نرمال هگزان، نهال خودباوری در سایه‌سار دانش جهانی

طرح نرمال هگزان از بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ در شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) شازند کلید خورد و با وجود برنامه‌ریزی یک‌ساله برای بهره‌برداری از این طرح، در پنجم تیرماه امسال و در مدت کمتر از ۶ ماه به صورت ویدئو کنفرانس با حضور رئیس جمهوری، وزیر نفت و تنی چند از مسئولان و مقامات ارشد استان مرکزی به بهره‌برداری رسید.

با اجرای طرح مبتکرانه نرمال هگزان در سال جهش تولید، سالانه ۵۰ هزار تن از این محصول در شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) تولید می‌شود و با توجه به اینکه این تاکنون این محصول از خارج از کشور تامین می‌شده، سالانه بیش از ۳۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی برای کشور به همراه خواهد داشت.

ظرفیت تولید نرمال هگزان در شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) شازند بیش از ۵۰ هزار تن است در صورتی که مجموع نیاز صنایع کشور به این محصول حدود ۳۰ هزار تن برآورد می‌شود و می توان بیش از ۲۰ هزار تن از این محصول را به نقاط مختلف جهان صادر کرد و در این صورت ضمن صرفه‌جویی ارزی، میزان ارزآوری چشمگیری نیز برای کشور به دنبال خواهد داشت.

نرمال هگزان، باور ملی تولید بومی

مدیرعامل شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) شازند در تشریح طرح نرمال هگزان به ایرنا گفت: نرمال هگزان یک طرح خلاقانه و مبتکرانه و نوآورانه مهندسان این شرکت است که برای نخستین‌بار بدون صرف هزینه‌های سنگین و با استفاده از ظرفیت‌های خالی بخش تفکیک در واحدهای ایزومریزاسیون و اکتانایزر  و اعمال تغیرات فرآیندی و بهینه‌سازی فرآیند عملیاتی پالایش انجام شده است.

«غلامحسین رمضان‌پور» افزود: با اجرای این طرح روزانه بیش از ۱۹۰ هزار لیتر نرمال هگزان در شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) تولید می‌شود که گام مهمی در راستای جهش تولید مقام معظم رهبری و تقویت بنیه اقتصادی کشور و شرکت‌های نیازمند این محصول خواهد بود.

وی اظهار داشت: محصول نرمال هگزان در زمره محصولات وارداتی صنایع پتروشیمی و صنایع غذایی به شمار می‌رود که در آذرماه سال ۹۸ آغاز و در دی ماه همان سال تولید انبوه این محصول در پالایشگاه افزایش یافته و بیش از ۳۰ میلیون دلار در سال درآمدزایی دارد.

مدیرعامل شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) شازند بیان کرد: با اجرای طرح نرمال هگزان چهارهزار بشکه خوراک ایزومریزاسیون در شبانه‌روز افزایش پیدا کرده و از طرفی تولید بنزین نیز در شبانه‌روز ۵۰۰ هزار لیتر رشد خواهد داشت.

رمضان‌پور کاهش میزان الفین موجود در بنزین تولیدی و افزایش کیفیت این محصول، بهینه‌سازی عملیات تبدیل بنزین سبک در واحد ایزومریزاسیون، بهینه سازی مصرف انرژی، صرفه‌جویی در هزینه سرمایه‌گذاری اولیه ساخت واحد مشابه به میزان ۱۱ میلیون دلار و درامدزایی سالانه بیش از ۴۵ میلیون دلار را از دیگر ویژگی‌های طرح نرمال هگزان عنوان کرد.

وی تاکید کرد: دانش فنی طرح نرمال هگزان که از سوی کارکنان و مهندسان شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) مطرح شده صدرصد بومی است و مقدمات ثبت اختراع آن نیز انجام شده است.

