۳۹۲ و در دولت تدبیر و امید به تصویب رسید، می‌توان این اتفاق میمون را ارمغان دولت برای رونق اقتصادی و حفاظت از منابع تولید در کشور و به تبع آن در یکی از مهمترین قطب های تولیدی و فرآوری محصولات کشاورزی یعنی آذربایجان‌غربی تلقی کرد.
ارز آوری مناسب و ایجاد اشتغال در استان‌هایی مانند آذربایجان‌غربی که دارای مرزهای مشترک با کشورهای خارجی و نیز آب و هوای مطلوب برای کشاورزی و تولید اقتصادی هستند، در زمینه گلخانه ها موضوعی است که نمی‌توان به سادگی از کنار آن عبور کرد.
در کنار فراهم بودن زمینه های صادرات و تولید در این استان صرفه جویی در مصرف آب و نهاده های کشاورزی، سالم سازی محیط کشت، دارا بودن کمیت و کیفیت بالای محصول در کنار کاهش هزینه های تولید و خسارتهای وارده به بخش کشاورزی براثر حوادث طبیعی از علل توجه بهره برداران و مسوولان به کشت های گلخانه‌ای است.
اما در کنار تمامی این مزایا نباید حمایت از سرمایه گذاران و فعالان این عرصه را نیز فراموش کرد و زمینه های رونق تولید و ایجاد انگیزه را برای این افراد باید از سوی مسوولان استانی و کشوری فراهم کرد.
بر اساس اظهارات مسوولان این حوزه، شهرک گلخانه‌ای سریل آباد بوکان، درشک سلماس، خانشان ارومیه، چهار قلعه میاندوآب، دریاس مهاباد، مهلذان خوی و شهرک شیلاتی آغ چای جزو سایت های گلخانه ای آذربایجان‌غربی است.
هم اکنون مساحت شهرکهای کشاورزی استان آذربایجان غربی ۴۸۰ هکتار است که در هشت شهرستان واقع شده و توسعه آن به میزان دوبرابر مد نظر مسوولان است.
شهرک گلخانه‌ای خانشان ارومیه در ۱۳۰ هکتار، شهرک سیریل آباد شهرستان بوکان در ۳۶ هکتار و شهرک کشاورزی درشک سلماس در ۵۰ هکتاراز جمله شهرکهای گلخانه‌ای در این استان هستند.
شهرک گلخانه‌ای مرکز آموزش کشاورزی میاندوآب در ۱۶۱ هکتار، شهرک کشاورزی دریاس مهاباد در ۱۲.۴ هکتار نیز جزو شهرکهای کشاورزی استان به شمار می روند.
شهرک کشاورزی خلیفه لوی نقده در ۳۵ هکتار، شهرک کشاورزی چهار قلعه تکاب در ۰.۸هکتار و شهرک کشاورزی مهلذان خوی در ۵۰ هکتار جزو شهرکهای کشاورزی واقع در آذربایجان‌غربی هستند.
برنامه توسعه شهرکهای کشاورزی در استان آذربایجان غربی در دو مجموعه و محدوده انجام می‌شود.
توسعه این شهرکها هم اکنون جزو برنامه های جهاد کشاورزی در این استان به عنوان نخستین پیشران توسعه در این بخش محسوب می شود.
این توسعه بنا براظهارات کارشناسان این بخش در دو حوضه رخ می‌دهد که شامل حوضه دریاچه ارومیه با ۱۵۰ هکتار افزایش و در محدوده آبهای مرزی این استان شمال و جنوب آذربایجان‌غربی با توسعه ۱۰۰ هکتاری است.
برنامه جهاد کشاورزی برای توسعه گلخانه
مدیر شهرک های کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در محدوده حوضه دریاچه ارومیه در شهرکهایی که عرصه منابع طبیعی چسبیده به شهرکهای کشاورزی است، به ویژه در شهرستانهای ارومیه، سلماس و بوکان اجرای گلخانه ها تصویب شده‌است.
سعید جفایی بیان کرد: در سلماس توسعه ۵۰ هکتاری در دستور کار است و جهاد کشاورزی در حال تملک زمین برای ایجاد فاز ۲ شهرک کشاورزی درشک در این شهرستان است.
وی بیان کرد: در بوکان نیز پلاک شهرک ۲۰۰ هکتار است و جهاد کشاورزی درصدد است تا ۵۰ هکتار دیگر نیز افزایش پیدا کند.
وی اضافه کرد: در ارومیه نیز برنامه ریزی برای افزایش ۵۰ هکتاری در دست اقدام است چرا که پلاک این مکان ۹۰۰ هکتاری است.
مدیر شهرک های کشاورزی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی بیان کرد: در محدوده آبهای مرزی نیز تلاش هایی در زمینه بهره مندی از ظرفیت این آبها در استان در بحث گلخانه ها آغاز شده‌است.
جفایی افزود: ۱۰۰ هکتار زمین در شمال و جنوب استان آذربایجان غربی از جمله شهرهای ماکو، سردشت و پیرانشهر نیز در این راستا شناسایی شده‌است.
وی بیان کرد: توسعه این نوع کشت با استفاده از کمکهای منابع طبیعی استان نیز جزو برنامه ها بوده و تمامی پلاکهای موجود در این راستا به جهاد کشاورزی معرفی شده است.