مشکلات واحدایزومریزاسیون جرقه طرح نرمال هگزان

مخترع طرح نرمال هگزان شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) شازند نیز گفت: در سال ۱۳۹۷ مشکلاتی برای واحد ایزومریزاسیون این شرکت ایجاد شد و تمامی کارکنان این بخش به فکر بهبود شرایط این واحد بودند و همزمان مشکلات مشکلات تامین نرمال هگزان در واحد پلیمرازسیون پتروشیمی نیز مطرح شد و با کارکردن روی این ایده که هم بتوانیم یک محصول ارزشمند تولید و هم شرایط کیفی دیگر محصولات را ارتقا دهیم تحقیقات آغاز شد. 

«محمودرضا نیک‌خلق» افزود: بعد از مدتی طرح نرمال هگزان به عنوان روشی تخصصی به مدیریت شرکت ارائه شد که همزمان ظرفیت واحد به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد و عدد اکتان تولید بنزین نیز بهبود می بخشد و این محصول در گذشته محصولات وارداتی بود اما اکنون برای نخستین بار درکشور تولید می‌شود.

وی ادامه داد: همسو با تولید دانش فنی نرمال هگزان قراردادی بین شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) شازند با پژوهشگاه صنعت نفت منعقد شد که بر این اساس دانش فنی این محصول بین این ۲ واحد اشتراک‌گذاری شد.

مخترع این طرح  در خصوص آزمون و خطای دستیابی به دانش طرح نرمال هگزان نیز گفت: برای دست‌یابی به این امور لوله‌کشی‌های مختلفی در واحد ایزومریزاسیون تغییر دادیم تا در نهایت توانسیم به محصولی با کیفیت و مورد نظر مشتریان دست یابیم.

نیک‌خلق اضافه کرد: بیشتر تغییرات انجام شده برای دست‌یابی به نرمال هگزان در شرایط گرم( فعال بودن واحد) انجام شد و لوله‌کشی‌های مورد نیاز نیز در زمان تعمیرات اساسی پالایشگاه انجام شد و براین اساس از ظرفیت خالی واحدهای دیگر در این راستا به خوبی استفاده شد و برخی کارها مانند تثبیت ال پی جی به این واحدها محول شد. 

وی افزود: تولید نرمال هگزان در شرایطی در پالایشگاه شازند اتفاق افتاد که کشور در فشار تحریم‌ها قرار دارد اما با اعتماد به نفس و توکل برخدا و کار و تلاش شبانه روزی به این تکنولوژی دست یافتیم.

تولید نرمال هگزان و افزایش ۲ برابری واحد ایزمریزاسیون پالایشگاه شازند

رئیس خدمات فنی و مهندسی شرکت پالایشگاه شازند نیز گفت: کار اصلی واحد ایزومریزاسیون این شرکت تولید بنزین و با ظرفی روزانه هشت هزار بشکه است که تنها خروجی این واحد بنزین پاک بود اما با راه‌اندازی نرمال هگزان، ۲ فرآورده بنزین پاک و بنزین هگزان همزمان تولید می‌شود. 

«محسن محمدی» نرمال هگزان را یک محصول ویژه و استراتژیک برای پتروشیمی‌ها عنوان کرد و افزود: بعد از این تمامی واحدهای پتروشیمی کشور می توانند این ماده مورد نیاز خود را از پالایشگاه شازند با قیمتی پایین تر از محصولات واردادتی تامین کنند.

وی ادامه داد: اجرای طرح نرمال هگزان ضمن افزایش چهار هزار بشکه خوراک واحد ایزومریزاسیون و جلوگیری از خروج ارز کشور در نتیجه خرید این محصول از سوی پتروشیمی‌ها، عدد اکتان فرآورده‌ها را افزایش داده که موفقیتی بزرگ برای صنعت نفت کشور محشوب می‌شود.

رئیس خدمات فنی و مهندسی شرکت پالایشگاه شازند بیان کرد: ساخت و راه‌اندازی واحد اختصاصی نرمال هگزان ۱۱ میلیون دلار اعتبار نیاز دارد اما این واحد با ۱۰۰ هزار دلار و با همت متخصصان داخلی این شرکت راه‌اندازی شد.

محمدی اظهار داشت: درصد خلوص نرمال هگزان ۶۴ درصد است و پتروشیمی‌ها نیز بالای ۵۰ درصد خلوص را می‌پذیرند و بنزین هگزان نیز پایین‌تر از ppm۱۰۰ است که مورد قبول پتروشیمی‌ها است و اگر کمتر از ppm۵۰  باشد در تولید صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در مجموع بنزین تولیدی نرمال هگزان کمتر از ppm۱۰ است که هم در صنای غذایی و هم در صنعت پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تولید ملی که جلوی واردات محصول مشابه قد علم کرد

مدیرکل دفتر صنایع غیر فلزی وزارت صمت نیز گفته است: اگر برای ما مسجل شود که تولید محصول «نرمال هگزان» شرکت پالایشگاه شازند، از نظر کیفی و کمی، کافی است حتماً آن را در اولویتی قرار می‌دهیم تا اجازه ورود به کشور نداشته باشد تا بتوانیم از این طریق از تولید داخل حمایت کنیم.

«محسن صفدری» افزوده است: تعرفه‌هایی که در کتاب مقررات صادرات و واردات وجود دارد یا ممنوع هستند یا تعرفه مشخص دارند و حمایت تعرفه‌ای می‌شوند.

وی ادامه داد: تعرفه ۲۹۰۱۱۰۰۰، تعرفه «سایر» است که از داخل این تعرفه، مواد و محصولات دیگر به جز «هگزان» وارد می‌شود و حمایت تعرفه‌ای خاص از این محصول تاکنون به علت اینکه مراجعه و درخواست کننده‌ای نداشته است از طرف وزارت صنعت، متصور نبوده است.

صفدری افزود: نهم تیرماه مدیرعامل پالایشگاه شازند نامه‌ای را به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی ارسال شد تا زمانی که نامه، روال خود را طی کند تا به‌دست دفتر تخصصی وزارت صمت برسد، حدود ۱۰ تا ۱۵ روز طول می‌کشد.

مدیرکل دفتر صنایع غیر فلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: اگر برای ما مسجل شود که از نظر کیفی و کمی تولیدات شرکت پایشگاه شازند در محصول «نرمال هگزان» کیفیت کافی را دارد، بدون شک آن را در اولویت ۴ یا ۲۷ کالایی قرار می‌دهیم تا اجازه ورود این ماده را به کشور ندهیم و بتوانیم از تولید داخل حمایت کنیم.

تمهیدات لازم برای جلوگیری از واردات هگزان پالایشگاه اندیشیده شد

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی گفت: تمهیدات لازم برای جلوگیری از واردات محصول مشابه نرمال هگزان تولیدی شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) اندیشیده شده و نامه‌نگاری‌های لازم نیز با وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز انجام شده است.

«سعید جعفری کرهرودی» افزود: پروانه تولید نرمال هگزان شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) در دست صدور است و بعد از دریافت نتایج قطعی اداره کل حفاظت محیط زیست این مهم عملیاتی می‌شود.

وی اضافه کرد: تولید نرمال هگزان در شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) شازند یک افتخار بزرگ در صنعت نفت کشور محسوب می‌شود و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی با تمام ظرفیت از این طرح حمایت می‌کند.

شرکت پالایش نفت امام خمینی(ره) تولیدکننده بنزین یورو ۴ و یکی از مهمترین پالایشگاه های نفت کشور است که به‌عنوان بزرگترین پالایشگاه تک واحدی ایران در سال ۱۳۷۲ با ظرفیت اسمی ۱۵۰ هزار بشکه در روز راه‌اندازی شد.

این شرکت نخستین پالایشگاهی است که کار مطالعه و عملیات اجرای آن بعد از انقلاب اسلامی و در نخستین سال بعد از جنگ تحمیلی آغاز شد.

ظرفیت این پالایشگاه پس از مدتی با تلاش و کوشش نیروهای متعهد و متخصص به ۲۵۰ هزار بشکه در روز رسید.