وی اضافه کرد: پیش بینی ها و تلاشها بیانگر توسعه ۴۰۰ هکتاری در این عرصه هاست که در صورت تحقق مساحت گلخانه‌های استان به یکهزار هکتار افزایش خواهد یافت.
جفایی با اشاره به شهرکهای خصوصی کشاورزی نیز اضافه کرد: افرادی که اراضی بالای پنج هکتار دارند، در صورت تمایل می‌توانند در قالب شهرک برنامه ریزی کنند و از مزایای آن بهره مند شوند و جهاد کشاورزی نیز از این افراد حمایت می‌کند.
وی گفت: در زمینه اعتبارات نیز تاکنون نزدیک به ۱۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان برای این شهرکها هزینه شده‌است.
مدیر شهرک های کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی افزود: شهرک کشاورزی دریاس مهاباد، خلیفه لو نقده و چهار قلعه تکاب جزو شهرکهایی هستند که تکمیل شده‌اند ولی برای تکمیل زیرساخت مابقی شهرکها ۴۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار دیگر مورد نیاز است.
پیشرو بودن آذربایجان غربی در واگذاری شهرکهای گلخانه ای به مردم
رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی نیز در این زمینه گفت: این استان در موضوع واگذاری شهرکهای گلخانه ای به مردم جزو استانهای پیشرو کشور بوده و به علت نزدیکی به مرزهای خارجی، آب و هوای مطلوب و بهره مندی از آبهای مرزی فعالیت های تولیدی در این منطقه از پیشرفت مطلوبی برخوردار است.
رسول جلیلی افزود: بالای ۵۰ درصد از شهرکهای گلخانه‌ای استان در واگذاری کامل بوده و تلاش می‌شود بقیه اراضی نیز بعد از تکمیل زیرساختها و یا رفع اختلاف واگذار شوند.
وی با اشاره به صرفه جویی بالای آب در گلخانه های استان بیان کرد: در کشت سبزی و صیفی جات شاهد کاهش مصرف ۱۰ تا ۱۲ برابری آب هستیم که جهشی در راستای بهره وری از منابع تولید است.
رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه کشت سبزی و صیفی جات در گلخانه های استان انجام می‌شود، اضافه کرد: میزان محصول تولیدی در هر هکتار کشت گلخانه‌ای ۱۰ برابر کشت معمولی است که در کاهش هزینه های تولید یک گام موفق است.
وی با بیان اینکه ۳۴ سرمایه گذار در استان در این زمینه فعال هستند، افزود: به ازای هر هکتار ۱۰ تا ۱۲ نفر در این گلخانه ها اشتغال دارند که با توجه به نوع سازه متغیر است.
افزایش منابع ارزی با احداث گلخانه
کارشناس ارشد مدیریت صنعتی و مدیرعامل یکی از سایت‌های گلخانه‌ای جنوب آذربایجان غربی درباره مزایای کشت متراکم و گلخانه‌ای گفت: در تولید متراکم و گلخانه‌ای در حوزه‌های مختلف اعم از سبزی و صیفی، محصولات باغی و تولید گل و گیاه دارویی به راحتی می‌توان به ازای هر متر مربع تولید محصول، ارزش افزوده‌ای بیش از پنج بشکه نفت را عاید کشور کرد.
رقیه زائر دوست اضافه کرد: در این بخش می‌توان با اجرای طرح‌های توسعه، بیش از درآمدهای نفت، منابع ارزی وارد کشور کرد تا تولید در این حوزه جایگزین خوبی برای اقتصاد نفت شود.
وی بیان کرد: همچنین فرصت‌های اشتغال در این بخش قابل‌توجه بوده و به ازای هر هکتار کشت گلخانه، می‌توان ۱۰ تا ۱۵ فرصت اشتغال مستقیم ایجاد کرد.
وی ادامه داد: کوتاهی دست دلالان از بازار محصولات کشاورزی نیز یکی از مهمترین مزایای کشت و عرضه محصولات گلخانه‌ای است که غیر قابل انکار است.
از ۱۲۲ شهرک گلخانه‌ای کشور ۱۰ سایت که هشت درصد شهرک های کشور به شمار می‌رود، متعلق به آذربایجان‌غربی است.
مساحت کل سایت های گلخانه ای کشور افزون بر ۲ هزار و ۷۲۹ هکتار است که ۴۸۰ هکتار آن در استان آذربایجان غربی قرار دارد.
اشتغال مستقیم ایجاد شده در کشور افزون بر ۱۵ هزار نفر در این شهرک ها بوده و این میزان در آذربایجان غربی در صورت اتمام زیرساخت ها و واگذاری به سرمایه گذار به بیش از چهارهزار و ۸۰۰ نفر خواهد رسید.
این استان دارای ۲۳۵ هزار بهره بردار کشاورزی است که سالانه ۶ میلیون تن محصول تولید و روانه بازار می کنند.
مصرف ۹۰ درصد منابع آبی آذربایجان غربی در این بخش از معضلات کشاورزی و مقرون به صرفه نبودن آن است که دولت درصدد است تا با برنامه های حمایتی و آموزشی خود این میزان مصرف آب را کاهش دهد و توسعه کشت گلخانه ای یکی از مهمترین راهکارهای آن است.
نظر شما